https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/issue/feedStudia Oecumenica2025-02-26T13:03:06+00:00Rajmund Poradarajmund.porada@uni.opole.plOpen Journal Systems<p>„Studia Oecumenica” to rocznik wydawany przez Redakcję Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego. Czasopismo ukazuje się od 2001 r. Publikowane są w nim artykuły o tematyce ekumenicznej i międzyreligijnej, a także z zakresu badań nad procesami integracyjnymi w wymiarze społeczno-religijnym. Podlegają one procedurze recenzyjnej <em>double blind</em>. Oprócz tego każdy numer zawiera także recenzje i omówienia ekumenicznych nowości wydawniczych. Czasopismo jest indeksowane m.in. w ERIH Plus oraz międzynarodowych bazach czasopism naukowych: CEJSH, CEEOL, Index Copernicus. Zgodnie z załącznikiem do komunikatu Ministra Edukacji i Nauki z dnia 05 stycznia 2024 r. za naukowe publikacje w roczniku „Studia Oecumenica” przyznaje się 70 punktów. <span style="font-size: 0.875rem;">Numery wydane przed 2011 r. dostępne są na stronie: http://studia</span><span style="font-size: 0.875rem;">oecumenica.uni.opole.pl/</span></p> <p><span style="font-size: 0.875rem;">----------------------------------------------------------------------------------------------</span></p> <div style="text-align: center;"><img style="height: 100px; width: auto; display: inline-block;" src="http://libcom.pl/opole/godlo1.png" alt="Godło Opola" /></div> <p>Czasopismo „Studia Oecumenica” zostało dofinansowane z budżetu państwa ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach programu <strong>„Rozwój Czasopism Naukowych”</strong> (nr umowy: RCN/SP/0354/2021/1 z dnia 22.12.2022 r.)</p> <p>Wartość dofinansowania: 65 935,00 zł</p> <p>Całkowita wartość projektu: 65 935,00 zł</p> <p>Projekt ma na celu poszerzenie obecności czasopisma w obiegu międzynarodowym i z<span style="font-size: 0.875rem;">większenie jego międzynarodowej rozpoznawalności, z</span><span style="font-size: 0.875rem;">większenie udziału zagranicznych autorów, </span>podniesienie jego poziomu naukowego i spełnienie warunków umożliwiających włączenie do bazy Scopus.</p> <p>Projekt obejmuje:</p> <ul> <li class="show">Tłumaczenie i publikację artykułów oraz kluczowych informacji o czasopiśmie w języku angielskim</li> <li class="show">Korektę językową tekstów</li> <li class="show">Współpracę ze specjalistycznymi recenzentami, zwłaszcza zagranicznymi</li> <li class="show">Nabywanie numerów DOI.</li> <li class="show">Utrzymanie i aktualizację strony internetowej<span style="font-size: 0.875rem;"> </span></li> </ul>https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5589Ecumenical formation program. A proposal of the Roman Catholic Church in the context of the assumptions of the Second Vatican Council and post-conciliar documents2025-02-26T13:02:17+00:00Zygfryd Paweł Glaeserzygfryd.glaeser@uni.opole.pl<p>Sobór Watykański II zapoczątkował w Kościele rzymskokatolickim głęboki przełom w myśleniu o Kościele i o realizacji jego posłannictwa w świecie. Uczynił ekumenizm jednym z zasadniczych paradygmatów ewangelizacyjnych, a permanentną ekumeniczną formację uznał za istotne zobowiązanie wszystkich Kościołów. Soborowy Dekret o ekumenizmie <em>Unitatis redintegratio</em> nadaje ekumenicznej formacji właściwe ramy etyczne: Domaga się skutecznego wyrzeczenia się logiki podporządkowywania sobie innych na rzecz logiki szacunku i braterstwa. Wdrożono więc w życie program ekumenicznej formacji. Objęto nim wszystkie formy nauczania i życia Kościoła. Jego zasadnicze cele to: przełamywanie negatywnych stereotypów we wzajemnych odniesieniach między chrześcijanami i Kościołami, odkrywanie tego co wspólne dla różnych chrześcijańskich, poszukiwanie możliwości przezwyciężania tego wszystkiego, co je dzieli, a nade wszystko kształtowanie pozytywnej wrażliwości we wzajemnych relacjach. Program ekumenicznej formacji Kościoła rzymskokatolickiego zarysowany w Dekrecie o ekumenizmie Soboru Watykańskiego II jest stale aktualizowany w dokumentach posoborowych. W niniejszym opracowaniu zaprezentowane zostaną jego zasadnicze założenia oraz pastoralne odniesienia na różnych poziomach aktywności kościelnej.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5567Między patriarchatem a autokefalią 2025-02-26T13:02:29+00:00Jarosław Moskałykmoskalyk@amu.edu.pl<p>Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego przeżywa obecnie największy kryzys od początku swojej ponad 30-letniej działalności na Ukrainie. Jest to niewątpliwie wynik rozpętanej przez Federację Rosyjską wojny w lutym 2022 roku, ale także głębokich więzi łączących tę organizację religijną z ośrodkiem władzy duchowej w Moskwie. Oba te czynniki powodują jego ogromną destabilizację wewnętrzną i obniżenie autorytetu moralnego w społeczeństwie. Dodatkowo na utratę wiarygodności przez wskazany podmiot istotny wpływ ma podział w strukturach hierarchicznej władzy oraz stosowanie półśrodków w zakresie własnej autonomii. Brak jasnego i spójnego stanowiska w sprawie postawy zwierzchnika Patriarchatu Moskiewskiego Cyryla i tej Cerkwi wobec rosyjskiej agresji na Ukrainę odbija się wciąż negatywnym echem. Cała ta sytuacja ma niezwykle negatywny wpływ na bieżącą działalność podporządkowanego Moskwie ukraińskiego prawosławia i prowadzi do jego nieuchronnego podziału. Problem relacyjności wewnątrz tejże wspólnoty oraz perspektywa autonomii w ramach tradycji kijowskiej będzie przedmiotem poniższej analizy i konkluzji. </p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5580Koncepcja objawienia w teologii Konrada Rudnickiego2025-02-26T13:02:22+00:00Kazimierz Marek Wolszakwolsza@uni.opole.pl<p>Konrad Rudnicki (1926–2013) był profesorem astronomii na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz duchownym Starokatolickiego Kościoła Mariawitów (od 1959). W swych pismach starannie oddzielał astronomię od teologii, natomiast w życiu harmonijnie je łączył. W pracach teologicznych zajmował się m.in. problematyką objawienia Bożego (objawienia biblijnego oraz objawień prywatnych). Opracował nowe wydanie pism założycielki mariawityzmu, Marii Franciszki Kozłowskiej (wydanie krakowskie: 1995). Rudnicki odróżniał trzy typy objawień: zmysłowe, inspiracyjne i umysłowe. Objawienia umysłowe są najbardziej wiarygodne. Do tej kategorii zaliczał objawienia Marii Franciszki Kozłowskiej. Zdaniem Rudnickiego każdy akt objawienia miał miejsce w konkretnym czasie, miejscu i okolicznościach. Objawienie Boże realizuje się w historii powszechnej i partykularnej. Koncepcję objawienia Rudnickiego można zaliczyć do nurtu historiozbawczego.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5479[Rec.] Norman Doe (red.), Church Laws and Ecumenism: A New Path for Christian Unity, London – New York: Routledge 2021, XVI+305 s., ISBN 97810030842732024-03-06T14:57:42+00:00Sławomir Nowosadxsn@kul.pl2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5563[Rec.] Peter H. Sedgwick, The Development of Anglican Moral Theology, 1680–1950, Leiden – Boston: Brill 2024 s., IX+452, ISBN 97890046880872024-07-11T09:57:20+00:00Sławomir Nowosadxsn@kul.pl2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5737Szczególne cechy teologii ks. Jerzego Klingera2025-02-26T13:01:28+00:00Henryk Paprockihenryk_paprocki@o2.pl<p>Artykuł omawia poglądy ks. profesora Jerzego Klingera (1917–1976), najwybitniejszego polskiego teologa prawosławnego, zwłaszcza jego wizję epiklezy, ekumenizmu i cech szczególnych tej teologii, jak apofatyzm, rola eklezjologii, Eucharystii oraz ekumenizm rozumiany jako budowanie mostów do innych wyznań. Zwrócono także uwagę na rolę Tradycji w dialogu z nowoczesnością, w tym na doświadczenie poezji i sztuki.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2025 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5665La sensibilité œcuménique de Jerzy Klinger2025-02-26T13:02:09+00:00Stanisław Jan Rabiejstanrab@uni.opole.pl<p>This text was the warp of a speech at an international conference: “Jerzy Klinger - the Genius of Orthodoxy” - dedicated to one of the most active and versatile Orthodox theologians and ecumenists of the second half of the 20th century. The analysis of Jerzy Klinger's writings and ecumenical activity confirms that with the passage of time, many ideas and problems remain relevant and inspire further research. In his speeches, Klinger often revealed how, in relation to ecumenism, the Orthodox consciousness is, as it were, split (simultaneously enthusiasts and staunch opponents of the movement). He noted, that the two phases, which in the Catholic consciousness in relation to ecumenism were realized sequentially, in the Orthodox reality are realized simultaneously, overlapping. As an active participant in the ecumenical movement, he stressed that the Orthodox consciousness values most the very pursuit of unity, which can be nothing other than the voice of the Holy Spirit. He proposed that instead of the “catholicity” of the Church, there should be a new concept of “catholicity of the world.” Construed in this way, the term would become synonymous with Christian universalism.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5733Historyczność i “ponadhistoryczność” krzyża i zmartwychwstania w refleksji ks. Jerzego Klingera: od Maksyma Wyznawcy do Rudolfa Bultmanna i z powrotem2025-02-26T13:01:42+00:00Bogna Kosmulskabkosmulska@uw.edu.pl<p>Celem artykułu jest po pierwsze, przypomnienie inspirującej pracy <em>Doktryna krzyża i zmartwychwstania według Rudolfa Bultmanna w konfrontacji z teologią Kościoła prawosławnego</em> ks. Jerzego Klingera oraz analiza sposobu, w jaki ten wybitny prawosławny teolog dokonał w nim jednej z nieoczywistych odsłon „istoty prawosławia”. Bultmann, teolog luterański, pod piórem Klingera okazuje się intuicyjnie rozumieć coś, co być może zostało w tradycji prawosławnej nie dość uwypuklone, mimo że było w niej stale obecne. Tą rzeczą, zdaniem ks. Jerzego, jest egzystencjalna perspektywa wiary jako przede wszystkim indywidualnego doświadczenia, przynajmniej do pewnego stopnia niezależnego od historycznie przyjętego obrazu świata (w tym jego opisu metafizycznego). Poza tą rekonstrukcją, praca niniejsza uzupełnia te rozważania o inspiracje płynące z lektury Maksyma Wyznawcy w ujęciu Dumitru Stăniloae, rumuńskiego teologa, kongenialnego względem Klingera. Zestawienie dwóch modeli soteriologii – egzystencjalnego (Bultmannowskiego) oraz kosmicznego (Maksymowego) – pozwala na krytyczną ocenę stanowiska Bultmanna, a także, w pewnej mierze, stanowiska Klingera.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2025 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5734Hermeneutyka liturgii: nowy dyskurs teologii i pułap istnienia2025-02-26T13:01:40+00:00Witali Michalczukv.mikhalchuk@uw.edu.pl<p>Artykuł jest poświęcony myśli teologicznej ks. Jerzego Klingera, która wynika z doświadczenia liturgicznego. Liturgia jest wyjściową intuicją tego wielkiego prawosławnego teologa. W ramach liturgii nie tylko mistyka eucharystii, ale i sama formuła sztuki staje się paradygmatem myślenia teologicznego. Realizm liturgiczny jako formuła ontologiczna eucharystii i poetyki sztuki w liturgii określa w myśli ks. Klingera wizję Kościoła i dróg jedności podzielonego chrześcijaństwa. Liturgiczną intuicja zostaje przełożona na doświadczenie poezji, która dla tego teologa-poety była nieodmiennie nowym sposobem istnienia i rozumienia.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5736Jerzy Klinger i Jerzy Nowosielski: myśli o liturgii2025-02-26T13:01:31+00:00Łukasz Hajduczeniahajduczenia@o2.pl<p>Artykuł jest rozważaniem na temat wybranych myśli ks. Jerzego Klingera dotyczących liturgii prawosławnej. Myśli te są jednocześnie obecne w wielu wypowiedziach Jerzego Nowosielskiego. Wspólne intuicje obu przyjaciół stanowią podstawę do refleksji teologicznej, prowadzącej do wniosków krystalizujących takie pojęcia jak: teologia prawosławna, liturgia, praktyka liturgiczna czy piękno. Wzajemne uzupełnienie się słynnych malarza i teologa, w rezultacie jest decydujące o jakości ich twórczości. Jerzy Nowosielski dzięki temu konstruuje niezwykle interesujący dyskurs dotyczący swojej sztuki. Natomiast ks. Jerzy Klinger tworzy teologię odważną, w której staje się artystą dalekim od teoretyzowania.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5735Krwią radosnego serca pisane. O poezji ks. Jerzego Klingera2025-02-26T13:01:36+00:00Michał Janocham.janocha@al.uw.edu.pl<p>Jerzy Klinger (1918–1976), wybitny polski teolog prawosławny, był także ciekawym poetą. W ostatnim, czwartym tomie jego <em>Dzieł zebranych</em>, opracowanych przez ks. Henryka Paprockiego (Kraków: Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów 2023), znalazły się polskie i rosyjskie wiersze ks. Jerzego Klingera. Wiersze polskie zostały wydane po raz pierwszy, niemal pół wieku po śmierci Autora, co w historii współczesnej poezji polskiej pozostaje zjawiskiem bezprecedensowym. Niniejszy artykuł podejmuje wstępną próbę odnalezienia w nich wątków autobiografii duchowej i intelektualnej. Kolejne części artykułu przywołują wybrane obszary, tematy i źródła jego poetyckiej twórczości: dzieciństwo, milczenie, romantyzm i klasyczność, podróże.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5738Wieczerza Pańska w perspektywie dialogu ekumenicznego2025-02-26T13:01:26+00:00Erwin Matejaerwinmateja@wp.pl<p>Liturgia, a zwłaszcza Ofiara Eucharystyczna była dla pierwszych chrześcijan centrum ich życia religijnego. Kolejne wieki były areną licznych sporów i kontrowersji, które dotyczyły rozumienia Eucharystii. Także nasze czasy pokazują, że niezależnie od tego, czy nazywamy ją Mszą św., liturgią eucharystyczną czy Wieczerzą Pańską, nie buduje ona ciągle tej wspólnoty, którą chrześcijanie, niezależnie od tego, do którego Kościoła należą, tworzyć powinni. W niniejszym przedłożeniu podjęta została próba pokazania, jak wiele już osiągnięto w dyskusjach ekumenicznych na interesujący nas temat, ale też, co jeszcze musi być przemyślane, by sprawowana we wspólnotach chrześcijańskich liturgia Eucharystii gromadziła przy jednym stole wszystkich wyznawców Chrystusa. Dlatego najpierw sięgamy do źródeł biblijnych, by tam szukać istoty omawianego sakramentu, następnie zostaje przedstawiona doktryna katolicka, prawosławna i protestancka. W osobnym punkcie przypomniane jest miejsce Eucharystii w dialogu ekumenicznym, by w zakończeniu skoncentrować się problemach, które są ciągle otwarte, a które trzeba rozwiązać, aby celebrujący Eucharystię chrześcijanie pamiętali, że stawia im ona zadanie budowania jedności, której idea wybrzmiała w modlitwie arcykapłańskiej Chrystusa, aby wszyscy stanowili jedno.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5504The religious meaning system as a conceptual construct of interdenominational approach: A psychological analysis2025-02-26T13:02:35+00:00Dariusz Krokdkrok@uni.opole.pl<p>The concept of religiosity as a system of meanings represents an interesting attempt to study the phenomenon of religion from the perspective of cognitive psychology, which considers the way in which individuals think and perceive reality. The religious meaning system can be conceptualised as an idiosyncratic system of beliefs concerning oneself, others, and relationships with the world, the essential feature of which is an inherent connection to the sacred sphere. Careful structural and functional analysis of the religious meaning system leads to the conclusion that it offers significant potential for application in interdenominational research within various Christian denominations. Justifications for this include the presence of the concept of a personal God, an inclusive nature in terms of doctrines and principles of faith, the absence of specific reference to particular cultural or historical traditions, and a holistic, global perspective on religious practices. The validity of using the religious meaning system in interdenominational research is confirmed by empirical research results, which have been conducted not only among Catholic groups, but also among Protestant denominations. This confirms that religiosity, expressed through the prism of the system of meanings, has a broader scope of application, unrestricted to any single Christian denomination.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5718The Chinese Rites Controversy and Its Relevance2025-02-26T13:02:00+00:00Dariusz Klejnowski-Różyckidspjkr@gmail.com<p>Spór o ryty chińskie dotyczył zgodności chińskich praktyk, takich jak kult przodków i oddawanie czci Konfucjuszowi, z nauką Kościoła katolickiego. W XVII w. jezuici uznali te rytuały za świeckie, dostosowując chrześcijaństwo do chińskiej kultury. Dominikanie i franciszkanie sprzeciwiali się temu, twierdząc, że prowadzi to do synkretyzmu. Stolica Apostolska, po licznych kontrowersjach, zakazała tych praktyk, co osłabiło misje katolickie w Chinach i wpłynęło na ich relacje z Zachodem. W XX w. Kościół zmienił stanowisko, uznając rytuały za zgodne z wiarą chrześcijańską, co stało się fundamentem teologii inkulturacji. Współczesne implikacje sporu są widoczne w relacjach Watykanu z Chinami, zwłaszcza w kontekście sinizacji religii, która podporządkowuje praktyki religijne ideologii państwowej. Dyplomatyczne działania papieża Franciszka, takie jak porozumienie dotyczące mianowania biskupów, pokazują próbę znalezienia kompromisu, choć relacje pozostają napięte. Spór pozostaje aktualny jako przykład napięć między uniwersalizmem chrześcijaństwa a lokalnymi kulturami oraz wskazuje na konieczność dialogu kulturowego i zrozumienia różnorodności w obliczu globalnych wyzwań.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5414Chrystus tu i teraz. Charakterystyka chrystologii protestanckiej i postulaty dla chrystologii katolickiej w ujęciu Alfonsa Nossola2025-02-26T13:02:40+00:00Piotr Lorekp.lorek@ewst.pl<p>Praca stawia sobie za zadanie przybliżenie refleksji chrystologicznej Alfonsa Nossola (ur. 1932). Znany z zasług na rzecz ekumenizmu duchowny Kościoła rzymskokatolickiego podjął się w swojej pracy naukowej zadania systematyzacji myśli ewangelickiej. Chcąc przybliżyć niektóre wyniki jego aktywności akademickiej powołujemy się na wybrane jego prace. Nossol opracowuje teologicznie myśl protestancką wyszczególniając pięć formalnych i pięć materialnych składowych nauki reformacyjnej. W ten sposób wskazuje na chrystologię jako węzłowy punkt myśli reformacyjnej. Nossol podejmuje się także uchwycenia specyfiki samej chrystologii protestanckiej wydobywając jej sześć charakterystycznych cech. Wreszcie, dostrzegając obecny kryzys chrystologii i inspirując się osiągnięciami chrystologii protestanckiej wysuwa postulaty pod opracowanie integralnej chrystologii katolickiej. Jej celem jest zachowanie ortodoksji i uwzględnienie współczesnych badań naukowych. W końcu Nossol stawia fundamentalne pytanie o to, kim jest dzisiaj Jezus Chrystus. To pytanie o <em>tu i teraz</em> Chrystusa wciąż pozostaje aktualne. Wymaga wysiłku ekumenicznego, który nie tylko uwzględni <em>Sitz im Leben</em> Jezusa, ale także usytuowania samego teologia podejmującego się refleksji chrystologicznej.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5293Godfrey Goodman and George Hakewill on the decay of the world2025-02-26T13:02:45+00:00Adam Drozdekdrozdek@duq.edu<p>The end of the sixteenth and the beginning of the seventeenth century was marked by theological discussions concerning the decay of the world. Godfrey Goodman in <em>The fall of man</em> presented an extensive argument in favor if inherent corruptibility of the world that gradually heads to its destruction and George Hakewill countered with a book-long rebuttal of this view. The views of these two clergymen are presented in this article both of whom trying to enhance by common opinion that the world was created to express the glory of God.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5195 Społeczności ewangelikalne w Polsce wschodniej do roku 1939. Postulat badawczy 2025-02-26T13:03:06+00:00Grzegorz Pełczyńskigrzegorz.pelczynski@uwr.edu.pl<p>Wschodnie tereny Polski były szczególnie zróżnicowane pod względem religijnym. Żyli tam katolicy, prawosławni i wyznawcy judaizmu. Mniejsze grupy wyznaniowe składały się także z przedstawicieli różnych wyznań protestanckich. W artykule przedstawiono protestantów ewangelikalnych: baptystów, ewangelicznych chrześcijan, metodystów i zielonoświątkowców. Ich niewielkie społeczności pojawiły się we wschodniej Polsce pod zaborem rosyjskim już pod koniec XIX w., a niektóre po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. Ewangeliczni chrześcijanie lub zielonoświątkowcy byli wcześniej wyznawcami prawosławia, które w carskiej Rosji było wyznaniem państwowym, podczas gdy w Polsce stanowiło jedynie mniejszość religijną. W dwudziestoleciu międzywojennym w Polsce mniejszości ewangeliczne liczyły 50 000 wyznawców, z czego nawet dwie trzecie znajdowały się na ziemiach wschodnich. Cieszyli się względną tolerancją religijną ze strony władz polskich do 1939 r., kiedy to Związek Radziecki zajął Polskę.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5632Społeczeństwo strachu a warunki dialogu2025-02-26T13:02:11+00:00Franciszek Kampkakampka@hotmail.com<p>W artykule omówiono nowe uwarunkowania społeczne dialogu międzyreligijnego. Przyjęcie perspektywy socjologicznej i odwołanie do koncepcji społeczeństwa ryzyka i polityki strachu pokazało, że różnorodność religijna bywa dziś traktowana jako potencjalne zagrożenie. Następnie omówiono nowy kontekst społeczny, w jakim funkcjonuje dziś religia. Przedstawiono też różne sposoby rozumienia i praktykowania dialogu między wyznawcami różnych religii i możliwe skutki takiego dialogu, ze szczególnym uwzględnieniem perspektywy państw europejskich.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5719The Church in the Czech Religiously Indifferent Society: An Ecclesiological Perspective2025-02-26T13:01:56+00:00Jiří VogelJiri.Vogel@htf.cuni.cz<p>The paper presents the situation of Churches in the Czech Republic and analyses the changes in the self-conception of the Czechoslovak Hussite Church in the context of a secularised society characterised by a high degree of religious indifference. The changes of this Church in the past century faithfully reflect the spiritual climate of the Czech religious scene. The aim of the paper is to show and concretise, using the example of three ecclesiologies of this Church (the ecclesiology of associations and their activities, the ecclesiology of fellowship, and the postmodern ecclesiology of the spiritual centre), how Christian communities can adapt to a religiously indifferent society, what obstacles they may face, and what one-sidedness they resort to.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5720The Contribution of University Theology to the Education of Social and Charity Workers2025-01-02T20:51:47+00:00Noemi Bravenánoemi.bravena@htf.cuni.cz<p>Social and charity workers are educated at theological faculties and their also take some courses in theology. The article deals with the current position of theology (theological topics) in their education. Currently, it appears that theological topics are incomprehensible to students and they tend to consider them as unnecessary, thus narrowing their understanding of charity as well as social work. By focusing on theological competence, we can achieve a more adequate definition of the goals of such education at theological faculties, including a more adequate definition of theological curricula content. The contribution offers the first definition of the theological competence of social and charity workers based on experience from the Czech Republic.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2025 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5721The Czechoslovak Hussite Church in Social and Political Reality2025-02-26T13:01:47+00:00Kamila Veverkovákamila.veverkova@htf.cuni.cz<p>The Czechoslovak Hussite Church was founded in 1920 as a fulfillment of the efforts of the reformist efforts of the Czech Catholic clergy. Its establishment was one of the consequences of the emergence of the independent Czechoslovak state in 1918. In addition to its missionary work, it was involved in various other activities that were in demand in the new state: social work, cultural work, publishing and educational activities, and last but not least work with children and young people. Through her charity work, the church made it clear that the Gospel must not only be proclaimed but also put into practice in life. Social unions were established, health stations, and day-care services. It also educated the younger generation, free citizens, and Christians for a democratic state. The church had its own children’s home. In the sense of active and socially engaged Christianity, it also acted internationally in participating in the pre-war efforts that led to the founding of the World Council of Churches (Oxford Conference 1937). Distinctive personalities were the biblical scholar professor František Kovář and sociologist František M. Hník. During the German occupation (1939-1945) its public service was outstanding, secretly organizing aid to Jews and all the persecuted. The brief period of democratic development after the war was replaced by a post Communist coup in 1948 by a dictatorship. The Church was forced to collaborate as state church laws in 1949 deprived it of the opportunity to operate in the public sphere (youth education, social work, publishing) and subjected it (and all other churches) to harsh economic and ideological control. The church survived the period 1948-1989 with considerable losses. Gradually, today it is restoring social work, and is also working in the army, hospitals, and prisons. It prepares workers professionally (far from being only clerics) at the Hussite Theological Faculty of Charles University, where in addition to theology, a number of other disciplines are taught such as social and charity work and pedagogy.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5692Religious education in the Czech Republic in the context of contemporary socio-cultural changes2025-02-26T13:02:05+00:00Mariusz Kuźniarkuzniar@cirkev.cz<p>The article analyses the role of religious education in the Czech Republic within the context of contemporary socio-cultural changes, particularly the increasing secularisation and shifting societal attitudes towards religion. To better understand the complexity of these processes and their key stages in shaping Czech society, a historical and cultural perspective is employed. The end of communism in 1989 brought about significant economic and political changes, including the introduction of a democratic system and a free-market economy. This transition, combined with the opening up to Western civilisation, accelerated the secularisation of society. This shift is particularly evident in societal values and attitudes towards the family, religion, and the authority of various state institutions, including the Church. The article aims to highlight the complexity of the processes that have profoundly influenced the extent and dynamics of secularisation. Furthermore, it examines how contemporary religious education—both in schools and through parish catechesis—reflects the attitudes of Czech society, where Christianity holds a marginal social role.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5631Katolickie wychowanie religijne w kontekście aktualnych przemian społeczno-religijnych w Polsce2025-02-26T13:02:14+00:00Jerzy Kostorzjkostorz@poczta.onet.pl<p>W artykule podjęto problem wychowania religijnego w kontekście aktualnych przemian społeczno-religijnych. Można je zaobserwować w zmianie mentalności dzieci, młodzieży i dorosłych, galopującej sekularyzacji w Polsce, w organizacji lekcji religii oraz w jakości zaangażowania katechetycznego rodziny, szkoły, parafii. W odpowiedzi na przemiany społeczno-religijne sformułowano propozycje odnowy środowisk wychowawczych i zmiany koncepcji lekcji religii w szkole. Postulowano opracowanie nowej podstawy programowej lekcji religii oraz podejmowanie nowych, wykorzystujących cyfrowe przestrzenie, działań ewangelizacyjnych, katechetycznych i duszpasterskich w rodzinie, szkole i parafii. Za ważną uznano współpracę środowisk wychowawczych, która podobnie jak podstawa programowa i program nauczania religii w szkole, wymaga odnowy. Akcent przy tym położyć należy na autentyczną komunikację i współdziałanie rodziców, wychowawców, katechetów, duszpasterzy.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5583Katolicka teologia moralna wobec wyzwań sekularyzacji i sekularyzmu. Kilka uwag w perspektywie myśli Joachima Piegsy MSF (1930–2015)2025-02-26T13:02:19+00:00Janusz Podzielnyjpodzielny@uni.opole.pl<p>Sekularyzacja, która często przeradza się w sekularyzm, oddalając się tym samym od pozytywnej koncepcji świeckości, wystawia na trudną próbę życie współczesnych chrześcijan, szczególnie na Zachodzie. Konkretne postulaty, które mają na celu przeciwstawienie się tym negatywnym trendom, proponuje katolicka teologia moralna. Tu temat sekularyzacji i sekularyzmu wybrzmiewa głównie jako zagrożenie dla teologalnej cnoty wiary oraz cnoty religijności. W niniejszym artykule, po doprecyzowaniu pojęć sekularyzacji i sekularyzmu oraz krótkim omówieniu aktualnego zasięgu tych zjawisk (zwłaszcza w Polsce), zostaną zaprezentowane konkretne postulaty teologicznomoralne autorstwa Joachima Piegsy MSF (1930-2025). Mogą być one pomocne dziś w przezwyciężeniu lub ograniczeniu procesów sekularyzacyjnych. Chodzi przede wszystkim o: powrót do Dekalogu, prawdy oraz świadectwa chrześcijańskiego życia.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5571Counter-culture of Compassion. The Early Christian View of Roman Games and the Possibilities of its Application in the Contemporary Relationship of Church and Society2025-02-26T13:02:24+00:00Filip Sedláksedlakfilip1@gmail.com<p>Christian martyrdom can be seen as an expression of the counter-cultural reality of the Church, her conflicting tension between the world and the coming kingdom of Heaven. In this context, it is also a problematic concept that, in many cases, leads to violence and avoids the possibility of dialogue; however, it inseparably belongs to the heart of Christianity. Because of that, we should think about it in new and fruitful ways. This paper tries to think specifically about early Christian martyrdom in the context of a victim perspective and critique of the Roman gladiatorial games, concentrating on the element of compassion, which was unexpected in the Roman empire of the first centuries after Christ. That perspective of compassion is something that we can grasp, like the substantial essence of early Christian martyrdom, and which is also meaningful for our time and situation of mainly Church-society relations. This is shown with peak Christian game critique – Tertullian’s <em>On Games</em>, and examples of the three oldest martyrdoms – <em>Martyrdom of Polycarp</em>, <em>Martyrs of Lyon and Vienne</em>, and<em> Passion of Perpetua and Felicity</em>. We can use that found compassion in new situations where we, at the moment, like the Romans, do not see a need or reason for it.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenicahttps://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/so/article/view/5198Minorías étnicas religiosas en la Europa de las naciones [I]2025-02-26T13:02:47+00:00José Manuel Fernández Rodríguezjose_manuel_chema_@hotmail.com<p>Esta ponencia versará sobre las diversas minorías étnicas y religiosas que existen, sobre todo, en Europa central y oriental. Para empezar, buscaremos definir las nociones de etnia y minoría. Luego, haremos una breve presentación histórica de los grupos minoritarios religiosos arraigados en los países europeos. A continuación, trataremos la cuestión del derecho a existir de estas minorías y la protección que brinda el derecho europeo e internacional, teniendo en cuenta las implicaciones de los nuevos flujos migratorios provocados por determinados factores transitorios o circunstanciales como, puedes ser las crisis económicas o los conflictos bélicos, que hacen que se dé una mezcla multireligiosa, multiétnica y multicultural donde tienen que convivir entre sí varios grupos religiosos, y a la que están obligados los Estados miembros a proteger y a cobijar. Finalizaremos con una serie pistas en torno a los problemas y a los desafíos que presenta un multiculturalismo no plenamente integrado en los valores y en el estilo de vida europeos y su repercusión en el futuro modelo de convivencia europea, en la que está en juego, quizás, la existencia misma de la Unión Europea.</p>2024-12-28T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Studia Oecumenica