IDENTYFIKACJA ZASOBÓW DZIEDZICTWA KULTUROWEGO SOCMODERNIZMU W POLSCE
Ignacy Waleski
a:1:{s:5:"pl_PL";s:57:"Uniwersytet Łódzki, Szkoła Doktorska Nauk Społecznych";}Abstrakt
Dziedzictwo kulturowe jest zasobem złożonym i interpretowanym w różnych kontekstach.
Artykuł porusza kwestie specyficznego (bo młodego i naznaczonego brzemieniem historii) dziedzictwa
materialnego socmodernizmu. Ta dość mało rozpropagowana w opinii publicznej warstwa spuścizny kulturowej,
która może być uznana za tzw. dziedzictwo trudne (ang. dissonant heritage), budzi obecnie spore
kontrowersje. Przedmiotem niniejszego artykułu jest zasób materialnego dziedzictwa kulturowego powstałego
w czasach PRL, którego cechy fizjonomiczne i koncepcyjne pozwalają na sklasyfikowanie go jako zasób
socmodernistyczny. Celem pracy jest identyfikacja rozmiarów zasobu tego typu dziedzictwa w Polsce, które
ma potencjał stać się determinantą rozwoju. Niniejsza analiza diagnostyczna poprzedza szersze badania
dotyczące warunków wzmacniania potencjału endogenicznego miast w oparciu o zasoby dziedzictwa kulturowego
socmodernizmu. Struktura artykułu ma charakter dwuelementowy. Składa się z części teoretycznej
i empirycznej. Część teoretyczna porusza kwestie oceny socmodernistycznego dziedzictwa trudnego oraz
dylematy związane ze sposobami wartościowania go jako zasobu strategicznego dla określonych miast. Empiryczna
część pracy dotyczy identyfikacji rozmiaru oraz podstawowych właściwości socmodernistycznego
dziedzictwa trudnego w polskich miastach.
Słowa kluczowe:
socmodernizm, dziedzictwo trudne, dziedzictwo kulturowe, dziedzictwo kulturowe modernizmu socjalistycznegoBibliografia
Banaszkiewicz, Magdalena, Zbigniew Semik. 2019. The ‘dissonant’ heritage of Nowa Huta’s shelters: Between education and entertainment. Turyzm/Tourism 29(1), 7–14. https://doi.org/10.2478/tour-2019-0001.
DOI: https://doi.org/10.2478/tour-2019-0001
Google Scholar
Barucki, Tadeusz. 2015. Zielone Konie. Warszawa: Salix alba.
Google Scholar
Chabiera, Aleksandra. 2021. Rola dziedzictwa w dokumentach strategicznych gmin – wiedza i świadomość kluczowych urzędników gminnych. W: Rozwój lokalny i strategiczne zarządzanie rozwojem gminy w oparciu o dziedzictwo kulturowe. T. 2: Rozwój lokalny i strategiczne zarządzanie rozwojem gminy w oparciu o dziedzictwo kulturowe, (red.) Bartosz Skaldawski, Aleksandra Chabiera, Anna Kozioł, Adam Dąbrowski, Piotr Nowak, 57–63. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Ciarkowski, Błażej. 2017. Architektura wypoczynkowa w służbie polityki – kłopotliwe dziedzictwo ośrodków wypoczynkowych z czasów Polski Ludowej. Wiadomości Konserwatorskie 49, 19–25.
Google Scholar
Dmitruk, Michał. 2017. Osiedle im. Jana Zamoyskiego w Zamościu – realizacja założeń programu rządowego „PR-5” i późniejsze działania modernizacyjne. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych – Polska Akademia Nauk. Oddział w Lublinie 1, 67–82.
DOI: https://doi.org/10.35784/teka.1646
Google Scholar
Kobyliński, Zbigniew. 2011. Czym jest, komu jest potrzebne i do kogo należy dziedzictwo kulturowe? MAZOWSZE Studia Regionalne 7, 21–47.
Google Scholar
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, M.P. 2012, poz. 252.
Google Scholar
Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z dnia 17 października 2003. Dostęp: 22.01.2023. https://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Konwencja_o_ochronie_dz._niemater_2003.pdf.
Google Scholar
Light, Duncan. 2010. An Unwanted Past: contemporary tourism and the heritage of communism in Romania, International Journal of Heritage Studies 6(2), 145–160. https://doi.org/10.1080/135272500404197.
DOI: https://doi.org/10.1080/135272500404197
Google Scholar
Marciniak, Piotr. 2010. Doświadczenia modernizmu. Architektura i urbanistyka Poznania w czasach PRL. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.
Google Scholar
Murzyn-Kupisz, Monika, Dominika Hołuj i Jarosław Działek. 2022. Dziedzictwo kulturowe w badaniach. T. 3:Społeczno-ekonomiczne oddziaływanie dziedzictwa kulturowego. Stan badań oraz perspektywy i potrzeby badawcze w kontekście polskim. Warszawa–Kraków: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Google Scholar
Pakuła, Rafał. 2019. Miastoprojekt – Łódź swojemu miastu. Łódź: Wydawnictwo Księży Młyn.
Google Scholar
Panzera, Elisa. 2022. Cultural heritage and territorial identity. Mediolan: Springer Cham.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-94468-1
Google Scholar
Piekut, Marlena i Kamil Piekut. 2020. Konsumpcja dóbr kulturalno-rekreacyjnych przez mieszkańców miast. Studia Miejskie 40, 41–53. https://doi.org/10.25167/sm.1916.
DOI: https://doi.org/10.25167/sm.1916
Google Scholar
Pilarz, Karina. 2019. Ochrona dziedzictwa kulturowego i zabytków jako czynnik determinujący proces planowania przestrzennego. Metropolitan. Przegląd Naukowy 1(11), 40–49.
Google Scholar
Piliszka, Eugeniusz (red.). 1974. Systemy budownictwa mieszkaniowego i ogólnego. Warszawa: Arkady.
Google Scholar
Przygodzki, Zbigniew i Ignacy Waleski. 2021. Szacowanie wartości trudnego dziedzictwa kulturowego. Wycena dóbr nierynkowych metodą deklarowanych preferencji na przykładzie modernistycznego kompleksu biurowo‑handlowego. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica 1(352), 7–23.
DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6018.352.01
Google Scholar
Sepioł, Janusz. 2017. Architekci w trybach historii. Herito. Heritage, Culture & the Present 29, 44–59.
Google Scholar
Sokołowicz, Mariusz. 2015. Rozwój terytorialny w świetle dorobku ekonomii instytucjonalnej. Przestrzeń – Bliskość – Instytucje. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
DOI: https://doi.org/10.18778/8088-785-4
Google Scholar
Sokołowicz, Mariusz i Zbigniew Przygodzki. 2020. The value of ambiguous architecture in cities. The concept of a valuation method of 20th century post‑socialist train stations. Cities 104, 1–15. https://doi. org/10.1016/j.cities.2020.102786.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.cities.2020.102786
Google Scholar
Springer, Filip. 2011. Źle urodzone. Kraków: Krakater.
Google Scholar
Springer, Filip. 2013. Wanna z kolumnadą. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Google Scholar
Springer, Filip. 2016. Księga zachwytów. Warszawa: Agora.
Google Scholar
Strategia rozwoju Miasta Jeleniej Góry na lata 2014–2025. 2014. Jelenia Góra.
Google Scholar
Strategia rozwoju Zielonej Góry na lata 2012–2022. Cz. 2: Analiza SWOT, misja, wizja, cele i zadania strategiczne. 2012. Zielona Góra.
Google Scholar
Szafrańska, Ewa. 2016. Wielkie osiedla mieszkaniowe w mieście postsocjalistycznym. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
DOI: https://doi.org/10.18778/8088-210-2
Google Scholar
Wiśniewski, Michał. 2014/2015. (R)ewolucja: krakowska szkoła modernizmu. Herito: Heritage, Culture & the Present 17–18, 180–191.
Google Scholar
Zys, Adam. 2020. Szare bloki pokryli neonowymi kaflami. Alternatywa dla mdłej pastelozy. Dostęp:22.01.2023. https://www.whitemad.pl/szare-bloki-pokryli-neonowymi-kaflami-alternatywa-dla-mdlej--pastelozy/.
Google Scholar
Autorzy
Ignacy WaleskiStatystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Studia Miejskie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.