Towns in the policy of the government of the Kingdom of Poland in 1815–1830

Rafał Kania

Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica w Płocku. Wydział Administracji

Abstract

Cities and towns are of greater significance than a mere form of urbanization. They are centres of development and progress, accumulating the potential of industry and culture. The 19th century was the period of a dynamic development of cities and towns in Europe. It also saw flourishing of the middle-class and maturing of their views and system of values. Those processes involved towns on the territory of the Commonwealth of Poland, although on a very limited scale. This was a consequence of the exceptional situation after the Third Partition in 1795. The article analyses the position of towns in the policy of the government of the Kingdom of Poland (1815–1830).

Keywords:

The Kingdom Of Poland, town, city, policy, 19th century

Ustawa Konstytucyjna Królestwa Polskiego z 27 listopada 1815 r., „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 1.
  Google Scholar

Reskrypt Aleksandra I z 5/17 października 1816 r. Ustanowienie Żandarmerii, „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 2.
  Google Scholar

Reskrypt Aleksandra I z 23 stycznia / 4 lutego 1817 r. Opłata przy wjazdach do Warszawy od wszelkiego rodzaju bydląt, na ogólne polepszenie stolicy, „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 3.
  Google Scholar

Reskrypt carski z 30 marca / 12 kwietnia 1817 r. O Izbach handlowych i rękodzielniczych, „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 3.
  Google Scholar

Postanowienie namiestnika z 10 lutego 1816 r. urządzające w Warszawie skład Urzędu Municypalnego, „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 1.
  Google Scholar

Postanowienie namiestnika z 19 lipca 1816 r. zaprowadzające w całym Królestwie Polskim, na miejsce dawniejszego, które się znosi, ogólne towarzystwo ogniowe, do którego bez wyjątku wszystkie Miasta należą, „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 1.
  Google Scholar

Postanowienie namiestnika z 6 sierpnia 1816 r. przenoszące Stolicę Województwa Krakowskiego z miasta Miechowa, z powodu niedogodności do miasta Kielc do dóbr narodowych należącego, „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 1.
  Google Scholar

Postanowienie namiestnika z 17 sierpnia 1816 r. w sprawie ustanowienia Zastępcy Prezydenta Warszawy, „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 1.
  Google Scholar

Postanowienie namiestnika z dnia 26 listopada 1816 r. Przeznaczenie wypłaty Miastu Warszawie ze Skarbu publicznego sposobem pożyczki sumy 300.000 zł co rok przez lat 23 na wsparcie budowlów, „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 2.
  Google Scholar

Postanowienie namiestnika z dnia 28 stycznia 1817 r. Urządzenie i przepis względem zaprowadzenia towarzystwa ogniowego miast, „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 3.
  Google Scholar

Postanowienie namiestnika z 27 maja 1817 r. Ustanowienie rewizji domów i budynków grożących niebezpieczeństwem zawalenia się, „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 3.
  Google Scholar

Postanowienie namiestnika z 25 listopada 1817 r. Przeznaczenie zł 180.000 kapitału własnego miasta stołecznego Warszawy na wsparcie nowo budujących po odleglejszych ulicach Warszawy, „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 4.
  Google Scholar

Postanowienie namiestnika z 20 stycznia 1818 r. Przeznaczenie dla miasta Kalisza wypłaty ze Skarbu publicznego sposobem pożyczki zł 9000 na wsparcie nowo budujących się, „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 4.
  Google Scholar

Postanowienie namiestnika z 3 lutego 1818 r. Ustanowienie deputacji do urządzenia funduszów miejskich, „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 4.
  Google Scholar

Postanowienie namiestnika z 30 maja 1818 r. w sprawie zaprowadzenia Urzędu Municypalnego po miastach, „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 6.
  Google Scholar

Postanowienie namiestnika z 25 stycznia 1826 r. Zapewnienie miastu nowej i starej Częstochowy ze Skarbu pożyczki przez lat sześć i półrocznie po złotych polskich 40.000 na wsparcie dla murujących domy, „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 11.
  Google Scholar

Postanowienie Rady Administracyjnej z 3 czerwca 1829 r. Nadanie Miastu Zgierz tych samych prerogatyw, jakie służą Miastom Stołecznym Województw, „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 12.
  Google Scholar

Ustanowienie deputacji do urządzenia funduszów miejskich, w Warszawie dnia 3 lutego 1818 r., „Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 4.
  Google Scholar

Zbiór Przepisów Administracyjnych Królestwa Polskiego. Wydział Spraw Wewnętrznych, cz. 1, t. 2, Warszawa 1866.
  Google Scholar

Organizacja municypalności miasta stołecznego Warszawy, rkps, Archiwum Główne Akt Dawnych, Zespół nr 184, sygn. 260.
  Google Scholar

Raporta czynności Komisji Miast, rkps, Archiwum Główne Akt Dawnych, Zespół nr 184, sygn. 113.
  Google Scholar

Barzykowski S., Historia powstania listopadowego, t. 1, Poznań 1883.
  Google Scholar

Nakwaski F., Myśli względem urządzenia miast, „Pamiętnik Warszawski” 1815, t. 3.
  Google Scholar

Obraz miasta Londynu, „Pamiętnik Warszawski” 1816, t. 5.
  Google Scholar

Raport Rady Stanu Królestwa Polskiego z działalności i stanu kraju w latach 1816–1817, przedstawiony na posiedzeniu Sejmu dnia 28 marca 1818, [w:] Obraz Królestwa Polskiego w okresie konstytucyjnym, t. 1: Raporty Rady Stanu Królestwa Polskiego z działalności rządu w latach 1816–1828, oprac. J. Leskiewiczowa, F. Ramotowska, Warszawa 1984.
  Google Scholar

Raport Rady Stanu Królestwa Polskiego z działalności i stanu kraju w latach 1818–1819, przedstawiony na posiedzeniu Sejmu dnia 14 września 1820, [w:] J. Obraz Królestwa Polskiego w okresie konstytucyjnym, t. 1: Raporty Rady Stanu Królestwa Polskiego z działalności rządu w latach 1816–1828, oprac. J. Leskiewiczowa, F. Ramotowska, Warszawa 1984.
  Google Scholar

Raport Rady Stanu Królestwa Polskiego z działalności i stanu kraju w latach 1820–1823, przedstawiony na posiedzeniu Sejmu dnia 14 maja 1825 r. [w:] Obraz Królestwa Polskiego w okresie konstytucyjnym, t. 1: Raporty Rady Stanu Królestwa Polskiego z działalności rządu w latach 1816–1828, oprac. J. Leskiewiczowa, F. Ramotowska, Warszawa 1984.
  Google Scholar

Raport Rady Stanu Królestwa Polskiego z działalności i stanu kraju w latach 1824-1828, przedstawiony na posiedzeniu Sejmu dnia 29 maja 1830 r., [w:] Obraz Królestwa Polskiego w okresie konstytucyjnym, t. 1: Raporty Rady Stanu Królestwa Polskiego z działalności rządu w latach 1816–1828, oprac. J. Leskiewiczowa, F. Ramotowska, Warszawa 1984.
  Google Scholar

Rembieliński, R., Drugi raport z objazdu obwodu łęczyckiego w 1820 r., [w:] Rajmund Rembieliński. Jego czasy i jego współcześni, red. A. Barszczewska-Krupa, Warszawa 1989.
  Google Scholar

Rembieliński R., O miastach, „Pamiętnik Warszawski” 1816, t. 4.
  Google Scholar

Rembieliński R., Pierwszy raport z objazdu obwodu łęczyckiego w 1820 r., [w:] Rajmund Rembieliński. Jego czasy i jego współcześni, red. A. Barszczewska-Krupa, Warszawa 1989.
  Google Scholar

Rembieliński R., Trzeci raport z objazdu obwodu łęczyckiego w 1820 r., [w:] Rajmund Rembieliński. Jego czasy i jego współcześni, red. A. Barszczewska-Krupa, Warszawa 1989.
  Google Scholar

Sejm Królestwa Polskiego o działalności rządu i stanie kraju 1816–1830, oprac. J. Leskiewiczowa, F. Ramotowska, Warszawa 1995.
  Google Scholar

Staszic S., Przestrogi dla Polski, [w:] idem, Pisma społeczne i filozoficzne, t. 1, Warszawa 1954.
  Google Scholar

Surowiecki W., O statystyce Księstwa Warszawskiego, [w:] idem, Wybór pism, Warszawa 1957.
  Google Scholar

Surowiecki W., O upadku przemysłu i miast w Polszcze, [w:] idem, Wybór pism, Warszawa 1957.
  Google Scholar

Tabela miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biurze Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji, t. 1–2, Warszawa 1827.
  Google Scholar

Warszawa, „Orzeł Biały” 1819, t. 1, nr 7.
  Google Scholar

Zasady konstytucji Królestwa Polskiego, [w:] Konstytucje Polskie 1791–1921, oprac. M. Handelsman, Warszawa 1926.
  Google Scholar

Assmann A., Wprowadzenie do kulturoznawstwa. Podstawowe terminy, problemy, pytania, tł. A. Artwińska, K. Różańska, Poznań 2015.
  Google Scholar

Berezowski E., Rajmund Rembieliński – urbanista i budowniczy miast w województwie mazowieckim w okresie Królestwa Polskiego (1815–1832), [w:] Rajmund Rembieliński. Jego czasy i jego współcześni, red. A. Barszczewska-Krupa, Warszawa 1989.
  Google Scholar

Chwalba A., Historia Polski 1795–1918, Kraków 2000.
  Google Scholar

Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego 1807–1915, red. S. Kieniewicz, Warszawa 1981.
  Google Scholar

Gorczyński J., Urbanizacja, urbanistyka i architektura, Warszawa 1966.
  Google Scholar

Górski J., Polska myśl ekonomiczna a rozwój gospodarczy 1807–1830. Studia nad początkami teorii zacofania gospodarczego, Warszawa 1963.
  Google Scholar

Historia państwa i prawa Polski, red. J. Bardach, M. Senkowska-Gluck, t. 3: Od rozbiorów do uwłaszczenia, Warszawa 1981.
  Google Scholar

Historia Polski, t. 2: 1764–1864, cz. 2: 1795–1831, red. S. Kieniewicz, W. Kula, Warszawa 1958.
  Google Scholar

Kaczmarczyk Z., Leśnodorski B., Historia państwa i prawa Polski, t. 2: Od połowy XV wieku do r. 1795, Warszawa 1966.
  Google Scholar

Kania R., Usprawnić państwo. Myśl społeczno-polityczna Rajmunda Rembielińskiego, Płock 2015.
  Google Scholar

Karnowicz E.P., Wielki książę Konstanty. Zarys biograficzny, Warszawa [1900].
  Google Scholar

Kieniewicz S., Warszawa w latach 1795–1914, Warszawa 1976.
  Google Scholar

Kociszewski A., Mazowsze w epoce napoleońskiej, Ciechanów 1984.
  Google Scholar

Kołodziejczyk R., Bohaterowie nieromantyczni. O pionierach kapitalizmu w Królestwie Polskim, Warszawa 1961.
  Google Scholar

Konarski K., Stanisław Staszic w Łodzi w roku 1825, „Rocznik Łódzki” 1928, t. 1.
  Google Scholar

Offmański M., Królestwo Polskie (1815–1830). Rys historyczny z tablicami statystycznymi, Warszawa 1907.
  Google Scholar

Osterhammel J., Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata, tł. I. Drozdowska-Broering et al., Poznań 2013.
  Google Scholar

Szyndler B., Mikołaj Nowosilcow (1762–1838), Warszawa 2004.
  Google Scholar

Śmiałowski J., Wojciech Lange (1783–1830). Dzieje jednego awansu, Łódź 2000.
  Google Scholar

Zamoyski A., 1815. Upadek Napoleona i kongres wiedeński, tł. M. Ronikier, Kraków 2010.
  Google Scholar

Zdzitowiecki J., Xiążę-minister Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki 1778–1846, Warszawa 1948.
  Google Scholar


Published
2019-09-17

Cited by

Kania, R. (2019). Towns in the policy of the government of the Kingdom of Poland in 1815–1830. The Opole Studies in Administration and Law, 16(4 (1), 123–141. https://doi.org/10.25167/osap.1209

Authors

Rafał Kania 

Statistics

Downloads

Download data is not yet available.


License

Author’s economic rights to published works are held by Opole University (collective works) and individual Authors (individual parts of the collective work, ones that form a separate entity).

The journal Opole Studies in Administration and Law accepts for publication only works which have not been in circulation before.

On the basis of the Regulation (2016/679) of the European Parliament and of the Council of 27 April 2016 on the protection of natural persons with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46/EC (referred to as General Data Protection Regulation or RODO) Opole University, based at 11a Plac Kopernika, 45-040 Opole, is the personal data controller for all the authors publishing their works in the Opole Studies in Administration and Law.

The articles published in Opole Studies in Administration and Law are available under a licence Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).

 

For aricles till 2017 your use is permitted by an applicable exception or limitation  –  see: 
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Read more about the license CC BY-NC-ND 4.0:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/

View Legal Code:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcode