Zasada holizmu w zrównoważonym rozwoju rolnictwa
Józef St. Zegar
Wioletta Wrzaszcz
Abstrakt
Idea zrównoważonego rozwoju, upowszechniona pod koniec XX wieku, przyjmuje postać koncepcji strategicznej w zakresie rozwoju społeczno-gospodarczego w wielu krajach i ich ugrupowaniach regionalnych. Jest ona także promowana przez organizacje międzynarodowe, na czele z ONZ. Koncepcja ta zazwyczaj obejmuje trzy aspekty, a mianowicie środowiskowy, ekonomiczny i społeczny, formułując odpowiadające im cele i sposoby ich osiągania. Wdrożenie tej koncepcji stanowi ogromne wyzwanie ze względu na specyfikę mechanizmu rynkowego. Koncepcja ta odnosi się również do rolnictwa, które stanowi złożony system. Zrównoważenie rolnictwa należy rozpatrywać na różnych poziomach układu pionowego – w szczególności na poziomie gospodarstw rolnych (poziom mikroekonomiczny), na poziomie państw (poziom makroekonomiczny) i na poziomie globalnym (poziom planetarny). Układ ten determinuje hierarchię celów zrównoważonego rozwoju rolnictwa oraz działania służące ich osiągnięciu. Cele ekonomiczne są nadrzędne w przypadku podmiotów gospodarczych, zaś cele społeczne powinny dominować na poziomie kraju. Na poziomie globalnym za najistotniejsze należy uznać cele środowiskowe, ze względu na naturalne granice biosfery. Znajdywanie racjonalnych społecznie rozwiązań wymaga holistycznego ujęcia zrównoważonego rozwoju rolnictwa. Dotyczy to zarówno zakresu poziomego (różnych aspektów, różnych celów, różnych działań), jak i układu wertykalnego (uwzględniania różnych poziomów: mikro- i makroekonomicznego, planetarnego). Celem artykułu jest uzasadnienie znaczenia zasady holizmu w zrównoważonym rozwoju rolnictwa na poziomie gospodarstwa rolnego (mikro), sektora rolnego (makro) i globalnym (planetarnym).
Słowa kluczowe:
zasada holizmu, zrównoważony rozwój rolnictwa, gospodarstwa rolne, mikroekonomiczne, makroekonomiczne i globalne podejścieBibliografia
Auleytner, J. (2002). Polityka społeczna, czyli ujarzmianie chaosu socjalnego. Warszawa: WSP TWP.
Google Scholar
Blaug, M. (1995). Metodologia ekonomii. Warszawa: WN PWN.
Google Scholar
Blohm, G. (1965). Ogólna ekonomika i organizacja gospodarstwa rolniczego. Warszawa: PWRiL.
Google Scholar
Bernstein, H. (2010). Introduction: Some Questions Concerning the Productive Forces. Journal of Agrarian Change Vol. 10, No. 3: 300-314.
Google Scholar
Galbraith, J.K. (1979). Ekonomia a cele społeczne. Warszawa: WN PWN.
Google Scholar
Hanson, B.G. (2014). What holism can do for social theory. New York and London: Routledge.
Google Scholar
Heywood, A. (2007). Ideologie polityczne. Wprowadzenie. Warszawa: WN PWN.
Google Scholar
Kieżun, W. (1977). Podstawy organizacji i zarządzania. Warszawa: KiW.
Google Scholar
Kotarbiński, T. (1973). Traktat o dobrej robocie. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Wyd. Ossolineum.
Google Scholar
Lange, O. (1964). Optymalne decyzje. Zasady programowania. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Lange, O. (1967). Ekonomia polityczna. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Manteuffel, R. (1981). Ekonomika i organizacja gospodarstwa rolniczego. Warszawa: PWRiL.
Google Scholar
Martin, G.T. (2016). One World Renaissance: Holistic Planetary Transformation through a Global Social Contract. Appomattox, VA: Institute for Economic Democracy Press.
Google Scholar
National Research Council (2010). Toward Sustainable Agricultural Systems in the 21st Century. Washington, DC: The National Academies Press.
Google Scholar
Pajestka, J. (1983). Kształtowanie procesu rozwoju. Racjonalność i manowce polityki. Warszawa: PWE.
Google Scholar
Phillips, D. (2006). Quality of Life: Concept, policy and practice. London: Routledge.
Google Scholar
Rockström, J. et al. (2009). A safe operating space for humanity. Nature 461: 472-475.
Google Scholar
Sadowski, Z. (1980). Uwagi o racjonalności makroekonomicznej. In: Kamiński, B.; Łukaszewicz A. Racjonalność gospodarowania w socjalizmie: 86-110. Warszawa: PWE.
Google Scholar
Secomski, K. (1978). Polityka społeczno-ekonomiczna. Zarys teorii. Warszawa: PWE.
Google Scholar
Seuster, H. (1975). Die Landwirtschaftsunternehmung als System. Berichte über Landwirtschaft 4.
Google Scholar
Smith, V.L. (2013). Racjonalność w ekonomii. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Stankiewicz, W. (2007). Historia myśli ekonomicznej. Warszawa: PWE.
Google Scholar
Stacewicz, J. (1988). Racjonalność gospodarowania a współczesne wyzwania. Warszawa: PWE.
Google Scholar
Toczyński, T.; Wrzaszcz, W.; Zegar, J.St. (2013). Zrównoważenie polskiego rolnictwa. Warszawa: GUS.
Google Scholar
Woś, A.; Zegar, J.St. (2002). Rolnictwo społecznie zrównoważone. Warszawa: IERiGŻ-PIB. Zegar, J.St. (1975). Sterowanie produkcją rolną. Warszawa: PWN. Z
Google Scholar
egar, J.St. (1985). Rachunek ekonomiczny i podejmowanie decyzji w gospodarstwie chłopskim. Warszawa: Wyd. Spółdzielcze.
Google Scholar
Zegar, J.St. (ed.) (2005). Koncepcja badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym. Warszawa: IERiGŻ-PIB. Raport Programu Wieloletniego 2005-2009: 100.
Google Scholar
Zegar, J.St. (2010). Racjonalność w rachunku ekonomicznym rolnictwa. Annales Universitatis Mariae CurieSkłodowska. Sectio H. Oeconomia XLIV: 249-262 Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Autorzy
Józef St. ZegarAutorzy
Wioletta WrzaszczStatystyki
Downloads
Inne teksty tego samego autora
- Wioletta WRZASZCZ, Józeg St. ZEGAR, Wyzwania zrównoważonego rozwoju gospodarstw rolnych , Economic and Environmental Studies: Tom 16 Nr 3(39) (2016)
