Możliwości przekształceń wielkich osiedli mieszkaniowych w mieście postsocjalistycznym w Polsce
Abstrakt
Wielkie osiedla mieszkaniowe wybudowane po II wojnie światowej są obecne niemal we wszystkich miastach europejskich, jednak systemowe i polityczne czynniki zdecydowały, że na największą skalę rozwinęły się w krajach socjalistycznych. Celem niniejszego artykułu jest diagnoza stanu wielkich osiedli mieszkaniowych w postsocjalistycznej Polsce, a także określenie możliwości ich przekształceń zmierzających do poprawy warunków zamieszkania w tych osiedlach.
Słowa kluczowe:
wielkie osiedla mieszkaniowe, miasto postsocjalistyczne, Polska, przekształcenia, transformacja ustrojowaBibliografia
Borowik I., 2003, Blokowiska – miejski habitat w oglądzie socjologicznym, Arboretum, Wrocław.
Borowik I., 2007, Kierunki przemian współczesnego miasta – suburbanizacja oraz humanizacja blokowisk, [w:] Współczesna socjologia miasta. Wielość oglądów i kierunków badawczych dyscypliny, red. I. Borowik, K. Sztalt, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Cesarski M., 2007, Sytuacja mieszkaniowa w Polsce w latach 1988–2005. Dziedzictwo i przemiany, Wyd. SGH, Warszawa.
Chmielewski J.M, Mirecka M., 2001, Modernizacja osiedli mieszkaniowych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
Coudroy de Lille L., 2000, Jak dalece można porównywać miasta europejskie? Refleksje nad procesami i pojęciami na przykładzie osiedli mieszkaniowych we Francji w Polsce, [w:] XIII Konwersatorium wiedzy o mieście. Miasto postsocjalistyczne, organizacja przestrzeni miejskiej jej przemian, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
Czepczyński M., 1999, Rozwój i upadek koncepcji osiedli blokowych, „Biuletyn KPZK PAN” z. 190.
Fuhrmann M., 2008, Człowiek w wielkim osiedlu mieszkaniowym – zjawisko sąsiedztwa czy obojętność?, [w:] Człowiek w mieście. Symbioza, adaptacja, konflikt, Elipsa, Warszawa.
Gaczek W., Rykiel Z., 1999, Nowe lokalizacje mieszkaniowe w przestrzeni miasta, [w:] Budownictwo mieszkaniowe w latach 90. – zróżnicowanie przestrzenne i kierunki rozwoju, red. T. Marszał, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Biuletyn KPZK PAN, z. 190.
Gorczyca K., 2009, Wielkie osiedla mieszkaniowe – diagnoza stanu obecnego, podejmowane działania rewitalizacyjne, [w:] Przestrzenne aspekty rewitalizacji, t. 4, red. W. Jarczewski, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
Groeger L., 2004, Standard otoczenia miejsca zamieszkania a zróżnicowanie preferencji mieszkańców Łodzi, [w:] XVII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Zróżnicowanie warunków życia ludności w mieście, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
High rise housing in Europe, 2004, eds. R. Turkington, R. van Kempen, F. Wassenberg, DVP Science, Delft. Housing and Urban Policy Studies, no 28.
Jałowiecki B., 1995, Miasto polskie – między utopią a rzeczywistoscią, [w:] Zbiorowości terytorialne i więzi społeczne, red. P. Starosta, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Jarosz D., 2010, Mieszkanie się należy… Studium z peerelowskich praktyk społecznych, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa.
Jencks Ch., 1987, Ruch nowoczesny w architekturze, Wyd. Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
Kaczmarek S., 1996, Struktura przestrzenna warunków zamieszkania w Łodzi, ŁTN, Łódź. Szlakami Nauki, nr 23.
Knorr-Siedow T., 1996, Present and future outlook for large housing estates, European Academy of the Urban Environment, Institute for Regional Development and Structural Planning, http://www.eaue.de/Housing/ housfut/htm, 20.02.2012.
Knorr-Siedow T., 2004, Germany. Common legacy from a divide past, [w:] High rise housing in Europe, eds. R. Turkington, R. van Kempen, F. Wassnberg, DVP Science, Delft. Housing and Urban Policy Studies, No 28.
Kovács Z., 1999, Cities from state-socialism to global capitalism: an introduction, “GeoJournal” 49.
Kovács, Z., Herfert, G., Wiest, K., 2010, Changing housing preferences and residential mobility in post-socialist cities – the position of large housing estates,
http://www.enhr2009.com/enhr/info/cz/25132/W18.html, 18.04.2012.
Kozłowski S., 2005, Pozytywne przykłady modernizacji osiedli mieszkaniowych, [w:] XVIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki, red. I. Jażdżewska,Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
Kozłowski S., 2010, Przeszkody i bariery na drodze humanizacji osiedli, [w:] XXIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Osiedla blokowe w strukturze przestrzennej miast, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
Lewicka M., 2004, Identyfikacja z miejscem zamieszkania mieszkańców Warszawy: determinanty i konsekwencje, [w:] Społeczna mapa Warszawy, red. J. Grzelak, T. Zarycki, Scholar, Warszawa.
Liszewski S., 2001, Model przemian przestrzeni miejskiej miasta postsocjalistycznego, [w:] Miasto postsocjalistyczne – organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany. XIV Konwersatorium Wiedzy o Mieście, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, Łódź.
Matlovic R., Sedlakova A., 2007, Transformation processes of the urban space in post-communist cities, [w:] Przemiany przestrzenne w dużych miastach Polski i Europy Środkowo-Wschodniej, red. M. Malikowski, S. Solecki, Nomos, Kraków.
Musterd S., van Kempen R., 2005, Large-scale housing estates in European cities: opinions of residents on recent developments, Utrecht University, Utrecht. RESTATE Report 4k.
Radwańska M., 2010, Wewnątrzmiejskie migracje stałe jako czynnik kształtujący struktury społeczno-demograficzne wielkiego zespołu mieszkaniowego Torunia, [w:] Osiedla blokowe w strukturze przestrzennej miast. XXIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, Łódź.
ReNewTown. New Post-socialist City: Competitive and Attractive. Raport z badań ankietowych przeprowadzonych na Ursynowie, 2011, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Rembarz G., 2010, Rola przestrzeni publicznej w odnowie i kształtowaniu miejskiego środowiska mieszkaniowego, [w:] Zarządzanie rozwojem przestrzennym miast, red. P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek, Wyd. Urbanista, Gdańsk.
Rębowska A., 2000, Rehabilitacja blokowisk, [w:] Z. Ziobrowski [i in.], Rewitalizacja, rehabilitacja, restrukturyzacja. Odnowa miast, IGPiK, Kraków.
Rębowska A. [i in.], 2006, Strategie rehabilitacji „blokowisk”, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
Rzyski S., Mędrzycka K., 2010, Osiedla blokowe versus inne formy zabudowy mieszkaniowej w Gdańsku – percepcja i waloryzacja warunków zamieszkania, [w:] XXIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Osiedla blokowe w strukturze przestrzennej miast, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
Sagan I., 2000, Miasto. Scena konfliktów i współpracy, Wyd. UG, Gdańsk.
Słodczyk J., 2010, Geneza i rozwój osiedli blokowych, [w:] XXIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Osiedla blokowe w strukturze przestrzennej miast, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
Sykora L., 2000, Post-communist city, [w:] XIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Miasto postsocjalistyczne. Organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
Szafrańska E., 2008, Kapitał ludzki i społeczny w przestrzeni miasta. Przykład Łodzi, [w:] Mechanizmy i uwarunkowania budowania konkurencyjności miast, red. J. Słodczyk, E. Szafranek, Uniwersytet Opolski, Opole.
Szafrańska E., 2009, Atrakcyjność mieszkaniowa blokowiska w opinii mieszkańców na przykładzie zespołu mieszkaniowego Retkinia Północ w Łodzi, [w:] XXII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Duże i średnie miasta polskie w okresie transformacji, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
Szafrańska E., 2010, Wielkie zespoły mieszkaniowe – ich przemiany i miejsce w strukturze społeczno-przestrzennej współczesnego miasta. Przykład Łodzi, [w:] Funkcje miast jako czynnik kształtowania przestrzeni miejskiej, red. J. Słodczyk, A. Dembicka-Niemiec, Opole.
Szafrańska E., 2011, Changes in socio-spatial structure of large housing estates on post-socialist Łódź (Poland), „Architecture Civil Engeenering Environment” vol. 4, No 1/211.
Szelenyi I., 1983, Urban inequalities under state socialism, Oxford Univerity Press, Oxford.
Szelenyi I., 1996, Cities under socialism – and after, [w:] eds. G. Andrusz, M. Harloe, I. Szelényi, Cities after socialism. Urban and regional change and conflict in post-socialist societies, Blackwell Publishers, Oxford.
Temelová J., Novák J., Ouředníček M., Puldová, P., 2011, Housing estates in the Czech Republic after socialism: various trajectories and inner differentiation, “Urban Studies” 48 (9).
Warchalska-Troll A., 2012, How to measure susceptibility to degradation in large post-socialist housing estates?, “Prace Geograficzne”, z. 130.
Węcławowicz G., 2003, Restrukturyzacja wielkich osiedli mieszkaniowych w miastach europejskich. Opis projektu badawczego, „Przegląd Geograficzny” 75, 2.
Węcławowicz G., 2007, Geografia społeczna miast, PWN, Warszawa.
Węcławowicz G., Guszcza A., Kozłowski S., 2004, Large housing estates in Poland: polices and practices, Utrecht University, Utrecht. RESTATE Report 3f.
Węcławowicz G., Guszcza A., Kozłowski S., Bielawska A., Adamiak A., Krasowska M., Fader A., Bierzyński A., 2005, Large housing estates in Poland: opinions of residents on recent developments, Utrecht University, Utrecht. RESTATE Report 4k.
Wojtkun G., 2004, Osiedle mieszkaniowe w strukturze miasta XX wieku, Wyd. Politechniki Szczecińskiej, Szczecin.
Zborowski A., 2000, Przemiany przestrzeni miasta postsocjalistycznego. Teoria i praktyka, [w:] XIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Miasto postsocjalistyczne. Organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
Zborowski A., 2005, Przemiany struktury społeczno-przestrzennej regionu miejskiego w okresie realnego socjalizmu i transformacji ustrojowej (na przykładzie Krakowa), IGiGP UJ, Kraków.
Borowik I., 2007, Kierunki przemian współczesnego miasta – suburbanizacja oraz humanizacja blokowisk, [w:] Współczesna socjologia miasta. Wielość oglądów i kierunków badawczych dyscypliny, red. I. Borowik, K. Sztalt, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Cesarski M., 2007, Sytuacja mieszkaniowa w Polsce w latach 1988–2005. Dziedzictwo i przemiany, Wyd. SGH, Warszawa.
Chmielewski J.M, Mirecka M., 2001, Modernizacja osiedli mieszkaniowych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
Coudroy de Lille L., 2000, Jak dalece można porównywać miasta europejskie? Refleksje nad procesami i pojęciami na przykładzie osiedli mieszkaniowych we Francji w Polsce, [w:] XIII Konwersatorium wiedzy o mieście. Miasto postsocjalistyczne, organizacja przestrzeni miejskiej jej przemian, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
Czepczyński M., 1999, Rozwój i upadek koncepcji osiedli blokowych, „Biuletyn KPZK PAN” z. 190.
Fuhrmann M., 2008, Człowiek w wielkim osiedlu mieszkaniowym – zjawisko sąsiedztwa czy obojętność?, [w:] Człowiek w mieście. Symbioza, adaptacja, konflikt, Elipsa, Warszawa.
Gaczek W., Rykiel Z., 1999, Nowe lokalizacje mieszkaniowe w przestrzeni miasta, [w:] Budownictwo mieszkaniowe w latach 90. – zróżnicowanie przestrzenne i kierunki rozwoju, red. T. Marszał, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Biuletyn KPZK PAN, z. 190.
Gorczyca K., 2009, Wielkie osiedla mieszkaniowe – diagnoza stanu obecnego, podejmowane działania rewitalizacyjne, [w:] Przestrzenne aspekty rewitalizacji, t. 4, red. W. Jarczewski, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
Groeger L., 2004, Standard otoczenia miejsca zamieszkania a zróżnicowanie preferencji mieszkańców Łodzi, [w:] XVII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Zróżnicowanie warunków życia ludności w mieście, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
High rise housing in Europe, 2004, eds. R. Turkington, R. van Kempen, F. Wassenberg, DVP Science, Delft. Housing and Urban Policy Studies, no 28.
Jałowiecki B., 1995, Miasto polskie – między utopią a rzeczywistoscią, [w:] Zbiorowości terytorialne i więzi społeczne, red. P. Starosta, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Jarosz D., 2010, Mieszkanie się należy… Studium z peerelowskich praktyk społecznych, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa.
Jencks Ch., 1987, Ruch nowoczesny w architekturze, Wyd. Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
Kaczmarek S., 1996, Struktura przestrzenna warunków zamieszkania w Łodzi, ŁTN, Łódź. Szlakami Nauki, nr 23.
Knorr-Siedow T., 1996, Present and future outlook for large housing estates, European Academy of the Urban Environment, Institute for Regional Development and Structural Planning, http://www.eaue.de/Housing/ housfut/htm, 20.02.2012.
Knorr-Siedow T., 2004, Germany. Common legacy from a divide past, [w:] High rise housing in Europe, eds. R. Turkington, R. van Kempen, F. Wassnberg, DVP Science, Delft. Housing and Urban Policy Studies, No 28.
Kovács Z., 1999, Cities from state-socialism to global capitalism: an introduction, “GeoJournal” 49.
Kovács, Z., Herfert, G., Wiest, K., 2010, Changing housing preferences and residential mobility in post-socialist cities – the position of large housing estates,
http://www.enhr2009.com/enhr/info/cz/25132/W18.html, 18.04.2012.
Kozłowski S., 2005, Pozytywne przykłady modernizacji osiedli mieszkaniowych, [w:] XVIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki, red. I. Jażdżewska,Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
Kozłowski S., 2010, Przeszkody i bariery na drodze humanizacji osiedli, [w:] XXIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Osiedla blokowe w strukturze przestrzennej miast, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
Lewicka M., 2004, Identyfikacja z miejscem zamieszkania mieszkańców Warszawy: determinanty i konsekwencje, [w:] Społeczna mapa Warszawy, red. J. Grzelak, T. Zarycki, Scholar, Warszawa.
Liszewski S., 2001, Model przemian przestrzeni miejskiej miasta postsocjalistycznego, [w:] Miasto postsocjalistyczne – organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany. XIV Konwersatorium Wiedzy o Mieście, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, Łódź.
Matlovic R., Sedlakova A., 2007, Transformation processes of the urban space in post-communist cities, [w:] Przemiany przestrzenne w dużych miastach Polski i Europy Środkowo-Wschodniej, red. M. Malikowski, S. Solecki, Nomos, Kraków.
Musterd S., van Kempen R., 2005, Large-scale housing estates in European cities: opinions of residents on recent developments, Utrecht University, Utrecht. RESTATE Report 4k.
Radwańska M., 2010, Wewnątrzmiejskie migracje stałe jako czynnik kształtujący struktury społeczno-demograficzne wielkiego zespołu mieszkaniowego Torunia, [w:] Osiedla blokowe w strukturze przestrzennej miast. XXIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, Łódź.
ReNewTown. New Post-socialist City: Competitive and Attractive. Raport z badań ankietowych przeprowadzonych na Ursynowie, 2011, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Rembarz G., 2010, Rola przestrzeni publicznej w odnowie i kształtowaniu miejskiego środowiska mieszkaniowego, [w:] Zarządzanie rozwojem przestrzennym miast, red. P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek, Wyd. Urbanista, Gdańsk.
Rębowska A., 2000, Rehabilitacja blokowisk, [w:] Z. Ziobrowski [i in.], Rewitalizacja, rehabilitacja, restrukturyzacja. Odnowa miast, IGPiK, Kraków.
Rębowska A. [i in.], 2006, Strategie rehabilitacji „blokowisk”, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
Rzyski S., Mędrzycka K., 2010, Osiedla blokowe versus inne formy zabudowy mieszkaniowej w Gdańsku – percepcja i waloryzacja warunków zamieszkania, [w:] XXIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Osiedla blokowe w strukturze przestrzennej miast, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
Sagan I., 2000, Miasto. Scena konfliktów i współpracy, Wyd. UG, Gdańsk.
Słodczyk J., 2010, Geneza i rozwój osiedli blokowych, [w:] XXIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Osiedla blokowe w strukturze przestrzennej miast, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
Sykora L., 2000, Post-communist city, [w:] XIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Miasto postsocjalistyczne. Organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
Szafrańska E., 2008, Kapitał ludzki i społeczny w przestrzeni miasta. Przykład Łodzi, [w:] Mechanizmy i uwarunkowania budowania konkurencyjności miast, red. J. Słodczyk, E. Szafranek, Uniwersytet Opolski, Opole.
Szafrańska E., 2009, Atrakcyjność mieszkaniowa blokowiska w opinii mieszkańców na przykładzie zespołu mieszkaniowego Retkinia Północ w Łodzi, [w:] XXII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Duże i średnie miasta polskie w okresie transformacji, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
Szafrańska E., 2010, Wielkie zespoły mieszkaniowe – ich przemiany i miejsce w strukturze społeczno-przestrzennej współczesnego miasta. Przykład Łodzi, [w:] Funkcje miast jako czynnik kształtowania przestrzeni miejskiej, red. J. Słodczyk, A. Dembicka-Niemiec, Opole.
Szafrańska E., 2011, Changes in socio-spatial structure of large housing estates on post-socialist Łódź (Poland), „Architecture Civil Engeenering Environment” vol. 4, No 1/211.
Szelenyi I., 1983, Urban inequalities under state socialism, Oxford Univerity Press, Oxford.
Szelenyi I., 1996, Cities under socialism – and after, [w:] eds. G. Andrusz, M. Harloe, I. Szelényi, Cities after socialism. Urban and regional change and conflict in post-socialist societies, Blackwell Publishers, Oxford.
Temelová J., Novák J., Ouředníček M., Puldová, P., 2011, Housing estates in the Czech Republic after socialism: various trajectories and inner differentiation, “Urban Studies” 48 (9).
Warchalska-Troll A., 2012, How to measure susceptibility to degradation in large post-socialist housing estates?, “Prace Geograficzne”, z. 130.
Węcławowicz G., 2003, Restrukturyzacja wielkich osiedli mieszkaniowych w miastach europejskich. Opis projektu badawczego, „Przegląd Geograficzny” 75, 2.
Węcławowicz G., 2007, Geografia społeczna miast, PWN, Warszawa.
Węcławowicz G., Guszcza A., Kozłowski S., 2004, Large housing estates in Poland: polices and practices, Utrecht University, Utrecht. RESTATE Report 3f.
Węcławowicz G., Guszcza A., Kozłowski S., Bielawska A., Adamiak A., Krasowska M., Fader A., Bierzyński A., 2005, Large housing estates in Poland: opinions of residents on recent developments, Utrecht University, Utrecht. RESTATE Report 4k.
Wojtkun G., 2004, Osiedle mieszkaniowe w strukturze miasta XX wieku, Wyd. Politechniki Szczecińskiej, Szczecin.
Zborowski A., 2000, Przemiany przestrzeni miasta postsocjalistycznego. Teoria i praktyka, [w:] XIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Miasto postsocjalistyczne. Organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany, red. I. Jażdżewska, Wyd. UŁ, ŁTN, Łódź.
Zborowski A., 2005, Przemiany struktury społeczno-przestrzennej regionu miejskiego w okresie realnego socjalizmu i transformacji ustrojowej (na przykładzie Krakowa), IGiGP UJ, Kraków.
Szafrańska, E. (2020). Możliwości przekształceń wielkich osiedli mieszkaniowych w mieście postsocjalistycznym w Polsce. Studia Miejskie, 11, 39–53. Pobrano z https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/sm/article/view/2611
Statystyki
Downloads
Download data is not yet available.
Inne teksty tego samego autora
- Ewa Szafrańska, Wielkie zespoły mieszkaniowe - ich przemiany i miejsce w strukturze społeczno-przestrzennej współczesnego miasta. Przykład Łodzi , Studia Miejskie: Tom 2 (2010)
