Miasto w osobistym wymiarze
Andrzej Majer
Abstrakt
Posiadanie własnej przestrzeni jest mocno zakorzenione w potrzebach człowieka. Miasto osobiste analizowane w tym tekście to metafora mająca na celu odzwierciedlenie sposobu widzenia i doświadczania miejskiej przestrzeni i zbiorowości mieszkańców, polegającego na kompresji całości miejskiej rzeczywistości do znacznie mniejszej struktury złożonej z obrazów, skojarzeń lub wrażeń odpowiadających skali percepcji jednostek, czyli mikro lub osobistej. Mikropolis może być czymś unikalnym w znaczeniu: niepowtarzalnym i indywidualnym. To fragment miasta uznawany za „swój” i część jego mieszkańców – rodzina, przyjaciele, koledzy, znajomi, sąsiedzi, również traktowani jako „swoi”. Innymi słowy, to jak gdyby własne miasto w mieście, swego rodzaju pars pro toto (część w miejsce całości), a zarazem parabola wyrażająca realne związki z miejskim środowiskiem. „Moje miasto”, „moja ulica”, „moi koledzy” – wszystko to obejmowane jest prawnym lub symbolicznym, znaczącym aktem posiadania ze względu na spędzone tu dzieciństwo, długotrwałe zamieszkiwanie, długoletnią pracę, stałe przebywanie i codzienne kontakty.
Słowa kluczowe:
doświadczanie przestrzeni, percepcja, relacje ze środowiskiem miejskimBibliografia
Abrahamson M., 2005, Urban enclaves: Identity and place in the world, Worth Publisher Macmillan, New York.
Altman I., 1977, Privacy regulation: Culturally universal or culturally specific?, “Journal of Social Issues” vol. 33, No. 3.
Bierwiaczonek K., 2008, Percepcja i waloryzacja przestrzeni miasta. Studium porównawcze z socjologii przestrzeni na przykładzie Będzina, Cieszyna, Mikołowa i Żywca, Wydawnictwo Górnośląskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Mysłowice.
Blakely E.J., Snyder M.G., 1997, Fortress America. Gated communities in the United States, Brookings Institution Press, Washington.
Durkheim É., 1999, O podziale pracy społecznej, przeł. E. Tarkowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Eco U., 1972, Pejzaż semiotyczny, przeł. M. Czerwiński, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Edensor T., 2004, Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, przeł. A. Sadza, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Florida R., 2010, Narodziny klasy kreatywnej oraz jej wpływ na przeobrażenia w charakterze pracy, wypoczynku, społeczeństwa i życia codziennego, przeł. T. Krzyżanowski, M. Penkala, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
Gieryn T.F., 2000, A space for place in sociology, “Annual Review of Sociology” 26.
Gifford R., 2002, Environmental psychology. Principles and practice, Optimal Books, Colville.
Gould P., White R., 1974, Mental maps, Penguin Books, London–New York.
Hall E.T., 1976, Ukryty wymiar, przeł. E. Hołówka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Heidegger M., 1977, Czym jest metafizyka?, [w:] idem, Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, przeł. K. Michalski et al., Czytelnik, Warszawa.
Jałowiecki B., 1982, Proces waloryzacji przestrzeni miejskiej, [w:] Przestrzeń i społeczeństwo, red. Z. Pióro, Książka i Wiedza, Warszawa.
Jałowiecki B., 2007, Fragmentacja i prywatyzacja przestrzeni, [w:] Gettoizacja polskiej przestrzeni miejskiej, red. B. Jałowiecki, W. Łukowski, Scholar, Warszawa.
Karwińska A., 2008, Gospodarka przestrzenna. Uwarunkowania społeczno-kulturowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Lefebvre H., 1991, The production of space, przeł. D. Nicholson-Smith, Basil Blackwell, Oxford.
Libura H., 1990, Percepcja przestrzeni miejskiej, Uniwersytet Warszawski. Instytut Gospodarki Przestrzennej, Warszawa.
Lynch K., 1960, The image of the city, The MIT Press, Cambridge.
Majer A., 1995, Lektura miasta, [w:] Zbiorowości terytorialne i więzi społeczne, red. P. Starosta, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Majer A., 2011, Miasto osobiste, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica” nr 36.
Małe ojczyzny – poczucie przynależności Polaków, 2009, Centrum Badania Opinii Społecznej, Komunikat z badań BS/151/2009.
McMillan D.W., Chavis D.M., 1986, Sense of community: A definition and theory, “Journal of Community Psychology” 14.
Ossowski S., 1984, Analiza socjologiczna pojęcia ojczyzny, [w:] idem, O ojczyźnie i narodzie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Piotrowski W., 1976, Społeczna osobowość miasta na przykładzie Łodzi, [w:] Znaczenie zabytków techniki i budownictwa XIX wieku w procesie przemian społecznych, red. A. Majer, Muzeum Historii Miasta Łodzi, Łódź.
Putnam R.D., 1995, Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, przeł. J. Szacki, Znak, Kraków.
Rewers E., 2005, Post-polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków.
Scott A.J., 2008, Resurgent metropolis: Economy, society and urbanization in an interconnected world, “International Journal of Urban and Regional Research” 32(3).
Short J.R., 2006, Urban theory. A critical assessment, Palgrave Macmillan, New York.
Starosta P., 2002, Społeczność lokalna, [w:] Encyklopedia socjologii, t. 4, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Tönnies F., 2008, Wspólnota i stowarzyszenie. Rozprawa o komunizmie i socjalizmie jako empirycznych formach kultury, przeł. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Tuan Y.-F., 1987, Przestrzeń i miejsce, przeł. A. Morawińska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Znamierowski Cz., 2001, Elita, ustrój i demokracja. Pisma wybrane, Aletheia, Warszawa.
Altman I., 1977, Privacy regulation: Culturally universal or culturally specific?, “Journal of Social Issues” vol. 33, No. 3.
Bierwiaczonek K., 2008, Percepcja i waloryzacja przestrzeni miasta. Studium porównawcze z socjologii przestrzeni na przykładzie Będzina, Cieszyna, Mikołowa i Żywca, Wydawnictwo Górnośląskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Mysłowice.
Blakely E.J., Snyder M.G., 1997, Fortress America. Gated communities in the United States, Brookings Institution Press, Washington.
Durkheim É., 1999, O podziale pracy społecznej, przeł. E. Tarkowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Eco U., 1972, Pejzaż semiotyczny, przeł. M. Czerwiński, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Edensor T., 2004, Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, przeł. A. Sadza, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Florida R., 2010, Narodziny klasy kreatywnej oraz jej wpływ na przeobrażenia w charakterze pracy, wypoczynku, społeczeństwa i życia codziennego, przeł. T. Krzyżanowski, M. Penkala, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
Gieryn T.F., 2000, A space for place in sociology, “Annual Review of Sociology” 26.
Gifford R., 2002, Environmental psychology. Principles and practice, Optimal Books, Colville.
Gould P., White R., 1974, Mental maps, Penguin Books, London–New York.
Hall E.T., 1976, Ukryty wymiar, przeł. E. Hołówka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Heidegger M., 1977, Czym jest metafizyka?, [w:] idem, Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, przeł. K. Michalski et al., Czytelnik, Warszawa.
Jałowiecki B., 1982, Proces waloryzacji przestrzeni miejskiej, [w:] Przestrzeń i społeczeństwo, red. Z. Pióro, Książka i Wiedza, Warszawa.
Jałowiecki B., 2007, Fragmentacja i prywatyzacja przestrzeni, [w:] Gettoizacja polskiej przestrzeni miejskiej, red. B. Jałowiecki, W. Łukowski, Scholar, Warszawa.
Karwińska A., 2008, Gospodarka przestrzenna. Uwarunkowania społeczno-kulturowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Lefebvre H., 1991, The production of space, przeł. D. Nicholson-Smith, Basil Blackwell, Oxford.
Libura H., 1990, Percepcja przestrzeni miejskiej, Uniwersytet Warszawski. Instytut Gospodarki Przestrzennej, Warszawa.
Lynch K., 1960, The image of the city, The MIT Press, Cambridge.
Majer A., 1995, Lektura miasta, [w:] Zbiorowości terytorialne i więzi społeczne, red. P. Starosta, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Majer A., 2011, Miasto osobiste, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica” nr 36.
Małe ojczyzny – poczucie przynależności Polaków, 2009, Centrum Badania Opinii Społecznej, Komunikat z badań BS/151/2009.
McMillan D.W., Chavis D.M., 1986, Sense of community: A definition and theory, “Journal of Community Psychology” 14.
Ossowski S., 1984, Analiza socjologiczna pojęcia ojczyzny, [w:] idem, O ojczyźnie i narodzie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Piotrowski W., 1976, Społeczna osobowość miasta na przykładzie Łodzi, [w:] Znaczenie zabytków techniki i budownictwa XIX wieku w procesie przemian społecznych, red. A. Majer, Muzeum Historii Miasta Łodzi, Łódź.
Putnam R.D., 1995, Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, przeł. J. Szacki, Znak, Kraków.
Rewers E., 2005, Post-polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków.
Scott A.J., 2008, Resurgent metropolis: Economy, society and urbanization in an interconnected world, “International Journal of Urban and Regional Research” 32(3).
Short J.R., 2006, Urban theory. A critical assessment, Palgrave Macmillan, New York.
Starosta P., 2002, Społeczność lokalna, [w:] Encyklopedia socjologii, t. 4, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Tönnies F., 2008, Wspólnota i stowarzyszenie. Rozprawa o komunizmie i socjalizmie jako empirycznych formach kultury, przeł. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Tuan Y.-F., 1987, Przestrzeń i miejsce, przeł. A. Morawińska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Znamierowski Cz., 2001, Elita, ustrój i demokracja. Pisma wybrane, Aletheia, Warszawa.
Majer, A. (2020). Miasto w osobistym wymiarze. Studia Miejskie, 21, 9–28. Pobrano z https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/sm/article/view/2526
Autorzy
Andrzej MajerStatystyki
Downloads
Download data is not yet available.
