"Zielona rewolucja": demolowanie i rewitalizacja w kształtowaniu przestrzeni publicznej miast
Abstrakt
Punktem wyjścia do rozważań podjętych w niniejszej pracy jest nakreślenie istoty dysfunkcyjności terenów miejskich, które stanowiąc bariery rozwojowe o zróżnicowanym charakterze mogą wymagać podjęcia radykalnych procesów naprawczych. Dysfunkcyjność terenów miejskich może się przejawiać w postaci stanu dezintegracji przestrzeni miejskiej. W celu weryfikacji tej tezy dokonano analizy wybranych projektów rewitalizacji terenów miejskich, które uwzględniały demolowanie elementów dezintegrujących w mieście i wprowadzenie na ich miejsce terenów zieleni jako przestrzeni publicznej. Na podstawie przeprowadzonych studiów stwierdzono, że tereny zieleni są istotną strukturą (re)integrującą współczesne miasta. Najwyższą podatność na tego typu projekty radykalnej rewitalizacji wykazują tereny komunikacyjne.
Słowa kluczowe:
rewitalizacja, demolowanie, tereny dysfunkcyjne, zielona przestrzeń publiczna, dezintegracja i integracja miasta, zrównoważony rozwójBibliografia
Aiello A., Ardone R., Scopelliti M., 2010, Neighbourhood planning improvement: Physical attributes, cognitive and affective evaluation and activities in two neighbourhoods in Rome, “Evaluation and Program Planning” 33(3), s. 264–275.
Google Scholar
Bassett K., Griffiths R., Smith I., 2002, Testing governance: Partnership, planning and conflict in waterfront regeneration, “Urban Studies”, 39(10), s. 1757–1775.
Google Scholar
Bauman Z., 2000, Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, PIW, Warszawa.
Google Scholar
Bernat S., 2010, Doliny rzeczne i ich percepcja, [w:] Krajobrazy kulturowe dolin rzecznych. Potencjał i wykorzystanie, red. J. Plit, U. Myga-Piątek, Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, Sosnowiec. Prace Komisji Krajobrazu nr 13, s. 167–178.
Google Scholar
Czochański J., 2010, Zachowanie i kształtowanie terenów zielonych na obszarach wielkich miast jako stymulantów rozwoju i jakości życia, [w:] Problemy kształtowania przestrzeni publicznej, red. P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek, Urbanista, Gdańsk. Miasto – Metropolia – Region, s. 128–147.
Google Scholar
Czyżewska A., 2009, Program waterfront – wyzwania dla rewitalizacji, [w:] Woda w krajobrazie miasta, t. 1, red. A. Januchta-Szostak, Wydawnictwo Politechniki Poznańkiej, Poznań, s. 11–26.
Google Scholar
De Vries L., Kotze N., 2016, The revitalization of parks and open spaces in downtown Johannesburg, “Urbani izziv” 17(1), s. 123–131.
Google Scholar
Domański B., 2000, Tereny poprzemysłowe w miastach polskich – kierunki i bariery przekształceń, [w:] Miasto postsocjalistyczne organizacja przestrzeni i jej przemiany. XIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, red. I. Jażdżewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 139–143.
Google Scholar
Dymnicka M., 2008, Fragmentaryzacja przestrzeni publicznej – próby rekompozycji, „Studia Regionalne i Lokalne”, 33(3), s. 33–52.
Google Scholar
Franta A., 2004, Reżyseria przestrzeni. O doskonaleniu przestrzeni publicznej miasta, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
Google Scholar
Gasidło K., 1998, Problemy przekształceń terenów poprzemysłowych, Wydawnictwo Politechniki Ślą-skiej, Gliwice.
Google Scholar
Gehl J., 2009, Życie między budynkami. Użytkowanie przestrzeni publicznych, RAM, Kraków.
Google Scholar
Giedych R., 2005, Problemy z identyfikacji systemów terenów rekreacyjnych na przykładzie terenów zieleni Warszawy, „Problemy Ekologii Krajobrazu” 11, s. 277–283.
Google Scholar
Gibson Ch., 2003, Cultures at work: why “culture” matters in research on the “cultural” industries, “Social & Cultural Geography” 4(2), s. 201–215.
Google Scholar
Graczyk R., 2009, Wpływ zbiorników wodnych na koncepcje zagospodarowania miast, [w:] Woda w krajobrazie miasta, t. 1, red. A. Januchta-Szostak, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań, s. 39–48.
Google Scholar
Harvey D., 1989, From managerialism to entrepreneurialism: The transformation in urban governance in late capitalism, “Geografiska Annaler B. Human Geography” 71(1), s. 3–17.
Google Scholar
Harvey D., 1990, Between space and time: Reflections on the geographical imagination, “Annals of the Association of American Geographers” 80(3), s. 418–434.
Google Scholar
Harvey D., 2005, Consciousness and the urban experience. Studies in the history and theory of capitalist urbanization, Blackwell, Oxford.
Google Scholar
Jałowiecki B., Szczepański M.S., 2010, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Scholar, Warszawa.
Google Scholar
Jędraszko A., 2003, Problemy polskiej przestrzeni w okresie transformacji, Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
Google Scholar
Kaczmarek S., 2001, Rewitalizacja terenów poprzemysłowych. Nowy wymiar w rozwoju miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Kaczmarek S., 2005, The space of exchange: Revitalisation of post-industrial areas in modern cities, [w:] Cities in global perspective: Diversity and transition, ed. Y. Murayama, G. Du, Rikkyo University, IGU Urban Commission, Tokyo, s. 270–278.
Google Scholar
Kaczmarek S., 2010a, Proces rewitalizacji terenów poprzemysłowych a organizacja przestrzeni miejskiej Łodzi, [w:] Rewitalizacja terenów poprzemysłowych Łodzi, red. T. Markowski, S. Kaczmarek, J. Olenderek, KPZK PAN, Warszawa. Biuletyn KPZK PAN, t. 132, s. 7–18.
Google Scholar
Kaczmarek S., 2010b, Rewitalizacja i krajobraz miejski. Kwestia społecznej odpowiedzialności, „Studia Miejskie” t. 1, s. 283–290.
Google Scholar
Karta Przestrzeni Publicznej, 2009.
Google Scholar
Kazimierczak J., 2014a, Wpływ rewitalizacji terenów poprzemysłowych na organizację przestrzeni centralnej w Manchesterze, Lyonie i Łodzi, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Kazimierczak J., 2014b, Kształtowanie przestrzeni publicznej miasta w kontekście rewitalizacji terenów poprzemysłowych w Manchesterze, Lyonie i Łodzi, „Studia Miejskie” t. 16, s. 115–128.
Google Scholar
Klassen L.H., 1988, Economical thought and practice, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Kochanowska D., 2002, Śródmiejskie przestrzenie publiczne – współczesne przekształcenia, [w:] Przestrzeń publiczna miasta postindustrialnego, red. M. Kochanowski, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk, s. 26–54.
Google Scholar
Kochanowska D., 2010, Przestrzeń publiczna – kluczowy element miasta współczesnego – zintegrowana czy podzielona?, [w:] Problemy kształtowania przestrzeni publicznej, red. P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek, Urbanista, Gdańsk. Miasto – Metropolia – Region, s. 21–35.
Google Scholar
Koter M., 1994, Od fizjonomii do morfogenezy i morfologii porównawczej. Podstawowe zagadnienia teoretyczne morfologii miast, [w:] Zagadnienia geografii historycznej osadnictwa w Polsce. Materiały konferencyjne, red. M. Koter, J. Tkocz, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Uniwersytet Łódzki, Toruń–Łódź, s. 23–32.
Google Scholar
Kothencz G., Blaschke T., 2017, Urban parks: Visitors’ perceptions versus spatial indicators, “Land Use Policy” 64, s. 233–244.
Google Scholar
Kulesza M., 2011, Zagadnienia morfogenezy i rozplanowania miast średniowiecznych w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Leśniewska K., Drzewiecki P., 2011, Problemy zagospodarowania i kształtowania przestrzeni publicznej na obszarze Lasu Łagiewnickiego w Łodzi, [w:] Przestrzeń publiczna miast. XXIV Konwersatorium Wiedzy o Mieście, red. I. Jażdżewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 81–96.
Google Scholar
Liszewski S., 2006, Nowe przestrzenie w miastach (na obszarach zurbanizowanych), [w:] Nowe przestrzenie w mieście ich organizacja i funkcje. XIX Konwersatorium Wiedzy o Mieście, red. I. Jażdżewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 35–48.
Google Scholar
Liszewski S., Maik W., 2000, Osadnictwo, Kurpisz, Poznań.
Google Scholar
Lorens P., 2005, Wstępna typologia obszarów zdegradowanych o funkcjach i potencjale metropolitalnym, [w:] Transformacja zdegradowanych struktur przestrzennych metropolii polskich, red. T. Parteka, KPZK PAN, Warszawa, s. 57–74.
Google Scholar
Lorens P., 2010, Rewitalizacja miast: planowanie i realizacja, Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
Google Scholar
Lynch K., 1960, The image of the city, The Technology Press & Harvard University Press, Cambridge.
Google Scholar
Maik W., 2011, Przestrzeń publiczna w mieście: pojęcie, ujęcia badawcze, funkcje i ewolucja zjawiska, [w:] Przestrzeń publiczna miast. XXIV Konwersatorium Wiedzy o Mieście, red. I. Jażdżewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 9–14.
Google Scholar
Majer A., 2010, Socjologia i przestrzeń miejska, PWN, Warszawa.
Google Scholar
Malisz B., 1981, Zarys teorii kształtowania układów osadniczych, Arkady, Warszawa.
Google Scholar
Meerow S., Newell J.P., Stults M., 2016, Defning urban resilience: A review, “Landscape and Urban Planning” 147, s. 38–49.
Google Scholar
Mierzejewska L., 2001, Tereny zielone w strukturze przestrzennej Poznania, Wydawnictwo PTPN, Poznań.
Google Scholar
Mierzejewska L., 2008, Smart growth jako model rozwoju miasta, [w:] Współczesne kierunki i wymiary procesów urbanizacji, red. J. Słodczyk, M. Śmigielska, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 49–64.
Google Scholar
Mierzejewska L., 2011, Zieleń miejska jako przestrzeń publiczna, [w:] Przestrzen publiczna miast. XXIV Konwersatorium Wiedzy o Mieście, red. I. Jażdżewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 15–26.
Google Scholar
Mironowicz I., Ossowicz T., 2005, Metodologia badania degradacji obszarów o funkcjach metropolitalnych, [w:] Transformacja zdegradowanych struktur przestrzennych metropolii polskich, red. T. Parteka, KPZK PAN, Warszawa, s. 36–56.
Google Scholar
Mumford L., 1961, The city in the history. Its origins, its transformations, and its prospects, Harcourt, Brace & World, New York.
Google Scholar
Niemirski W., 1973, Kształtowanie terenów zieleni, Arkady, Warszawa.
Google Scholar
Nowa Karta Ateńska, 2003, Wizja miast XXI w. Europejska Rada Urbanistów, Alinea, Florencja–Lizbona.
Google Scholar
Parysek J., 2013, Zrównoważony rozwój miast w kontekście współczesnej polskiej urbanizacji: aspekty przestrzenne, „Studia Miejskie” t. 9, s. 9–24.
Google Scholar
Przewoźniak M., 1989, Konflikty miasto – środowisko przyrodnicze, „Przegląd Geograficzny” t. 61, z. 1–2, s. 51–62.
Google Scholar
Przewoźniak M., 2002, Kształtowanie środowiska przyrodniczego miast, przykłady z regionu gdańskiego, Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
Google Scholar
Przywojska J., 2016, Rewitalizacja miast. Aspekt społeczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Ptaszycka A., 1950, Przestrzenie zielone w miastach, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza. Oddział w Poznaniu, Poznań.
Google Scholar
Rewitalizacja a rozwój funkcji metropolitalnych miasta Łodzi, 2007, red. T. Markowski, D. Stawasz, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Rewitalizacja miast polskich – diagnoza, 2010, red. Z. Ziobrowski, W. Jarczewski, Instytut Rozwoju Miast w Krakowie, Kraków.
Google Scholar
Rewitalizacja miast w Polsce: pierwsze doœwiadczenia, 2007, red. R. Lorens, Urbanista, Warszawa.
Google Scholar
Rewitalizacja terenów poprzemysłowych Łodzi, 2010, red. T. Markowski, S. Kaczmarek, J. Olenderek, KPZK PAN, Warszawa. Biuletyn KPZK PAN t. 132.
Google Scholar
Robinson J., 2006, Ordinary cities: Between modernity and development, Routledge, London.
Google Scholar
Sepe M., 2007, Metoda „Wrażliwej Pomocy” jako sposób ustalania nowej tożsamości miejsc oraz rola dziedzictwa kulturowego w procesie rewitalizacji obszarów poprzemysłowych, [w:] Rewitalizacja – nośnik tożsamości i rozwoju obszarów metropolitalnych, Monografia pokonferencyjna PRO-REVITA Łódź 2006, red. B.M. Walczak, Biblioteka i Instytut Architektury i Urbanistyki Politechniki Łódzkiej, Łódź, s. 253–273.
Google Scholar
Schelte J., 1999, Reumlich-struktureller Wandel in Innenstaedten. Moderne Entwicklaungsansaetze fuer ehmalinge Gewebe- und Verkehrsflaechen, IRPUD, Dortmund.
Google Scholar
Sierecka-Nowakowska B., 2011, Transformacja przestrzenna Łodzi poprzemysłowej w procesie metropolizacji, KPZK PAN, Warszawa. Biuletyn KPZK PAN t. 139.
Google Scholar
Sikora D., Turała M., 2005, Rewitalizacja jako instrument determinujący funkcje przestrzeni publicznej w miastach po-przemysłowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Słodczyk J., 2012, Historia planowania i budowy miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Google Scholar
Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl (dostęp 25 lutego 2017).
Google Scholar
Sobczyński M., Wosiak A., 2002, Ugory miejskie, tereny zielone oraz inwestycje z ostatniej dekady XX w. w strukturze użytkowania ziemi dzielnicy pomocniczej Katedralna w śródmieściu Łodzi, [w:] Współczesne formy osadnictwa miejskiego i ich przemiany. XV Konwesatorium Wiedzy o Mieście, red. I. Jażdżewska, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź, s. 79–90.
Google Scholar
Społeczne i krajobrazowe walory wody w środowisku, 2011, red. A. Januchta-Szostak, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań.
Google Scholar
Stratton M., 2000, Industrial buildings. Conservation and regeneration, E&FN SPON, London.
Google Scholar
Sutkowska E., 2006, Współczesny kształt i znaczenie zieleni miejskiej jako zielonej przestrzeni publicznej w strukturze miasta – przestrzeń dla kreacji, „Teka Komisji, Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych OL PAN”, s. 184–192.
Google Scholar
Wallis A., 1979, Informacja i gwar: o miejskim centrum, PIW, Warszawa.
Google Scholar
Wańkowicz W., 2010, Planowanie przestrzeni o wysokich walorach krajobrazowych. Problemy ekonomiczne, „Krajobraz a Turystyka. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” 14, s. 352–359.
Google Scholar
Wojnarowska A., 2011, Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich. Zagadnienia teoretyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Wolch J.R., Byrne J., Newell J.P., 2014, Urban green space, public health, and environmental justice: The challenge of making cities ‘just green enough’, “Landscape and Urban Planning” 125, s. 234–244.
Google Scholar
Wybrane zagadnienia rewitalizacji miast, 2009, red. P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek, Urbanista, Gdańsk. Miasto – Metropolia – Region.
Google Scholar
Ziobrowski Z., Domański B., 2010, Rewitalizacja miast polskich jako sposób zachowania dziedzictwa materialnego i duchowego oraz czynnik zrównoważonego rozwoju. Podsumowanie projektu, Instytut Rozwoju Miast w Krakowie, Kraków.
Google Scholar
Żurowska M., 2010, Reintegracja miasta Covilha poprzez tworzenie sieci przestrzeni publicznych, [w:] Problemy kształtowania przestrzeni publicznej, red. P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek, Urbanista, Gdańsk. Miasto – Metropolia – Region, s. 274–278.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Studia Miejskie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Inne teksty tego samego autora
- Jarosław Kazimierczak, Kształtowanie przestrzeni publicznej centrum miasta w kontekście rewitalizacji terenów poprzemysłowych w Manchesterze, Lyonie i Łodzi , Studia Miejskie: Tom 16 (2014)