Jan Orzelski (1551–1617), parlamentarzysta i kronikarz

Włodzimierz Kaczorowski

doi:10.25167/osap.1180

Published: 2019-09-17

Vol. 16 No. 2 (2018)

Jan Orzelski (1551–1617) – a parliamentarian and a chronicler

Włodzimierz Kaczorowski

The Opole Studies in Administration and Law

Section: Articles

https://doi.org/10.25167/osap.1180

Abstract

Jan Orzelski was actively involved in the political life of the Republic of the Nobles as a member of a regional assembly, a deputy and next a senator. He recorded the history of his family in the work entitled Annales domus Orzelsciae. It was edited by Adam Tytus Działyński on the basis of a manuscript stored in the Kórnik Library together with a family diary Kopia pobożnej pamięci imci Elżbiety Orzelskiej. Annales… consists of two parts: a comprehensive introduction and a chronicle containing annual entries regarding the most important events in Jan Orzelski’s family in the years 1589–1611 (that period being extended to 1618 by adding the diary Kopia pobożnej pamięci…). Much focus in the first part of the Annales... was placed on Stefan Batory’s military campaigns to conquer Polotsk (1579), Velikiye Luki (1580) and Pskov (1581), in which Jan Orzelski took part as a cavalry captain. The author’s intention, however, was not to describe those military campaigns in detail but to present “only some memorable issues”. The Annales... depicts, first of all, the origins of the “family from Orle”, the history and the characteristics of the family members in the male line. The author included his biography as well.

Keywords:

parliamentarian, deputy, senator, republic of the nobles

Most read articles by the same author(s)

1 2 > >>

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Kaczorowski, W. (2019). Jan Orzelski (1551–1617) – a parliamentarian and a chronicler. The Opole Studies in Administration and Law, 16(2), 99–114. https://doi.org/10.25167/osap.1180

Cited by / Share

References

Akta sejmikowe województwa poznańskiego i kaliskiego, t. 1: 1572–1632, cz. 2: 1616–1632, wyd. W. Dworzaczek, Poznań 1962.
Google Scholar

Album studiosorum Universitatis Cracoviensis, vol. 3, ed. A. Chmiel, Cracoviae 1904.
Google Scholar

Annales domus Orzelsciae per Joannem Orzelski, castellanum rogoznensem, capitaneum costensem, conscripti Anno Domini MDCXI, wyd. A.T. Działyński, Posnaniae 1854.
Google Scholar

Bezkrólewia ksiąg ośmioro, czyli dzieje Polski od zgonu Zygmunta Augusta roku 1572 aż do roku 1576, skreślone przez Świętosława z Borzejowic Orzelskiego, starostę radziejowskiego, przeł. z rękopisów […], życiorysem i przypisami uzupełnił W. Spasowicz, Tom wstępny, zawierający życiorys Orzelskiego, mowy jego i pisma w sprawach publicznych, Petersburg 1858.
Google Scholar

Kopia pobożnej pamięci imci Elżbiety Orzelskiej, Poznań 1886.
Google Scholar

Roczniki domu Orzelskich przez Jana Orzelskiego, kasztelana rogozińskiego, starostę kosteńskiego, spisane R.P. 1611, przeł. S. Budziński, [w:] Zbiór pamiętników do dziejów polskich, t. 4, wyd. W.S. Brśl-Plater, Warszawa 1859.
Google Scholar

Teki Dworzaczka, wersja internetowa na stronie: http://teki.bkpan.poznan.pl/index_monografie.html; Biblioteka Kórnicka Polskiej Akademii Nauk, Monografie, Orzelscy h. Drya i Tab. 1, mps BK 13837.
Google Scholar

Abdank Piotrowski T., „Annales domus Orzelsciae”, „Przegląd Bydgoski” 1938, t. 6, z. 2.
Google Scholar

Barycz H., Orzelski Świętosław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 24, Wrocław–Warszawa 1979.
Google Scholar

Barycz H., Polacy na studiach w Rzymie w epoce Odrodzenia (1440–1600), Kraków 1938.
Google Scholar

Bauer M., Rosja i Rosjanie w pamiętnikarstwie polskim od końca XVI do połowy XVII wieku – przegląd tekstów źródłowych, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2014, t. 25, nr 3.
Google Scholar

Borkowska M., Leksykon zakonnic polskich epoki przedrozbiorowej, t. 1: Polska zachodnia i północna, Warszawa 2004.
Google Scholar

Byliński J., Dwa sejmy z roku 1613, Wrocław 1984.
Google Scholar

Chłapowski K., Sierakowski Jan, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 37, Warszawa–Kraków 1996.
Google Scholar

Chłapowski K., Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795, Warszawa–Bellerive-sur-Allier 2017.
Google Scholar

Chorążyczewski W., Sokołowski Jarosław Wojciech, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 40, Warszawa–Kraków 2000.
Google Scholar

Cieński A., Pamiętnikarstwo polskie XVIII wieku, Wrocław 1981.
Google Scholar

Ferenc M., Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i ludzie, Oświęcim 2014.
Google Scholar

Heidenstein R., Pamiętniki wojny moskiewskiej w 6 księgach, oprac. i wyd. J. Byliński, W. Kaczorowski, Opole 2017.
Google Scholar

Janicka D., Polska myśl prawnokarna XIX–XX wieku. Autorzy i ich dzieła. Od szkoły klasycznej do socjologicznej, z posłowiem J. Lachowskiego, Toruń 2017.
Google Scholar

Jarzembowski M., Zabytek w Runowie Krajeńskim, „Przewodnik Katolicki” [diecezja bydgoska] 2011, nr 31, https://www.przewodnik-katolicki.pl/Archiwum/2011/Przewodnik-Katolicki-31-2011/Diecezja-Bydgoska/ Zabytek-w-Runowie-Krajenskim (dostęp: 28.02.2018).
Google Scholar

Kaczorowski W., Senatorowie Rzeczypospolitej uczestniczący w sejmach z lat 1587–1632, Opole 1993.
Google Scholar

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 5: Dawne województwo poznańskie, red. T. Ruszczyńska, A. Sławska, z. 10: Dawny powiat kościański, oprac. T. Ruszczyńska, A. Sławska, wstępną inwentaryzację przeprowadzili P. Skubiszewski, E. Struszyńska, Warszawa 1980.
Google Scholar

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 11: Województwo bydgoskie, red. T. Chrzanowski, M. Kornecki, z. 13: Powiat sępoleński, inwentaryzację przeprowadzili T. Chrzanowski, T. Żurkowska, Warszawa 1970.
Google Scholar

Kersten A., Koniecpolski Zygmunt Stefan, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 13, Wrocław–Warszawa 1968.
Google Scholar

Kicińska U., Wzorzec szlachcianki w polskich drukowanych oracjach pogrzebowych XVII wieku, Warszawa 2013.
Google Scholar

Kuntze E., Przedmowa, [w:] Świętosława Orzelskiego Bezkrólewia ksiąg ośmioro 1572–1576, wyd. E. Kuntze, Kraków 1917.
Google Scholar

Lewandowska-Malec I., Sejm koronny Rzeczypospolitej Obojga Narodów i jego dorobek ustawodawczy (1587–1632), Kraków 2009.
Google Scholar

Łbik L., Runowo Krajeńskie, [w:] Szlakiem rezydencji wiejskich. Dwory i pałace, red. A. Wysocka, L. Łbik, Bydgoszcz 2017.
Google Scholar

Michałowski P., Jagielski Ludwik, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 10, Wrocław–Warszawa–Kraków 1962–1964.
Google Scholar

Mikocka-Rachubowa K., Mistrz nagrobka Provany – rzeźbiarz krakowski przełomu XVI i XVII wieku, „Rocznik Historii Sztuki” 1994, t. 20
Google Scholar

Mikocka-Rachubowa K., Simon (Simoni, Simonis, Symon, Symony, Disimonis, Dy Symoni) de (di) Jan, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 37, Warszawa–Kraków 1996.
Google Scholar

Nowak T., Śladkowski Rafał, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 50, Warszawa–Kraków 2015.
Google Scholar

Pełczyński M., Orzelski Jan, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 24, Wrocław–Warszawa 1979.
Google Scholar

Pełczyński M., Orzelski Stanisław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 24, Wrocław–Warszawa 1979.
Google Scholar

Pełczyński M., Studia macaronica. Stanisław Orzelski na tle pśzji makaronicznej w Polsce, Poznań 1960.
Google Scholar

Posłowie ziemscy koronni 1493–1600, red. I. Kaniewska, Warszawa 2013.
Google Scholar

Seredyka J., Rozprawy z dziejów XV i XVII wieku, Poznań 2003.
Google Scholar

Seredyka J., Sejm z 1618 roku, Opole 1988.
Google Scholar

Skuratowicz J., Dwory i pałace w Wielkim Księstwie Poznańskim, Poznań 1981.
Google Scholar

Sławiński W., Toruński synod generalny 1595 roku. Z dziejów polskiego protestantyzmu w drugiej połowie XVI wieku, Warszawa 2002.
Google Scholar

Targosz K., Sawantki w Polsce XVII w. Aspiracje intelektualne kobiet ze środowisk dworskich, Warszawa 1997.
Google Scholar

Paszkowska M., Stanisław Budziński 1824–1895. Prawo karne. Związany z Wydziałem w latach 1864–1892, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808–2008, red. G. Bałtruszajtys, Warszawa 2008.
Google Scholar

Turkowski T., Budziński Stanisław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 3, Kraków 1937.
Google Scholar

Urzędnicy wielkopolscy XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. A. Bieniaszewski, red. A. Gąsiorowski, Wrocław 1987.
Google Scholar

Wierzbicki L.A., Senatorowie koronni na sejmach Rzeczypospolitej w XVII wieku, Warszawa 2017.
Google Scholar

Wysocka B., Potocki S.K., Adam Tytus Działyński, [w:] Wybitni historycy wielkopolscy, red. J. Strzelczyk, Poznań 2010.
Google Scholar

Zlatanova-Strenk N., Rodowody. Idea wspólnoty w przekazach rodowych (na wybranym materiale słowiańskim), Warszawa 1994.
Google Scholar

Żołądź-Strzelczyk D., Peregrinatio academica. Studia młodzieży polskiej z Korony i Litwy na akademiach i uniwersytetach niemieckich w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, Poznań 1996.
Google Scholar