IDENTYFIKACJA ZASOBÓW DZIEDZICTWA KULTUROWEGO SOCMODERNIZMU W POLSCE

Ignacy Waleski

doi:10.25167/sm.4880

Opublikowane: 2022-12-29

Tom 44 (2022)

IDENTYFIKACJA ZASOBÓW DZIEDZICTWA KULTUROWEGO SOCMODERNIZMU W POLSCE

Ignacy Waleski

Studia Miejskie

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.25167/sm.4880

Abstrakt

Dziedzictwo kulturowe jest zasobem złożonym i interpretowanym w różnych kontekstach.
Artykuł porusza kwestie specyficznego (bo młodego i naznaczonego brzemieniem historii) dziedzictwa
materialnego socmodernizmu. Ta dość mało rozpropagowana w opinii publicznej warstwa spuścizny kulturowej,
która może być uznana za tzw. dziedzictwo trudne (ang. dissonant heritage), budzi obecnie spore
kontrowersje. Przedmiotem niniejszego artykułu jest zasób materialnego dziedzictwa kulturowego powstałego
w czasach PRL, którego cechy fizjonomiczne i koncepcyjne pozwalają na sklasyfikowanie go jako zasób
socmodernistyczny. Celem pracy jest identyfikacja rozmiarów zasobu tego typu dziedzictwa w Polsce, które
ma potencjał stać się determinantą rozwoju. Niniejsza analiza diagnostyczna poprzedza szersze badania
dotyczące warunków wzmacniania potencjału endogenicznego miast w oparciu o zasoby dziedzictwa kulturowego
socmodernizmu. Struktura artykułu ma charakter dwuelementowy. Składa się z części teoretycznej
i empirycznej. Część teoretyczna porusza kwestie oceny socmodernistycznego dziedzictwa trudnego oraz
dylematy związane ze sposobami wartościowania go jako zasobu strategicznego dla określonych miast. Empiryczna
część pracy dotyczy identyfikacji rozmiaru oraz podstawowych właściwości socmodernistycznego
dziedzictwa trudnego w polskich miastach.

Słowa kluczowe:

socmodernizm, dziedzictwo trudne, dziedzictwo kulturowe, dziedzictwo kulturowe modernizmu socjalistycznego

Pobierz pliki

Waleski

Zasady cytowania

Waleski, I. (2022). IDENTYFIKACJA ZASOBÓW DZIEDZICTWA KULTUROWEGO SOCMODERNIZMU W POLSCE. Studia Miejskie, 44, 89–103. https://doi.org/10.25167/sm.4880

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Banaszkiewicz, Magdalena, Zbigniew Semik. 2019. The ‘dissonant’ heritage of Nowa Huta’s shelters: Between education and entertainment. Turyzm/Tourism 29(1), 7–14. https://doi.org/10.2478/tour-2019-0001. DOI: https://doi.org/10.2478/tour-2019-0001
Google Scholar

Barucki, Tadeusz. 2015. Zielone Konie. Warszawa: Salix alba.
Google Scholar

Chabiera, Aleksandra. 2021. Rola dziedzictwa w dokumentach strategicznych gmin – wiedza i świadomość kluczowych urzędników gminnych. W: Rozwój lokalny i strategiczne zarządzanie rozwojem gminy w oparciu o dziedzictwo kulturowe. T. 2: Rozwój lokalny i strategiczne zarządzanie rozwojem gminy w oparciu o dziedzictwo kulturowe, (red.) Bartosz Skaldawski, Aleksandra Chabiera, Anna Kozioł, Adam Dąbrowski, Piotr Nowak, 57–63. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Ciarkowski, Błażej. 2017. Architektura wypoczynkowa w służbie polityki – kłopotliwe dziedzictwo ośrodków wypoczynkowych z czasów Polski Ludowej. Wiadomości Konserwatorskie 49, 19–25.
Google Scholar

Dmitruk, Michał. 2017. Osiedle im. Jana Zamoyskiego w Zamościu – realizacja założeń programu rządowego „PR-5” i późniejsze działania modernizacyjne. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych – Polska Akademia Nauk. Oddział w Lublinie 1, 67–82. DOI: https://doi.org/10.35784/teka.1646
Google Scholar

Kobyliński, Zbigniew. 2011. Czym jest, komu jest potrzebne i do kogo należy dziedzictwo kulturowe? MAZOWSZE Studia Regionalne 7, 21–47.
Google Scholar

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, M.P. 2012, poz. 252.
Google Scholar

Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z dnia 17 października 2003. Dostęp: 22.01.2023. https://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Konwencja_o_ochronie_dz._niemater_2003.pdf.
Google Scholar

Light, Duncan. 2010. An Unwanted Past: contemporary tourism and the heritage of communism in Romania, International Journal of Heritage Studies 6(2), 145–160. https://doi.org/10.1080/135272500404197. DOI: https://doi.org/10.1080/135272500404197
Google Scholar

Marciniak, Piotr. 2010. Doświadczenia modernizmu. Architektura i urbanistyka Poznania w czasach PRL. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.
Google Scholar

Murzyn-Kupisz, Monika, Dominika Hołuj i Jarosław Działek. 2022. Dziedzictwo kulturowe w badaniach. T. 3:Społeczno-ekonomiczne oddziaływanie dziedzictwa kulturowego. Stan badań oraz perspektywy i potrzeby badawcze w kontekście polskim. Warszawa–Kraków: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Google Scholar

Pakuła, Rafał. 2019. Miastoprojekt – Łódź swojemu miastu. Łódź: Wydawnictwo Księży Młyn.
Google Scholar

Panzera, Elisa. 2022. Cultural heritage and territorial identity. Mediolan: Springer Cham. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-94468-1
Google Scholar

Piekut, Marlena i Kamil Piekut. 2020. Konsumpcja dóbr kulturalno-rekreacyjnych przez mieszkańców miast. Studia Miejskie 40, 41–53. https://doi.org/10.25167/sm.1916. DOI: https://doi.org/10.25167/sm.1916
Google Scholar

Pilarz, Karina. 2019. Ochrona dziedzictwa kulturowego i zabytków jako czynnik determinujący proces planowania przestrzennego. Metropolitan. Przegląd Naukowy 1(11), 40–49.
Google Scholar

Piliszka, Eugeniusz (red.). 1974. Systemy budownictwa mieszkaniowego i ogólnego. Warszawa: Arkady.
Google Scholar

Przygodzki, Zbigniew i Ignacy Waleski. 2021. Szacowanie wartości trudnego dziedzictwa kulturowego. Wycena dóbr nierynkowych metodą deklarowanych preferencji na przykładzie modernistycznego kompleksu biurowo‑handlowego. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica 1(352), 7–23. DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6018.352.01
Google Scholar

Sepioł, Janusz. 2017. Architekci w trybach historii. Herito. Heritage, Culture & the Present 29, 44–59.
Google Scholar

Sokołowicz, Mariusz. 2015. Rozwój terytorialny w świetle dorobku ekonomii instytucjonalnej. Przestrzeń – Bliskość – Instytucje. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: https://doi.org/10.18778/8088-785-4
Google Scholar

Sokołowicz, Mariusz i Zbigniew Przygodzki. 2020. The value of ambiguous architecture in cities. The concept of a valuation method of 20th century post‑socialist train stations. Cities 104, 1–15. https://doi. org/10.1016/j.cities.2020.102786. DOI: https://doi.org/10.1016/j.cities.2020.102786
Google Scholar

Springer, Filip. 2011. Źle urodzone. Kraków: Krakater.
Google Scholar

Springer, Filip. 2013. Wanna z kolumnadą. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Google Scholar

Springer, Filip. 2016. Księga zachwytów. Warszawa: Agora.
Google Scholar

Strategia rozwoju Miasta Jeleniej Góry na lata 2014–2025. 2014. Jelenia Góra.
Google Scholar

Strategia rozwoju Zielonej Góry na lata 2012–2022. Cz. 2: Analiza SWOT, misja, wizja, cele i zadania strategiczne. 2012. Zielona Góra.
Google Scholar

Szafrańska, Ewa. 2016. Wielkie osiedla mieszkaniowe w mieście postsocjalistycznym. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: https://doi.org/10.18778/8088-210-2
Google Scholar

Wiśniewski, Michał. 2014/2015. (R)ewolucja: krakowska szkoła modernizmu. Herito: Heritage, Culture & the Present 17–18, 180–191.
Google Scholar

Zys, Adam. 2020. Szare bloki pokryli neonowymi kaflami. Alternatywa dla mdłej pastelozy. Dostęp:22.01.2023. https://www.whitemad.pl/szare-bloki-pokryli-neonowymi-kaflami-alternatywa-dla-mdlej--pastelozy/.
Google Scholar