Studia Miejskie

POLITYKA ZORIENTOWANA TERYTORIALNIE JAKO METODA ADAPTACJI DO ZMIAN KLIMATU

Klaudia Kamińska — 2024-10-04

W obliczu postępujących zmian klimatu konieczne jest podjęcie działań w zakresie prowadzonej polityki rozwoju terytorialnego. Celem pracy jest pokazanie, w jaki sposób miasta wykorzystują idee place-based policy w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych do kształtowania działań na rzecz adaptacji do zmian klimatu. Przy wykorzystaniu metody case study oraz analizy komparatywnej pokazane zostały rozwiązania z trzech europejskich obszarów – Kornwalii i wysp Scilly w Anglii, aglomeracji ołomunieckiej Republiki Czeskiej oraz aglomeracji miejskiej Rijeka w Chorwacji. Opisane jednostki w bardzo wąskim stopniu wykorzystują mechanizm ZIT na rzecz adaptacji do zmian klimatu. Realizują głównie działania o charakterze infrastrukturalnym dotyczącym sektora transportu i energetyki. Teoretyczne założenia mechanizmu ZIT mogą być podstawą do opracowania narzędzia wdrażającego skuteczniejszą adaptację do zmian klimatu.

PLANY MIGRACYJNE MŁODZIEŻY AKADEMICKIEJ KIELC

Iwona Kiniorska — 2023-12-31

Celem badań było określenie preferencji migracyjnych kieleckich studentów, które wynikały z ich planów osobisto-zawodowych. W analizie wykorzystano dane jakościowe pochodzące z badań ankietowych zrealizowanych w 2023 r. Próbę badawczą stanowiło łącznie 200 studentów dwóch największych uczelni w mieście, tj. Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz Politechniki Świętokrzyskiej. Rezultaty badań ankietowych stały się głównie podstawą do przeprowadzenia typologii przyczyn mobilności przestrzennej studentów za pomocą metody Warda. Wyznaczono dzięki niej cztery typy czynników determinujących migracje młodzieży akademickiej, z przewagą wektora ekonomicznego.

OD NIECHCIANEJ FABRYKI BAWEŁNY DO SYMBOLU MIASTA. EWOLUCJA ZNACZENIA DZIEDZICTWA POPRZEMYSŁOWEGO W ROZWOJU MIASTA

Hubert Wójciki — 2023-12-31

Dziedzictwo poprzemysłowe należy do ogromnej „rodziny” dziedzictwa kulturowego. Na to dziedzictwo składają się głównie materialne elementy pozostałe po kulturze przemysłowej danego regionu. Dziedzictwo poprzemysłowe posiada wartości historyczne, społeczne, urbanistyczne, naukowe czy techno- logiczne, w tym dziedzictwie zawarta jest również unikatowa tożsamości regionu. Wiele niepowtarzalnych elementów dziedzictwa poprzemysłowego obecnych jest dziś w strukturze urbanistycznej Łodzi, tym samym tworzy jego specyficzność i stanowi istotny czynnik rozwoju. Jednak ta tendencja widoczna jest zaledwie od dwóch dekad. Pod koniec lat 90. XX wieku stosunek mieszkańców do tego zasobu był negatywny. Materialne elementy dziedzictwa poprzemysłowego stawały się problemem bez wartości. Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie ewolucji zmiany podejścia lokalnej społeczności do postrzegania dziedzictwa poprzemysłowego Łodzi oraz pokazanie, jak potencjał dziedzictwa wpłynął na rozwój miasta i na jego wizerunek. Ważnym celem artykułu jest charakterystyka wykorzystania postindustrialnego dziedzictwa w procesie rewitalizacji Łodzi na przykładzie Manufaktury. Zastosowana w artykule metoda badawcza to analiza treści prasy lokalnej, której głównym, przedmiotem jest Manufaktura. Artykuł pokazuje, jak dziedzictwo poprzemysłowe wpłynęło na wizerunek i rozwój miasta. Ważną częścią artykułu jest zaprezentowanie wartości dodanych, jakie społeczność lokalna zyskała dzięki rewaloryzacji swego niepowtarzalnego dziedzictwa poprzemysłowego. Pobudzenie uśpionych wartości, jakie posiadał obiekt, wpłynęły na zmianę postrzegania dziedzictwa poprzemysłowego, a jego nowe funkcje generują kolejną zmianę w postrzeganiu tego obiektu. Wnioski z przeprowadzonych badań wskazują również na to, że dziedzictwo poprzemysłowe Łodzi, jakim jest Manufaktura, stanowi nie tylko świadectwo przeszłości, ale również jest świadectwem postępu, przemiany po upadku epoki przemysłu włókienniczego. Kluczowym wnioskiem jest również to, że realizowania inwestycja w murach fabryki Poznańskiego stała się prekursorem i inspiracją do prowadzenia dalszych działań rewitalizacyjnych obiektów pofabrycznych znajdujących się w krajobrazie miasta.

FUNKCJONOWANIE BUDŻETU OBYWATELSKIEGO W MAŁYCH MIASTACH WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO

Tomasz Mikołajczyk — 2023-12-31

Budżet obywatelski, zwany także partycypacyjnym, stanowi specyficzną formę partycypacji społecznej, w ramach której mieszkańcy danej jednostki terytorialnej mogą decydować o przeznaczeniu części dostępnych środków publicznych podczas głosowania na zgłoszone projekty obywatelskie. Budżet partycypacyjny swoje początki miał w Polsce w 2011 roku. Od tego czasu coraz więcej polskich miast i gmin wykorzystuje to przedsięwzięcie jako demokratyczny sposób zarządzania środkami publicznymi na poziomie lokalnym, zapewniając faktyczny udział społeczeństwa w procesie decyzyjnym. Celem niniejszej pracy jest diagnoza oraz ocena funkcjonowania budżetu obywatelskiego w małych miastach województwa łódzkiego.

FRAGMENTACJA TERENÓW MIEJSKICH I PODMIEJSKICH W PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ POLSCE

Małgorzata Strzyż — 2023-12-31

Autorka dowodzi, że reliktowe rozdrobnienie gruntów może być cennym składnikiem krajobrazu miejskiego i podmiejskiego jako pozostałość po jego historii, a także świadectwo minionych zjawisk gospodarczych i społecznych, co pokazano na przykładach z północno-wschodniej Polski, koncentrując się na Białymstoku i Łapach. Takie relikty zasługują na uwzględnienie w planowaniu przestrzennym, stwarzając zarówno problemy, jak i nowe możliwości. Omówiono to na przykładach, w których rozdrobnienie gruntów osiągnęło bezprecedensowe rozmiary, zwłaszcza w latach dwudziestych XX wieku. Opisano naj- bardziej ekstremalne przykłady historyczne, takie jak gospodarstwo podzielone na 1221 działek w Łapach (52°59´28˝N, 22°53´07˝E), wspomniane w 1926 roku. Na podstawie najnowszych map katastralnych (2020 r.) oceniono współczesne pozostałości skrajnego rozdrobnienia gruntów w Białymstoku i jego powiecie ziemskim (ok. 52°51´00,8˝-53°23´02,4˝N; 22°28´09,1˝-23°56´45,4˝E). Zmapowano rozmieszczenie krajobrazów z przeważającymi działkami węższymi niż 30 m oraz z działkami węższymi niż 15 m. Wyniki badań zostały omówione na tle szerszego kontekstu historycznego i geograficznego w celu oceny takich „krajobrazów kopalnych” jako cennego elementu kulturowego. Sformułowano również zalecenia dotyczące ochrony reliktów fragmentacji terenu. W szczególności struktura ich miedz powinna być lokalnie odtworzona, aby wysoce rozdrobnione grunty orne były rozpoznawalne. Wyniki badania mogą również przyczynić się do dyskusji na temat ochrony rozdrobnionych gruntów w innych krajach, zwłaszcza w Europie Wschodniej, gdzie fragmentacja gruntów („szachownica”) powstała i utrwaliła się w wyniku zarówno wzor- ców osadniczych, jak i późniejszych procesów gospodarczych i społecznych. Jednak w porównaniu z innymi obszarami miejskimi, w tym w krajach sąsiednich, fragmentacja gruntów w Białymstoku ma skalę nieznaną gdzie indziej i zasługuje na szczególną uwagę z punktu widzenia ochrony dziedzictwa. SŁOWA KLUCZOWE: północno-wschodnia Polska, Białystok, powiat białostocki, krajobrazy miejskie, „krajobrazy kopalne”, fragmentacja terenu, mozaika terenowa