ETYKA PUBLIKACJI

Publikacja tekstów na łamach półrocznika „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” odbywa się zgodnie z Kodeksem Postępowania Komitetu ds. Etyki Wydawniczej (Committee on Publication Ethics – COPE). Wszystkie strony zaangażowane w proces publikacji (redakcja czasopisma, autorzy, recenzenci) zobowiązani są do stosowania standardów zachowań etycznych obowiązujących w czasopiśmie.

 Obowiązki Autorów

 Autorstwo oznacza osoby, które miały znaczący wpływ na ustalenie koncepcji, założeń, metod badawczych oraz na realizację zamysłu badawczego. Szczegółowo autorem artykułu jest osoba, która w znacznej mierze przyczyniła się do powstania koncepcji pracy, bądź do analizy i interpretacji danych; sporządziła pierwotną wersję tekstu lub dokonała jego krytycznej oceny, wnosząc znaczący wkład intelektualny; podjęła decyzję o ostatecznym kształcie tekstu w wersji, w jakiej ma zostać opublikowany. W przypadku przygotowania tekstu przez kilku autorów, każdy z nich jest zobowiązany do złożenia oświadczenia o wkładzie w jego powstanie i wymaga odrębnej zgody na zgłoszenie go do publikacji w czasopiśmie „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego”. Należy przy tym podać informację o charakterze wkładu każdego z autorów (np. „Wkład poszczególnych autorów: AB odpowiada za koncepcję badań; CD zgromadził dane. Obydwaj autorzy współtworzyli pierwotny tekst artykułu”; lub: „Poszczególni autorzy złożyli następujące deklaracje odnośnie do swojego udziału w procesie badawczym: koncepcja badań: pierwszy autor; analiza danych: drugi autor; tworzenie tekstu: pierwszy i drugi autor”). Informacje te zostaną zamieszczone w opublikowanym tekście. Osoby, które uczestniczyły w niektórych częściach pracy badawczej, której efektem jest artykuł, powinny zostać wymienione w sekcji „Podziękowanie”. Główny autor (lub autor, do którego należy kierować korespondencję) powinien zapewnić, że wszyscy współautorzy (zgodnie z powyższą definicją) są ujęci jako współautorzy artykułu, że nie ma wśród nich osób nieodpowiednich oraz, że wszyscy widzieli i zatwierdzili ostateczną wersję artykułu oraz zgodzili się na jego publikację.

 W przypadku, kiedy w powstawaniu tekstu oraz poprzedzających je badaniach brała udział więcej niż jedna osoba, w artykule, zgodnie z wytycznymi COPE, wszelkie zmiany informacji o autorstwie wymagają pisemnej zgody wszystkich autorów. Zgodę taką każdy z nich powinien wyrazić oddzielnie w liście elektronicznym skierowanym bezpośrednio do redaktora naczelnego czasopisma. Zgoda każdego z autorów na zmianę informacji o autorstwie składanego do publikacji lub wydanego już artykułu musi przybrać formę pisemnego oświadczenia. Obowiązek podania jednoznacznie określonej przyczyny proponowanej zmiany oraz koordynowania interakcji między autorami a redaktorem naczelnym spoczywa na autorze-korespondencie. Jeśli autorom nie uda się osiągnąć porozumienia, powinni odwołać się do władz rodzimych jednostek, w których gestii leży podjęcie ostatecznej decyzji. Redakcja nie podejmuje się pośredniczenia w tego rodzaju sporach. Jeśli opisana procedura dotyczy opublikowanego już artykułu, zmiana informacji o autorstwie odbywa się w trybie publikacji nowego artykułu zawierającego korektę.

 Rzetelność prac naukowych jest podstawowym elementem ich jakości, w związku z czym autorzy powinni zaprezentować wyniki badań w sposób kompetentny, wiarygodny, uczciwy i nie budzący wątpliwości. Autor zobowiązuje się do publikacji oryginalnych prac naukowych, czyli takich, które nie zostały dotąd zgłoszone do publikacji w innym czasopiśmie lub innym wydawnictwie (np. rozdział w monografii). Równoległe złożenie tego samego tekstu do innej publikacji stanowi naruszenie zasad etycznych. Niedopuszczalne jest wielokrotne, zbędne lub równoczesne publikowanie tego samego tekstu. Kluczowym kryterium oceny zgłoszonego tekstu jest obiektywizm analiz oraz niebudząca wątpliwości prezentacja problemu badawczego. Nieprawdziwe twierdzenia, fałszowanie wyników badań, manipulacja danymi, uważane są za nieetyczne i nie są akceptowane.

 W każdym przypadku, gdy w tekście przywoływane są twierdzenia, wyniki badań lub dane opracowane przez innych autorów, fragment taki musi być opatrzony przypisem i/lub zamieszczony w formie cytatu. Autorzy powinni przygotować tekst w oparciu o najnowszą literaturę przedmiotu, kluczową dla prezentacji problemu badawczego. Informacje uzyskane w rozmowie lub korespondencji z osobami trzecimi mogą być przytoczone w tekście jedynie po uzyskaniu wyraźnej, pisemnej zgody takich osób.

Przed zgłoszeniem tekstu należy złożyć oświadczenie o braku zagrożenia naruszenia etyki publikowania związanymi z autorstwem, określanymi terminami ghostwriting (autorzy widma) i guest authorship (autorstwo gościnne). Ghostwriting oznacza sytuację, kiedy osoba, która w znaczącym stopniu przyczyniła się do powstania publikacji, nie została ujawniona jako jej autor lub też, w przypadku wkładu o charakterze ściśle technicznym, niekwalifikującym takiej osoby do miana autora, jej wkład nie został w publikacji opisany. Guest authorship stanowi sytuację odwrotną, w której jakaś osoba wymieniona jest w publikacji jako autor, choć jej wkład w powstanie tekstu jest niewystarczający lub go brakuje.

 W przypadku ujawnienia, że autor publikacji dopuścił się zachowania nieetycznego – jak plagiat, fałszowanie danych czy ponowna publikacja wydanej już uprzednio pracy bądź jej części (tzw. autoplagiat) – redakcja zwróci się do niego z prośbą o wyjaśnienia, a następnie podejmie odpowiednie kroki, przewidziane w wytycznych COPE. Na późniejszym etapie postępowania może to oznaczać zawiadomienie władz jednostki naukowej autora, odrzucenie danego artykułu, a także odmowę publikowania w czasopiśmie jakichkolwiek tekstów autorstwa osoby działającej nagannie. W sytuacji, kiedy autor znajdzie znaczące błędy lub nieścisłości we własnej pracy, która została opublikowana, jego obowiązkiem jest niezwłoczne powiadomienie redakcji czasopisma oraz współpraca z nią w celu wycofania artykułu albo opublikowania odpowiedniej erraty.

 Obowiązki Redakcji

 Redakcja czasopisma „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” podejmuje decyzję w sprawie publikacji zgłoszonego tekstu, kierując się przede wszystkim naukowym charakterem analiz, zgodnością z profilem tematycznym czasopisma, a także dążeniem do wyeliminowania przypadków plagiatu oraz praktyk określanych mianem guest authorship i ghostwriting. Redakcja podejmuje decyzję o przyjęciu do druku zgłoszonych tekstów wyłącznie w oparciu o ich zawartości merytorycznej bez względu na rasę, płeć, orientację seksualną, przekonania religijne, pochodzenie etniczne, obywatelstwo lub upodobania polityczne autora(-ów). Redaktor nie ujawnia żadnych informacji o rozpatrywanym artykule nikomu poza autorem(-ami), recenzentami lub potencjalnymi recenzentami, a w razie uzasadnionej potrzeby członkami rady naukowej czasopisma.

 Redakcja podejmując decyzję o publikacji tekstu kieruje się polityką komitetu redakcyjnego czasopisma, jak również wymogami prawnymi regulującymi sprawy zniesławienia, naruszania praw autorskich i plagiatu. Redakcja kieruje się normami przyjętymi w publikacjach akademickich, wyklucza praktyki naruszające normy etyczne i intelektualne, oraz jest zawsze gotowa do publikowania poprawek, wyjaśnień, anulowań i przeprosin, jeśli zajdzie taka potrzeba. Redakcja zobowiązuje się do zapewnienia, że reklama, przedruk lub inne dochody handlowe czasopisma nie mają wpływu na decyzje w procesie redakcyjnym.

 Redakcja zobowiązuje się do zapewnienia sprawiedliwej i merytorycznej recenzji. Przed rozpoczęciem procesu rozpatrywania artykułu redaktor powinien rozeznać ewentualne konflikty interesów wynikające z konkurencji, współpracy lub innych relacji i powiązań z każdym z autorów lub instytucji związanych z artykułami proponowanymi do publikacji. W przypadku zaistnienia takich sytuacji redaktor zwraca się do współredaktorów lub innych członków redakcji o podjęcie się procesu rozpatrywania artykułu i jego recenzji. Redakcja wymaga od wszystkich współpracowników ujawnienia istniejących konfliktów interesów konkurencyjnych i wnosi poprawki, gdy sprzeczne interesy zostały ujawnione po opublikowaniu artykułu. Jeśli to konieczne, powinny być podjęte inne odpowiednie działania, np. wycofanie publikacji lub opublikowanie sprostowania.

 W przypadku skarg o naruszenie zasad etyki publikacji naukowych, skierowanych do redakcji, autor/autorzy zgłoszonego do publikacji tekstu są informowani pisemnie o zarzutach z prośbą o ustosunkowanie się do nich. W przypadku braku odpowiedzi, o sprawie informowane jest instytucja, w której afiliowani są autorzy.

 Tekst pozytywnie zaopiniowany przez dwóch recenzentów zewnętrznych kierowany jest do publikacji. W przypadku warunkowego dopuszczenia do publikacji (gdy recenzenci wskazują konieczność wprowadzenia zmian i/lub uzupełnień), autor informowany jest pisemnie o potrzebie dokonania korekty merytorycznej tekstu. Negatywna ocena tekstu przez dwóch recenzentów skutkuje odrzuceniem tekstu, o czym autor zostaje informowany pisemnie.

 Obowiązki Recenzentów

 Każdy zgłoszony do publikacji artykuł naukowy recenzowany jest przez dwóch niezależnych recenzentów zewnętrznych. Przyjęta przez czasopismo „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” procedura double-blind gwarantuje, że autor i recenzenci nie znają swych tożsamości.

 Recenzent wybrany przez Redakcję czasopisma „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” do oceny zgłoszonego tekstu, jest zobowiązany do poinformowania redakcji o braku możliwości oceny tekstu z uwagi na brak kwalifikacji lub brak czasu. W takim przypadku Redakcja wskazuje niezwłocznie innego recenzenta.

 Tekst przekazany do recenzji jest traktowany jako materiał poufny. Recenzent nie może pokazywać i/lub omawiać tekstu z innymi osobami niż członkowie redakcji czasopisma. Wyniki badań, dane, opinie, twierdzenia zawarte w tekście zgłoszonym do publikacji nie mogą być wykorzystane przez recenzenta w jego własnych badaniach do czasu publikacji artykułu.

 Podstawowym obowiązkiem recenzenta jest obiektywna ocena tekstu. Krytyka czyniona ze względów osobistych jest niewłaściwa. Wszelkie komentarze, oceny i sugestie powinny być wskazane w sposób jasny i wsparte argumentami. W procesie recenzowania uwzględniane są następujące kryteria: oryginalny i naukowy charakter zgłoszonego tekstu; zgodność z profilem tematycznym czasopisma; sposób realizacji celów naukowych i jasna prezentacja problemu badawczego; właściwe wykorzystanie literatury przedmiotu; należyte uzasadnienie twierdzeń i wniosków. Szczegółowe zasady procedury recenzowania przyjętej przez czasopismo „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” zamieszczone są na stronie internetowej w informacjach dla autorów.

 Recenzent informuje Redakcję o podejrzeniu dokonania plagiatu lub tzw. autoplagiatu przez osobę zgłaszającą tekst do publikacji, wskazując fragment/fragmenty tekstu budzące wątpliwości.

 Zapobieganie i wykrywanie przypadków plagiatu

 Plagiat we wszystkich formach stanowi praktykę nieetyczną i nie jest w żaden sposób akceptowany. W przypadku podejrzenia o plagiat, redakcja czasopisma „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” stosuje procedurę sprawdzającą z udziałem recenzentów i osoby zgłaszającej tekst. W przypadku potwierdzenia nieprawnego użycia tekstu, twierdzeń, wyników badań, danych, autor zgłoszonego do publikacji artykułu jest informowany na piśmie o odrzuceniu tekstu. W przypadku braku odpowiedzi o sprawie zawiadamiana jest instytucja, w której afiliowany jest autor. W przypadku tzw. autoplagiatu, gdy autor w zgłoszonym do publikacji artykule zamieszcza wcześniej opublikowane fragmenty tekstu własnego autorstwa, redakcja czasopisma „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” informuje pisemnie o odmowie publikacji artykułu z uwagi na brak oryginalnego charakteru analiz.

 Konflikt interesów

 Do konfliktu interesów dochodzi wtedy, kiedy autor (lub jednostka, którą reprezentuje), recenzent albo redaktor zaangażowani są w ekonomiczne lub osobiste relacje, które w nieodpowiedni sposób wpływają na ich działania. Innymi, pokrewnymi określeniami tego zjawiska są: konflikt zobowiązań i konflikt lojalności. Oczywiste przykłady konfliktu interesów związane są z relacjami ekonomicznymi, takimi jak zatrudnienie, otrzymywanie wynagrodzeń, dokonywanie płatnych konsultacji i ekspertyz. Sytuacje tego rodzaju niosą także ze sobą ryzyko podważenia wiarygodności czasopisma, autorów, a nawet samych badań naukowych. Do źródeł konfliktu interesów mogą jednak zaliczać się także relacje osobiste czy współzawodnictwo naukowe, polityczne lub intelektualne pasje itp. Każdy autor oraz recenzent, w którego przypadku występuje jakiegokolwiek rodzaj konfliktu interesów, zobowiązany jest zgłosić ten fakt redakcji i w razie uzasadnionej przyczyny odstąpić od wyznaczonych zadań.