Nature Writing als Grenzüberschreitung

Dorota Miller

doi:10.25167/pg.5850

Veröffentlicht am: 22025-05-09 — aktualisiert am 2025-05-10

Versionen

2025-05-10 (2)
2025-05-09 (1)

Nr. 13 (2024)

Nature Writing als Grenzüberschreitung

Dorota Miller

Germanistische Werkstatt

Rubrik: Sprachwissenschaft

https://doi.org/10.25167/pg.5850

Abstract

In der literarischen Reportage Droga 816 (2015) reflektiert Michał Książek, Ornithologe,
Kulturwissenschaftler und Naturschützer über die vielfältigen Dimensionen der Grenze und hinterfragt dabei
Dualismen Natur vs. Kultur, Mensch vs. Tier sowie Wildnis vs. Natur in menschlicher Nähe. Der vorliegende
Beitrag beleuchtet seine Grenzwahrnehmung und -auflösung sowie deren sprachliche Umsetzung in Droga 816
(2015), Atlas dziur i szczelin (2023) und den Gedichtbänden Nauka o ptakach (2014) und Północny wschód
(2017). Die Analyse wird in den Kontext des Nature Writing und dessen Schlüsselbegriffe wie Bio- und Anthropozentrismus,
natureculture (Haraway 2003) und Wildnis eingebettet, ergänzt durch einen kurzen Umriss
des Konzepts des sprachlichen Weltbildes.

Schlagworte:

(new) Nature Writing, Anthropozentrismus, Naturkultur(en), Wildnis, Grenzüberschreitungen

Dateien herunterladen

pdf

Zitierregeln

Miller, D. (2025). Nature Writing als Grenzüberschreitung. Germanistische Werkstatt, (13), 93–104. https://doi.org/10.25167/pg.5850 (Original work published 9. Mai 2025)

Zitiert von / Teilen

Lizenz

Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Weitergabe unter gleichen Bedingungen 4.0 International.

Literaturhinweise

Barcz, Anna (2016): Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej. Katowice.
Google Scholar

Barcz, Anna/Łagodzka, Dorota (eds.) (2015): Zwierzęta i ich ludzie. Zmierzch antropocentrycznego paradygmatu,
Google Scholar

Warszawa.
Google Scholar

Bartmiński, Jerzy (2012): Der Begriff des sprachlichen Weltbildes und die Methoden seiner Operationalisierung.
Google Scholar

In: tekst i dyskurs – text und diskurs 5 (5), 261–289.
Google Scholar

Bińczyk, Ewa (2018): Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu, Warszawa.
Google Scholar

Buell, Lawrence (1995): The Environmental Imagination: Thoreau, Nature Writing, and the formation of
Google Scholar

American culture. Cambridge.
Google Scholar

Buell, Lawrence (2005): The Future of Environmental Criticism: Environmental Crisis and Literary Imagination.
Google Scholar

Malden, Oxford, Carlton.
Google Scholar

Bulisz, Ewa (2021): Retoryczny patos w fotografiach nagrodzonych w konkursie Grand Press Photo w kategorii
Google Scholar

„Środowisko” In: ResRhetorica 8 (2), 97–117.
Google Scholar

Byrska, Aleksandra/Jemioło, Piotr (2016): Mówiłem do was jak do zwierząt. Z Małgorzatą Lebdą rozmawiają
Google Scholar

Aleksandra Byrska i Piotr Jemioło. In: Fragile 2 (32), 74–79.
Google Scholar

Capra, Fritjof (1996): The Web of Life: A New Scientific Understanding of Living Systems. New York.
Google Scholar

Clark, Timothy (2011): The Cambridge Introduction to Literature and Environment. Cambridge.
Google Scholar

Domańska, Ewa (2013): Humanistyka ekologiczna. In: Teksty drugie 1–2, 13–32.
Google Scholar

Domańska, Ewa/Olsen, Bjørnar (2008): Wszyscy jesteśmy konstruktywistami. In: Kowalewski, Jacek et al.
Google Scholar

(eds.) Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności. Olsztyn, 83–100.
Google Scholar

Durczak, Joanna (2010): Rozmowy z ziemią. Tradycja przyrodopisarska w literaturze amerykańskiej. Lublin.
Google Scholar

Fiedorczuk, Julia (2015): Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki. Gdańsk.
Google Scholar

Filipowicz, Anna (2017): (Prze)zwierzęcenia. Poetyckie drogi do postantropocentryzmu, Gdańsk.
Google Scholar

Gicala, Agnieszka (2013): The Linguistic Worldview and conceptual disintegration: Wisława Szymborska’s
Google Scholar

poem Identyfikacja and its English translation by Clare Cavanagh. In: Głaz, Adam et al. (eds.) The Linguistic
Google Scholar

Worldview: Ethnolinguistics, Cognition, and Culture. London, 61–75.
Google Scholar

Glotfelty, Cheryll (1996): Literary studies in an age of environmental crisis. In: The Ecocriticism Reader.
Google Scholar

Landmarks in literary ecology. Athens/London, XV-XXXVII.
Google Scholar

Haraway, Donna (2003): The Companion Species Manifesto: Dogs, People and Significant Otherness. Chicago.
Google Scholar

Haraway, Donna (2008): When Species Meet. Minneapolis.
Google Scholar

Jarzyna, Anita (2019): Post-koiné. Studia o nieantropocentrycznych językach (poetyckich). Łódź.
Google Scholar

Keil, Geert (2010): Naturalismuskritik und Metaphorologie. In: Bölker, Michael/Gutmann, Mathias/Hesse,
Google Scholar

Wolfgang (eds.) Information und Menschenbild. Berlin, Heidelberg, 155–171.
Google Scholar

Kronenberg, Anna (2015): Geopoetyka. Związki literatury i środowiska. Łódź.
Google Scholar

Książek, Michał (2014): Nauka o ptakach. Białystok.
Google Scholar

Książek, Michał (2015): Droga 816. Białystok.
Google Scholar

Książek, Michał (2017): Północny wschód. Białystok.
Google Scholar

Książek, Michał (2019): O ptakach, puszczy i przyrodzie. In: Dzikie Życie 4/298, https://dzikiezycie.pl/
Google Scholar

archiwum/2019/kwiecien-2019/o-ptakach-puszczy-i-przyrodzie-rozmowa-z-michalem-ksiazkiem (Zugang:
Google Scholar

05.2022).
Google Scholar

Książek, Michał (2023): Atlas dziur i szczelin. Kraków.
Google Scholar

Mabey, Richard (2013): In defence of nature writing. In: The Guardian. 18 July 2013, https://www.theguardian.
Google Scholar

com/books/2013/jul/18/richard-mabey-defence-nature-writing (Zugang: 31.05.2022).
Google Scholar

Macfarlane, Robert (2005): Only connect. In: The Guardian, 26 March 2005, https://www.theguardian.com/
Google Scholar

books/2005/mar/26/featuresreviews.guardianreview33 (Zugang 31.05.2020).
Google Scholar

Miller, Dorota (2021): „Opisywać trzeba tak, jakby się widziało pierwszy raz w życiu”. Językowe środki opisu
Google Scholar

zwierząt oraz relacji człowiek-zwierzę według Michała Książka. In: ZOOPHILOLOGICA Polish Journal
Google Scholar

of Animal Studies, 2(8), 1–22.
Google Scholar

Murdoch, Iris (1970): The Sovereignty of Good. London.
Google Scholar

Oppermann, Serpil (2015): Introduction. New International Voices in Ecocriticism. In: Oppermann, Serpil
Google Scholar

(ed.) New International Voices in Ecocriticism. Lanham etc.
Google Scholar

Pajdzińska, Anna (2013): The Linguistic Worldview and Literature. In: Głaz, Adam et al. (eds.) The Linguistic
Google Scholar

Worldview: Ethnolinguistics, Cognition, and Culture. London, 41–59.
Google Scholar

Robiński, Adam (2016): Zmysły wypasam na łąkach. In: Tygodnik Powszechny 16/2016. https://www.tygodnikpowszechny.
Google Scholar

pl/zmysly-wypasam-na-lakach-33214 (Zugang: 21.05.2020).
Google Scholar

Sierakowska, Justyna (2011): Literatura i przyroda. Zmiana perspektywy? In: Przegląd kulturoznawczy 2
Google Scholar

(10), 142–145.
Google Scholar

Tabaszewska, Justyna (2018): Ekokrytyczna (samo)świadomość. In: Teksty Drugie 2, 7–16.
Google Scholar

Tymieniecka-Suchanek, Justyna (ed.) (2014a): Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze.
Google Scholar

Vol. 1: Aspekt posthumanistyczny i transhumanistyczny. Katowice.
Google Scholar

Tymieniecka-Suchanek, Justyna (ed.) (2014b): Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze.
Google Scholar

Vol. 2: Od humanizmu do posthumanizmu. Katowice.
Google Scholar

Ubertowska, Aleksandra (2018): „Mówić w imieniu biotycznej wspólnoty”. Anatomie i teorie tekstu środowiskowego/
Google Scholar

ekologicznego. In: Teksty Drugie, 2, 17–40.
Google Scholar

Weik von Mossner, Alexa (2016): Feeling Cosmopolitan: Strategic Empathy in Charles W. Chesnutt’s Paul
Google Scholar

Marchand, F.M.C. In: Melus: The Society for the Study of the Multi-Ethnic Literature of the United States
Google Scholar

(4), 76–95.
Google Scholar

Wojciechowski, Krzysztof (ed.) (2018): Ekokrytyka. Poznań.
Google Scholar