Antagonizmy jerozolimsko-samarytańskie w Księgach Ezdrasza i Nehemiasza

Mateusz Kandzia

doi:10.25167/ScrS/5039

Pubblicato il: 2023-05-24

N. 26 (2022)

Antagonizmy jerozolimsko-samarytańskie w Księgach Ezdrasza i Nehemiasza

Mateusz Kandzia

Scriptura Sacra

Sezione: Articoli

https://doi.org/10.25167/ScrS/5039

Abstract

Kontekstem badań było to, by lepiej zrozumieć opisaną przez Kronikarza kwestię odbudowy przez Żydów świątyni i murów Jerozolimy i związane z tymi poczynaniami konflikty z Samarytanami. Pozwala na takie spojrzenie szerokie tło historyczno-kulturowe i religijne genezy społeczności samarytańskiej.
Celem badań było ukazanie opisanych w Księgach Ezdrasza i Nehemiasza antagonizmów pomiędzy Żydami i Samarytanami. Jest to próba syntezy tego, co można znaleźć w literaturze przedmiotu na temat ukształtowania się społeczności samarytańskiej i relacji żydowsko-samarytańskich w okresie od osiedlenia się Izraelitów w Palestynie do czasów odbudowy Judy po powrocie z niewoli babilońskiej (539 r. przed Chr.).
Posłużono się metodą analizy intertekstualnej i porównawczej wybranych tekstów biblijnych i pozabiblijnych.
Wyniki podjętych wysiłków nie pozwalają na udzielenie odpowiedzi na pytanie, kiedy dokładnie dokonała się tzw. schizma samarytańska. Nie przynosi też rozstrzygnięcia innych spornych kwestii, dotyczących historii stosunków żydowsko-samarytańskich, ponieważ nie obejmuje dalszej historii stosunków pomiędzy Żydami i Samarytanami, szczególnie ważnego okresu wojen machabejskich, czy rządów dynastii Hasmoneuszy. Koncentrując się na pismach Kronikarza, można lepiej zrozumieć genezę późniejszych wydarzeń oraz ich wpływ na ukształtowanie się społeczności Samarytan.

Scarica file

PDF (Język Polski)

Regole di citazione

Kandzia, M. (2023). Antagonizmy jerozolimsko-samarytańskie w Księgach Ezdrasza i Nehemiasza. Scriptura Sacra, (26). https://doi.org/10.25167/ScrS/5039

##plugins.themes.libcom.share##

Licenza

Questo lavoro è fornito con la licenza Creative Commons Attribuzione - Non commerciale - Condividi allo stesso modo 4.0 Internazionale.

Riferimenti bibliografici

Abadie, P., „Z Babilonu do Jerozolimy”, Świat Biblii (ed. A. Lemaire – P. Abadie; Wrocław 2001) 453.
Google Scholar

Barnes, I., Świat biblijny (Warszawa 2008).
Google Scholar

Briend, J., „Damaszek i Izrael”, Świat Biblii (ed. A. Lemaire – P. Abadie; Wrocław 2001).
Google Scholar

Briend, J., „Samaria, dziwny los stolicy”, Świat Biblii (ed. A. Lemaire – P. Abadie; Wrocław 2001) 364.
Google Scholar

Briend, J., „Upadek Samarii”, Dzieje biblijnego Izraela (ed. A. Lemaire; Poznań 22002) 379.
Google Scholar

Bright, J., Historia Izraela (Warszawa 1994).
Google Scholar

Brzegowy, T., „Jeroboam I. Fundator królestwa Izraela”, Studia Theologica Varsaviensia 33/1 (1995) 17–42.
Google Scholar

Chrostowski, W., „Asyryjska diaspora Izraelitów w świetle Księgi Ezechiela – Wojciechowi Pikorowi w odpowiedzi”, The Biblical Annals 2/59 (2012) 75–122.
Google Scholar

Chrostowski, W., „Asyryjska diaspora Izraelitów w świetle Księgi Ezechiela. Wojciechowi Pikorowi w odpowiedzi”, Zeszyty Naukowe Stowarzyszenia Biblistów Polskich 9 (2012) 335–384.
Google Scholar

Chrostowski, W., „«Nic nie zostało, jak tylko samo pokolenie Judy» (2 Krl 17,18b) – Czy naprawdę? Zagłada Samarii i Królestwa Izraela oraz jej skutki”, Collectanea Theologica 68/1 (1998) 5–22.
Google Scholar

Dexinger, F., „Samarytanie w nauce i historii”, Analecta Cracoviensia 30–31 (1998) 437.
Google Scholar

Evans, W. E., „An Historical Reconstruction of the Emergence of Israelite Kingship and the Reign of Saul”, Scripture in Context II. More Essays in Comparative Method (ed. W. W. Hallo – J. C. Moyer – L. G. Purdue; Winona Lake [Ind] 1983) 61–78.
Google Scholar

Ferry, J., „Amos i Ozeasz. Dwaj prorocy wobec władzy”, Świat Biblii (ed. A. Lemaire – P. Abadie; Wrocław 2001) 375.
Google Scholar

Gacek, S., Księga Jozuego. Wstęp – przekład z oryginału – Komentarz – ekskursy (Tarnów 1993).
Google Scholar

Gonҫalves, F. J., „Reforma Ezechiasza”, Świat Biblii (ed. A. Lemaire – P. Abadie; Wrocław 2001) 405.
Google Scholar

Górka, B., „Jezus wobec judaizmu i samarytanizmu w J 4,1-30.39-42”, Scripta Biblica et Orientalia 1 (2009) 215–243.
Google Scholar

Herrmann, S., Storia di Israele. I tempi dell’Antico Testamento (Strumenti 6; Brescia 42004).
Google Scholar

Jelito, J., Historia czasów Starego Testamentu (Pismo Święte Starego Testamentu 3; Poznań 1961).
Google Scholar

Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela (Antiquitates Judaice; ed. E. Dąbrowski; Poznań – Warszawa – Lublin 1962).
Google Scholar

Lemaire, A. (ed.), Dzieje biblijnego Izraela (Poznań 22002).
Google Scholar

Lemaire, A., „Początki Damaszku od 1500 do 333 r. p.n.e.”, Dzieje biblijnego Izraela (ed. A. Lemaire; Poznań 22002) 177.
Google Scholar

Liverani, M., Nie tylko Biblia. Historia starożytnego Izraela (Biblioteka Humanisty; Warszawa 2011). DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323531395
Google Scholar

Noth, M., Storia d’Israele (Brescia 1975).
Google Scholar

Pietkiewicz, R., „Góra Garizim i Samarytanie. Historia i teraźniejszość”, Hereditatis custos. Księga dla uczczenia Księdza Profesora Józefa Patera (ed. A. Tomko; Wrocław 2014) 431.
Google Scholar

Pikor, W., „W poszukiwaniu asyryjskiej diaspory Izraelitów w Księdze Ezechiela”, Zeszyty Naukowe Stowarzyszenia Biblistów Polskich 9 (2012) 285–334.
Google Scholar

Piwowar, A., Historia Izraela czasów Starego Testamentu. Od patriarchów do podboju przez Rzymian (Materiały Pomocnicze do Wykładów z Biblistyki 12; Lublin 2013).
Google Scholar

Pudełko, J. J., „Pochodzenie Samarytan a ich obraz w Syr 50,25-26”, Warszawskie Studia Teologiczne 28/1 (2015) 168–187.
Google Scholar

Ricciotti, G., Dzieje Izraela (Warszawa 1956).
Google Scholar

Rosik, M., Jezus a judaizm w świetle Ewangelii według św. Marka (Rozprawy i Studia Biblijne 15; Warszawa 2004).
Google Scholar

Soggin, A. J., Storia d’Israele. Introduzione alla storia d’Israele e Giuda dalle origini alla rivolta di Bar Kochbà (Biblioteca di cultura religiosa 44; Brescia 1984).
Google Scholar

Szwarc, U., „Świątynia jerozolimska”, Życie religijne w Biblii (ed. G. Witaszek; Lublin 1999) 79–89.
Google Scholar

Tarasiuk, Ł., Wpływ wybranych państw ościennych na dzieje starożytnego Izraela w świetle historiografii (Siedlce 2009).
Google Scholar

Toboła, Ł., Ba’al w dziejach rodu Omriego. Studium historyczno-teologiczne (Studia i Materiały; Poznań 2013).
Google Scholar

Tułodziecki, T., „Izrael i Juda. Jeden naród czy dwaj rywale wobec Bożego wybrania”, Verbum Vitae 10 (2006) 71–91. DOI: https://doi.org/10.31743/vv.1419
Google Scholar

Tułodziecki, T., „«Schizma Samarytan» – Spór o władzę nad Judą i Jerozolimą”, Verbum Vitae 14 (2008) 39–56. DOI: https://doi.org/10.31743/vv.1480
Google Scholar

Warzecha, J., Historia dawnego Izraela (Warszawa 2005).
Google Scholar

Warzecha, J., „Początek odbudowy po wygnaniu babilońskim”, Pan moim światłem. Księga pamiątkowa dla księdza profesora Jerzego Chmiela w 65. rocznicę urodzin (ed. W. Chrostowski; Warszawa 2000) 339–355.
Google Scholar

Warzecha, J., „Samarytanie – perspektywa polityczna i religijna”, Słowo Twoje jest prawdą. Księga pamiątkowa dla księdza profesora Stanisława Mędali CM w 65. rocznicę urodzin (ed. W. Chrostowski; Warszawa 2000) 332–343.
Google Scholar

Wróbel, M. (ed.), Księga Ezdrasza, Księga Nehemiasza. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 11; Częstochowa 2010).
Google Scholar

Wypych, S., „Samarytanie w ujęciu historycznym, geograficznym i religijnym”, Ruch Biblijny i Liturgiczny 58/3 (2005) 165–179. DOI: https://doi.org/10.21906/rbl.593
Google Scholar

Zawiszewski, E., Instytucje biblijne (Pelplin 22001).
Google Scholar

Mateusz Kandzia

scripturasacra@uni.opole.pl

Affiliazione:

Uniwersytet Opolski, Wydział Teologiczny Polonia

Note biografiche

mgr Mateusz Kandzia – absolwent Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego. Obronił pracę magisterską „Antagonizmy jerozolimsko-samarytańskie w Księgach Ezdrasza i Nehemiasza” napisaną pod kierunkiem ks. dr Andrzeja Demitrówa w 2016 r.

https://orcid.org/0000-0003-4449-0972