Scriptura Sacra

Andrzej S. Jasiński OFM, Księga Proroka Ezechiela. Nowy Komentarz I–XII (Opole 2016–2023)

Andrzej Jan Demitrów — 2023-12-29

Papież Benedykt XVI, Mistagogia Benedicti. Wprowadzenie w tajemnice Roku Liturgicznego. Uroczystości i święta Pańskie, red. A. Demitrów, M. Dragan, Biskupów 2023

Andrzej Sebastian Jasiński OFM — 2023-12-29

Patrick Pullicino, “The Science of Ezekiel’s Chariot of YHWH Vision as a Synthesis of Reason and Spirit”

Jerzy Bosowski — 2023-12-29

Psalm Jonasza

Damian Jurczak — 2023-12-29

Kontekstem badań było to, że od czasów Marcina Lutra wzrosło zainteresowanie badaniami naukowymi nad księgami biblijnymi. Szczególnie na przełomie XIX i XX w. przeprowadzane badania wykazały, że ich struktura literacka nie jest jednolita. Stwierdzono, że księgi w Biblii przeszły przez kolejne etapy redakcji, zanim uzyskały współczesną postać. Dotyczy Modlitwy Jonasza (Jon 2,3-10). Należało postawić pytania badawcze: Dlaczego w czasie zagrożenia życia Jonasz śpiewa pieśń dziękczynną? Czy Modlitwa jest wcześniejsza od opowiadania, czy późniejsza?
Celem badań jest studium egzegetyczno-teologiczne tekstu Jon 2,3-10.
Zastosowano metodę analityczno-syntetyczną. Dokonano analizy literackiej badanego tekstu. Określono też strukturę Psalmu oraz zbadano gatunek literacki. Przeprowadzono egzegezę treści, by prawidłowo określić przekaz teologiczny Modlitwy Jonasza zarówno jako jednostki samodzielnej, jak i w kontekście całej Księgi. Ostatecznie zbadano wpływ treści religijnej Psalmu Jonasza na księgi Nowego Testamentu.
W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że: a) Psalm Jonasza w tekście Jon 2,3-10 nie jest integralną częścią Księgi Jonasza; b) potwierdzono wspólną dla psalmów dziękczynnych terminologię z Psalmem Jonasza; c) jako samodzielna jednostka literacka przesłanie Psalmu Jonasza także ma sens.
Wnioski, jakie wyłaniają się z przeprowadzonych badań, są następujące: a) psalmista modlący się w Psalmie Jonasza to nie tylko przykład, aktualny w czasach po wygnaniu, ale jest także aktualny dzisiaj; b) badany tekst przedstawia człowieka, który mimo słabości do końca zawierzył i zaufał Bogu. Człowiek, który jest otwarty na działanie łaski Bożej, wyraża Bogu radość i dziękczynienie.

Historiozbawcza rola kobiet Starego Testamentu z genealogii Jezusa według św. Mateusza

Marcin Fikus — 2023-12-29

Kontekstem badań było pytanie: Jaką funkcję w historii zbawienia pełniły kobiety, których imiona wprowadzono do genealogii Jezusa, napisanej przez św. Mateusza? (Mt 1,1-17).

Dlatego celem stało się zbadanie gatunku literackiego genealogii biblijnej. Kolejnym celem było zbadanie, jak postrzegano kobiety w czasach biblijnych oraz kobiety z genealogii Jezusa. W badaniu w głównej mierze wykorzystano metodę kanoniczną, która została uzupełniona metodą odwoływania się do żydowskich tradycji interpretacyjnych.

Wyniki badań wykazały, że genealogia była pisana dla określenia przynależności rodowej danego człowieka, zatem też praw, które mu przysługiwały. Treść genealogii bazowała na historii, lecz mogła być modyfikowana w zależności od potrzeb, czego przykładem są genealogie biblijne. Czasami w genealogiach biblijnych, m.in. w genealogii Jezusa wg Mateusza, ujmowano kobiety, co w społeczeństwie patriarchalnym było zabiegiem nietypowym. Kobieta zależała od mężczyzny: ojca lub męża. Zabezpieczenie dla kobiet stanowiło prawo lewiratu, które obligowało do poślubienia wdowy brata zmarłego. Takie prawo znalazło zastosowanie w dziejach Tamar i Rut. W przypadku Tamar Kananejki prawo to zostało wpierw zignorowane, więc musiała je wyegzekwować podstępem, przebierając się za nierządnicę. Czynem tym ryzykowała życie, co wskazuje, jak ważne było wzbudzenie potomka po zmarłym mężu. Rut Moabitka mogła skorzystać z tego prawa, ponieważ po śmierci swojego męża zostawiła swój rodzinny kraj, by towarzyszyć swojej teściowej Noemi i razem z nią osiąść w Betlejem. Tam poślubił ją Booz – krewny jej zmarłego męża. Rachab, mieszkanka Jerycha, pomagając izraelskim zwiadowcom, zdradziła swoje miasto, które później zostało zrównane z ziemią. Utraciła dobytek, zginęli jej znajomi, a ocalała jedynie rodzina. Tylko Batszeby św. Mateusz nie wymienia z imienia, ale określa jako „ta od Uriasza”. Możliwe, że św. Mateusz nie miał na myśli Batszeby, lecz jej męża – obcokrajowca, który walczył za kraj Izraela, a który ze względu na etykę religijną sprzeciwił się królowi.

Po uwzględnieniu pochodzenia Tamar, Rachab, Rut i Uriasza oraz ich czynów, można wysunąć wniosek, że wiele ryzykowali, by spełnić wolę Boga i stać się częścią narodu wybranego. Dzięki temu zostali włączeni również do narodu wybranego.

Odrzucenie Jezusa w Jego rodzinnym mieście. Analiza egzegetyczno-teologiczna passusu Mt 13,54-58

Daniel Kędziora — 2023-12-29

Kontekstem badań było doświadczenie życiowe, że akceptacja lub odrzucenie człowieka w określonej grupie społecznej ma ogromny wpływ na prawidłowy rozwój osoby w przestrzeni życia zarówno prywatnego, jak również zawodowego. Również autorzy biblijni przedstawiają to trudne doświadczenie – począwszy od Księgi Rodzaju i nieposłuszeństwa pierwszych ludzi.
Celem badań był przypadek odrzucenia w Nowym Testamencie. Taki przykład znajduje się w passusie Mt 13,54-58 (przybycie Jezusa do swojego rodzinnego miasta – Nazaretu). Analiza tekstu biblijnego pozwala na postawienie pytań badawczych: Czy Jezus miał braci i co o nich wiemy? Co kryje się pod terminem „ojczyzna”? Jakie było znaczenie relacji rodzinnych w czasach biblijnych? Jaka jest prawdziwa tożsamość Jezusa z Nazaretu? Jaka jest rola wiary w zaistnienie cudu?
Do badań wykorzystano metodę historyczno-krytyczną. Zgodnie z tą metodą poddano szczegółowej analizie literackiej tekst Mt 13,54-58. Dokonano delimitacji tekstu (wyznaczenia granic). Określono także konteksty: poprzedzający i następujący. Został zawarty tekst grecki wraz z transliteracją oraz przekładem na język polski. Przeprowadzona krytyka tekstu wskazuje na różnice wśród świadków tekstu. Ukazano też kontekst synoptyczny.
W wyniku przeprowadzonych badań udało się także zaproponować strukturę badanego tekstu. W kolejnych etapach zawarto komentarz egzegetyczny oraz analizę teologiczną.
Wnioski z przeprowadzonych badań odnoszą się do teologii pastoralnej i duchowości.

Pierwotne doświadczenie pentekostalne i jego aspekty według Dz 2,1–4,38 w kontekście religijnego doświadczenia

Dominik Tomczyk — 2023-12-29

Korzeni współczesnego pentekostalizmu należy szukać w tekstach Nowego Testamentu, szczególnie w Dziejach Apostolskich. Opisują one, w jaki sposób Duch Święty działał w pierwotnym Kościele i jak był doświadczany przez pierwszych chrześcijan.
Autor analizuje zagadnienie pierwotnego doświadczenia pentekostalnego w świetle tekstu Dz 2,1–4,38. Omawia istotę doświadczenia religijnego jako doświadczenia Ducha. Pentekostalne doświadczenie jest doświadczeniem zarówno indywidualnym, ale i wspólnotowym. Nie posiada ono charakteru skończonego, jednorazowego, ale jest doświadczeniem powtarzalnym. Ponadto istotę pentekostalnego doświadczenia Boga stanowi jego aspekt misyjny. Doświadczenie Ducha Świętego otwiera nowy rodzaj relacji człowiek – Bóg, ale także człowiek – drugi człowiek.

Liturgia Apokalipsy jako wyraz wiary Kościoła w Jezusa Chrystusa na podstawie Ap 4–5

Rafał Grajczyk — 2023-12-29

Przedmiotem badań jest analiza fragmentu Księgi Apokalipsy św. Jana 4,1–5,14. Chodzi o rolę liturgicznej narracji perykopy, próbującej ukazać specyfikę kultu chrześcijańskiego, jaką jest obecność osoby Jezusa Chrystusa i Jego paschalnego misterium. Badania zostały przeprowadzone metodami synchronicznymi.
W celu dogłębnej analizy w punkcie 1 przedstawiony został kontekst historyczny i liturgiczny Apokalipsy św. Jana. Zbadano, jak apokaliptyczno-prorocki charakter pisma wiąże się z jego liturgiczną specyfiką. Następnie ukazano historyczne Sitz im Leben Księgi, aby przeanalizować jej liturgiczne źródła. W końcu podjęto zagadnienie liturgii jako jednej z głównych idei teologicznych Księgi.
W punkcie 2., stosując metodę lingwistyczną, wykonano szczegółową analizą fragmentu Ap 4,1–5,14. Tekst poddano analizie syntaktycznej, celem ustalenia struktury jednostki. Następnie dzięki analizie semantycznej zbadano znaczenie słów i motywów. Ostatecznie stosując analizę pragmatyczną, przedstawiono intencje autora natchnionego i celowość użytych w perykopie motywów.
W punkcie 3. w sposób systematyczny zostało podjęte przesłanie teologiczne tekstu w kontekście liturgicznego charakteru pisma. Wykorzystano syntezę wyników osiągniętych w 1. i 2. punkcie badań.
Wniosek, jaki należy wyciągnąć jest taki, że badany tekst ukazuje istotę kultu chrześcijańskiego prezentowanego przez Apokalipsę, jakim jest chrystocentryzm i paschalność liturgii.

Sprawozdanie z 60. Sympozjum Biblistów Polskich

Andrzej Jan Demitrów — 2023-12-29

From the Editor

Andrzej Jan Demitrów — 2023-12-29

Od redakcji

Andrzej Jan Demitrów — 2023-12-29

„Ale pozostawię wam przy życiu tych, którzy ujdą miecza pogan”: Ez 6 w świetle retoryki hebrajskiej

Jerzy Bosowski — 2023-12-29

Badany tekst był wielokrotnie opracowywany przez egzegetów, którzy posługiwali się metodami diachronicznymi i holistycznymi. Dlatego celem stało się zastosowanie metody retoryki hebrajskiej, która należy do metod synchronicznych. Budzi to nadzieję na dokonanie nowych odkryć. W badaniu, w analizie oddolnej, odkryto struktury w tekście. Natomiast w analizie odgórnej udało się odkryć strukturę całego tekstu jako paralelno-koncentryczną o kompozycji lustrzanej. Wykryto też systemy liczbowe liczby 7. Wniosek wyciągnięty z przeprowadzonych badań to obraz Boga, który jest Wszechmogący. Zapowiadane zniszczenie idolatrii będzie pełne. Jednak jest też obraz Boga Miłosiernego, na co wskazuje w. 8a.