„Który ten jedyny z tych trzech dla nas, katolików, odpowiedni, dobrze wiecie”

Łukasz Damian Libowski

Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
https://orcid.org/0000-0001-6175-0823

Abstrakt

W artykule niniejszym przedstawia się argumenty, jakimi 26 kwietnia 1925 r. w czasie okolicznościowego kazania posłużył się ks. Jan Melzer, by skłonić powierzonych swej duszpasterskiej pieczy wiernych do głosowania w odbywających się tego dnia w ich kraju, Republice Weimarskiej, wyborach prezydenckich na Wilhelma Marxa, katolika. W pierwszej części tekstu prezentowane są argumenty, za pomocą których namawiał ks. Melzer swoich parafian do ostrożnego i przemyślanego uczestnictwa w wyborach. Argumenty te są dwa: pierwszy opiera się na fakcie ważności wyborów, drugi na fakcie, że kampania wyborcza pełna była zakłamania. Z kolei w drugiej, zasadniczej, części tekstu przedkłada się argumenty, którymi ks. Melzer usiłował przekonać swoich słuchaczy do rzeczy bardzo już konkretnej, mianowicie do głosowania na katolika właśnie. Wśród argumentów tych daje się wyodrębnić dwie podgrupy: pierwszą tworzą argumenty natury ogólnej,
a więc te, które nie dotyczą osób kandydatów, drugą znowuż te, w których odnosi się Melzer do osób kandydatów, do ich przymiotów czy kompetencji. Argumenty z podgrupy pierwszej to: argument z wierności sumieniu, argument z obowiązku, argument z autorytetu, księżowskiego i biskupiego, oraz argument z konieczności wynagrodzenia za bliżej nieznane wydarzenia, jakie miały miejsce w Wojnowicach 19 kwietnia 1925 r. Na podgrupę wtórą składa się natomiast jeden tylko argument: argument z „natury” kandydatów w dwóch wersjach, negatywnej i pozytywnej. Wywód wieńczą trzy uwagi podsumowujące.

Słowa kluczowe:

ks. Jan Melzer, Wilhelm Marx, wybory prezydenckie w Republice Weimarskiej w 1925 r., Kościół a polityka, kazanie polityczne, argumentacja