Prawa człowieka – od ideologii do praw podstawowych
Andrzej Jabłoński
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychuhttps://orcid.org/0000-0001-6125-2605
Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie zarysu teorii praw człowieka i obywatela z perspektywy historycznej. Autor ukazuje wpływ zachodniej myśli politycznej, w szczególności doktryny prawa natury i liberalnego konstytucjonalizmu na ewolucję praw człowieka, od idei polityczno-prawnej do prawa stanowionego.
Słowa kluczowe:
prawa człowieka, historia prawa, demokracja, prawa obywatelskie, wolnośćBibliografia
Arystoteles. 2002. Polityka, przeł. Ludwik Piotrowicz. Warszawa: Wydawnictwo De Agostini.
Bokajło, Wiesław. 2009. „Antyczne korzenie Europy”. W Podstawy europeistyki. Podręcznik akademicki, redakcja Wiesław Bokajło i Anna Pacześniak, 78–82. Wrocław: Wydawnictwo Atla 2.
Drałus, Dorota. 2020. Kondycja kosmopolityczna. Poza wspólnotę i społeczeństwo otwarte. Wrocław: Wydawnictwo Atut.
Dziewięcka-Bokun, Ludmiła. 1999. Systemowe determinanty polityki społecznej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Freeman, Michael. 2007. Prawa człowieka, przeł. Marcin Fronia. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Fukuyama, Francis. 2015. Budowanie państwa. władza i ład międzynarodowy w XXI wieku, przeł. Jacek Serwański. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Gamble, Andrew. 1996. „Friedrich August von Hayek. The Constitution of Liberty”. W redakcja Murray Forsyth i Maurice Keens-Soper. The political classics: Green to Dworkin. Oxford–New York: Oxford University Press
Harris, Ian i Isaiah Berlin. 1996. „Two concepts of liberty”. W The political classics: Green to Dworkin, redakcja Murray Forsyth i Maurice Keens-Soper, 127–128. Oxford–New York: Oxford University Press.
Hervik, Frode. 2012. „The Nordic countries”. W The Edinburgh companion to the history of democracy: from prehistory to future possibilities, redakcja Benjamin Isakhan i Stephen Stockwell, 146–147. Edinburgh: Edinburgh University Press Heywood, Andrew. 2009. Teoria polityki. Wprowadzenie, przeł. Barbara Maliszewska
i Dorota Stasiak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hitchens, Christopher. 2008. Thomas Paine, prawa człowieka. Biografia, przeł. Jan Dzierzgowski. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA.
Hittinger, John P. 2012. „The Christian Church”. W The Edinburgh companion to the history of democracy: from prehistory to future possibilities, redakcja Benjamin Isakhan i Stephen Stockwell, 135–157. Edinburgh University Press Hoffling, Wolfram. 1993. „Znaczenie praw podstawowych dla argumentacji prawniczej”. W Prawa człowieka. Geneza, koncepcje ochrona, redakcja Bogusław Banaszak, 46–51. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
Hołda, Joanna, Zbigniew Hołda, Dorota Ostrowska i Agnieszka Rybczyńska. 2014. Prawa człowieka. Zarys wykładu. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer,
Holoubek, Michael. 1993. „Przegląd głównych kierunków ochrony podstawowych praw jednostki w Austrii”. W Prawa człowieka. Geneza, koncepcje ochrona, redakcja Bogusław Banaszak, 57–75. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Kagan, Robert. 2019. „The strongmen strike back”. Washington Post, March 14, 2019.
https://www.washingtonpost.com/news/opinions/wp/2019/03/14/feature/the-strongmen-
strike-back/.
Kallas, Marian. 1997. Historia ustroju Polski X–XV wiek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lipska-Sondecka, Agnieszka. 2015. Transformacja administracji publicznej w Polsce. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra.
Markoff, John. 2012. „The French Revolution”. [w:] The Edinburgh companion to the History of democracy: from prehistory to future possibilities, redakcja Benjamin Isakhan i Stephen Stockwell, 215–218. Edinburgh: Edinburgh University Press
Mueller, Dennis C. 2009. Reason, religion, democracy. New York: Cambridge University Press.
Nowak, Manfred. 1993. „Trzy generacje praw człowieka. Ich znaczenie w świetle przesłanek ideowych i historycznych oraz w świetle ich genezy”. W Prawa człowieka. Geneza, koncepcje ochrona, redakcja Bogusław Banaszak, 105–119. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Pietrzyk-Reeves, Dorota. 2014. „O konstytucyjnym związku prawa i wolności w polskim dyskursie republikańskim XVI wieku”. W Odmiany współczesnej nauki o polityce, tom 2, redakcja Piotr Borowiec, Robert Kłosowicz i Paweł Ścigaj. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Shankman, Andrew. 2012. „The American Revolution”. W The Edinburgh companion to the history of democracy: from prehistory to future possibilities, redakcja Benjamin Isakhan i Stephen Stockwell, 199–209. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Slagstad, Rune. 1993. „Liberal constitutionalism and its critics”. W Constitutionalism and democracy, redakcja Jon Elster i Rune Slagdstad, 103–130. Cambridge: Cambridge University Press.
Waszkiewicz, Ewa. 2006. „Prawo do wolności sumienia i wyznania. Aspekty międzynarodowe i rozwiązania prawne III RP”. W Prawa i wolności I i II generacji, redakcja Agnieszka Florczak i Bartosz Bolechów.205. Toruń: Adam Marszałek Zamorska, Katarzyna. 2010. Prawa społeczne jako program przebudowy polityki społecznej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Bokajło, Wiesław. 2009. „Antyczne korzenie Europy”. W Podstawy europeistyki. Podręcznik akademicki, redakcja Wiesław Bokajło i Anna Pacześniak, 78–82. Wrocław: Wydawnictwo Atla 2.
Drałus, Dorota. 2020. Kondycja kosmopolityczna. Poza wspólnotę i społeczeństwo otwarte. Wrocław: Wydawnictwo Atut.
Dziewięcka-Bokun, Ludmiła. 1999. Systemowe determinanty polityki społecznej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Freeman, Michael. 2007. Prawa człowieka, przeł. Marcin Fronia. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Fukuyama, Francis. 2015. Budowanie państwa. władza i ład międzynarodowy w XXI wieku, przeł. Jacek Serwański. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Gamble, Andrew. 1996. „Friedrich August von Hayek. The Constitution of Liberty”. W redakcja Murray Forsyth i Maurice Keens-Soper. The political classics: Green to Dworkin. Oxford–New York: Oxford University Press
Harris, Ian i Isaiah Berlin. 1996. „Two concepts of liberty”. W The political classics: Green to Dworkin, redakcja Murray Forsyth i Maurice Keens-Soper, 127–128. Oxford–New York: Oxford University Press.
Hervik, Frode. 2012. „The Nordic countries”. W The Edinburgh companion to the history of democracy: from prehistory to future possibilities, redakcja Benjamin Isakhan i Stephen Stockwell, 146–147. Edinburgh: Edinburgh University Press Heywood, Andrew. 2009. Teoria polityki. Wprowadzenie, przeł. Barbara Maliszewska
i Dorota Stasiak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hitchens, Christopher. 2008. Thomas Paine, prawa człowieka. Biografia, przeł. Jan Dzierzgowski. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA.
Hittinger, John P. 2012. „The Christian Church”. W The Edinburgh companion to the history of democracy: from prehistory to future possibilities, redakcja Benjamin Isakhan i Stephen Stockwell, 135–157. Edinburgh University Press Hoffling, Wolfram. 1993. „Znaczenie praw podstawowych dla argumentacji prawniczej”. W Prawa człowieka. Geneza, koncepcje ochrona, redakcja Bogusław Banaszak, 46–51. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
Hołda, Joanna, Zbigniew Hołda, Dorota Ostrowska i Agnieszka Rybczyńska. 2014. Prawa człowieka. Zarys wykładu. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer,
Holoubek, Michael. 1993. „Przegląd głównych kierunków ochrony podstawowych praw jednostki w Austrii”. W Prawa człowieka. Geneza, koncepcje ochrona, redakcja Bogusław Banaszak, 57–75. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Kagan, Robert. 2019. „The strongmen strike back”. Washington Post, March 14, 2019.
https://www.washingtonpost.com/news/opinions/wp/2019/03/14/feature/the-strongmen-
strike-back/.
Kallas, Marian. 1997. Historia ustroju Polski X–XV wiek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lipska-Sondecka, Agnieszka. 2015. Transformacja administracji publicznej w Polsce. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra.
Markoff, John. 2012. „The French Revolution”. [w:] The Edinburgh companion to the History of democracy: from prehistory to future possibilities, redakcja Benjamin Isakhan i Stephen Stockwell, 215–218. Edinburgh: Edinburgh University Press
Mueller, Dennis C. 2009. Reason, religion, democracy. New York: Cambridge University Press.
Nowak, Manfred. 1993. „Trzy generacje praw człowieka. Ich znaczenie w świetle przesłanek ideowych i historycznych oraz w świetle ich genezy”. W Prawa człowieka. Geneza, koncepcje ochrona, redakcja Bogusław Banaszak, 105–119. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Pietrzyk-Reeves, Dorota. 2014. „O konstytucyjnym związku prawa i wolności w polskim dyskursie republikańskim XVI wieku”. W Odmiany współczesnej nauki o polityce, tom 2, redakcja Piotr Borowiec, Robert Kłosowicz i Paweł Ścigaj. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Shankman, Andrew. 2012. „The American Revolution”. W The Edinburgh companion to the history of democracy: from prehistory to future possibilities, redakcja Benjamin Isakhan i Stephen Stockwell, 199–209. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Slagstad, Rune. 1993. „Liberal constitutionalism and its critics”. W Constitutionalism and democracy, redakcja Jon Elster i Rune Slagdstad, 103–130. Cambridge: Cambridge University Press.
Waszkiewicz, Ewa. 2006. „Prawo do wolności sumienia i wyznania. Aspekty międzynarodowe i rozwiązania prawne III RP”. W Prawa i wolności I i II generacji, redakcja Agnieszka Florczak i Bartosz Bolechów.205. Toruń: Adam Marszałek Zamorska, Katarzyna. 2010. Prawa społeczne jako program przebudowy polityki społecznej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Jabłoński, A. (2021). Prawa człowieka – od ideologii do praw podstawowych. Studia Krytyczne/Critical Studies, (9), 61–80. https://doi.org/10.25167/sk.4489
