Ochrona różnorodności biologicznej w miastach jako jedna z zasad wdrażania zrównoważonego rozwoju
Ewa Trzaskowska
Abstrakt
Ochrona różnorodności jest wpisana jako jedna z zasad zrównoważonego rozwoju, ale wydaje się całkowicie niemożliwa i nieuzasadniona w miastach. Pojawia się pytanie, po co chronić przyrodę tam, gdzie jej nie ma. Specyficzny ekosystem miejski wbrew powszechnym opiniom charakteryzuje się dużą różnorodnością biologiczną wynikającą z mozaikowej struktury zbiorowisk, na którą składają się płaty naturalne w rożnym stopniu zmodyfikowane przez człowieka, obszary rolnicze, zieleń nasadzana oraz roślinność synantropijna. Postępująca urbanizacja, porządkowanie terenów dotychczas nieużytkowanych, działania pielęgnacyjne, planistyczne, ale i ochroniarskie wpływają na spadek różnorodności. Niedoceniana jest jej wartość w funkcjonowaniu miast i poprawie warunków życia w miastach, a także jej aspekt ekonomiczny.
Słowa kluczowe:
funkcjonowanie miast, środowisko przyrodnicze miast, planowanieBibliografia
Andersson E., 2006, Urban and sustainable cities, “Ecology and Society” 11(1).
Andrzejewski R., 1975, Problemy ekologicznego kształtowania środowiska przyrodniczego w mieście, „Wiadomości Ekologiczne” nr 21(3).
Andrzejewski R., 1980, Ekofizjografia i ekologiczne kształtowanie środowiska biotycznego na obszarach zurbanizowanych, „Człowiek i Środowisko” nr 4(4).
Andrzejewski R., 1985, Ekologia w planowaniu przestrzennym, „Wiadomości Ekologiczne” nr 3(3).
Baranowski A., 1998, Projektowanie zrównoważone w architekturze, Politechnika Gdańska, Gdańsk.
Bell P.A., Greene Th.C., Fisher J.D., Baum A., 2004, Psychologia środowiskowa, Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Borys T., 2000, Podstawy programowania ekonomii rozwoju miast, [w:] Ekologiczne aspekty gospodarki miejskiej i nowe instrumenty w zarządzaniu miastem, red. J. Słodczyk, Uniwersytet Opolski, Opole.
Chojnacki J., 1991, Zróżnicowanie przestrzenne roślinności Warszawy, Wydawnictwo UW, Warszawa.
Collinge S.K., 1996, Ecological consequences of habitat fragmentation: implications for landscape architecture and planning, „Landscape and Urban Planning” 36.
Czerwieniec M., Lewińska J., 2000, Zieleń w mieście, Wydawnictwo IPGiK, Kraków.
Faliński J.B., 2004, Inwazje w świecie roślin: mechanizmy, zagrożenia, projekt badań, „Phytocoenosis 10 Seminarium Geoboanicum” nr 16.
Funkcjonowanie układów ekologicznych w warunkach zurbanizowanych, 1990, red. H. Zimny, Wydawnictwo SGGW-AR, Warszawa.
Jędraszko A., 1998, Planowanie środowiska i krajobrazu w Niemczech na przykładzie Stuttgartu, Unia Metropolii Polskich, Warszawa.
Kalinowska A., 2008, Artykuł 13: w poszukiwaniu społecznego wsparcia w zarządzaniu „Konwencją o różnorodności biologicznej” – polska praktyka na tle doświadczeń światowych, Agencja Reklamowo-Wydawnicza, Warszawa.
Karolewski M.A., 1981, Specyfika i status ekologiczny miasta, „Wiadomości Ekologiczne” nr 27(1).
Kistowski M., 2008, Niezrównoważony rozwój aglomeracji trójmiejskiej – problemy, perspektywy, „Problemy Ekologii Krajobrazu” nr 22.
Kształtowanie systemu przyrodniczego miasta, 1996, red. B. Szulczewska, J. Kaftan, IGPiK, Warszawa.
Kulesza M., 2007, Samorządowcy właściwie rozumieją interes publiczny (rozmowa z prof. Michałem Kuleszą przeprowadzona przez Grzegorza Buczka), „Urbanista” nr 6(54).
Makomaska-Juchowicz M., Tworek S., 2002, Ochrona różnorodności biologicznej, [w:] Mówić o ochronie przyrody. Zintegrowane wizje ochrony przyrody, red. M. Grzegorczyk, J. Perzanowska, Z. Kiejas, Z. Mirek. Wydawnictwo PAN, Kraków.
Mędrzycki P., 2007, Roślinność ruderalna w mieście, „Przegląd Komunalny” nr 9.
Mieszkowska K., 2005, Ogólnomiejski system terenów aktywnych biologicznie (OSTAB) w Gdańsku, jako jeden ze sposobów wdrażania rewitalizacji przyrodniczej miasta, „Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych – OL PAN” nr 11.
Niewiadomski A., 2013, Struktura i znaczenie terenów zieleni w łodzi na tle dużych ośrodków miejskich w Polsce, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica” nr 12.
Polkowski J., 2001, Potencjał florystyczny miasta Lublina, [w:] Zielony Lublin, czyli o tym, co mamy, a czego tak naprawdę nie znamy, Towarzystwo dla Natury i Człowieka, Lublin.
Problemy ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego na obszarach zurbanizowanych, cz. 1 i 2, 1990, red. R. Andrzejewski, Wydawnictwo SGGW-AR, Warszawa.
Przewoźniak M., 2004, Płaty i korytarze ekologiczne w strukturze miasta – teoria i praktyka, „Problemy Ekologii Krajobrazu” nr 18.
Raszeja E., 2012. Zieleń jako element wizerunku Poznania – między ochroną historycznej struktury a kreacją współczesnej przestrzeni miejskiej, [w:] Tożsamość krajobrazu miasta, red. H. Petryshyn, E. Sochacka-Sutkowska, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Szczecin.
Smogorzewski J., 1974, System terenów otwartych jako element konstrukcji miasta, PWN, Warszawa.
Sochacka-Sutkowska E., 2012, Budowa tożsamości miasta w oparciu na wartościach kulturowych publicznej zieleni miejskiej, [w:] Tożsamość krajobrazu miasta, red. H. Petryshyn, E. Sochacka-Sutkowska, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Szczecin.
Stala Z., 1986, Przyrodniczy model struktury przestrzennej miasta, „Człowiek i Środowisko” nr 10(4).
Stankiewicz B., 2012, Zieleń krajobrazów miejskich Górnego Śląska, [w:] Tożsamość krajobrazu miasta, red. H. Petryshyn, E. Sochacka-Sutkowska, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Szczecin.
Sudnik-Wójcikowska B., 1998, Czasowe i przestrzenne aspekty procesu synantropizacji flory, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Sukopp H., Hejny S., Kowarik I., 1990, Urban ecology. Plants and plant communities in urban environments, SPB Academic Publishing, The Hague.
Synantropizacja w dobie zmian różnorodności biologicznej, 2011, „Acta Botanica Silesiaca” nr 6.
Szczepanowska H.B., 2007, Ekologiczne, społeczne i ekonomiczne korzyści z drzew na terenach zurbanizowanych, „Człowiek i Środowisko” nr 3–4.
Szulczewska B., 2002, Teoria ekosystemu w koncepcjach rozwoju miast, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Trojan P., 1980, Homeostaza ekosystemów, Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, Wrocław.
Trzaskowska E., 2012, Zastosowanie roślinności synantropijnej w kształtowaniu terenów zieleni miast – nowe nurty w projektowaniu, „Nauka Przyroda Technologie” nr 6(2).
Trzaskowska E., 2013a, Wykorzystanie roślin i zbiorowisk synantropijnych na terenach zieleni Lublina, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Trzaskowska E., 2013b, Kształtowanie terenów zieleni dla zwiększania różnorodności w miastach, „Acta Scientarum Polonorum Administratio Locorum” nr 2.
Urbański P., Krzyżaniak M., Rydzewska A., 2009, Zieleń Poznania i innych miast w Polsce, „Nauka Przyroda Technologie” nr 3(1).
Wąwozy i suche doliny Lublina. Potencjał i zagrożenia, 2014, red. E. Trzaskowska, Urząd Miasta, Lublin.
Zarys proekologicznej metody kształtowania miasta, 1991, red. W. Anders, SGGW-AR, Warszawa.
Zimny H., 2005, Ekologia miasta, Agencja Reklamowo-Wydawnicza, Warszawa.
Zrównoważony rozwój. Zastosowania, 3: Przyroda w mieście, usługi ekosystemów. Niewykorzystany potencjał miast, 2012, red. T. Bergier, J. Kronenberg, Fundacja Sendzimira, Kraków.
Andrzejewski R., 1975, Problemy ekologicznego kształtowania środowiska przyrodniczego w mieście, „Wiadomości Ekologiczne” nr 21(3).
Andrzejewski R., 1980, Ekofizjografia i ekologiczne kształtowanie środowiska biotycznego na obszarach zurbanizowanych, „Człowiek i Środowisko” nr 4(4).
Andrzejewski R., 1985, Ekologia w planowaniu przestrzennym, „Wiadomości Ekologiczne” nr 3(3).
Baranowski A., 1998, Projektowanie zrównoważone w architekturze, Politechnika Gdańska, Gdańsk.
Bell P.A., Greene Th.C., Fisher J.D., Baum A., 2004, Psychologia środowiskowa, Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Borys T., 2000, Podstawy programowania ekonomii rozwoju miast, [w:] Ekologiczne aspekty gospodarki miejskiej i nowe instrumenty w zarządzaniu miastem, red. J. Słodczyk, Uniwersytet Opolski, Opole.
Chojnacki J., 1991, Zróżnicowanie przestrzenne roślinności Warszawy, Wydawnictwo UW, Warszawa.
Collinge S.K., 1996, Ecological consequences of habitat fragmentation: implications for landscape architecture and planning, „Landscape and Urban Planning” 36.
Czerwieniec M., Lewińska J., 2000, Zieleń w mieście, Wydawnictwo IPGiK, Kraków.
Faliński J.B., 2004, Inwazje w świecie roślin: mechanizmy, zagrożenia, projekt badań, „Phytocoenosis 10 Seminarium Geoboanicum” nr 16.
Funkcjonowanie układów ekologicznych w warunkach zurbanizowanych, 1990, red. H. Zimny, Wydawnictwo SGGW-AR, Warszawa.
Jędraszko A., 1998, Planowanie środowiska i krajobrazu w Niemczech na przykładzie Stuttgartu, Unia Metropolii Polskich, Warszawa.
Kalinowska A., 2008, Artykuł 13: w poszukiwaniu społecznego wsparcia w zarządzaniu „Konwencją o różnorodności biologicznej” – polska praktyka na tle doświadczeń światowych, Agencja Reklamowo-Wydawnicza, Warszawa.
Karolewski M.A., 1981, Specyfika i status ekologiczny miasta, „Wiadomości Ekologiczne” nr 27(1).
Kistowski M., 2008, Niezrównoważony rozwój aglomeracji trójmiejskiej – problemy, perspektywy, „Problemy Ekologii Krajobrazu” nr 22.
Kształtowanie systemu przyrodniczego miasta, 1996, red. B. Szulczewska, J. Kaftan, IGPiK, Warszawa.
Kulesza M., 2007, Samorządowcy właściwie rozumieją interes publiczny (rozmowa z prof. Michałem Kuleszą przeprowadzona przez Grzegorza Buczka), „Urbanista” nr 6(54).
Makomaska-Juchowicz M., Tworek S., 2002, Ochrona różnorodności biologicznej, [w:] Mówić o ochronie przyrody. Zintegrowane wizje ochrony przyrody, red. M. Grzegorczyk, J. Perzanowska, Z. Kiejas, Z. Mirek. Wydawnictwo PAN, Kraków.
Mędrzycki P., 2007, Roślinność ruderalna w mieście, „Przegląd Komunalny” nr 9.
Mieszkowska K., 2005, Ogólnomiejski system terenów aktywnych biologicznie (OSTAB) w Gdańsku, jako jeden ze sposobów wdrażania rewitalizacji przyrodniczej miasta, „Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych – OL PAN” nr 11.
Niewiadomski A., 2013, Struktura i znaczenie terenów zieleni w łodzi na tle dużych ośrodków miejskich w Polsce, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica” nr 12.
Polkowski J., 2001, Potencjał florystyczny miasta Lublina, [w:] Zielony Lublin, czyli o tym, co mamy, a czego tak naprawdę nie znamy, Towarzystwo dla Natury i Człowieka, Lublin.
Problemy ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego na obszarach zurbanizowanych, cz. 1 i 2, 1990, red. R. Andrzejewski, Wydawnictwo SGGW-AR, Warszawa.
Przewoźniak M., 2004, Płaty i korytarze ekologiczne w strukturze miasta – teoria i praktyka, „Problemy Ekologii Krajobrazu” nr 18.
Raszeja E., 2012. Zieleń jako element wizerunku Poznania – między ochroną historycznej struktury a kreacją współczesnej przestrzeni miejskiej, [w:] Tożsamość krajobrazu miasta, red. H. Petryshyn, E. Sochacka-Sutkowska, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Szczecin.
Smogorzewski J., 1974, System terenów otwartych jako element konstrukcji miasta, PWN, Warszawa.
Sochacka-Sutkowska E., 2012, Budowa tożsamości miasta w oparciu na wartościach kulturowych publicznej zieleni miejskiej, [w:] Tożsamość krajobrazu miasta, red. H. Petryshyn, E. Sochacka-Sutkowska, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Szczecin.
Stala Z., 1986, Przyrodniczy model struktury przestrzennej miasta, „Człowiek i Środowisko” nr 10(4).
Stankiewicz B., 2012, Zieleń krajobrazów miejskich Górnego Śląska, [w:] Tożsamość krajobrazu miasta, red. H. Petryshyn, E. Sochacka-Sutkowska, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Szczecin.
Sudnik-Wójcikowska B., 1998, Czasowe i przestrzenne aspekty procesu synantropizacji flory, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Sukopp H., Hejny S., Kowarik I., 1990, Urban ecology. Plants and plant communities in urban environments, SPB Academic Publishing, The Hague.
Synantropizacja w dobie zmian różnorodności biologicznej, 2011, „Acta Botanica Silesiaca” nr 6.
Szczepanowska H.B., 2007, Ekologiczne, społeczne i ekonomiczne korzyści z drzew na terenach zurbanizowanych, „Człowiek i Środowisko” nr 3–4.
Szulczewska B., 2002, Teoria ekosystemu w koncepcjach rozwoju miast, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Trojan P., 1980, Homeostaza ekosystemów, Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, Wrocław.
Trzaskowska E., 2012, Zastosowanie roślinności synantropijnej w kształtowaniu terenów zieleni miast – nowe nurty w projektowaniu, „Nauka Przyroda Technologie” nr 6(2).
Trzaskowska E., 2013a, Wykorzystanie roślin i zbiorowisk synantropijnych na terenach zieleni Lublina, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Trzaskowska E., 2013b, Kształtowanie terenów zieleni dla zwiększania różnorodności w miastach, „Acta Scientarum Polonorum Administratio Locorum” nr 2.
Urbański P., Krzyżaniak M., Rydzewska A., 2009, Zieleń Poznania i innych miast w Polsce, „Nauka Przyroda Technologie” nr 3(1).
Wąwozy i suche doliny Lublina. Potencjał i zagrożenia, 2014, red. E. Trzaskowska, Urząd Miasta, Lublin.
Zarys proekologicznej metody kształtowania miasta, 1991, red. W. Anders, SGGW-AR, Warszawa.
Zimny H., 2005, Ekologia miasta, Agencja Reklamowo-Wydawnicza, Warszawa.
Zrównoważony rozwój. Zastosowania, 3: Przyroda w mieście, usługi ekosystemów. Niewykorzystany potencjał miast, 2012, red. T. Bergier, J. Kronenberg, Fundacja Sendzimira, Kraków.
Trzaskowska, E. (2020). Ochrona różnorodności biologicznej w miastach jako jedna z zasad wdrażania zrównoważonego rozwoju. Studia Miejskie, 19, 87–97. Pobrano z https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/sm/article/view/2508
Autorzy
Ewa TrzaskowskaStatystyki
Downloads
Download data is not yet available.
