Założenia gospodarki o obiegu zamkniętym w zarządzaniu ZSEE w Polsce
Marzena SMOL
https://orcid.org/0000-0001-5833-2954
Anna AVDIUSHCHENKO
https://orcid.org/0000-0001-6744-1968
Joanna KULCZYCKA
https://orcid.org/0000-0002-4377-5506
Abstrakt
Zgodnie z założeniami Unii Europjeksiej (UE), przechodzenie na gospodarkę o obiegu zamkniętym (ang. circular economy - CE) jest niezbędne do realizacji inicjatywy na rzecz zasobooszczędności przewidzianej w ramach strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. UE wskazuje, iż dalsza trwała poprawa w zakresie zasobooszczędności jest osiągalna i może przynieść znaczne korzyści gospodarcze. W systemach gospodarki o obiegu zamkniętym istnieje możliwość zachowania jak najdłużej wartości dodanej produktów i eliminacja odpadów. Założenia te dotyczą także kwestii związanych z zarządzaniem zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym (ZSEE). Znowelizowane przepisy dotyczące ZSEE mają na celu zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska oraz wymuszają od producentów podjęcia działań w zakresie ich unieszkodliwiania - ponownego wykorzystania, recyklingu i odzysku. W Polsce wytwarzanych jest obecnie ok. 14 kg ZSEE/ 1osobę rocznie, z czego jedynie 4 kg ZSEE/ 1 osobę jest zbieranych selektywnie. Oznacza to, że jedno z największych potencjalnych źródeł surowców (odzysk z ZSEE, tj. telefonów komórkowych, komputerów, ekranów, monitorów, artykułów gospodarstwa domowego) jest niewykorzystane. Z uwagi na fakt, iż europejska dyrektywa wymaga od państw członkowskich UE powtórnego wykorzystania oraz odzysku i recyklingu komponentów sprzętów elektrycznych i elektronicznych, zakłada się poprawę w wykorzystaniu odpadów w charakterze zasobów. W pracy omówiono kluczowe znaczenie podmiotów gospodarczych i konsumentów w przechodzeniu na gospodarkę o obiegu zamkniętym, w tym ich eko-innowacyjne działania wspierające rozwój CE na każdym etapie łańcucha wartości - od produkcji do konsumpcji, naprawy i regeneracji, gospodarki odpadami i surowcami wtórnymi wprowadzanymi z powrotem do gospodarki. Proponowane działania powinny być zgodne we wskazanymi lokalnymi, regionalnymi, krajowymi i europejskimi przepisami.
Słowa kluczowe:
gospodarka o obiegu zamkniętym, zarządzanie odpadami, zarządzanie zużytym sprzętem elektrycznym i elektornicznym (ZSEE)Bibliografia
Act on waste of 14 December 2012 (Journal of Law 2013, item. 21).
Google Scholar
Act on waste electrical and electronic equipment of 1 September 2015 (Journal of Law 2015, item 1688).
Google Scholar
Bastein; T., Roelofs, E.; Rietveld, E.; Hoogendoorn, A. (2013). Opportunities for a Circular Economy in the Netherlands. Report commissioned by the Netherlands Ministry of Infrastructure and Environment. Delft: TNO.
Google Scholar
Central Statistical Office of Poland (CSO, 2015). Raport o funkcjonowaniu systemu gospodarki odpadami zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym w 2014 roku. Warsaw: Central Statistical Office of Poland.
Google Scholar
Cholewa M.; Jarosiński A.; Kulczycka J. (2014). Możliwość pozyskiwania surowców nieenergetycznych z elektroodpadów w Polsce. In: Czyż, M. (ed.). Finansowe i ekologiczne aspekty działalności gospodarczej, Cracow: AGH Press.
Google Scholar
Commission of European Communities. Communication No. 297, 2014. On the review of the list of critical raw materials for the EU and the implementation of the Raw Materials Initiative (COM, No. 297, 2014).
Google Scholar
Commission of European Communities. Communication No. 398, 2014. Towards a circular economy: A zero waste programme for Europe. (COM, No. 398, 2014).
Google Scholar
Commission of European Communities. Communication No. 614, 2015. Closing the loop - An EU action plan for the Circular Economy. (COM, No. 614, 2015).
Google Scholar
Cucchiella, F.; D’Adamo, I.; Koh, S. L.; Rosa, P. (2015). Recycling of WEEEs: An economic assessment of present and future e-waste streams. Renewable and Sustainable Energy Reviews 51: 263-272.
Google Scholar
digitaleurope.org. Accessed 21 November 2016.
Google Scholar
Directive 2008/98/EC of the European Parliament and of the Council of 19 November 2008 on waste and repealing certain Directives (Directive 2008/98/EC).
Google Scholar
Directive of the European Parliament and of the Council amending Directives 2000/53/EC on end-of-life vehicles, 2006/66/EC on batteries and accumulators and waste batteries and accumulators, and 2012/19/EU on waste electrical and electronic equipment.
Google Scholar
Directive 2009/125/EC of the European Parliament and of the Council of 21 October 2009 establishing a framework for the setting of ecodesign requirements for energy-related products (Directive 2009/125/EC).
Google Scholar
ec.europa.eu. Accessed 21 November 2016.
Google Scholar
ec.europa.eu/eurostat. Accessed 21 November 2016.
Google Scholar
elektrosmieciwsieci.pl. Accessed 21 November 2016.
Google Scholar
euromanuforum.com. Accessed 21 November 2016.
Google Scholar
Grodzińska-Jurczak, M.;, Tomal, P.; Tarabuła-Fiertak, M.; Nieszporek, K.; Read, A. D. (2006). Effects of an educational campaign on public environmental attitudes and behaviour in Poland. Resources, Conservation and Recycling 46(2): 182-197.
Google Scholar
Karpus, K. (2013). The new Polish Act on Waste of 2012. Polish Yearbook of Environmental Law (3): 31-52.
Google Scholar
Koellner, T.; Suh, S.; Weber, O.; Moser, C.; Scholz, R. W. (2007). Environmental Impacts of Conventional and Sustainable Investment Funds Compared Using Input‐Output Life‐Cycle Assessment. Journal of Industrial Ecology 11(3): 41-60.
Google Scholar
Kulczycka J.; Karaś H. (2016). Legalny a nielegalny handel ZSEE – skutki i zagrożenia. Cuprum Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud 1(78): 65-73.
Google Scholar
Smol, M.; Kulczycka, J.; Henclik, A.; Gorazda, K.; Wzorek, Z. (2015). The possible use of sewage sludge ash (SSA) in the construction industry as a way towards a circular economy. Journal of Cleaner Production 95: 45-54.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Inne teksty tego samego autora
- Agnieszka Bielecka, Anna Avdiushchenko, Joanna Kulczycka, Marzena Smol, Zastosowanie gospodarki cyrkulacyjnej w sektorze energetycznym Regionu Małopolskiego - korzyści i wyzwania , Economic and Environmental Studies: Tom 18 Nr 1 (45) (2018)
- Marcin CHOLEWA, Joanna KULCZYCKA, Marzena SMOL, System zarządzania ZSEE w Polsce , Economic and Environmental Studies: Tom 16 Nr 4 (40) (2016)
