Die Wiederentdeckung der Bedeutung der Gebetsformel per Christum durch Josef Andreas Jungmann
Marcin Worbs
Wydział Teologiczny Uniwersytetu OpolskieAbstrakt
The per Christum – “through Christ” – prayer formula, already authenticated in the New Testament, was part of the common liturgical heritage of all Christians until the 4th century. The genesis and meaning of this formula, which expresses Christ’s mediation in liturgical prayer, were thoroughly scrutinized both in historical and theological terms by J.A. Jungmann. The contribution of this scientist to the rediscovery of the role of the per Christum formula is the subject of this article. At the outset it discusses some of Jungmann’s insightful historical research results, and then presents his theological interpretations of the formula. The last part is an attempt to evaluate Jungmann’s research achievements.
Już w Nowym Testamencie poświadczona modlitewna formuła per Christum – „przez Chrystusa” do IV w. należała do wspólnego dziedzictwa liturgicznego wszystkich chrześcijan. Geneza i znaczenie tej wyrażającej pośrednictwo Chrystusa w liturgicznej modlitwie formuły zostały gruntownie przebadane zarówno w aspekcie historycznym, jak i teologicznym przez J.A. Jungmanna. Wkład tego uczonego w ponowne odkrycie roli formuły per Christum jest przedmiotem niniejszego artykułu. Najpierw omówiono w nim niektóre wyniki wnikliwych badań historycznych przeprowadzonych przez Jungmanna, a następnie przedstawiono jego teologiczne interpretacje formuły. W ostatniej części została podjęta próba oceny badawczych dokonań Jungmanna.
Słowa kluczowe:
prayer formula per Christum, liturgy, Christ’s mediation, Josef Andreas Jungmann, modlitewna formuła per Christum, liturgia, pośrednictwo ChrystusaBibliografia
Casel Odo. 1927. „J.A. Jungmann S.J. Die Stellung Christi im liturgischen Gebet“. Jahrbuch für Liturgiewissenschaft 7: 177–178.
Google Scholar
Dietz Otto. 1975. Pater oecumenicus. In J.A. Jungmann. Ein Leben für Liturgie und Kerygma. Ed. Balthasar Fischer, Hans Bernhard Meyer, 40–42. Innsbruck – Wien – München: Tyrolia.
Google Scholar
Fischer Balthasar. 19802. Vom Beten zu Christus. In Gott feiern. Theologische Anregungen und geistliche Vertiefung zur Feier von Messe und Stundengebet. Ed. Josef G. Plögler, 94–99. Freiburg – Basel – Wien: Herder.
Google Scholar
Gerhards Albert. 1982. „Zu wem beten? Die These Josef Andreas Jungmanns (+ 1975) über den Adressaten des Eucharistischen Hochgebets im Licht der neueren Forschung“. Liturgisches Jahrbuch 32: 219‒230.
Google Scholar
Gerhards Albert. 1993. „Zur Frage der Gebetsanrede im Zeitalter jüdisch-christlichen Dialogs“. Trierer Theologische Zeitschrift 102: 245‒257.
Google Scholar
Jungmann Josef A. 1925. Die Stellung Christi im liturgischen Gebet. Münster: Aschendorff.
Google Scholar
Jungmann Josef A. 1936. Die Frohbotschaft und unsere Glaubensverkündigung. Regensburg: Pustet.
Google Scholar
Jungmann Josef A. 1939. Die liturgische Feier. Grundsätzliches und Geschichtliches über Formgesetze der Liturgie. Regensburg: Pustet.
Google Scholar
Jungmann Josef A. 1946. „Durch Christus unsern Herrn“. Der große Entschluß 1: 11–12.
Google Scholar
Jungmann Josef A. 1954. „Zur neuen Übersetzung des Canon Missae“. Liturgisches Jahrbuch 4: 35‒43.
Google Scholar
Jungmann Josef A. 19572. Der Gottesdienst der Kirche auf dem Hintergrund seiner Geschichte kurz erläutert. Innsbruck – Wien – München: Tyrolia
Google Scholar
Jungmann Josef A. 19622. Die Stellung Christi im liturgischen Gebet – mit Nachträgen des Verfassers. Münster: Aschendorff.
Google Scholar
Jungmann Josef A. 19625. Missarum sollemnia. Eine genetische Erklärung der römischen Messe. Bd. 1. Wien – Freiburg – Basel: Herder.
Google Scholar
Jungmann Josef A. 19625. Missarum sollemnia. Eine genetische Erklärung der römischen Messe. Bd. 2. Wien – Freiburg – Basel: Herder.
Google Scholar
Jungmann Josef A. 1963. Glaubensverkündigung im Lichte der Frohbotschaft. Innsbruck – Wien – München: Tyrolia.
Google Scholar
Jungmann Josef A. 1964. „Die theologischen Grundlagen der Konstitution des II. Vatikanischen Konzils über die Liturgie“. Musica Sacra 84: 183‒192.
Google Scholar
Jungmann Josef A. 1964. Wesen und Würde christlichen Gottesdienstes. In Gottesdienst nach dem Konzil. Rd. Anton Hänggi, 52‒66. Mainz: Matthias Grünewald.
Google Scholar
Jungmann Josef A. 1964. Wirkende Kräfte im liturgischen Werden. In Gott in Welt. Festgabe für Karl Rahner. Bd. 2. Ed. Johann Baptist Metz u.a., 229‒245. Freiburg i. Br. – Basel – Wien: Herder.
Google Scholar
Jungmann Josef A. 1966. Frömmigkeitsformen. In Handbuch der Kirchengeschichte. Bd. 3. Ed. Hubert Jedin, 356‒364. Freiburg i. Br. – Basel – Wien: Herder.
Google Scholar
Jungmann Josef A. 1970. Messe im Gottesvolk. Ein nachkonziliarer Durchblick durch Missarum sollemnia. Freiburg – Basel – Wien: Herder.
Google Scholar
Jungmann Josef A. 2013. Liturgia pierwotnego Kościoła do czasów Grzegorza Wielkiego. Tłum. Teresa Lubowiecka. Kraków: Tyniec.
Google Scholar
Richter Klemens. 2015. Feiernde Gemeinde. Die Identität der Kirche und ihr Gottesdienst – eine Aufsatzsammlung. Münster: Aschendorff.
Google Scholar
Schade Herwarth von. 1975. Ökumenische Zusammenarbeit. In J.A. Jungmann. Ein Leben für Liturgie und Kerygma, Ed. Balthasar Fischer, Hans Bernhard Meyer, 130–131. Innsbruck – Wien – München: Tyrolia.
Google Scholar
Autorzy
Marcin WorbsStatystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Studia Oecumenica
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2022 Studia Oecumenica
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0
Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.
Inne teksty tego samego autora
- Marcin Worbs, Dwa typy reformacyjnych liturgii Wieczerzy Polskiej , Studia Oecumenica: Tom 21 (2021)