Zjawisko kompensacyjnego i kompulsywnego kupowania w Polsce. Studium socjologiczne

Grzegorz ADAMCZYK



Abstrakt

Artykuł poświęcony jest zjawisku kupowania kompensacyjnego i kompulsywnego w społeczeństwie konsumpcyjnym na przykładzie Polski. Analiza rozpowszechnienia tego rodzaju zachowań nabywczych w Polsce uwzględnia porównania z danymi z badań prowadzonych w innych krajach. Analizowane są uwarunkowania socjodemograficzne i ekonomiczne kupowania kompensacyjnego i kompulsywnego takie jak: wiek, płeć, dochód, zadłużenie gospodarstwa domowego, czy wielkość miejscowości zamieszkania. Ważnym celem części teoretycznej artykułu jest zaprezentowanie różnych metod pomiaru kompensacyjnego i kompulsywnego kupowania (np. Canadian Compulsive Buying Measurement Scale, German Addictive Buying Indicator, Compulsive Buying Scale, Edwards Compulsive Buying Scale). Dane empiryczne prezentowane w artykule pochodzą z dwóch fal badań przeprowadzonych w 2010 i 2016 roku na ogólnokrajowej reprezentatywnej statystycznie próbie 1000 Polaków. Prezentowane wyniki badań bazują na German Compulsive Buying Indicator. Obecnie 4,4% Polaków w wieku 15 lat i więcej wykazuje skłonności do kupowania kompulsywnego. Udział kupujących kompensacyjnie w populacji generalnej wynosi 16,1%.

Słowa kluczowe:

zachowania konsumenckie, kupowanie kompensacyjne, kupowanie kompulsywne, uzależnienie behawioralne

Bauman, Z. (2007). Consuming Life. Cambridge: Polity Press.

Black, D. et al. (2015). The relationship of DSM-IV pathological gambling to compulsive buying and other possible spectrum disorders: Results from the Iowa PG family study. Psychiatry Research 226: 273-276.

Breuler, E. (1934). Textbook of Psychiatry. New York: The Macmillan Company.

Brook, J. S.; Zhang, Ch.; Brook, D. W.; Leukefeld, C. G. (2015). Compulsive buying. Earlier illict drug use, impulse buying, depression and adult ADHD symptoms. Psychiatry Research 228: 312-317.

D’Astous, A.; Maltais, J.; Roberge, C. (1990). Compulsive Buying Tendencies of Adolescent Consumers. Advances in Consumer Research 17: 306-312.

Edwards, E. A. (1993). Development of a New Scale for Measuring Compulsive Buying Behavior. Financial Counseling and Planning 4: 67-85.

Faber, J. R.; O’Guinn, C. T.; Krych, R. (1987). Compulsive Consumption. Advances in Consumer Research 14: 132-135.

Faber, J. R.; O’Guinn, C. T. (1992). A clinical screener for compulsive buying. Journal of Consumer Research 19: 459-469.

Faessler, B. (1997). Drogen zwischen Herrschaft und Herrlichkeit. Der Umgang mit Drogen als Spiegel der Gesellschaft. Solothurn: Nachtschatten Verlag.

Frost, R. O.; Steketee, G.; Williams, L. (2002). Compulsive buying, compulsive hoarding, and obsessive-compulsive disorder. Behavior Therapy 33: 201-214.

Goodwin, N.; Nelson, J. E.; Ackerman, F.; Weisskopf, T. (2008). Consumption and the Consumer Society: Medford: GDAE Teaching Module on Social and Environmental Issues in Economics.

Grant, J. E.; Kim, S. W. (2003). Comorbidity of impulse control disorders in pathological gamblers. Acta Psychiatrica Scandinavia 108(3): 203-207.

Gross, W. (2003). Sucht ohne Drogen. Arbeiten, Spielen, Essen, Lieben … . Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag.

Kollmann, K.; Unger, A. (2010). Kaufsucht in Österreich 2010. Wien: Kammer für Arbeiter und Angestellte für Wien.

Koran, M. L. et al. (2006). Estimated Prevalence of Compulsive Buying Behavior in the United States. Am I Psychiatry 163: 1806-1812.

Kraepelin, E. (1909). Psychiatrie. Ein Lehrbuch für Studierende und Ärzte. Leipzig: Verlag von Johann Ambrosius Barth.

Lange, E. (1997). Jugendkonsum im Wandel. Konsummuster, Freizeitverhalten, soziale Milieus und Kaufsucht 1990 und 1996. Opladen: Leske + Budrich.

Lange, E.; Choi, S.; Yoo, D.; Adamczyk, G. (2005), Jugendkonsum im internationalen Vergleich. Eine Untersuchung der Einkommens-, Konsum- und Verschuldungsmuster der Jugendlichen in Deutschland, Korea und Polen. Opladen: VS Verlag für Sozialwissenschaften.

Lejoyeux, M.; Tássain, V.; Solomon, J.; Adès, J. (1997). Study of Compulsive Buying in Depressed Patients. The Journal of Clinical Psychiatry 58 (4): 169-173.

Maraz, A. et al. (2015). Measuring compulsive buying behaviour: Psychometric validity of three different scales and prevalence in the general population and in shopping centres. Psychiatry Research 225: 326-334.

Maslow, H. A. (1954). Motivation and Personality. New York: Harper & Row, Publishers.

Monahan, P.; Black, D. W.; Gabel, J. (1996). Reliability and validity of a scale to measure change in persons with compulsive buying. Psychiatry Research 64: 59-67.

Mueller, A. et al. (2010). Latent profile analysis and comorbidity in a sample of individuals with compulsive buying disorder. Psychiatry Research 178(2): 348-353.

Mueller, A.; Mitchell, E. J.; de Zwaan, M. (2015). Compulsive Buying. The American Journal on Addiction 24: 132-137.

Neuner, M.; Raab, G.; Reisch, L. A. (2005). Compulsive buying in maturing consumer societies: An empirical re-inquiry. Journal of Economic Psychology 26: 509-522.

O’Guinn, C. T.; Faber, J. R. (1989). Compulsive buying: A Phenomenological Exploration. Journal of Consumer Research 16(2): 147-157.

Otero-López, J. M.; Villardefrancos, E. (2015). Compulsive buying and life aspirations: An analysis of intrinsic and extrensic goals. Personality and Individual Differences 76: 166-170.

Raab, G.; Neuner, M. (2006). Kaufsucht im Internet – eine Studie am Beispiel des Kauf- und Auktionsverhaltens auf Ebay. Available at: www.wiso-net.de. Accessed 24 November 2015.

Raudsepp, M.; Parts, O. (2014). Compulsive buying in Estonia. Procedia – Social and Behavioral Sciences 156: 414-417.

Reisch, L. A.; Gwozdz, W.; Raab, G. (2010). Compulsive buying in Denmark. The first study on Danish consumers‘ tendency to compulsive buying. Copenhagen.

Ridgway, N. M.; Kukar-Kinney, M.; Monroe, K. B. (2008). An Expanded Conceptualization and a New Measure of Compulsive Buying. Journal of Consumer Research 35(4): 622-639.

Rumpf, H. J. (2012). Die Grenzen des Suchtbegriffs. Sucht 58(2): 81-83.

Schernhorn, G.; Reisch, L. A.; Raab, G. (1990). Addictive Buying in West Germany: An Empirical Study. Journal of Consumer Policy 13: 355-387.

Schernhorn, G.; Reisch, L. A.; Raab, G. (1992). Kaufsucht. Bericht über eine empirische Untersuchung. Stuttgart: Lehrstuhl für Konsumtheorie und Verbraucherpolitik der Universität Hohenheim.

Schulze, G. (2000). Die Erlebnisgesellschaft. Kultursoziologie der Gegenwart, Frankfurt – New York: Campus.

Shaffer, H. J. (1996). Understanding the means and objects of addiction: technology, the Internet. The American Journal of Gambling Studies 12: 461-469.

Valence, G.; d'Astous, A.; Fortier, L. (1988). Compulsive buying: Concept and Measurement. Journal of Consumer Policy 11: 419-433.

Villella, C. et al. (2011). Behavioural Addictions in Adolescents and Young Adults: Results from a Prevalence Study. Journal of Gambling Behavior, DOI: 10.1007/s10899-010-9206-0

Wanke, K. (1985), Sucht, In: Deutsche Hauptstelle für Suchtfragen (eds.). Süchtiges Verhalten. Hamm: Deutsche Hauptstelle für Suchtfragen.

Opublikowane
2020-11-26

Cited By / Share

ADAMCZYK, G. (2020). Zjawisko kompensacyjnego i kompulsywnego kupowania w Polsce. Studium socjologiczne. Economic and Environmental Studies, 18(4 (48), 1181–1200. https://doi.org/10.25167/ees.2018.48.1

Autorzy

Grzegorz ADAMCZYK 

Statystyki

Downloads

Download data is not yet available.