Zaangażowanie miast na prawach powiatu w finansowanie zadań w zakresie kultury fizycznej
Maja KRASUCKA
Abstrakt
Jednostki samorządu terytorialnego w Polsce są odpowiedzialne za działania z zakresu kultury fizycznej. Rosnąca liczba osób uprawiających sport, oddziaływanie społeczne i wychowawcze sportu wpływają na aktywność klubów sportowych i organizacji społecznych promujących kulturę fizyczną. Podczas gdy tylko niektóre organizacje sportowe są samowystarczalne pod względem ekonomicznym, dla większości z nich wsparcie publiczne pozostaje niezbędne. W Polsce, podobnie jak w większości krajów europejskich, jednym z głównych źródeł ich finansowania są dotacje ze środków publicznych. Miasta na prawach powiatu (MNPP), jako szczególny rodzaj gminy, podejmują zadania zarówno gmin, jak i powiatów. W sferze zadań dotyczących kultury fizycznej może to przejawiać się wyższymi wydatkami budżetowymi ogółem, w tym dotacjami. Zadania lokalne związane ze sportem w nieznacznym stopniu są sztywno definiowane przepisami centralnymi. Dlatego przyjmuje się, że samorządy posiadają znaczną swobodę w decydowaniu o przeznaczeniu środków na ich realizację. Dotyczy to także wydatków dotacyjnych. Stąd też celem artykułu jest zbadanie czy skala wydatków na kulturę fizyczną, w tym samorządowego dotowania, jest uzależniona od wielkości MNPP, a także od poziomu ich autonomii finansowej. W artykule
przedstawiono zróżnicowanie wydatków budżetowych MNPP na zadania z zakresu kultury fizycznej (dział 926 klasyfikacji budżetowej), ze szczególnym uwzględnieniem składających się nań dotacji. Zastosowano podstawowe narzędzia statystyki opisowej oraz badania współzależności. Zidentyfikowano bardzo duże zróżnicowanie przestrzenne badanych zmiennych tak w ujęciu regionalnym, jak i w obrębie typów gmin. Zidentyfikowano średnią zależność między wydatkami dotacyjnymi a poziomem autonomii finansowej MNPP.
Słowa kluczowe:
budżet, dotacje, samorząd terytorialny, finansowanie sportuBibliografia
COM. (2007). White Paper on Sport. Commission of the European Communities. COM(2007) 391 final. Available at: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52007DC0391. Accessed 26 July 2018.
Dworakowska, M. (2013). Zarządzanie finansami miast na prawach powiatu. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 786. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia 64/2: 31–39.
Dylewski, M., Filipiak, B., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M. (2007). Finanse samorządowe. Narzędzia, decyzje, procesy. Warszawa: PWN.
European Commission (2013). Fiscal relations across government levels in times of crisis – making compatible fiscal decentralization and budgetary discipline; European Economy. Economic Papers 501. Brussels: European Commission.
Eurostrategies. (2011). Study on the funding of grassroots sports in the EU. With a focus on the internal market aspect concerning legislative frameworks and systems of financing. Final report. Vol. 1, pp.365. Available at: https://publications.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/50e6357c-6e20-43fc-8cf7-b7ca073b197c/language-en. Accessed 15 August 2018.
Jastrzębska, M. (2004). Samodzielność ekonomiczna i finansowa jednostek samorządu terytorialnego. Ekonomia. Rynek, gospodarka, społeczeństwo 13:100-112.
Kopańska, A. (2014). Efektywność decentralizacji. Analiza zdecentralizowanego dostarczania dóbr o charakterze ponadlokalnym. Warszawa: Difin.
Kopańska, A., Kula, G., Siwińska-Gorzelak, J., Bukowska, G., Młochowska, M. (2018). Autonomia fiskalna i jej wpływ na działania samorządów. Warszawa: WN SCHOLAR.
Korcelli, P. (2008). Megamiasta. Warszawa: PAN.
Kosek-Wojnar, M. (1996). Gmina na rynkach pożyczkowych, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Seria specjalna: Monografie 127: 83-95. Kraków: Akademia Ekonomiczna w Krakowie.
Kotlińska, J. (2012). Rozwój gospodarczy jednostek samorządu terytorialnego a zakres realizowanych przez nie zadań. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu 42: 147-160.
Local Data Bank. GUS. [online]. Available from http://stat.gov.pl/
Markowski, T., Marszał, T. (2006). Metropolie, obszary metropolitalne, metropolizacja. Problemy i pojęcia podstawowe. Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
Martinez-Vasquez, J., Timofeev, A. (2010). Decentralization Measures Revisited. Public Finance and Management 10(1):13-47.
Ministry of Finance. (2018). Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2015-2017. Available at: https://www.finanse.mf.gov.pl/budzet-panstwa/finanse-samorzadow/opracowania/. Accessed 20 October 2018.
Morgan, D. F., Robinson, K. S., Strachota, D., Hough, J. A. (2015). Budgeting for Local Governments and Communities. London, New York: Routledge.
Ostrowska, A. (2018). Samorządowe prawo dotacyjne. Dotacje jako wydatki jednostek samorządu terytorialnego. Warszawa: Wolters Kluwer.
Oulasvitra, L., Turala, M. (2009). Financial Autonomy and Consistency of Central Government Policy towards Local Governments. International Review of Administrative Sciences 75: 311-332.
Owsiak, S. (2005). Finanse publiczne. Warszawa: PWN.
Patrzałek, L. (2010). Finanse samorządu terytorialnego. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Poniatowicz, M. (2015). Determinanty autonomii dochodowej samorządu terytorialnego w Polsce. Nauki o Finansach. Financial sciences 1(22): 11-30.
Pratchett, L. (2004). Local Autonomy, Local Democracy and the New Localism, Political Studies 52(2): 358-375.
Spahn, P. (2013). Measuring Decentralisation of Public Sector Activities. Conceptual Issues and the Case of Germany [in] K. Junghun, J. Lotz, H. Blöchliger (eds.), Measuring Fiscal Decentralisation: Concepts and Policies, OECD Fiscal Federalism Studies, OECD, p. 89-99. Available at: https://read.oecd-ilibrary.org/governance/measuring-fiscal-decentralisation_9789264174849-en#page2. Accessed 30 December 2018.
Special Eurobarometer 472. Sport and physical activity. (2018). Available at: http://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/index.cfm/survey/getsurveydetail/instruments/special/surveyky/2164. Accessed 5 August 2018.
Surówka, K. (2013). Samodzielność finansowa samorządu terytorialnego w Polsce. Warszawa: PWE.
Swianiewicz, P. (2011). Finanse samorządowe. Koncepcje, realizacja, polityki lokalne. Warszawa: Municipium SA.
The Act on activity of public benefit and voluntary work (2003). Journal of Laws (t.j. Dz. U. z 2018 r. item 450, 650, 723).
The Act on public finances (2009). Journal of Laws (Dz. U. Nr 157, item 1240, as amended).
The Act on sport (2010). (c. 2). Journal of Laws (t.j. Dz. U. z 2017, item 1463, as amended).
