Ewolucja kwartałów śródmiejskich Łodzi w kontekście kurczenia się miasta. Współczesne wyzwania
Mariusz Lamprecht
Abstrakt
Łódź należy do miast o wysokiej skali problemów społecznych i urbanistycznych. W ich rozwiązaniu pomóc ma rewitalizacja wielkoobszarowa wielkomiejskiej części miasta. Obejmie ona m.in. 30-hektarowy obszar położony w centrum Łodzi. Znaczenie tego obszaru dla funkcjonowania miasta jest kluczowe, będzie on bowiem strefą pośrednią pomiędzy kreowaną obecnie przestrzenią Nowego Centrum Łodzi i nowego dworca kolejowego a ulicą Piotrkowską, reprezentacyjną, handlowo-usługową ulicą i historyczną osią rozwoju miasta. Prezentowany tekst jest próbą oceny perspektyw rozwoju tej części Łodzi oraz szkicem niezbędnych działań prowadzących do włączenia omawianego fragmentu miasta w szerszy proces ożywienia śródmieścia. Z uwagi na położenie predestynujące omawiany obszar do funkcji pomostowej i rozwoju na jego obszarze ruchu pieszego w artykule szczególny nacisk położony został na zagadnienia wpisujące się w szeroką problematykę miasta przyjaznego pieszym.
Słowa kluczowe:
Łódź, rewitalizacja, ruch pieszych, miasto przyjazne pieszym, przestrzeń miejskaBibliografia
Aiello A., Ardone R., Scopelliti M., 2010, Neighbourhood planning improvement: Physical attributes, cognitive and affective evaluation and activities in two neighbourhoods in Rome, “Evaluation and Program Planning” 33.
Bazy Danych Obiektów Topograficznych, Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Łodzi.
Bell P.A., Baum A., Fisher J.D., Greene T.C., 2004, Psychologia środowiskowa (Environmental Psychology), Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Błaszak M., Przybylski Ł., 2010, Rzeczy są dla ludzi. Niepełnosprawność i idea uniwersalnego projektowania, Scholar, Warszawa.
Bolanowski T., 2013, Architektura okupowanej Łodzi. Niemieckie plany przebudowy miasta, Dom Wydawniczy Księży Młyn, Łódź.
Churchman A., 2003, Is there a place for children in the city, “Journal of Urban Design” 8(3).
Costa-Font J., Elvira D., Mascarilla-Miró O., 2009, ‘Ageing in place’? Exploring elderly people’s housing preferences in Spain, “Urban Studies” 46.2.
Czarnecki B., 2011, Przestrzenne aspekty przestępczości. Metoda identyfikacji czynników zagrożeń w przestrzeni miejskiej, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok.
Dębek M., Janda-Dębek B., 2013, Jakość życia w przestrzeniach zurbanizowanych – definicja, podsumowanie wyników badań oraz problemy metodologiczne, „Czasopismo Psychologiczne” t. 19, nr 2.
Diec A., 2010, Wzory preferencji przestrzeni architektonicznej, [w:] Miasto. Między przestrzenią a koncepcją przestrzeni, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Florida R., Mellander C., Stolarick K., 2011, Beautiful places: The role of perceived aesthetic beauty in community satisfaction, “Regional Studies” 45.1.
Forsyth A., Southworth M., 2008, Cities afoot – pedestrians, walkability and urban design, “Journal of Urban Design” vol. 13, No. 1.
Frumkin H., 2002, Urban sprawl and public health, “Public Health Reports” vol. 117.
Gehl J., 2014, Miasta dla ludzi, Wydawnictwo RAM, Kraków.
Geografia urbanistyczna, 2008, red. S. Liszewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Ginsbert-Gebert A., 1962, Łódź: studium monograficzne, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź.
Hall E.T., 1966, The hidden dimension, Doubleday, New York.
Hall M.R., Hall E.T., 1975, The fourth dimension in architecture: the impact of building on behaviour. Eero Saarinen’s administrative center for Deere & Company, Moline, Illinois, Sunstone Press, Santa Fe.
Heath G.W., Parra D.C., Sarmiento O.L., Andersen L.B., Owen N., Goenka S., Montes F., Brownson R.C., 2012,
Evidence-based intervention in physical activity: lessons from around the world, “The Lancet” 380(9838).
Heller C.A., 2002, Rewitalizacja obszarów miejskich. Praktyczny przewodnik: jak opracować plan rozwoju, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w Polsce. Projekt Bliźniaczy. Przygotowanie do wdrażania ERDF.
Jasiński A., 2013, Architektura w czasach terroryzmu: Miasto – przestrzeń publiczna – budynek, Wolters Kluwer, Warszawa.
Jewtuchowicz A., 2005, Terytorium i współczesne dylematy jego rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Juchnowicz S., 1965, Metoda wyznaczania zasięgu obszarów centrów miejskich. Niektóre problemy ich struktury funkcjonalno-przestrzennej, „Zeszyty Naukowe Politechniki Krakowskiej. Architektura” nr 12, z. 15.
Juchnowicz S., 1971, Śródmieścia miast polskich. Studia nad ukształtowaniem i rozwojem centrów, PAN, Komisja Urbanistyki i Architektury, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Kerr J., Rosenberg D., Frank L., 2012, The role of the built environment in healthy aging: Community design, physical activity, and health among older Adults, “Journal of Planning Literature” 27(1).
Kołodziej J., 1989, Ulica w koncepcjach uspokojenia ruchu, [w:] Sieć uliczna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Łódź.
Kołodziej J., Siemek T., 1983, Woonerf i strefy ruchu uspokojonego – nowe koncepcje projektowania komunikacji w obszarze mieszkaniowym (regulacje prawne i normatywne oraz uwarunkowania społeczne modernizacji wnętrz ulicznych), TUP, Warszawa.
Koter M., 1969, Geneza układu przestrzennego Łodzi przemysłowej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. Prace Geograficzne nr 79.
Lamprecht M., 2013, Fluctuations in the development of cities. A case study of Lodz, [w:] Spatial inequality and cohesion, red. T. Marszał, I. Pielesiak, Polska Akademia Nauk. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Warszawa. Studia Regionalia KPZK PAN vol. 38.
Lamprecht M., 2016, The role of the built environment in human life. Selected issues, “European Spatial Research and Policy” (w druku).
Laws G., 1993, “The land of old age”: Society’s changing attitudes toward urban built environments for elderly people, “Annals of the Association of American Geographers” 83.4.
Lennard H.L., Crowhurst Lennard S.H., 2000, The Forgotten Child. Cities for Well-Being of Children, A Gondolier Press Book, International Making Cities Livable Council, Carmel, California.
Maliszowa B., 1974, Śródmieście. Wybrane zagadnienia planowania, Arkady, Warszawa.
Marans R., 2012, Quality of urban life studies: An overview and implications for environment-behaviour research, “Procedia – Social and Behavioral Sciences” vol. 35.
Master plan realizacji programu Nowe Centrum Łodzi. Streszczenie zarządcze, Deloitte, www.uml.lodz.pl (dostęp 1.06.2016).
Michalski W., 2014, Konkurencyjność a proces depopulacji miast na przykładzie Łodzi, [w:] Budowanie przewagi konkurencyjnej miast. Wyzwania przyszłości, red. T. Domański, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Ogrodowczyk A., Marcińczak M., 2014, Łódź – od polskiego Manchesteru do polskiego Detroit?, [w:] Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, red. T. Stryjakiewicz, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Olszewski W., 2014, Diagnoza sytuacji demograficznej województwa łódzkiego w latach 2005‒2012, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica” 6(308).Our Common Future. Report of the World Commission on Environment and Development, www.un-documents.net/our-common-future.pdf (dostęp 1.06.2016).
Park S., 2008, Defining, measuring, and evaluating path walkability, and testing its impacts on transit users’ mode choice and walking distance to the station, University of California, Berkeley.
Perspektywy demograficzne województwa łódzkiego do 2030 r., 2005, Urząd Statystyczny w Łodzi, http://lodz.stat.gov.pl (dostęp 10.04.2015).
Prognoza ludności Łodzi na lata 2015–2050, Urząd Statystyczny w Łodzi, http://lodz.stat.gov.pl (dostęp 10.04.2015).
Rzeczyński B., 2010, Logistyka miasta w zarysie, Poznań.
Sambor A., Sarna S., Więckowski M., Zalewski A., 1989, Problemy parkowania w strukturach miejskich, [w:] Sieć uliczna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Łódź.
Sierakowski S., 1812, Architektura obejmująca wszelki gatunek murowania i budowania, t. 1, Drukarnia Akademicka, Kraków.
Stangel M., 2013, Kształtowanie współczesnych obszarów miejskich w kontekście zrównoważonego rozwoju, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.
Strategia zintegrowanego rozwoju Łodzi 2020+, Urząd Miasta Łodzi.
Szczepański M.S., Nurek S., 1997, Miasto i świat społeczny jego mieszkańców w perspektywie socjologicznej (szkic do syntezy), [w:] red. J. Kaczmarek, Współczesne przemiany struktur przestrzennych dużych miast. IX Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź.
Szukalski P., 2012, Sytuacja demograficzna Łodzi. Zapaść demograficzna miasta i jej skutki dla przyszłości Łodzi, Wydawnictwo Biblioteka, Łódź.
Szukalski P., 2013, Sytuacja demograficzna Łodzi. Porównanie z innymi wielkimi polskimi miastami, [w:] Zarządzanie rozwojem miast o zmniejszającej się liczbie mieszkańców (w kontekście perspektywy finansowej 2014–2020). Materiały z konferencji zorganizowanej przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej we współpracy z Ministerstwem Rozwoju, Kancelaria Senatu, Warszawa.
Szulczewska B., 2002, Teoria ekosystemu w koncepcjach rozwoju miast, Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa.
Uchwała nr XXV/589/16 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 10 lutego 2016 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji miasta Łodzi, Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego z dnia 14 marca 2016 r., poz. 1197.
Uproszczony lokalny program rewitalizacji wybranych terenów śródmiejskich oraz pofabrycznych Łodzi na lata 2004–2013, Uchwała nr XXXIV/568/04 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 14 lipca 2004 r.
Wojtyszyn B., 1989, Organizacja funkcjonalno-przestrzenna miejskich ośrodków usługowych w aspekcie ruchu pieszego, „Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej” nr 29.
Wysocka E., 2003, Wpływ społeczeństwa informacyjnego na zagospodarowanie przestrzenne, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, Warszawa.
Załącznik do Uchwały nr XXV/589/16 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 10 lutego 2016 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji miasta Łodzi, http://uml.lodz.pl/rewitalizacja (dostęp 1.02.2016).
Zubrzycka-Czarnecka A., 2012, Polityka miejska wobec starzenia się populacji miast – na przykładzie Polski, Francji i Kanady, „Problemy Polityki Społecznej” 18.
Bazy Danych Obiektów Topograficznych, Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Łodzi.
Bell P.A., Baum A., Fisher J.D., Greene T.C., 2004, Psychologia środowiskowa (Environmental Psychology), Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Błaszak M., Przybylski Ł., 2010, Rzeczy są dla ludzi. Niepełnosprawność i idea uniwersalnego projektowania, Scholar, Warszawa.
Bolanowski T., 2013, Architektura okupowanej Łodzi. Niemieckie plany przebudowy miasta, Dom Wydawniczy Księży Młyn, Łódź.
Churchman A., 2003, Is there a place for children in the city, “Journal of Urban Design” 8(3).
Costa-Font J., Elvira D., Mascarilla-Miró O., 2009, ‘Ageing in place’? Exploring elderly people’s housing preferences in Spain, “Urban Studies” 46.2.
Czarnecki B., 2011, Przestrzenne aspekty przestępczości. Metoda identyfikacji czynników zagrożeń w przestrzeni miejskiej, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok.
Dębek M., Janda-Dębek B., 2013, Jakość życia w przestrzeniach zurbanizowanych – definicja, podsumowanie wyników badań oraz problemy metodologiczne, „Czasopismo Psychologiczne” t. 19, nr 2.
Diec A., 2010, Wzory preferencji przestrzeni architektonicznej, [w:] Miasto. Między przestrzenią a koncepcją przestrzeni, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Florida R., Mellander C., Stolarick K., 2011, Beautiful places: The role of perceived aesthetic beauty in community satisfaction, “Regional Studies” 45.1.
Forsyth A., Southworth M., 2008, Cities afoot – pedestrians, walkability and urban design, “Journal of Urban Design” vol. 13, No. 1.
Frumkin H., 2002, Urban sprawl and public health, “Public Health Reports” vol. 117.
Gehl J., 2014, Miasta dla ludzi, Wydawnictwo RAM, Kraków.
Geografia urbanistyczna, 2008, red. S. Liszewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Ginsbert-Gebert A., 1962, Łódź: studium monograficzne, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź.
Hall E.T., 1966, The hidden dimension, Doubleday, New York.
Hall M.R., Hall E.T., 1975, The fourth dimension in architecture: the impact of building on behaviour. Eero Saarinen’s administrative center for Deere & Company, Moline, Illinois, Sunstone Press, Santa Fe.
Heath G.W., Parra D.C., Sarmiento O.L., Andersen L.B., Owen N., Goenka S., Montes F., Brownson R.C., 2012,
Evidence-based intervention in physical activity: lessons from around the world, “The Lancet” 380(9838).
Heller C.A., 2002, Rewitalizacja obszarów miejskich. Praktyczny przewodnik: jak opracować plan rozwoju, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w Polsce. Projekt Bliźniaczy. Przygotowanie do wdrażania ERDF.
Jasiński A., 2013, Architektura w czasach terroryzmu: Miasto – przestrzeń publiczna – budynek, Wolters Kluwer, Warszawa.
Jewtuchowicz A., 2005, Terytorium i współczesne dylematy jego rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Juchnowicz S., 1965, Metoda wyznaczania zasięgu obszarów centrów miejskich. Niektóre problemy ich struktury funkcjonalno-przestrzennej, „Zeszyty Naukowe Politechniki Krakowskiej. Architektura” nr 12, z. 15.
Juchnowicz S., 1971, Śródmieścia miast polskich. Studia nad ukształtowaniem i rozwojem centrów, PAN, Komisja Urbanistyki i Architektury, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Kerr J., Rosenberg D., Frank L., 2012, The role of the built environment in healthy aging: Community design, physical activity, and health among older Adults, “Journal of Planning Literature” 27(1).
Kołodziej J., 1989, Ulica w koncepcjach uspokojenia ruchu, [w:] Sieć uliczna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Łódź.
Kołodziej J., Siemek T., 1983, Woonerf i strefy ruchu uspokojonego – nowe koncepcje projektowania komunikacji w obszarze mieszkaniowym (regulacje prawne i normatywne oraz uwarunkowania społeczne modernizacji wnętrz ulicznych), TUP, Warszawa.
Koter M., 1969, Geneza układu przestrzennego Łodzi przemysłowej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. Prace Geograficzne nr 79.
Lamprecht M., 2013, Fluctuations in the development of cities. A case study of Lodz, [w:] Spatial inequality and cohesion, red. T. Marszał, I. Pielesiak, Polska Akademia Nauk. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Warszawa. Studia Regionalia KPZK PAN vol. 38.
Lamprecht M., 2016, The role of the built environment in human life. Selected issues, “European Spatial Research and Policy” (w druku).
Laws G., 1993, “The land of old age”: Society’s changing attitudes toward urban built environments for elderly people, “Annals of the Association of American Geographers” 83.4.
Lennard H.L., Crowhurst Lennard S.H., 2000, The Forgotten Child. Cities for Well-Being of Children, A Gondolier Press Book, International Making Cities Livable Council, Carmel, California.
Maliszowa B., 1974, Śródmieście. Wybrane zagadnienia planowania, Arkady, Warszawa.
Marans R., 2012, Quality of urban life studies: An overview and implications for environment-behaviour research, “Procedia – Social and Behavioral Sciences” vol. 35.
Master plan realizacji programu Nowe Centrum Łodzi. Streszczenie zarządcze, Deloitte, www.uml.lodz.pl (dostęp 1.06.2016).
Michalski W., 2014, Konkurencyjność a proces depopulacji miast na przykładzie Łodzi, [w:] Budowanie przewagi konkurencyjnej miast. Wyzwania przyszłości, red. T. Domański, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Ogrodowczyk A., Marcińczak M., 2014, Łódź – od polskiego Manchesteru do polskiego Detroit?, [w:] Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, red. T. Stryjakiewicz, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Olszewski W., 2014, Diagnoza sytuacji demograficznej województwa łódzkiego w latach 2005‒2012, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica” 6(308).Our Common Future. Report of the World Commission on Environment and Development, www.un-documents.net/our-common-future.pdf (dostęp 1.06.2016).
Park S., 2008, Defining, measuring, and evaluating path walkability, and testing its impacts on transit users’ mode choice and walking distance to the station, University of California, Berkeley.
Perspektywy demograficzne województwa łódzkiego do 2030 r., 2005, Urząd Statystyczny w Łodzi, http://lodz.stat.gov.pl (dostęp 10.04.2015).
Prognoza ludności Łodzi na lata 2015–2050, Urząd Statystyczny w Łodzi, http://lodz.stat.gov.pl (dostęp 10.04.2015).
Rzeczyński B., 2010, Logistyka miasta w zarysie, Poznań.
Sambor A., Sarna S., Więckowski M., Zalewski A., 1989, Problemy parkowania w strukturach miejskich, [w:] Sieć uliczna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Łódź.
Sierakowski S., 1812, Architektura obejmująca wszelki gatunek murowania i budowania, t. 1, Drukarnia Akademicka, Kraków.
Stangel M., 2013, Kształtowanie współczesnych obszarów miejskich w kontekście zrównoważonego rozwoju, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.
Strategia zintegrowanego rozwoju Łodzi 2020+, Urząd Miasta Łodzi.
Szczepański M.S., Nurek S., 1997, Miasto i świat społeczny jego mieszkańców w perspektywie socjologicznej (szkic do syntezy), [w:] red. J. Kaczmarek, Współczesne przemiany struktur przestrzennych dużych miast. IX Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź.
Szukalski P., 2012, Sytuacja demograficzna Łodzi. Zapaść demograficzna miasta i jej skutki dla przyszłości Łodzi, Wydawnictwo Biblioteka, Łódź.
Szukalski P., 2013, Sytuacja demograficzna Łodzi. Porównanie z innymi wielkimi polskimi miastami, [w:] Zarządzanie rozwojem miast o zmniejszającej się liczbie mieszkańców (w kontekście perspektywy finansowej 2014–2020). Materiały z konferencji zorganizowanej przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej we współpracy z Ministerstwem Rozwoju, Kancelaria Senatu, Warszawa.
Szulczewska B., 2002, Teoria ekosystemu w koncepcjach rozwoju miast, Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa.
Uchwała nr XXV/589/16 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 10 lutego 2016 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji miasta Łodzi, Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego z dnia 14 marca 2016 r., poz. 1197.
Uproszczony lokalny program rewitalizacji wybranych terenów śródmiejskich oraz pofabrycznych Łodzi na lata 2004–2013, Uchwała nr XXXIV/568/04 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 14 lipca 2004 r.
Wojtyszyn B., 1989, Organizacja funkcjonalno-przestrzenna miejskich ośrodków usługowych w aspekcie ruchu pieszego, „Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej” nr 29.
Wysocka E., 2003, Wpływ społeczeństwa informacyjnego na zagospodarowanie przestrzenne, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, Warszawa.
Załącznik do Uchwały nr XXV/589/16 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 10 lutego 2016 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji miasta Łodzi, http://uml.lodz.pl/rewitalizacja (dostęp 1.02.2016).
Zubrzycka-Czarnecka A., 2012, Polityka miejska wobec starzenia się populacji miast – na przykładzie Polski, Francji i Kanady, „Problemy Polityki Społecznej” 18.
Lamprecht, M. (2020). Ewolucja kwartałów śródmiejskich Łodzi w kontekście kurczenia się miasta. Współczesne wyzwania. Studia Miejskie, 23, 99–115. Pobrano z https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/sm/article/view/2558
Autorzy
Mariusz LamprechtStatystyki
Downloads
Download data is not yet available.
Inne teksty tego samego autora
- Mariusz Lamprecht, Zagospodarowanie przestrzenne miasta w warunkach zapaści demograficznej. Przykład Łodzi , Studia Miejskie: Tom 21 (2016)
