SEMIURBANIZACJA A SUBURBANIZACJA. EWOLUCJA PROCESÓW W AGLOMERACJI OPOLSKIEJ

Krystian HEFFNER

Opublikowane: 2020-10-21

Tom 3 (2011)

SEMIURBANIZACJA A SUBURBANIZACJA. EWOLUCJA PROCESÓW W AGLOMERACJI OPOLSKIEJ

Krystian HEFFNER

Abstrakt

Dyskusja o charakterystycznych cechach procesu urbanizacji zachodzącego na wiejskich obszarach Opola rozpoczęta została bardzo wcześnie, na początku XIX w. Proces urbanizacji był związany z industrializacją obszarów wiejskich i został w tym kontekście określony jako proces semiurbanizacji. Ten proces był paralelą suburbanizacji, a wiele przestrzeni było nimi objętych. Dyskusja nad badaniami i naukowymi korzeniami terminu „semiurbanizacja” jest prowadzona zarówno w geografiispołeczno-ekonomicznej, polityce regionalnej i polityce rozwoju obszarów wiejskich, jak i w lokalnych ośrodkach badawczych. Szczególna uwaga była poświęcona genezie procesu urbanizacji w wiejskich przestrzeniach Śląska Opolskiego i rozwojowi tego procesu (ewolucji) przed okresem transformacji gospodarczej w Polsce. Analizie podlegało także rozprzestrzenianie się tegoż procesu w całym regionie. W opracowaniu przedstawiono cechy charakterystyczne dla procesu urbanizacji na obszarach wiejskich, które można objąć ogólnym terminem semiurbanizacji. Omówiono także - na przykładzie dobrze rozpoznanego i udokumentowanego procesu urbanizacji w strefie aglomeracji opolskiej - trudności w precyzyjnym rozróżnieniu semiurbanizacji i suburbanizacji. Podjęto też próbę sklasyfikowania zjawisk urbanizacyjnych zachodzących na obszarach wiejskich aglomeracji opolskiej i regionu opolskiego w okresie transformacji.

Inne teksty tego samego autora

Krystian Heffner, Piotr Gibas, Obszary funkcjonalne i ich związki z zasięgiem oddziaływania ośrodków subregionalnych (na przykładzie województwa opolskiego) , Studia Miejskie: Tom 18 (2015)
Krystian Heffner, Piotr Gibas, Zasięg stref oddziaływania metropolii , Studia Miejskie: Tom 13 (2014)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

HEFFNER, K. (2020). SEMIURBANIZACJA A SUBURBANIZACJA. EWOLUCJA PROCESÓW W AGLOMERACJI OPOLSKIEJ. Studia Miejskie, 3, 17–32. Pobrano z https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/sm/article/view/2284

Cited by / Share

Bibliografia

Antrop M., van Eetvelde V., 2008, Mechanisms in recent landscape transformation, „WIT Transactions on the Built Environment” vol. 100, WIT Press, www.witpress.com, ISSN 1743-3509 (on-line) doi: 10.2495/ GE008018L

Bański J., Stola W., 2002, Przemiany struktury przestrzennej ifunkcjonalnej obszarów wiejskich w Polsce, Studia Obszarów Wiejskich 3. PTG, IGiPZ PAN, Warszawa.

Beitrage zum Problem der Suburbanisierung (1. Teil), 1975, „Veroffentlichungen der Akademie fur Raumforschung und Landesplanung. Forschungs- und Sitzungberichte" Bd 102, Hermann Schroedel Verlag, Hannover.

Berezowski S., 1976, Urbanizacja wsi czy deruralizacja, „Czasopismo Geograficzne” t. 47, z. 1.

Broi R., 1996, Procesy urbanizacji wsi polskiej, Wyd. Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Prace Naukowe 739, Wrocław.

Czarnecki A., 2008, Rola urbanizacji w wielofunkcyjnym rozwoju obszarów wiejskich, IRWiR PAN, Warszawa.

Czarnecki A., Heffner K., 2003, Pozarolnicza działalność gospodarcza w strukturze funkcjonalnej wsi aglomeracji łódzkiej, „Wieś i Rolnictwo” nr 1, s. 86-99.

Czyżewski A., 1986, Próba rejonizacji procesów urbanizacji wsi w Polsce, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” z. 2.

Drobek W, 1999, Rola miast zdegradowanych w sieci osadniczej Śląska, PIN Instytut Śląski w Opolu, Opole.

Dziewoński K., 1962, Procesy urbanizacyjne we współczesnej Polsce, „Przegląd Geograficzny” t. 34, z. 3.

Golachowski S., 1965, Proces semiurbanizacji w województwie opolskim, „Kwartalnik Opolski” nr 11, s. 54-58.

Golachowski S., 1966, Urbanizacja wsi w województwie opolskim, [w:] Problemy ewolucji układów osadniczych na tle procesów urbanizacyjnych w Polsce, Warszawa, s. 45-65.

Golachowski S., 1967, Osadnictwo robotnicze na wsi na tle przemian struktury społeczno-zawodowej. Materiały na konferencję naukową poświęconą problemom osadnictwa robotniczego na wsi w woj. opolskim, Komisja Geografii Stosowanej PTG w Warszawie, Instytut Podstawowych Problemów Planowania Przestrzennego Politechniki Warszawskiej, Instytut Śląski w Opolu, Opole.

Golachowski S., 1969, Urbanizacja wsi w województwie opolskim, [w:] Studia nad miastami i wsiami śląskimi, red. S. Golachowski, Opole-Wrocław, s. 180-193.

Heffner K., 1984, Czynniki kształtujące strukturę przestrzenną Opola, „Kwartalnik Opolski” z. 3, s. 28-52.

Heffner K., 1986, Czynniki kształtujące przestrzenny rozwój Brzegu, „Kwartalnik Opolski” z. 4, s. 37-61.

Heffner K„ 1989, Popielów jako element nadodrzańskiego pasma osadniczego, „Kwartalnik Opolski" nr 2, s. 5-16.

Heffner K., 1991, Śląsk Opolski. Proces przekształceń ludnościowych i przestrzennych systemu osadnictwa wiejskiego, PIN Instytut Śląski w Opolu, Opole.

Heffner K., 1994, Procesy urbanizacyjne i przekształcenia funkcjonalne we wsiach Śląska Opolskiego. Diagnoza i ocena kierunków zmian, [w:] Rolnictwo i jego miejsce w rozwoju gospodarczym Opolszczyzny. Możliwości i kierunki przekształceń, red. M. Kłodziński, A. Rosner, Wyd. SGGW, Warszawa, s. 49-67.

Heffner K„ 2001, Transformacja układów osadniczych wsi a wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich, [w:] Wieś i rolnictwo na przełomie wieków, red. I. Bukraba-Rylska, A. Rosner, IRWiR PAN, Warszawa, s. 109-132.

Heffner K„ 2008, Problematyka związana z procesami semiurbanizacji w woj. opolskim, [w:] Obszary urbanizacji i semiurbanizacji wsi polskiej a możliwości ich rozwoju w ramach PROW 2007-2013, red. T. Markowski, Z. Strzelecki, Warszawa, s. 57-71, „Studia KPZK PAN", 1.119.

Heffner K., 2009, Ewolucja zróżnicowania rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich wPolsce, [w:] Wpływ idei zrównoważonego rozwoju na politykę państwa i regionów, t. 2: Problemy regionalne i lokalne, red. K. Michałowski, Wyd. Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, Białystok, s. 99-107.

Heffner K., Szczygielski K., 1992, Uwagi o możliwościach rozwoju Opola w perspektywie do 2010 r., „Śląsk Opolski” nr 1, s. 1-5.

Inspiring England’s urbanfringes: multi-functionality andplanning, 2004, N. Gallent, M. Shoard, J. Andersson, R. Oades, C. Tudor, „Local Environment: The International Journal of Justice and Sustainability”, 1469-6711, vol. 9, issue 3, s. 217-233.

Jakóbczyk-Gryszkiewicz J., 1995, Urbanizacja wsi w strefie podmiejskiej Łodzi, [w:] Urbanizacja wsi w obrzeżach miejsko-wiejskich, red. Z. J. Kamiński, Konferencja Naukowa, Katowice, 19-20 X 1995, Politechnika Śląska w Gliwicach, Katedra Planowania Przestrzennego i Urbanistyki UŚ w Katowicach, Katedra Geografii Ekonomicznej, Wydział Nauk o Ziemi UŚ w Katowicach, Katowice.

Jakubowicz E., 1977, Lokalne zespoły osadnicze na przykładzie regionu opolskiego, „Acta Universitatis Wratislaviensis” nr 359, Studia Geograficzne 39.

Jałowiecki B„ 1972, Procesy urbanizacji wsi w rejonie Kędzierzyn-Koźle, [w:] Ziemia kozielska. Studia i materiały, t. 2, red. J. Kroszel. Instytut Śląski w Opolu, Opole, s. 7-32.

Kachniarz T., 1963, Problemy przestrzenne urbanizacji wsi, „Biuletyn IUA” nr 16-17.

Kania C„ 1966, Ośrodki więzi społeczno-gospodarczej osiedli w województwie opolskim a problem urbanizacji, [w:] Problemy ewolucji układów osadniczych na tle procesów urbanizacyjnych w Polsce, Warszawa,
s. 129-167.

Kłodziński M., 1997, Istota wielofunkcyjnego rozwoju terenów wiejskich, [w:] Ekonomiczne i społeczne uwarunkowania i możliwości wielofunkcyjnego rozwoju wsi w Polsce, red. M. Kłodziński, A. Rosner, Wyd. SGGW, Warszawa.

Kusiński W., 1993, Regionalne zróżnicowanie poziomu urbanizacji w Polsce, „Czasopismo Geograficzne” t. 64, z. 1.

Meeus S. J., Gulinck H., 2008, Semi-Urban Areas in Landscape Research: A Review, Living Reviews in Landscape Research, 2(3), art. nr. lrlr-2008-3, s. 1-45. (cyt. z 2009-12-29): http://www.livingreviews.org/lrlr-2008-3
Mikołajewicz Z., 1973, Urbanizacja wsi w województwie opolskim, Instytut Śląski w Opolu, Opole.

Miszewska B., 1975, Zmiany sieci osadniczej Śląska Opolskiego w latach 1870-1960, „Acta Universitatis Wratislaviensis” nr 237, Prace Instytutu Geograficznego, seria B, s. 63-71.

Nawrocki E.,1971, Zespoły osiedli powiązane dojazdami do pracy w województwie opolskim, „Studia Społeczno-Ekonomiczne” t. 2, Opole, s. 134-144.

Problemy osadnictwa robotniczego na wsi, PWN, Warszawa 1971.

Problemy przestrzennego rozwoju ośrodków lokalnych (na przykładzie Korfantowa w województwie opolskim), red. K. Heffner, Instytut Śląski w Opolu, Opole 1987.

Prochownikowa A., 1975, Urbanizacja wsi czy deruralizacja? „Czasopismo Geograficzne” t. 46, z. 4. Wrocław.

Rajman J., 1962, Rozwój ośrodków przemysłowych nad Małą Panwią, Wyd. Śląsk, Katowice.

Rajman J„ 1964, Procesy urbanizacyjne w województwie opolskim w XX wieku, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie” z. 22, Prace Geograficzne, s. 273-293.

Rajman J„ 1969, Procesy urbanizacyjne w zewnętrznych strefach aglomeracji Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, „Studia Śląskie”, t. 15, s. 315-338.

Rajman J„ 1976, Wiejskie zespoły produkcyjno-osadnicze Opolszczyzny. Geneza i współczesne przeobrażenia, „Kwartalnik Opolski” nr 2, s. 18-29.

Rajman J., 1983, Urbanizacja południowej Polski. Syntetyczna ocena procesu, „Prace Geograficzne” t. 10, WSP w Krakowie, Kraków.

Rakowski W., 1975, Procesy urbanizacji wsi, „Studia KPZK PAN” t. 40, Warszawa.

Rakowski W., 1980, Uprzemysłowienie a proces urbanizacji, PWE, Warszawa.

Rauziński R., 1987, Migracje ze wsi do miast na Śląsku Opolskim w latach 1950-1980, „Acta Universitatis Wratislaviensis” nr 795, Studia Geograficzne 42, s. 95-102.

Stasiak A., 1982, Wybrane problemy zagospodarowania przestrzennego wsi polskiej, „Miasto” nr 5, s. 1-9.

Stola W., 1992, Struktura funkcjonalna wsi polskiej, „Biuletyn KPZK PAN” z. 158, Warszawa.

Struktury i procesy osadnicze, 1971, Instytut Śląski, Opole-Wrocław.

Terluin I., 2001, Rural Regions in the EU. Exploring Differences in Economic Development, „Nederlandse Geografische Studies” vol. 289.

Toth J„ 1988, Urbanizacio az Alfoldon, Akademiai Kiado, Budapest. The Process of Urbanisation in the Great Hungarian Plain.

Wilkin J„ 1999, Pozarolnicze funkcje obszarów wiejskich, „Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu” 1.1, z. 3, Rzeszów.

Zagożdżon A., 1964, Problematyka zespołów osadniczych, „Przegląd Geograficzny” z. 4, s. 387-398.

Zagożdżon A., 1966, Zespoły osadnicze o funkcjach nierolniczych jako forma urbanizacji wsi, [w:] Problemy ewolucji układów osadniczych na tle procesów urbanizacyjnych w Polsce, Warszawa, s. 103-128.

Zagożdżon A., 1971, Zespół osadniczy Zawadzkie, „Studia Społeczno-Ekonomiczne" t. 2, Opole, s. 145-152.

Zagożdżon A., 1978, Rozwój struktury przestrzennej strefy podmiejskiej Opola, „Acta Universitatis Wratislaviensis” nr 324, Prace Instytutu Geograficznego, seria B, z. 2, s. 3-18.

Zagożdżon A., 1987, Ośrodki lokalne w układach regionalnych - kraj a region, [w:] Problemy przestrzennego rozwoju ośrodków lokalnych (na przykładzie Korfantowa w województwie opolskim), red. K. Heffner, Instytut Śląski w Opolu, Opole, s. 9-52.

Zagożdżon A., 1988, Osadnictwo -trwałość i zmienność. Prawidłowość i logika a przypadkowość przemian dawnych i współczesnych, [w:] Procesy urbanizacji i przekształcenia miast w Polsce, Ossolineum, Wrocław, s. 57-74.

Zathey M., 2003, Wrocławska strefa suburbialna, [w:] XVI Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Funkcje metropolitalne i ich rola w organizacji przestrzeni, Uniwersytet Łódzki, Łódź, s. 239-246.

Zioło Z., 2008, Renesans badań nad procesami semiurbanizacji, [w:] Obszary urbanizacji i semiurbanizacji wsi polskiej a możliwości ich rozwoju w ramach PROW 2007-2013, red. T. Markowski, Z. Strzelecki, „Studia KPZK PAN”, t. 119, Warszawa, s. 163-169. Google Scholar