„A sprawiedliwy, choćby umarł przedwcześnie, znajdzie odpoczynek” (Mdr 4,7)
Biblia o niespodziewanej chwili śmierci i potrzebie gotowości na spotkanie z Panem
Tomasz Maria Dąbek OSB
Wydział Teologiczny UPJPII w KrakowieAbstrakt
The unexpected death of a young man is not meaningless to a Christian. Although in the Old Testament, longevity was regarded as a consequence of a good life, God’s reward for executing justice (see e.g. Ex 20:12; Dt 5:16.33; 11:8.21; Si 1:12.20), the Bible teaches about the relative value of life on the earth and blessing of the deceased young servants of God (see e.g. Si 18:8-10; Ws 1:6.8; 2.1.6.21-23; 3:1-3.9-11).
Sudden death was considered as a God’s punishment (see e.g. Num 11:1; 14:37; 16:21.31-35; Dt 28:20; Ps 78:33; Jr 28:17; Ezk 11:13). The temporal prosperity of sinners is an expression of God’s patience, who calls for conversion and will judge everyone (Ml 2:17–3.2.14-20).
Christ calls us to be ready to meet him (Matthew 24:42-44; Luke 12:39; Mt 25:13; 24:45-51; Luke 12:41-48). Just as nobody except the Father in heaven knows the moment of the second coming of Christ (Mark 13:28-37), so no one knows the moment of his death. The apostles encourage perseverance, vigilance, and trustful expectation of the end of earthly life, which is only a stage on the way to God (see Acts 20:28-31; Ephesians 6:18-20; Colossians 4:2; 1 Th 5:5-8; 2Tm 4:5; Heb 13:17; 1 P 5:8; Rv 3:3; 16:15; Ph 3:12-14; 2 Tm 4:6-8; Rm 14:8). We trust that many of our young deceased can already enjoy the reward for their good lives and works.
Słowa kluczowe:
nagła śmierć, długowieczność, czujność, nadziejaBibliografia
Adamczewski B., List do Filemona. List do Kolosan. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.NT XII), [Częstochowa 2006], s. 340n.
Attridge H.W., The Epistle to the Hebrews. A Commentary on the Epistle to the Hebrews (Hermeneia), Philadelphia 1989, s. 401n.
Barrett C.K., A Commentary on the First Epistle to the Corinthians (Black’s New Testament Commentaries), London 19732, s. 393.
Barth M.,, Ephesians 4–6. Translation and Commentary on Chapters 4–6 (AB 34A), Garden City, New York 1974, s. 777–783.
Bednarz M., 1–2 List do Tesaloniczan. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.NT XIII), [Częstochowa 2007], s. 372–377.
Bogacz R., Misja Chrystusa w świetle hapax legomenów (List do Hebrajczyków 2), Kraków 2006, s. 688.
Bonora A., Księga Koheleta (Rozumieć Stary Testament. Komentarz Duchowy), tłum. J. Dembska, Kraków 1997, s. 175, 177–184.
Brevard S. Childs, The Book of Exodus. A Critical, Theological Commentary (The Old Testament Library), Philadelphia 1974, s. 417–419.
Briks P., Radosna eschatologia Księgi Mądrości, w: W. Chrostowski (red.), „Żyjemy dla Pana” (Rz 14,8). Studia ofiarowane S. Prof. Ewie J. Jezierskiej OSU, (RSB 23), Warszawa 2006, s. 75–89, zwł. 80–82.
Bruce F.D., The Epistle to Hebrews. The English Text with Introduction, Exposition and Notes (The New International Commentary on the New Testament), Grand Rapids, Michigan 1978, s. 407n.
Buchanan G.W., To the Hebrews. Translation, Comment and Conclusions (AB 36), Garden City, New York19832/7 , s. 238.
Chmura E., Czy warto dzisiaj być człowiekiem prawym? Biblijno-pastoralna refleksja na kanwie Ps 73, w: S. Haręzga (red.), U źródeł mądrości, , Rzeszów 1997, s. 77–90.
Christensen D.L., Deuteronomy 1–11 (WBC 6A), Waco, Texas 1991, s. 123, 128n.
Collins J.J., Daniel. A Commentary on the Book of Daniel (Hermeneia), Minneapolis 1993, s. 391–398.
Dahood M., Psalms I: 1–50. Introduction, Translation and Notes (AB 16), Garden City, New York 1983, s. 132.
Dahood M., Psalms II: 51–100. Introduction, Translation and Notes (AB 17), Garden City, New York 1983, s. 87.
Dąbek T.M., „Czas naszych dni – to lat siedemdziesiąt lub, gdy jesteśmy mocni, osiemdziesiąt” (Ps 90,10). Długość i wartość życia człowieka w służbie Bożej, w: P. Łabuda (red.), „Słowo jego płonęło jak pochodnia” (Syr 48,1). Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Tadeusza Brzegowego, Tarnów 2011, s. 47–57, zwł. 47n.
Dąbek T.M., „Pan jest sprawiedliwy, kocha sprawiedliwość” (Ps 11,7). Sprawiedliwość – uczciwość – przyzwoitość w Piśmie Świętym (Biblijne Wezwania do Rozwijania Kultury 5), Kraków 2014, s. 33–42.
Dąbek T.M., „Z pracy rąk swoich będziesz pożywał” (Ps 128,2). Biblia o godności i wartości ludzkiej pracy (Biblijne Wezwania do Rozwijania Kultury 3), Kraków 2010, s. 204–206.
Dąbrowski E., Dzieje Apostolskie. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚNT V), Poznań 1961, s. 262–265.
Dibelius M., Conzelmann H., The Pastoral Epistles. A Commentary on the Pastoral Epistles (Hermeneia), Philadelphia 1984, s. 121.
Dupont J., Études sur les Actes des Apôtres (Lectio Divina 45), Paris 1967, s. 88n, 510n.
Dupont J., Le discours de Milet. Testament pastoral de Saint Paul (Actes 20,18–36), (Lectio Divina 32), Paris 1962, s. 135–233.
Dupont J., Nouvelles études sur les Actes des Apôtres (Lectio Divina 118), Paris 1984, s. 300n.
Ellingworth P., The Epistle to the Hebrews. Commentary on the Greek Text (New International Greek Testament Commentary), Grand Rapids, Michigan 1993, s. 722–724.
Filipak M., Księga Koheleta. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz, ekskursy (PŚST VIII, 2), Poznań – Warszawa 1980, s. 186–193.
Fitzmyer J.A., The Gospel according to Luke X–XXIV. Introduction, Translation, and Notes (AB 28A), New York – London – Toronto – Sydney – Auckland 1985, s. 985n, 989.
Flis J., List do Filipian. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.NT XI), [Częstochowa 2011], s. 372–378.
Gilbert M., Mądrość Salomona, t. I, tłum. S. Kobiałka (Myśl Teologiczna 37), Kraków 2002, s. 8n, 12, 16, 30–33.
Gilbert M., Mądrość Salomona, t. II, tłum. S. Kobiałka (Myśl Teologiczna 38), Kraków 2002, s. 9, 22n, 41–44, 91–94.
Gnilka J., Das Matthäusevangelium, cz. 2: Kommentar zu Kap. 14,1–8,20 und Einleitungsfragen (HTKNT I, 2), Freiburg – Basel – Wien 1988, s. 337–339.
Gnilka J., Der Epheserbrief (HTKNT X, 2), Freiburg – Basel – Wien 1977², s. 314–319.
Gnilka J., Der Kolosserbrief (HTKNT X, 1), Freiburg – Basel – Wien 1980, s. 228.
Gnilka J., Der Philipperbrief, HTKNT X,3, Freiburg – Basel – Wien 1968, s. 198–200.
Greenberg M., Ezechiel 1–20. A New Translation with Introduction and Commentary (AB 22), Garden City, New York 1983, s. 258–263, 327–347.
Gryglewicz F., Ewangelia według św. Łukasza, Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚNT III, 3), Poznań – Warszawa 1974, s. 242.
Gryglewicz F., Listy Katolickie. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚNT XI), Poznań 1959, s. 241n.
Grzybek S., Księga Tobiasza. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚST VI, 1), Poznań 1963, s. 136.
Hałas S., Pierwszy List św. Piotra. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.NT XVII), [Częstochowa 2007], s. 243–245.
Haręzga S., Błogosławieństwa Apokalipsy (AL 17), Katowice 1992, s. 56–66.
Harrington W.J., Revelation (SPS 16), Collegeville, Minnesota 1993, s. 68, 166.
Hawthorne G.F., Philippians (WBC 43), Waco, Texas 1983, s. 150–155, 158.
Homerski J., Ewangelia według św. Mateusza. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚNT III–1), Poznań – Warszawa 1979, s. 317.
Homerski J., Księga Daniela. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (PŚST XI, 2), Poznań 2008, s. 160–162.
Homerski J., Szwarc U., Księga Ezechiela. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (PŚST XI, 1), Poznań 2013, s. 127n, 149–154.
Jakubiec C., Księga Hioba. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (PŚST VII, 1), Poznań – Warszawa 1974, s. 156n.
Jankowski A., Apokalipsa św. Jana. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚNT XII), Poznań 1959, s. 157, 238n.
Jankowski A., Eschatologia Nowego Testamentu (Myśl Teologiczna 54), Kraków 2007, s. 17–21.
Jankowski A., Królestwo Boże w przypowieściach, Kraków 20085, s. 221–224.
Jankowski A., Listy więzienne świętego Pawła. Do Filipian – Do Kolosan – Do Filemona – Do Efezjan. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚNT VIII), Poznań 1962, s. 504n.
Johnson L.T., The Acts of the Apostles (SPS 5), Collegeville, Minnesota 1992, s. 87–93.
Johnson L.T., The Gospel of Luke (SPS 3), Collegeville, Minnesota 1991, s. 204, 206.
Langkammer H., Ewangelia według św. Marka. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚNT III, 2), Poznań – Warszawa 1977, s. 302–307.
Lemański J., Księga Rodzaju, rozdziały 11,27–36,43. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.ST I, 2), [Częstochowa 2014], s. 246n.
Lemański J., Księga Wyjścia. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.ST 2),[Częstochowa 2009], s. 428n.
Lévêque J., Job et son Dieu. Essai d’exégèse et de théologie biblique, t. I–II, Paris 1970, t. I: s. 125n, 235, 281n, t. II: s. 555.
Łach S., Księga Powtórzonego Prawa. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (PŚST II, 3), Poznań – Warszawa 1971, s. 137n.
Łach S., Księga Rodzaju. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚST I, 1), Poznań 1962, s. 353.
Łach S., Księga Wyjścia. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚST I, 2), Poznań 1964, s. 196–198.
Łach S., List do Hebrajczyków. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (PŚNT X), Poznań 1959, s. 294.
Łach S., Łach J., Księga Psalmów. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (PŚST, VII, 2), Poznań 1990, s. 170.
Majewski M., W stronę Ziemi Obiecanej. Komentarz do Księgi Wyjścia, Kraków 2011, s. 239.
Malina A., List do Hebrajczyków. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, (NKB.NT XV), [Częstochowa 2018], s. 564n.
Mazur R., La retorica della Lettera agli Efesini, Milano – Jerusalem 2010, s. 390–396, 489–491.
McKane W., Proverbs. A New Approach (Old Testament Library), London 1980, s. 295n.
McKenzie J.L., Second Isaiah. Introduction, Translation and Notes (AB 20), Garden City, New York 1986, s. 199–201.
Moore C.A., Tobit. A New Translation with Introduction and Commentary (AB 40A), New York – London – Toronto – Sydney – Auckland 1996, s. 289.
Munck J., The Acts of the Apostles. Introduction, Translation and Notes (AB 31), Garden City, New York 1967, s. 40–42.
Nawrot J., „Prześladują biedaka i nieszczęśliwego”. Niegodziwcy wobec sprawiedliwych w psalmach suplikacji (Uniwersytet im. Adam Mickiewicza. Wydział Teologiczny. Studia i Materiały 96), Poznań 2007.
Nawrot J., Usłysz, o Panie, moją modlitwę, odpowiedz mi w swej sprawiedliwości! hn[ i [mv wołaniem w zagrożeniu życia w psalmach suplikacji (Uniwersytet im. Adam Mickiewicza. Wydział Teologiczny. Studia i Materiały 126), Poznań 2009.
Niemas T., Perspektywa eschatologiczna proegzystencji wierzących w przekazie Pisma Świetego (Bibliothheca Biblica), Wrocław 2016, s. 95.
Oberlinner L., Die Pastoralbriefe. Zweiter Timotheusbrief (HTKNT XI, 2/2), Freiburg – Basel – Wien 1995, s. 158–164.
Oberlinner L., Die Pastoralbriefe. Zweiter Timotheusbrief (HTKNT XI, 2/3), Freiburg – Basel – Wien 1996, s. 157n.
Ostański P., Historiozbawcza wizja starości w Piśmie Świętym. Studium egzegetyczno-teologiczne (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Teologiczny. Studia i Materiały 99), Poznań 2007, s. 542n.
Paciorek A., Ewangelia według świętego Mateusza, rozdziały 14–28. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.NT I, 2), [Częstochowa 2008], s. 482–484.
Parchem M., Księga Daniela. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.ST XXVI), [Częstochowa 2008], s. 675–687.
Pesch R., Das Markusevangelium, cz. 2: Kommentar zu Kap. 8,27–16,20 (HTKNT II, 2), Freiburg – Basel – Wien 1977, s. 306–318.
Poniży B., Księga Mądrości. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.ST XX), [Częstochowa 2012], s. 143n, 164n, 167, 171–175, 177–180, 185–188.
Pope M.H., Job. Introduction, Translation, and Notes (AB 15), Garden City, New York 1973, s. 539n.
Potocki S., Księga Przysłów. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (PŚST VIII, 1), Poznań 2008, s. 75.
Potocki S., Rady mądrości. Przewodnik po mądrościowej literaturze Starego Testamentu (Jak Rozumieć Pismo Święte 5), Lublin 1993, s. 8n.
Rad G. von, Das fünfte Buch Mose. Deuteronomium (ATD 8), Göttingen 19682, s. 42.
Rad G. von, Teologia Starego Testamentu, tłum. B. Widła, Warszawa 1986, s. 297.
Rakocy W., „A słowo Boże rozszerzało się i rosło”. Programowa funkcja Dz 12,1-24 w kompozycji księgi, Lublin 1995, s. 179–186, 197–200.
Ravasi G., Hiob. Dramat Boga i człowieka, II, tłum. K. Stopa (Zgłębiając Biblię), Kraków 2005, s. 271–273.
Ravasi G., Il Libro dei Salmi (Lettura pastorale della Bibbia, II), Bologna 19863, s. 241.
Ravasi G., Il Libro dei Salmi. Commento e attualizzazione (Lettura pastorale della Bibbia, I), Bologna 19863, s. 380n.
Ravasi G., Kohelet. Najbardziej oryginalna i „skandaliczna” księga Starego Testamentu, tłum. J. Skrzypnik (Zgłębiając Biblię), Kraków 2003, s. 277–304.
Richard E.J., First and Second Thessalonians (SPS 11), Collegeville, Minnesota 1995, s. 252–255.
Ringgren H., Sprüche, w: tenże, W. Zimmerli (red.), Sprüche, Prediger (ATD 16/1), Göttingen 19803, s. 1–120, zwł. 23.
Romaniuk K., Księga Mądrości. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚST VIII, 3), Poznań – Warszawa 1969, s. 91–94, 101–105, 111n, 114n, 119n.
Rosik M., Pierwszy List do Koryntian. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.NT VII), [Częstochowa 2009], s. 518n.
Rumianek R., Orędzie Księgi Ezechiela, Warszawa 1999, s. 105–124.
Rumianek R., Problem odpowiedzialności według Ez 18,2, w: M. Wojciechowski (red.), Miłość jest z Boga. Wokół zagadnień biblijno-moralnych. Studium ofiarowane ks. prof. dr. hab. Janowi Łachowi, Warszawa 1997, s. 359–366.
Schelkle K.H., Die Petrusbriefe, Der Judasbrief (HTKNT XIII, 2), Freiburg – Basel – Wien 1961, s. 132.
Schilling O., Das Buch Jesus Sirach (HB VII/2), Freiburg 1956, s 9n, 184n.
Schneider G., Die Apostelgeschichte, cz. I: Kommentar zu Kap. 1,1–8,40 (HTKNT V, 1), Freiburg – Basel – Wien 1980, s. 368–378.
Schneider G., Die Apostelgeschichte, cz. II: Kommentar zu Kap. 9,1–28,31 (HTKNT V, 2), Freiburg – Basel – Wien 1982, s. 297–298.
Schökel L.A., Sicre Diaz J.L., Giobbe. Commento teologico e letterario (Commenti biblici), Roma 1985, s. 284, 298n.
Scott R.B.Y., Proverbs, Ecclesiastes. Introduction, Translation, and Notes (AB 18), Garden City, New York 1965, s. 47.
Selwyn E.G., The First Epistle of St. Peter. The Greek Text with Introduction, Notes and Essays, London 1946, s. 236–239.
Seow C.L., Ecclesiastes. A New Translation with Introduction and Commentary (AB 18C), New York – London – Toronto – Sydney – Auckland 1997, s. 347–382.
Sisti A., La morte prematura in Sap. 4,1-17, „Rivista Biblica Italiana” 31 (1983), s. 129–146.
Skehan P.W., Di Lella A.A., The Wisdom of Ben Sira. A New Translation with Notes by P.W. Skehan, Introduction and Commentary by A.A. Di Lella (AB 39), New York 1987, s. 143–145.
Smith R.L., Micah – Malachi (WBC 32), Waco, Texas 1984, s. 103–107.
Speiser E.A., Genesis. Introduction, Translation, and Notes (AB 1), Garden City, New York 1964, s. 113.
Spicq C., Les Épitres de Saint Pierre (Sources Bibliques), Paris 1966, s. 173–175.
Stachowiak L., Księga Izajasza II–III, 40–66. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (PŚST IX, 2), Poznań 1996, s. 312n.
Stachowiak L., Księga Psalmów, w: tenże (red.), Wstęp do Starego Testamentu, Poznań 1990², s. 347–383, zwł. 368.
Stańczyk S., Księga Habakuka. Wstęp – przekład – komentarz – ekskursy, w: Księgi Proroków Mniejszych, t. II (PŚST XII, 2), Poznań 1968, s. 77–134, zwł. 108–112.
Stępień J., Listy do Tesaloniczan i Pasterskie. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚNT IX), Poznań – Warszawa 1979, s. 193n.
Strus A., Psalmy medytacji nad losem człowieka, w: tenże, J. Warzecha, J. Frankowski (red.), Pieśni Izraela. Pieśń nad Pieśniami, Psalmy, Lamentacje (Wprowadzenie w Myśl i Wezwanie Ksiąg Biblijnych 7), Warszawa 1988, s. 11–111, zwł. 94–96.
Świerczek E., Edukacyjny wymiar cierpienia – na podstawie Księgi Joba i Listu do Hebrajczyków, w: T.M. Dąbek, T. Jelonek (red.), Agnus et Sponsa. Prace ofiarowane o. prof. Augustynowi Jankowskiemu, Kraków 1993, s. 281–302.
Tronina A., Księga Hioba. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.ST XV), [Częstochowa 2013], s. 312–314.
Tronina A., Teologia Psalmów. Wprowadzenie do lektury Psałterza (Jak Rozumieć Pismo Święte 8), Lublin 1995, s. 91–95.
Watts J.D.W., Isaiah 34–66 (WBC 25), Waco, Texas 1987, s. 354.
Weinfeld M., Deuteronomy 1–11. A New Translation with Introduction and Commentary (AB 5), New York – London – Toronto – Sydney – Auckland 1991, s. 281n, 309–313.
Wenham G.J., Genesis 1–15 (WBC 1), Dallas, Texas 1991, s. 332.
Winston D., The Wisdom of Solomon. A New Translation with Introduction and Commentary (AB 43), Garden City, New York 1978, s. 104n, 114–116, 118n, 120n, 125–127, 129.
Witaszek G., Myśl społeczna proroków, Lublin 1998, s. 190–197.
Witaszek G., Sprawiedliwość społeczna a odpowiedzialność indywidualna (Ez 18), RBL 49 (1996), s. 154–164.
Witczyk H., Psalmy – dialog z Bogiem (Attende Lectioni 19), Katowice 1995, s 29–45, 167n, 205n.
Wojciechowski M., Apokalipsa świętego Jana. Objawienie, a nie tajemnica. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, NKB.NT XX, Święty Paweł [Częstochowa 2012], s. 156n, 319.
Wojciechowski M., Księga Tobiasza czyli Tobita. Opowieść o miłości rodzinnej. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB ST 12), [Częstochowa 2005], s. 142.
Zeilinger F., Wiara w zmartwychwstanie w Biblii, tłum. G. Rawski (Myśl Teologiczna 69), Kraków 2011, s. 7–75.
Zimmerli W., Ezekiel 1. A Commentary on the Book of the Prophet Ezekiel Chapters 1–24, (Hermeneia), Philadelphia 1979, s. 313–316, 379–385.
Zwijacz E.N., Obraz Ludu Bożego według Księgi Liczb, Kraków 2010, s. 386–393.
Biblical references from The New Jerusalem Bible, Garden City, New York 1985.
Attridge H.W., The Epistle to the Hebrews. A Commentary on the Epistle to the Hebrews (Hermeneia), Philadelphia 1989, s. 401n.
Barrett C.K., A Commentary on the First Epistle to the Corinthians (Black’s New Testament Commentaries), London 19732, s. 393.
Barth M.,, Ephesians 4–6. Translation and Commentary on Chapters 4–6 (AB 34A), Garden City, New York 1974, s. 777–783.
Bednarz M., 1–2 List do Tesaloniczan. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.NT XIII), [Częstochowa 2007], s. 372–377.
Bogacz R., Misja Chrystusa w świetle hapax legomenów (List do Hebrajczyków 2), Kraków 2006, s. 688.
Bonora A., Księga Koheleta (Rozumieć Stary Testament. Komentarz Duchowy), tłum. J. Dembska, Kraków 1997, s. 175, 177–184.
Brevard S. Childs, The Book of Exodus. A Critical, Theological Commentary (The Old Testament Library), Philadelphia 1974, s. 417–419.
Briks P., Radosna eschatologia Księgi Mądrości, w: W. Chrostowski (red.), „Żyjemy dla Pana” (Rz 14,8). Studia ofiarowane S. Prof. Ewie J. Jezierskiej OSU, (RSB 23), Warszawa 2006, s. 75–89, zwł. 80–82.
Bruce F.D., The Epistle to Hebrews. The English Text with Introduction, Exposition and Notes (The New International Commentary on the New Testament), Grand Rapids, Michigan 1978, s. 407n.
Buchanan G.W., To the Hebrews. Translation, Comment and Conclusions (AB 36), Garden City, New York19832/7 , s. 238.
Chmura E., Czy warto dzisiaj być człowiekiem prawym? Biblijno-pastoralna refleksja na kanwie Ps 73, w: S. Haręzga (red.), U źródeł mądrości, , Rzeszów 1997, s. 77–90.
Christensen D.L., Deuteronomy 1–11 (WBC 6A), Waco, Texas 1991, s. 123, 128n.
Collins J.J., Daniel. A Commentary on the Book of Daniel (Hermeneia), Minneapolis 1993, s. 391–398.
Dahood M., Psalms I: 1–50. Introduction, Translation and Notes (AB 16), Garden City, New York 1983, s. 132.
Dahood M., Psalms II: 51–100. Introduction, Translation and Notes (AB 17), Garden City, New York 1983, s. 87.
Dąbek T.M., „Czas naszych dni – to lat siedemdziesiąt lub, gdy jesteśmy mocni, osiemdziesiąt” (Ps 90,10). Długość i wartość życia człowieka w służbie Bożej, w: P. Łabuda (red.), „Słowo jego płonęło jak pochodnia” (Syr 48,1). Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Tadeusza Brzegowego, Tarnów 2011, s. 47–57, zwł. 47n.
Dąbek T.M., „Pan jest sprawiedliwy, kocha sprawiedliwość” (Ps 11,7). Sprawiedliwość – uczciwość – przyzwoitość w Piśmie Świętym (Biblijne Wezwania do Rozwijania Kultury 5), Kraków 2014, s. 33–42.
Dąbek T.M., „Z pracy rąk swoich będziesz pożywał” (Ps 128,2). Biblia o godności i wartości ludzkiej pracy (Biblijne Wezwania do Rozwijania Kultury 3), Kraków 2010, s. 204–206.
Dąbrowski E., Dzieje Apostolskie. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚNT V), Poznań 1961, s. 262–265.
Dibelius M., Conzelmann H., The Pastoral Epistles. A Commentary on the Pastoral Epistles (Hermeneia), Philadelphia 1984, s. 121.
Dupont J., Études sur les Actes des Apôtres (Lectio Divina 45), Paris 1967, s. 88n, 510n.
Dupont J., Le discours de Milet. Testament pastoral de Saint Paul (Actes 20,18–36), (Lectio Divina 32), Paris 1962, s. 135–233.
Dupont J., Nouvelles études sur les Actes des Apôtres (Lectio Divina 118), Paris 1984, s. 300n.
Ellingworth P., The Epistle to the Hebrews. Commentary on the Greek Text (New International Greek Testament Commentary), Grand Rapids, Michigan 1993, s. 722–724.
Filipak M., Księga Koheleta. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz, ekskursy (PŚST VIII, 2), Poznań – Warszawa 1980, s. 186–193.
Fitzmyer J.A., The Gospel according to Luke X–XXIV. Introduction, Translation, and Notes (AB 28A), New York – London – Toronto – Sydney – Auckland 1985, s. 985n, 989.
Flis J., List do Filipian. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.NT XI), [Częstochowa 2011], s. 372–378.
Gilbert M., Mądrość Salomona, t. I, tłum. S. Kobiałka (Myśl Teologiczna 37), Kraków 2002, s. 8n, 12, 16, 30–33.
Gilbert M., Mądrość Salomona, t. II, tłum. S. Kobiałka (Myśl Teologiczna 38), Kraków 2002, s. 9, 22n, 41–44, 91–94.
Gnilka J., Das Matthäusevangelium, cz. 2: Kommentar zu Kap. 14,1–8,20 und Einleitungsfragen (HTKNT I, 2), Freiburg – Basel – Wien 1988, s. 337–339.
Gnilka J., Der Epheserbrief (HTKNT X, 2), Freiburg – Basel – Wien 1977², s. 314–319.
Gnilka J., Der Kolosserbrief (HTKNT X, 1), Freiburg – Basel – Wien 1980, s. 228.
Gnilka J., Der Philipperbrief, HTKNT X,3, Freiburg – Basel – Wien 1968, s. 198–200.
Greenberg M., Ezechiel 1–20. A New Translation with Introduction and Commentary (AB 22), Garden City, New York 1983, s. 258–263, 327–347.
Gryglewicz F., Ewangelia według św. Łukasza, Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚNT III, 3), Poznań – Warszawa 1974, s. 242.
Gryglewicz F., Listy Katolickie. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚNT XI), Poznań 1959, s. 241n.
Grzybek S., Księga Tobiasza. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚST VI, 1), Poznań 1963, s. 136.
Hałas S., Pierwszy List św. Piotra. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.NT XVII), [Częstochowa 2007], s. 243–245.
Haręzga S., Błogosławieństwa Apokalipsy (AL 17), Katowice 1992, s. 56–66.
Harrington W.J., Revelation (SPS 16), Collegeville, Minnesota 1993, s. 68, 166.
Hawthorne G.F., Philippians (WBC 43), Waco, Texas 1983, s. 150–155, 158.
Homerski J., Ewangelia według św. Mateusza. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚNT III–1), Poznań – Warszawa 1979, s. 317.
Homerski J., Księga Daniela. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (PŚST XI, 2), Poznań 2008, s. 160–162.
Homerski J., Szwarc U., Księga Ezechiela. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (PŚST XI, 1), Poznań 2013, s. 127n, 149–154.
Jakubiec C., Księga Hioba. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (PŚST VII, 1), Poznań – Warszawa 1974, s. 156n.
Jankowski A., Apokalipsa św. Jana. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚNT XII), Poznań 1959, s. 157, 238n.
Jankowski A., Eschatologia Nowego Testamentu (Myśl Teologiczna 54), Kraków 2007, s. 17–21.
Jankowski A., Królestwo Boże w przypowieściach, Kraków 20085, s. 221–224.
Jankowski A., Listy więzienne świętego Pawła. Do Filipian – Do Kolosan – Do Filemona – Do Efezjan. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚNT VIII), Poznań 1962, s. 504n.
Johnson L.T., The Acts of the Apostles (SPS 5), Collegeville, Minnesota 1992, s. 87–93.
Johnson L.T., The Gospel of Luke (SPS 3), Collegeville, Minnesota 1991, s. 204, 206.
Langkammer H., Ewangelia według św. Marka. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚNT III, 2), Poznań – Warszawa 1977, s. 302–307.
Lemański J., Księga Rodzaju, rozdziały 11,27–36,43. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.ST I, 2), [Częstochowa 2014], s. 246n.
Lemański J., Księga Wyjścia. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.ST 2),[Częstochowa 2009], s. 428n.
Lévêque J., Job et son Dieu. Essai d’exégèse et de théologie biblique, t. I–II, Paris 1970, t. I: s. 125n, 235, 281n, t. II: s. 555.
Łach S., Księga Powtórzonego Prawa. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (PŚST II, 3), Poznań – Warszawa 1971, s. 137n.
Łach S., Księga Rodzaju. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚST I, 1), Poznań 1962, s. 353.
Łach S., Księga Wyjścia. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚST I, 2), Poznań 1964, s. 196–198.
Łach S., List do Hebrajczyków. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (PŚNT X), Poznań 1959, s. 294.
Łach S., Łach J., Księga Psalmów. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (PŚST, VII, 2), Poznań 1990, s. 170.
Majewski M., W stronę Ziemi Obiecanej. Komentarz do Księgi Wyjścia, Kraków 2011, s. 239.
Malina A., List do Hebrajczyków. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, (NKB.NT XV), [Częstochowa 2018], s. 564n.
Mazur R., La retorica della Lettera agli Efesini, Milano – Jerusalem 2010, s. 390–396, 489–491.
McKane W., Proverbs. A New Approach (Old Testament Library), London 1980, s. 295n.
McKenzie J.L., Second Isaiah. Introduction, Translation and Notes (AB 20), Garden City, New York 1986, s. 199–201.
Moore C.A., Tobit. A New Translation with Introduction and Commentary (AB 40A), New York – London – Toronto – Sydney – Auckland 1996, s. 289.
Munck J., The Acts of the Apostles. Introduction, Translation and Notes (AB 31), Garden City, New York 1967, s. 40–42.
Nawrot J., „Prześladują biedaka i nieszczęśliwego”. Niegodziwcy wobec sprawiedliwych w psalmach suplikacji (Uniwersytet im. Adam Mickiewicza. Wydział Teologiczny. Studia i Materiały 96), Poznań 2007.
Nawrot J., Usłysz, o Panie, moją modlitwę, odpowiedz mi w swej sprawiedliwości! hn[ i [mv wołaniem w zagrożeniu życia w psalmach suplikacji (Uniwersytet im. Adam Mickiewicza. Wydział Teologiczny. Studia i Materiały 126), Poznań 2009.
Niemas T., Perspektywa eschatologiczna proegzystencji wierzących w przekazie Pisma Świetego (Bibliothheca Biblica), Wrocław 2016, s. 95.
Oberlinner L., Die Pastoralbriefe. Zweiter Timotheusbrief (HTKNT XI, 2/2), Freiburg – Basel – Wien 1995, s. 158–164.
Oberlinner L., Die Pastoralbriefe. Zweiter Timotheusbrief (HTKNT XI, 2/3), Freiburg – Basel – Wien 1996, s. 157n.
Ostański P., Historiozbawcza wizja starości w Piśmie Świętym. Studium egzegetyczno-teologiczne (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Teologiczny. Studia i Materiały 99), Poznań 2007, s. 542n.
Paciorek A., Ewangelia według świętego Mateusza, rozdziały 14–28. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.NT I, 2), [Częstochowa 2008], s. 482–484.
Parchem M., Księga Daniela. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.ST XXVI), [Częstochowa 2008], s. 675–687.
Pesch R., Das Markusevangelium, cz. 2: Kommentar zu Kap. 8,27–16,20 (HTKNT II, 2), Freiburg – Basel – Wien 1977, s. 306–318.
Poniży B., Księga Mądrości. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.ST XX), [Częstochowa 2012], s. 143n, 164n, 167, 171–175, 177–180, 185–188.
Pope M.H., Job. Introduction, Translation, and Notes (AB 15), Garden City, New York 1973, s. 539n.
Potocki S., Księga Przysłów. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (PŚST VIII, 1), Poznań 2008, s. 75.
Potocki S., Rady mądrości. Przewodnik po mądrościowej literaturze Starego Testamentu (Jak Rozumieć Pismo Święte 5), Lublin 1993, s. 8n.
Rad G. von, Das fünfte Buch Mose. Deuteronomium (ATD 8), Göttingen 19682, s. 42.
Rad G. von, Teologia Starego Testamentu, tłum. B. Widła, Warszawa 1986, s. 297.
Rakocy W., „A słowo Boże rozszerzało się i rosło”. Programowa funkcja Dz 12,1-24 w kompozycji księgi, Lublin 1995, s. 179–186, 197–200.
Ravasi G., Hiob. Dramat Boga i człowieka, II, tłum. K. Stopa (Zgłębiając Biblię), Kraków 2005, s. 271–273.
Ravasi G., Il Libro dei Salmi (Lettura pastorale della Bibbia, II), Bologna 19863, s. 241.
Ravasi G., Il Libro dei Salmi. Commento e attualizzazione (Lettura pastorale della Bibbia, I), Bologna 19863, s. 380n.
Ravasi G., Kohelet. Najbardziej oryginalna i „skandaliczna” księga Starego Testamentu, tłum. J. Skrzypnik (Zgłębiając Biblię), Kraków 2003, s. 277–304.
Richard E.J., First and Second Thessalonians (SPS 11), Collegeville, Minnesota 1995, s. 252–255.
Ringgren H., Sprüche, w: tenże, W. Zimmerli (red.), Sprüche, Prediger (ATD 16/1), Göttingen 19803, s. 1–120, zwł. 23.
Romaniuk K., Księga Mądrości. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚST VIII, 3), Poznań – Warszawa 1969, s. 91–94, 101–105, 111n, 114n, 119n.
Rosik M., Pierwszy List do Koryntian. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.NT VII), [Częstochowa 2009], s. 518n.
Rumianek R., Orędzie Księgi Ezechiela, Warszawa 1999, s. 105–124.
Rumianek R., Problem odpowiedzialności według Ez 18,2, w: M. Wojciechowski (red.), Miłość jest z Boga. Wokół zagadnień biblijno-moralnych. Studium ofiarowane ks. prof. dr. hab. Janowi Łachowi, Warszawa 1997, s. 359–366.
Schelkle K.H., Die Petrusbriefe, Der Judasbrief (HTKNT XIII, 2), Freiburg – Basel – Wien 1961, s. 132.
Schilling O., Das Buch Jesus Sirach (HB VII/2), Freiburg 1956, s 9n, 184n.
Schneider G., Die Apostelgeschichte, cz. I: Kommentar zu Kap. 1,1–8,40 (HTKNT V, 1), Freiburg – Basel – Wien 1980, s. 368–378.
Schneider G., Die Apostelgeschichte, cz. II: Kommentar zu Kap. 9,1–28,31 (HTKNT V, 2), Freiburg – Basel – Wien 1982, s. 297–298.
Schökel L.A., Sicre Diaz J.L., Giobbe. Commento teologico e letterario (Commenti biblici), Roma 1985, s. 284, 298n.
Scott R.B.Y., Proverbs, Ecclesiastes. Introduction, Translation, and Notes (AB 18), Garden City, New York 1965, s. 47.
Selwyn E.G., The First Epistle of St. Peter. The Greek Text with Introduction, Notes and Essays, London 1946, s. 236–239.
Seow C.L., Ecclesiastes. A New Translation with Introduction and Commentary (AB 18C), New York – London – Toronto – Sydney – Auckland 1997, s. 347–382.
Sisti A., La morte prematura in Sap. 4,1-17, „Rivista Biblica Italiana” 31 (1983), s. 129–146.
Skehan P.W., Di Lella A.A., The Wisdom of Ben Sira. A New Translation with Notes by P.W. Skehan, Introduction and Commentary by A.A. Di Lella (AB 39), New York 1987, s. 143–145.
Smith R.L., Micah – Malachi (WBC 32), Waco, Texas 1984, s. 103–107.
Speiser E.A., Genesis. Introduction, Translation, and Notes (AB 1), Garden City, New York 1964, s. 113.
Spicq C., Les Épitres de Saint Pierre (Sources Bibliques), Paris 1966, s. 173–175.
Stachowiak L., Księga Izajasza II–III, 40–66. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (PŚST IX, 2), Poznań 1996, s. 312n.
Stachowiak L., Księga Psalmów, w: tenże (red.), Wstęp do Starego Testamentu, Poznań 1990², s. 347–383, zwł. 368.
Stańczyk S., Księga Habakuka. Wstęp – przekład – komentarz – ekskursy, w: Księgi Proroków Mniejszych, t. II (PŚST XII, 2), Poznań 1968, s. 77–134, zwł. 108–112.
Stępień J., Listy do Tesaloniczan i Pasterskie. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚNT IX), Poznań – Warszawa 1979, s. 193n.
Strus A., Psalmy medytacji nad losem człowieka, w: tenże, J. Warzecha, J. Frankowski (red.), Pieśni Izraela. Pieśń nad Pieśniami, Psalmy, Lamentacje (Wprowadzenie w Myśl i Wezwanie Ksiąg Biblijnych 7), Warszawa 1988, s. 11–111, zwł. 94–96.
Świerczek E., Edukacyjny wymiar cierpienia – na podstawie Księgi Joba i Listu do Hebrajczyków, w: T.M. Dąbek, T. Jelonek (red.), Agnus et Sponsa. Prace ofiarowane o. prof. Augustynowi Jankowskiemu, Kraków 1993, s. 281–302.
Tronina A., Księga Hioba. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.ST XV), [Częstochowa 2013], s. 312–314.
Tronina A., Teologia Psalmów. Wprowadzenie do lektury Psałterza (Jak Rozumieć Pismo Święte 8), Lublin 1995, s. 91–95.
Watts J.D.W., Isaiah 34–66 (WBC 25), Waco, Texas 1987, s. 354.
Weinfeld M., Deuteronomy 1–11. A New Translation with Introduction and Commentary (AB 5), New York – London – Toronto – Sydney – Auckland 1991, s. 281n, 309–313.
Wenham G.J., Genesis 1–15 (WBC 1), Dallas, Texas 1991, s. 332.
Winston D., The Wisdom of Solomon. A New Translation with Introduction and Commentary (AB 43), Garden City, New York 1978, s. 104n, 114–116, 118n, 120n, 125–127, 129.
Witaszek G., Myśl społeczna proroków, Lublin 1998, s. 190–197.
Witaszek G., Sprawiedliwość społeczna a odpowiedzialność indywidualna (Ez 18), RBL 49 (1996), s. 154–164.
Witczyk H., Psalmy – dialog z Bogiem (Attende Lectioni 19), Katowice 1995, s 29–45, 167n, 205n.
Wojciechowski M., Apokalipsa świętego Jana. Objawienie, a nie tajemnica. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, NKB.NT XX, Święty Paweł [Częstochowa 2012], s. 156n, 319.
Wojciechowski M., Księga Tobiasza czyli Tobita. Opowieść o miłości rodzinnej. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB ST 12), [Częstochowa 2005], s. 142.
Zeilinger F., Wiara w zmartwychwstanie w Biblii, tłum. G. Rawski (Myśl Teologiczna 69), Kraków 2011, s. 7–75.
Zimmerli W., Ezekiel 1. A Commentary on the Book of the Prophet Ezekiel Chapters 1–24, (Hermeneia), Philadelphia 1979, s. 313–316, 379–385.
Zwijacz E.N., Obraz Ludu Bożego według Księgi Liczb, Kraków 2010, s. 386–393.
Biblical references from The New Jerusalem Bible, Garden City, New York 1985.
Dąbek OSB, T. M. (2019). „A sprawiedliwy, choćby umarł przedwcześnie, znajdzie odpoczynek” (Mdr 4,7): Biblia o niespodziewanej chwili śmierci i potrzebie gotowości na spotkanie z Panem. Scriptura Sacra, (22), 239–260. https://doi.org/10.25167/ScrS/751
Autorzy
Tomasz Maria Dąbek OSBStatystyki
Downloads
Download data is not yet available.
Inne teksty tego samego autora
- Tomasz Maria Dąbek OSB, Świętość jako dar i zadanie w Liście do Rzymian i w Pierwszym Liście św. Piotra , Scriptura Sacra: Nr 17 (2013): Scriptura Sacra
- Tomasz Maria Dąbek OSB, Umacnianie wiary jako zadanie pasterzy Kościoła , Scriptura Sacra: Nr 16 (2012): Scriptura Sacra
- Tomasz Maria Dąbek OSB, Biblijne podstawy nauczania Jana Pawła II podczas pielgrzymki na Ukrainę w dniach 23–27 czerwca 2001 r. , Scriptura Sacra: Nr 18 (2014): Scriptura Sacra
