PROPOZYCJA ZASAD I INSTRUMENTÓW POLITYKI MIESZKANIOWEJ JAKO NARZĘDZIA KOREKTY UŁOMNYCH MECHANIZMÓW RYNKOWYCH

Tomasz Piotr Zaborowski

doi:10.25167/sm.3694

Opublikowane: 2022-10-20

Tom 43 (2022)

PROPOZYCJA ZASAD I INSTRUMENTÓW POLITYKI MIESZKANIOWEJ JAKO NARZĘDZIA KOREKTY UŁOMNYCH MECHANIZMÓW RYNKOWYCH

Tomasz Piotr Zaborowski

Studia Miejskie

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.25167/sm.3694

Abstrakt

Artykuł zawiera propozycję wybranych zasad i instrumentów wdrożeniowych polityki mieszkaniowej, traktowanej jako element zintegrowanej polityki przestrzennej. Na podstawie teorii ekonomii rozważono specyficzne cechy podmiotowe i przedmiotowe rynku mieszkaniowego, które mogą powodować zaburzenie jego działania. W tym celu przeanalizowano poszczególne składowe złożonego dobra ekonomicznego, jakim jest środowisko mieszkaniowe. Zidentyfikowanie ułomności rynku mieszkaniowego stanowiło podstawę do nakreślenia głównych problemów mieszkalnictwa w Polsce. Na podstawie przykładów dobrej praktyki instytucjonalnej z Hiszpanii i Niemiec zaproponowano wybrane zasady i instrumenty polskiej polityki mieszkaniowej, będące odpowiedziami na zidentyfikowane ułomności rynku oraz problemy polskiego mieszkalnictwa. Artykuł wieńczy dyskusja perspektyw wdrożenia zaproponowanych zasad i instrumentów w polskim systemie prawnym. Podstawowym wnioskiem płynącym z badań jest potrzeba usprawnienia mechanizmów poboru renty planistycznej powiązanej z działaniami urbanizacyjnymi (public value capturing)

Słowa kluczowe:

polityka mieszkaniowa, mieszkalnictwo, błędy rynku, dobra publiczne, koszty transakcyjne

Inne teksty tego samego autora

Tomasz Piotr Zaborowski, PRZESZACOWANIE POWIERZCHNI TERENÓW OSADNICZYCH W STUDIACH UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMIN W ŚWIETLE ZMIAN USTAWOWYCH Z 2015 ROKU. PRZYPADEK RADOMSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO , Studia Miejskie: Tom 42 (2021)

Pobierz pliki

Artykuł Zaborowski

Zasady cytowania

Zaborowski, T. P. (2022). PROPOZYCJA ZASAD I INSTRUMENTÓW POLITYKI MIESZKANIOWEJ JAKO NARZĘDZIA KOREKTY UŁOMNYCH MECHANIZMÓW RYNKOWYCH. Studia Miejskie, 43, 27–51. https://doi.org/10.25167/sm.3694

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Antczak-Stępniak, Agata, Grodzicka-Kowalczyk, Małgorzata, Sobczak, Michał, Załęczna Magdalena i Konrad Żelazowski. 2021. Rynek nieruchomości mieszkaniowych – współczesne aspekty przestrzenne, prawne i finansowe. Łódź – Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: https://doi.org/10.18778/8220-423-0
Google Scholar

Batina, Raymond, G. i Toshihiro Ihoti. 2005. Public Goods. Theories and Evidence. Berlin, Heidelberg: Springer-Verlag.
Google Scholar

Bator, Francis, M. 1958. The anatomy of market failure. Quarterly Journal of Economics, 72, 351-379. DOI: https://doi.org/10.2307/1882231
Google Scholar

BauGB. Baugesetzbuch in der Fassung der Bekanntmachung vom 3. November 2017 (BGBl. I S. 3634), das zuletzt durch Artikel 9 des Gesetzes vom 10. September 2021 (BGBl. I S. 4147) geändert worden ist.
Google Scholar

BauSparkG. Gesetz über Bausparkassen in der Fassung der Bekanntmachung vom 15. Februar 1991 (BGBl. I S. 454), das zuletzt durch Artikel 11 des Gesetzes vom 25. März 2019 (BGBl. I S. 357) geändert worden ist.
Google Scholar

Berry, Mike. 2014. Neoliberalism and the City: Or the Failure of Market Fundamentalism. Housing, Theory and Society, 31, 1, 1–18. DOI: https://doi.org/10.1080/14036096.2013.839365
Google Scholar

Blaug, Mark. 1994. Teoria ekonomii. Ujęcie retrospektywne. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Bryx, Marek. 2001. Finansowanie inwestycji mieszkaniowych. Warszawa: Poltext.
Google Scholar

Bryx, Marek i Aleksandra Jadach-Sepioło (red.). 2009. Rewitalizacja miast w Niemczech. Kraków: IRM.
Google Scholar

Cesarski, Maciej. 2017. Zasób mieszkań i jego wymiar publiczny w roli infrastruktury trwałego rozwoju. Studia KPZK, 178.
Google Scholar

Cheshire, Paul, C. 2013. Land market regulation: market versus policy failures. Journal of Property Research, 30, 3, 170–188. DOI: https://doi.org/10.1080/09599916.2013.791339
Google Scholar

Chmielewski, Jan, Maciej. 2001. Teoria urbanistyki w projektowaniu i planowaniu miast, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
Google Scholar

Coase, Ronald. 1960. The problem of social cost. Journal of Law and Economics, 1, 3, 1-44. DOI: https://doi.org/10.1086/466560
Google Scholar

Dewilde, Caroline, Decker (de), Pascal. 2016. Changing inequalities in housing outcomes across Western Europe. Housing, Theory and Society, 33, 2, 121–161. DOI: https://doi.org/10.1080/14036096.2015.1109545
Google Scholar

Domański, Ryszard. 2002. Gospodarka przestrzenna. Warszawa: PWN.
Google Scholar

EEA 2006. Urban sprawl in Europe. The ignored challenge. European Environment Agency Report, 10.
Google Scholar

EEA 2010. Land in Europe: prices, taxes and use patterns. European Environment Agency Report, 4.
Google Scholar

Fernández, Gerardo, Roger. 2002. Ejecución de los planes de urbanismo y contratación administrativa. Documentación Administrativa, 45, 257–287.
Google Scholar

Foldvary, Fred, E. 2005. Geo-Rent: A Plea to Public Economists. Econ Journal Watch, 2, 1, 106–132.
Google Scholar

Foldvary, Fred, E. 2008. The marginalists who confronted land, American Journal of Economics and Sociology, 67, 89–117. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1536-7150.2007.00561.x
Google Scholar

Friedman, Milton i Rose Friedman 1997. Tyrania status quo. Sosnowiec: Panta.
Google Scholar

Garrod, Guy i Martin Whitby 2005. Strategic countryside management. Oxford: Elsevier. DOI: https://doi.org/10.1016/B978-008043889-4/50017-8
Google Scholar

Globalpropertyguide 2017. http://www.globalpropertyguide.com/Europe/price-gdp-per-cap. Dostęp: 14.04.2017.
Google Scholar

Greiving, Stefan. 2005. Ergänzende Instrumente zur Bauleitplanung. W: Handwörterbuch der Raumordnung. Hannover: Verlag der ARL.
Google Scholar

Grodzicki, Maciej. 2015. Dlaczego grupom udaje się podejmować działania? Przedstawienie teorii działań zbiorowych Elinor Ostrom. Ekonomia Społeczna, 1, 66–78. DOI: https://doi.org/10.15678/ES.2015.1.05
Google Scholar

Griffin, Ronald, C. 1991. The welfare analytics of transaction costs, externalities, and institutional choice. American Journal of Agricultural Economics, 73, 3. DOI: https://doi.org/10.2307/1242813
Google Scholar

GrStG. Grundsteuergesetz vom 7. August 1973 (BGBl. I S. 965), das zuletzt durch Artikel 3 des Gesetzes vom 16. Juli 2021 (BGBl. I S. 2931) geändert worden ist.
Google Scholar

Gutry-Korycka, Małgorzata (red.). 2005. Urban sprawl in Warsaw agglomeration: Case study. Warszawa: UW.
Google Scholar

Harvey, Jack i Ernie Jowsey. 2004. Urban Land Economics. New York: Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-137-10336-9
Google Scholar

Izdebski, Hubert, Nelicki, Aleksander i Igor Zachariasz. 2007. Zagospodarowanie przestrzenne – polskie prawo na tle standardów demokratycznego państwa prawnego. Warszawa: Ernst&Young.
Google Scholar

Jakubowski, Maciej. 2005. Dobra publiczne i dobra wspólne. W: Teoria wyboru publicznego. Wstęp do ekonomicznej analizy polityki i funkcjonowania sfery publicznej, red. Jerzy Wilkin, 159-183. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Jakubowski, Rafał, Maciej. 2010. Wpływ transformacji ustrojowej na rynek nieruchomości mieszkaniowych w Polsce. Analiza z perspektywy wybranych modeli mikroekonomicznych. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Google Scholar

Kam (de) George, Needham, Barrie, Buitelaar, Edwin. 2014. The embeddedness of inclusionary housing in planning and housing systems: insights from an international comparison. Journal of Housing and the Built Environment, 29, 389–402. DOI: https://doi.org/10.1007/s10901-013-9354-5
Google Scholar

Kowalewski, Adam, Mordasewicz, Jeremi, Osiatyński, Jerzy, Regulski, Jerzy, Stępień, Jerzy i Przemysław Śleszyński. 2014. Ekonomiczne straty i społeczne koszty niekontrolowanej urbanizacji w Polsce – wybrane fragmenty raportu. Samorząd Terytorialny, 4, 5-21.
Google Scholar

KUB, projekt Kodeksu urbanistyczno-budowlanego z dnia 30 września 2016 r.
Google Scholar

Lai, Lawrence, W. C. 2011. The Ideas of Ronald H. Coase. Market failure and planning by contract for su stainable development. New York: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203830178
Google Scholar

Lai, Lawrence, W. C. i Kwong, W. Cbbbbhau. 2019. A reinterpretation of Coase’s land monopoly model:
Google Scholar

Locational specificity and the betterment potential of land as de jure and de facto property. Progress in Planning, 131, 1–15. DOI: https://doi.org/10.1016/j.progress.2018.01.002
Google Scholar

LRActUrb. Ley 6/1994, de 15 de noviembre, de la Generalitat Valenciana, Reguladora de la Actividad Ur banística (DOGV núm. 2394 de 24.11.1994).
Google Scholar

LOTUP. Ley 5/2014, de 25 de julio, de Ordenación del Territorio, Urbanismo y Paisaje, de la Comunitat
Google Scholar

Valenciana (DOGV núm. 7329, de 31.07.2014).
Google Scholar

LRHacLoc. Real Decreto Legislativo 2/2004, de 5 de marzo, por el que se aprueba el texto refundido de la Ley Reguladora de las Haciendas Locales.
Google Scholar

LSueloRU. Real Decreto Legislativo 7/2015, de 30 de octubre, por el que se aprueba el texto refundido de la Ley de Suelo y Rehabilitación Urbana (BOE-A-2015-11723).
Google Scholar

Lux, Martin. 2003. Public Housing Policies: Economic and Social Pespectives. Local government and Housing. W: Housing Policy: An End or a New Beginning? red. Martin Lux, 5-43. Budapest: Open Society Institute.
Google Scholar

Malisz, Bolesław. 1981. Zarys teorii kształtowania układów osadniczych. Warszawa: Arkady.
Google Scholar

Miłaszewski, R. i Ryszard Uchman. 1984. Czynniki kształtujące standard mieszkaniowy. W: Materiały do studiowania ekonomiki budownictwa, cz. VI. Warszawa: SGPiS.
Google Scholar

MR. 2020. Ministerstwo Rozwoju. Stan mieszkalnictwa w Polsce. Raport. Marzec 2020.
Google Scholar

Muñoz Gielen, Demetrio. 2014. Urban Governance, Property Rights, Land Readjustment and Public Value Capturing. European Urban & Regional Studies, 1, 21, 60-78. DOI: https://doi.org/10.1177/0969776412440543
Google Scholar

Muñoz Gielen, Demetrio, Korthals Altes, Willem, K. 2007. Lessons from Valencia. Separating infrastructure
Google Scholar

provision from land ownership. TPR, 1, 78.
Google Scholar

Musgrave, Richard. 1939. The voluntary exchange theory of public economy. Quarterly Journal of Economics, 53, 213–237. DOI: https://doi.org/10.2307/1882886
Google Scholar

Muth, Richard, F. i Allen, C. Goodman. 1989. The Economics of Housing. Chur: Harwood Academic Publishers.
Google Scholar

Niewiadomski, Zygmunt (red.). 2009. Prawna regulacja procesu inwestycyjno-budowlanego. Uwarunkowania. Bariery. Perspektywy. Warszawa: Lexis Nexis.
Google Scholar

Olson, Marcur. 2012 (1971). Logika działania zbiorowego. Dobra publiczne i teoria grup. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Ossowicz, Tomasz. 2019. Urbanistyka operacyjna. Zarys teorii. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki
Google Scholar

Wrocławskiej.
Google Scholar

Palmisano, Joseph. M. (red.). 2000. World of Sociology. Farmington Hills: Thomson Gale.
Google Scholar

PB, ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1333, ze zm.).
Google Scholar

Perloff, Jeffrey, M. 1999, Microeconomics. Reading: Addison-Wesley.
Google Scholar

Pigou, Arthur. 1932. The economics of welfare. 4th ed. London: Macmillan.
Google Scholar

Poundstone, William. 1993. Prisoner’s Dilemma. New York: Anchor.
Google Scholar

Richter, Rudolf. 2005. The New Institutional Economics: Its Start, its Meaning, its Prospects. European DOI: https://doi.org/10.1017/S1566752905001618
Google Scholar

Business Organization Law Review, 6, 161–200.
Google Scholar

Salamon, Małgorzata i Alina Muzioł-Węcławowicz (red.). 2015. Mieszkalnictwo w Polsce. Analiza wybranych obszarów polityki mieszkaniowej. Warszawa: Habitat for Humanity Poland.
Google Scholar

Samuelson, Paul, A. i William, D. Nordhaus. 1999. Ekonomia 2. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Szpunar, Piotr (red.). 2015. Raport o sytuacji na rynku nieruchomości mieszkaniowych i komercyjnych w Polsce w 2014 r. Warszawa: Departament Stabilności Finansowej.
Google Scholar

Uchman, Ryszard i Jerzy Adamski. 2003. How to Meet the Market Rules and Social Goals for Housing? Local Government and Hosing in Poland. W: Housing Policy: An End or a New Beginning?, red. Martin Lux, 121-169. Budapest: Open Society Institute.
Google Scholar

Ustawa z dnia 16 grudnia 2020 r. o rozliczaniu ceny lokali lub budynków w cenie nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości (Dz. U. 2021, poz. 223)
Google Scholar

Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz
Google Scholar

inwestycji towarzyszących (t.j. Dz. U. 2021, poz. 1538, ze zm.).
Google Scholar

Zaborowski, Tomasz. 2014. Suburbanization in the light of sustainable spatial development principles. W: Suburbanization Versus Peripheral Sustainability of Rural-Urban Areas Fringes, red. Mirosława Czerny, Guadalupe Hoyos Castillo, 1-38. New York: Nova Science Publishers.
Google Scholar

Zaborowski, Tomasz. 2017a. Polityka mieszkaniowa a polityka przestrzenna. W: Mieszkalnictwo w Polsce. Dobre praktyki, red. Barbara Audycka, Magdalena Ruszkowska-Cieślak, 118-141. Warszawa: Habitat for Humanity Poland.
Google Scholar

Zaborowski, Tomasz. 2017b. Polityka przestrzenna kształtowania koncentracji osadnictwa Anglii i Niemiec. Cele i instrumentarium planistyczne. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323526896
Google Scholar

Zaniewska, Hanka. i in. 2013. Informacje o mieszkalnictwie. Wyniki monitoringu za 2012 r. Kraków: IRM.
Google Scholar

Zipf, George. K. 1966. Human Behaviour and the Principle of Least Effort. Hafner Publishing
Google Scholar