Zasady teologii pośrednictwa w świetle chrystologii Paula Tillicha oraz ich implikacje dla myśli i praktyki katolickiej
Abstrakt
Paul Tillich, jeden z największych teologów protestanckich XX wieku, jest twórcą oryginalnego systemu teologicznego, w którym centralne miejsce zajmuje chrystologia. Choć teolog niechętnie operował pojęciem pośrednictwa, w swoim dziele przedstawił Chrystusa właśnie jako Pośrednika objawienia i zbawienia. Chrystologia Tillicha stanowi cenne źródło dla refleksji nad tym, czym jest pośrednictwo i według jakich zasad powinno być rozumiane i przedstawiane w teologii. Niniejszy artykuł przedstawia zasady kształtowania teologii pośrednictwa w oparciu o myśl Tillicha. W pierwszej części zasady te zostaną wyliczone i omówione, w drugiej zaś wyprowadzone zostaną wnioski związane z teologią i praktyką katolicką. Myśl Tillicha w tym zakresie okazuje się cennym przyczynkiem do dialogu ekumenicznego, skoro temat pośrednictwa stanowił od czasów reformacji jedną z głównych osi sporu międzywyznaniowego.
Paul Tillich, one of the greatest Protestant theologians of the twentieth century, is the creator of an original theological system in which Christology plays a central role. Although the theologian was reluctant to use the term “mediation”, in his work he presented Christ as the Mediator of revelation and salvation. Tillich's Christology is a valuable source of reflection on what mediation is and on what principles it should be understood and presented in theology. This article presents the principles of shaping the theology of mediation based on the thought of Tillich. In the first part, these principles will be listed and discussed, and in the second part, conclusions related to Catholic theology and practice will be drawn. Tillich's thought in this regard turns out to be a valuable contribution to the ecumenical dialogue, since the topic of mediation has been one of the main fields of the catholic-protestant dispute since the Reformation.
Słowa kluczowe:
Paul Tillich, chrystologia, pośrednictwo, duchowość katolicka, Christology, mediation, catholic spiritualityBibliografia
Barth Grzegorz. 2016. „Sakramentalność małżeństwa w relacji do Eucharystii”, Studia Teologii Dogmatycznej 2: 68–85.
Bernard z Clairvaux. 2000. Kazania o Najświętszej Maryi Pannie. Warszawa: Viator.
Cartledge Mark. 2015. The Mediation of the Spirit: Interventions in Practical Theology. Michigan: Eerdmans Publishing.
Czaja Andrzej. 2006. Traktat o Kościele. W Dogmatyka. T. 2. Red. Andrzej Czaja, Elżbieta Adamiak. Warszawa: Więź.
de Lubac Henri. 1997. Medytacje o Kościele. Kraków: WAM.
Ferré Nels F. S. 1961. Tillich’s View of the Church. W The Theology of Paul Tillich. Red. Charles W. Kegley, Robert W. Bretall, 248–264. New York: Macmillan.
Flis Jan. 2021. Pośrednik. W Encyklopedia katolicka. T. 16. Red. Edward Gigilewicz, kol. 94–96. Lublin: TN KUL.
Gesché Adolphe. 2005. Chrystus. Poznań: W Drodze.
Gilkey Langdon. 1995. Catholic Elements in Tillich’s Theology. W Paul Tillich’s Theological Legacy: Spirit and Community. Red. Frederick J. Parrella, 167–183. Berlin – New York: De Gruyter.
Jungmann Joseph A. 1968. “Mittelalterliche Frömmigkeit. Ihr Werden unter der Nachwirkung der christologischen Kämpfe”, Geist und Leben. Zeitschrift für christliche Spiritualität 41 (6): 429–443.
Krzemiński Krzysztof. 2002. Wspólnota w Duchu. Historiozbawcze posłannictwo Ducha Świętego w teologii Heriberta Mühlena. Lublin: KUL.
Łata Jan A. 1995. Odpowiadająca teologia Paula Tillicha. Wrocław – Oleśnica: Signum.
Łata Jan A. 1998. Zdrojów Mojżeszowych laska. Wrocław – Oleśnica.
Mariański Janusz. 2011. Katolicyzm polski – ciągłość i zmiana. Studium socjologiczne. Kraków: WAM.
Mech Krzysztof. 1997. Chrześcijaństwo i dialektyka w koncepcji Paula Tillicha. Kraków: Nomos.
Napadło Marcin. 2015. Pytanie o Boga… Filozofia religii Paula Tillicha. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy.
Napiórkowski Stanisław C. 2009. Moje drogi (czy bezdroża?) do teologii pośrednictwa. W Pośrednictwo podporządkowane Jedynemu Pośrednikowi. Red. Szymon Drzyżdżyk, 11–43. Kraków: Scriptum.
Paweł VI. 1974. Adhortacja apostolska „Marialis cultus”. Watykan: Liberia Editrice Vaticana.
Pek Kazimierz. 2009. Deus semper maior. Teologiczny obraz Boga w mariologii polskiej XX wieku. Lublin: KUL.
Schillebeeckx Edward. 1966. Chrystus, sakrament spotkania z Bogiem. Tłum. Andrzej Zuberbier. Kraków: Znak.
Tillich Paul. 1987. Religious Symbols and Our Knowledge of God. W Main Works/Hauptwerke. T. 4. Red. John P. Clayton, 395–404. Berlin – New York: De Gruyter.
Tillich Paul. 1992. A Reinterpretation of the Doctrine of the Incarnation. W Main Works/Hauptwerke. T. 6. Red. Gert Hummel, 305–318. Berlin – New York: De Gruyter
Tillich Paul. 1994. Pytanie o Nieuwarunkowane. Tłum. Juliusz Zychowicz. Kraków: Znak.
Tillich Paul. 2004. Teologia systematyczna. T. 1. Tłum. Józef Marzęcki. Kęty: Antyk.
Tillich Paul. 2004. Teologia systematyczna. T. 2. Tłum. Józef Marzęcki. Kęty: Antyk.
Vanhoye Albert. 2009. Jezus Chrystus, nasz Arcykapłan. Pelplin: Bernardinum.
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Studia Oecumenica
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2022 Studia Oecumenica
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0
Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.
