Liturgia Apokalipsy jako wyraz wiary Kościoła w Jezusa Chrystusa na podstawie Ap 4–5: Analiza lingwistyczno-teologiczna

Rafał Grajczyk

doi:10.25167/ScrS/5497

Veröffentlicht am: 2023-12-29

Bd. 27 (2023)

Liturgia Apokalipsy jako wyraz wiary Kościoła w Jezusa Chrystusa na podstawie Ap 4–5

Rafał Grajczyk

Scriptura Sacra

Rubrik: Artikel

https://doi.org/10.25167/ScrS/5497

Analiza lingwistyczno-teologiczna

Abstract

Przedmiotem badań jest analiza fragmentu Księgi Apokalipsy św. Jana 4,1–5,14. Chodzi o rolę liturgicznej narracji perykopy, próbującej ukazać specyfikę kultu chrześcijańskiego, jaką jest obecność osoby Jezusa Chrystusa i Jego paschalnego misterium. Badania zostały przeprowadzone metodami synchronicznymi.
W celu dogłębnej analizy w punkcie 1 przedstawiony został kontekst historyczny i liturgiczny Apokalipsy św. Jana. Zbadano, jak apokaliptyczno-prorocki charakter pisma wiąże się z jego liturgiczną specyfiką. Następnie ukazano historyczne Sitz im Leben Księgi, aby przeanalizować jej liturgiczne źródła. W końcu podjęto zagadnienie liturgii jako jednej z głównych idei teologicznych Księgi.
W punkcie 2., stosując metodę lingwistyczną, wykonano szczegółową analizą fragmentu Ap 4,1–5,14. Tekst poddano analizie syntaktycznej, celem ustalenia struktury jednostki. Następnie dzięki analizie semantycznej zbadano znaczenie słów i motywów. Ostatecznie stosując analizę pragmatyczną, przedstawiono intencje autora natchnionego i celowość użytych w perykopie motywów.
W punkcie 3. w sposób systematyczny zostało podjęte przesłanie teologiczne tekstu w kontekście liturgicznego charakteru pisma. Wykorzystano syntezę wyników osiągniętych w 1. i 2. punkcie badań.
Wniosek, jaki należy wyciągnąć jest taki, że badany tekst ukazuje istotę kultu chrześcijańskiego prezentowanego przez Apokalipsę, jakim jest chrystocentryzm i paschalność liturgii.

Dateien herunterladen

PDF (Język Polski)

Zitierregeln

Grajczyk, R. (2023). Liturgia Apokalipsy jako wyraz wiary Kościoła w Jezusa Chrystusa na podstawie Ap 4–5: Analiza lingwistyczno-teologiczna. Scriptura Sacra, 27, 245–322. https://doi.org/10.25167/ScrS/5497

Zitiert von / Teilen

Lizenz

Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Weitergabe unter gleichen Bedingungen 4.0 International.

Literaturhinweise

Aune, D. E., „The influence of Roman imperial court ceremonial on the Apocalypse of John”, Biblical Research 28 (1983) 5–26.
Google Scholar

Bazyliński, S., Wprowadzenie do studium Pisma Świętego (Kielce 22019).
Google Scholar

Bąk, T. B., „Tożsamość i rola «czterech Istot żyjących» w Ap 4,6-8”, Verbum Vitae DOI: 10.31743/vv.1831 285–320. DOI: https://doi.org/10.31743/vv.1831
Google Scholar

Benedykt XVI, Panie, naucz nas modlić się. Katechezy o modlitwie (Opole 2016).
Google Scholar

Biguzzi, G., Apocalisse. Nuova versione (I Libri Biblici 20; Milano 2005).
Google Scholar

Boxall, I., The Revelation of Saint John (Black’s New Testament commentaries; Peabody, MA, London 2009).
Google Scholar

Boxall, I., The Revelation of Saint John (Black’s New Testament Commentary; 2009).
Google Scholar

Briggs, R. A., Jewish temple imagery in the book of Revelation (Studies in biblical literature 10; New York 1999).
Google Scholar

Budzanowska-Weglenda, D. – Linke, W. (ed.), Pierwsze łacińskie komentarze do Apokalipsy: Hipolit, Wiktoryn, Hieronim, Tykoniusz. Praca zbiorowa (Florilegium Studia Classica, Mediaevalia et Neolatina 1; Warszawa 2011).
Google Scholar

Bultmann, R., „Ist die Apokalyptik die Mutter der Christlichen Theologie? Eine Auseinandersetzung mit Ernst Käsemann”, Apophoreta. Festschrift für Ernst Haenchen zu seinem siebzigsten [70.] Geburtstag am 10. Dezember 1964 (ed. W. Eltester – F. H. Kettler; Beihefte zur Zeitschrift für die neutestamentliche Wissenschaft 30; Berlin 1964) 64–69. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110843705.64
Google Scholar

Charles, R. H., A Critical History of the Doctrine of a future life. In Israel, in Judaism, and in Christianity or, Hebrew, Jewish, and Christian eschatology from pre-prophetic times till the close of the New Testament canon. Being the first Jowett lectures delivered in 1898–99 (Jowett lectures for 1898–99; London, LaVergne, TN 2010).
Google Scholar

Comblin, J., „La liturgie de la nouvelle Jérusalem”, Ephemerides Theologicae Lovanienses 29 (1953) 5–40.
Google Scholar

Czerski, J., Metodologia Nowego Testamentu (Opolska Biblioteka Teologiczna; Opole 2012).
Google Scholar

Czerski, J., Apokalipsa Świętego Jana. Wstęp i komentarz. Cz. 1: Ap 1–3 (Opole 2018).
Google Scholar

Czerski, J., Apokalipsa Świętego Jana. Komentarz. Cz. 2: Ap 4–13 (Opole 2019).
Google Scholar

Daniélou, J. – Marrou, H. I., Historia Kościoła (Warszawa 21986) 1: Od początków do roku 600.
Google Scholar

DeSilva, D. A., „The «Image of the Beast» and the Christians in Asia Minor. Escalation of sectarian tension in Revelation 13”, Trinity Journal 12/2 (1991) 185–208.
Google Scholar

Ehrlich, E., Apokalipsa. Księga pocieszenia (Poznań 1996).
Google Scholar

Ford, J. M., Revelation. Introduction, translation and commentary (The Anchor Bible 38; New Haven 2008).
Google Scholar

Gądecki, S., Wstęp do pism Janowych (Gniezno 1996).
Google Scholar

Giblin, C. H., „From and before the Throne. Revelation 4:5-6a Integrating the Imagery of Revelation 4–16”, The Catholic Biblical Quarterly 60/3 (1998) 500–513.
Google Scholar

Giblin, C. H. – Arnaboldi, L., Apocalisse (Collana Lettura Pastorale della Bibbia 26; Bologna 1993).
Google Scholar

Gloer, W. H., „Worship God! Liturgical Elements in the Apocalypse”, Review & Expositor DOI: 10.1177/003463730109800103 35–57. DOI: https://doi.org/10.1177/003463730109800103
Google Scholar

Guibert, F.-X. de, Apocalypse de Jean (Paris 32005).
Google Scholar

Gunkel, H. – Zimmern, H., Schöpfung und Chaos in Urzeit und Endzeit. Eine religionsgeschichtliche Untersuchung über Gen 1 und Ap Joh 12 (Göttingen 1895).
Google Scholar

Hahn, S., Uczta Baranka. Eucharystia – niebo na ziemi (Częstochowa 2022).
Google Scholar

Hilgenfeld, A., Die jüdische Apokalyptik in ihrer geschichtlichen Entwicklung. Ein Beitrag zur Vorgeschichte des Christentums, nebst einem Anhange über das gnostische System des Basilides (Jena 1857).
Google Scholar

Ireneusz z Lyonu, „Adversus haereses”, Pierwsze łacińskie komentarze do Apokalipsy: Hipolit, Wiktoryn, Hieronim, Tykoniusz. Praca zbiorowa (ed. D. Budzanowska-Weglenda – W. Linke; Florilegium Studia Classica, Mediaevalia et Neolatina 1; Warszawa 2011).
Google Scholar

Jan Paweł II, Interpretacja Pisma Świętego w Kościele. Przemówienie Ojca Świętego Jana Pawła II oraz Dokument Papieskiej Komisji Biblijnej (Poznań 1994).
Google Scholar

Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska Ecclesia in Europa – Kościół w Europie Ojca Świętego Jana Pawła II do biskupów, do kapłanów i diakonów, do zakonników i zakonnic oraz do wszystkich wiernych w Jezusie Chrystusie, który żyje w Kościele jako źródło nadziei dla Europy (Poznań 2003).
Google Scholar

Jankowski, A., Apokalipsa Świętego Jana. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (Pismo Święte Nowego Testamentu 12; Poznań 1959). DOI: https://doi.org/10.21906/rbl.2752
Google Scholar

Katechizm Kościoła katolickiego (Poznań 22018).
Google Scholar

Käsemann, E., „Zum Thema der urchristlichen Apokalyptik”, Zeitschrift für Theologie und Kirche 59/3 (1962) 257–284.
Google Scholar

Kistemaker, S. – Hendriksen, W., New Testament commentary. Exposition of the Book of Revelation (New Testament Commentary; Grand Rapids, MI 2001).
Google Scholar

Klinkowski, J., Refleksja nad Apokalipsą (Biblioteka Diecezji Legnickiej 24; Legnica 2005).
Google Scholar

Korner, R. J., „‘And I Saw…’. An Apocalyptic Literary Convention for Structural Identification in the Apocalypse”, Novum Testamentum 42/2 (2000) 160–183. DOI: https://doi.org/10.1163/156853600506825
Google Scholar

Kotecki, D., Duch Święty w zgromadzeniu liturgicznym w świetle Apokalipsy św. Jana (Rozprawy i Studia Biblijne 26; Warszawa 2006).
Google Scholar

Kotecki, D., Jezus a Bóg Izraela w Apokalipsie św. Jana (Scripta Theologica Thoruniensia 27; Toruń 2013).
Google Scholar

Kotecki, D., „Kryteria interpretacji Apokalipsy”, Biblica et Patristica Thoruniensia 5 (2012) 15–34. DOI: https://doi.org/10.12775/BPTh.2012.001
Google Scholar

Kotecki, D., Zrozumieć Apokalipsę? Szkice egzegetyczno-teologiczne (Biblioteka Szkoły Dabar 1; Rzeszów 2021).
Google Scholar

Maier, J., Między Starym a Nowym Testamentem. Historia i religia w okresie drugiej świątyni (Myśl Teologiczna 36; Kraków 2002).
Google Scholar

Marino, M., „Custodire il libro dell’Apocalisse”, Apokalypsis. Percorsi nell’Apocalisse di Giovanni in onore di Ugo Vanni (ed. E. Bosetti – A. Colacrai; Collana Commenti e studi biblici; Assisi (Perugia) 2005) 371–390.
Google Scholar

Mojzeš, M., „Działanie Boże – źródło liturgii par excellence”, Powrót do źródeł. Metodologia i teologia w badaniach źródeł liturgicznych (ed. J. Mieczkowski – P. Nowakowski; Ad Fontes Liturgicos 1; Kraków 2012) 9–19.
Google Scholar

Mowry, L., „Revelation 4–5 and Early Christian Liturgical Usage”, Journal of Biblical Literature DOI: 10.2307/3261785 75–84. DOI: https://doi.org/10.2307/3261785
Google Scholar

Mueller, W. D., Revelation (The People’s Bible; Milwaukee, WI 1996).
Google Scholar

Müller, E., Microstructural analysis of Revelation 4–11 (Doctoral Andrews University Press; Berrien Springs, MI 1996).
Google Scholar

Nadolski, B., Liturgika. T. 1: Liturgika fundamentalna (Poznań 22014).
Google Scholar

Nestle, Eberhard et al., Nowy Testament grecki i polski [Novum Testamentum Graece, 28 (NA28)] (Poznań 282017).
Google Scholar

Nowińska, J., Co słyszysz poza słowem? Sound Design Apokalipsy św. Jana (Rozprawy i Studia Biblijne 47; Warszawa 2016).
Google Scholar

Osborne, G. R., Revelation (Baker exegetical commentary on the New Testament; Grand Rapids, MI 2002).
Google Scholar

Paulien, J., „The Role of the Hebrew Cultus, Sanctuary, and Temple in the Plot and Structure of the Book of Revelation”, Andrews University Seminary Studies 33/2 (1995) 245–264.
Google Scholar

Peter, M. – Wolniewicz, M. (ed.), Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych ze wstępami i komentarzami (Poznań 1975) 3: Nowy Testament.
Google Scholar

Piper, O. A., „The Apocalypse of John and the Liturgy of the Ancient Church”, Church History DOI: 10.2307/3162045 10–22. DOI: https://doi.org/10.2307/3162045
Google Scholar

Pliniusz Młodszy, „List Pliniusza Młodszego do cesarza Trajana”, Pierwsi świadkowie. Pisma Ojców Apostolskich (ed. M. Starowieyski; Biblioteka Ojców Kościoła 10; Sandomierz – Kraków 21998) 361–363.
Google Scholar

Podeszwa, P., „Doksologie Apokalipsy jako model modlitwy uwielbienia”, Verbum Vitae 22 155–184. DOI: https://doi.org/10.31743/vv.2057
Google Scholar

Popielewski, W., Alleluja! Liturgia godów Baranka eschatologicznym zwycięstwem Boga (Ap 19,1-8) (Studia Biblica 1; Kielce 2001).
Google Scholar

Popowski, R. – Wojciechowski, M. (ed.), Grecko-polski Nowy Testament. Wydanie interlinearne z kluczem gramatycznym, z kodami Stronga i Popowskiego oraz pełną transliteracją greckiego tekstu (Prymasowska Seria Biblijna; Warszawa 92014).
Google Scholar

Prigent, P., Apocalypse et liturgie (Cahiers théologiques 52; Neuchâtel, Suisse 1964).
Google Scholar

Ratzinger, J., Opera omnia (Lublin 2012) 11: Teologia liturgii.
Google Scholar

Rosik, M. – Langkammer, H. – Wróbel, M., Komentarz do Listu św. Jakuba Apostoła, 1–2 Listu św. Piotra Apostoła, 1–3 Listu św. Jana Apostoła, Listu św. Judy i Apokalipsy (Komentarz teologiczno-pastoralny do Biblii Tysiąclecia. Nowy Testament 5; Poznań 2015).
Google Scholar

Rossella, R., Le liturgie celesti dei capitoli 4 e 5 dell’Apocalisse. Criteri ermeneutici di interpretazione (Scientifica; Pavia (PV), Italia 2015).
Google Scholar

Rubinkiewicz, R., „Apokalipsa Abrahama 1–6. Propozycja interpretacji symbolicznej”, Roczniki Teologiczno-Kanoniczne 29/1 (1982) 79–95.
Google Scholar

Siemieniec, T., Rola „Zasiadającego na tronie” w dziejach świata i ludzi. Studium z teologii Apokalipsy św. Jana (Biblioteka Kieleckich Studiów Teologicznych 2; Kielce 2012).
Google Scholar

Slawik, J., Egzegeza Starego Testamentu. Wprowadzenie do metod egzegetycznych (Warszawa 2004).
Google Scholar

Smereka, W., „Początki i rozwój ruchu biblijnego w Polsce”, Ruch Biblijny i Liturgiczny DOI: 10.21906/rbl.2653 81–113. DOI: https://doi.org/10.21906/rbl.2653
Google Scholar

Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o objawieniu Bożym (Watykan 1966).
Google Scholar

Strong, J., Grecko-polski słownik Stronga z lokalizacją słów greckich i kodami Popowskiego (Prymasowska Seria Biblijna 42; Warszawa 2015).
Google Scholar

Św. Justyn Męczennik, Apologia: dialog z Żydem Tryfonem (Pisma Ojców Kościoła 4; Poznań 1926).
Google Scholar

Thompson, L., „Cult and Eschatology in the Apocalypse of John”, The Journal of Religion DOI: 10.1086/486191 330–350. DOI: https://doi.org/10.1086/486191
Google Scholar

Thompson, L. L., The Book of Revelation. Apocalypse and Empire (New York 1997).
Google Scholar

Torrance, T. F., „Liturgy and Apocalypse”, Church Service Society Annual 24 (1954) 3–18.
Google Scholar

Vanni, U., Apocalisse, libro della Rivelazione. Esegesi biblico-teologica e implicazioni pastorali (Testi e commenti; Bologna 2009).
Google Scholar

Vanni, U., L’ apocalisse. Ermeneutica, esegesi, teologia (Rivista biblica / Supplementi Supplementi alla Rivista Biblica; Bologna 1988).
Google Scholar

Vanni, U., „Liturgical Dialogue as a Literary Form in the Book of Revelation”, New Testament Studies DOI: 10.1017/S0028688500015927 348–372. DOI: https://doi.org/10.1017/S0028688500015927
Google Scholar

Vassiliadis, P., „Apocalypse and Liturgy”, St. Vladimir’s Theological Quarterly 41/2–3 (1997) 95–112.
Google Scholar

Voorwinde, S., „Worship. The Key to the Book of Revelation?”, Vox Reformata 63 (1998) 4–35.
Google Scholar

Waszkowiak, J. J., „Tłumaczenia i interpretacje: «Ja jestem, który jestem» (Wj 3,14a)”, Biblica et Patristica Thoruniensia DOI: 10.12775/BPTh.2016.007 133–151. DOI: https://doi.org/10.12775/BPTh.2016.007
Google Scholar

Weiser, A., Teologia Nowego Testamentu. Cztery Ewangelie, Dzieje Apostolskie, Listy św. Jana i Apokalipsa św. Jana (Myśl Teologiczna 68; Kraków 2011).
Google Scholar

Wojciechowski, M., Apokalipsa Świętego Jana. Objawienie, a nie tajemnica (Nowy Komentarz Biblijny. Nowy Testament 20; Częstochowa 2012).
Google Scholar

Yeatts, J.R., Revelation (Believers church Bible commentary; Scottdale, PA 2003).
Google Scholar