The Ethics of Albert Schweitzer  as an Inspiration for Global Ethics

Roman Globokar

doi:10.25167/sth.2049

Opublikowane: 2020-06-20

Tom 40 Nr 1 (2020)

Etyka Alberta Schweitzera jako inspiracja dla etyki globalnej

Roman Globokar

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

Dział: Artykuły z różnych działów teologii, historii i nauk pokrewnych

https://doi.org/10.25167/sth.2049

Abstrakt

Albert Schweitzer (1875–1965) był fascynującą osobowością, wielowartościową ikoną, najczęściej znaną jako doktor w dziewiczym buszu w Afryce. Tam opracował etykę nieograniczonej odpowiedzialności wobec wszystkich istot żywych jako projekt mający na celu odnowę dekadenckiej cywilizacji. Schweitzer aż do śmierci walczył na rzecz wypracowania światopoglądu szacunku dla życia, który dotyczy wszystkich religii i kultur. Jego etyka powinna być uniwersalną prawdą dla wszystkich ludzi, bez względu na czas, miejsce, albo tło kulturowe. Niniejszy artykuł w sposób krytyczny przedstawia światopogląd szacunku do życia Alberta Schweitzera. Autor podkreśla, że Schweitzer nie był wystarczająco świadomy, iż jego filozofia była uwarunkowana kulturowo, religijnie, historycznie, a także personalnie (biograficznie), gdyż nie jest możliwe, aby wyjść poza swój kontekst historyczny i kulturowy. Schweitzer ograniczył swoją refleksję etyczną do sfery indywidualnej i nie dopuszczał żadnego rankingu wśród istot żywych na płaszczyźnie teoretycznej. Pomimo uwag krytycznych refleksja o bezpośrednim doświadczeniu kondycji ludzkiej może być dobrym punktem wyjścia dla zrozumienia podzielanej przez wszystkich ludzi wspólnej moralności. Autor artykułu jest przekonany, że myśl etyczna Schweitzera i postrzeganie jej jako wzór może współcześnie inspirować badania na temat etyki globalnej.

Słowa kluczowe:

szacunek wobec życia, mistycyzm etyczny, odpowiedzialność, dialog międzykulturowy, etyka uniwersalna

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Globokar, R. (2020). Etyka Alberta Schweitzera jako inspiracja dla etyki globalnej. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 40(1), 55–71. https://doi.org/10.25167/sth.2049

Cited by / Share

Bibliografia

Altner Günter, Frambach Ludwig, Gottwald Franz-Theo, Schneider Manuel (Ed.). 2005. Leben inmitten von Leben. Die Aktualität der Ethik Albert Schweitzers. Stuttgart: S. Hirzel Verlag.
Google Scholar

Baranzke Heike. 2012. “Was bedeutet ‘Ehrfurcht’ in Albert Schweitzers Verantwortungsethik?”. Synthesis Philosophica 53 (1): 7–29.
Google Scholar

Barsam Ara Paul. 2002. Albert Schweitzer, Jainism, and Reference for Life. In Reverence for Life. The Ethics of Albert Schweitzer for the Twenty-first Century. Ed. by Marvin Meyer, Kurt Bergel, 207–245. New York: Syracuse.
Google Scholar

Barsam Ara Paul. 2008. Reverence for Life. Albert Schweitzer’s Great Contribution to Ethical thought. New York: Oxford University Press.
Google Scholar

Berlis Angela, Steinke Hubert, von Gunten Fritz, Wagner Andreas (Ed.). 2013. Albert Schweitzer. Facetten einer Jahrhundertgestalt. Bern: Haupt.
Google Scholar

Biegert Claus. 2005. “Keine Sieger, nur Besiegte”. Albert Schweitzers Kritik an der Politik der atomaren Abschreckung. In Leben inmitten von Leben. Die Aktualität der Ethik Albert Schweitzers. Ed. by Günter Altner, Ludwig Frambach, Franz-Theo Gottwald, Manuel Schneider, 144–151. Stuttgart: S. Hirzel Verlag.
Google Scholar

Carleton Paget James N. 2012. “Albert Schweitzer and Africa”. Journal of Religion in Africa 42 (3): 277–316. Carleton Paget James N., Thate Michael J. (Ed.). 2016. Albert Schweitzer in Thought and Action. A Life in Parts. New York: Syracuse University Press.
Google Scholar

Francis. 2015. Encyclical letter Laudato si’. Vatican City: Libreria Editrice Vaticana.
Google Scholar

Globokar Roman. 2002. Verantwortung für alles, was lebt. Von Albert Schweitzer und Hans Jonas zu einer theologischen Ethik des Lebens. Roma: Editrice Pontificia Università Gregoriana.
Google Scholar

Goodin David K. 2013. The New Rationalism. Albert Schweitzer’s Philosophy of Reverence for Life. Montreal – Kingston: McGill-Queen’s University Press.
Google Scholar

Platovnjak Ivan. 2019. “The Ecological Spirituality in the Light of Laudato sì”. Nova prisutnost 17 (1): 75−91.
Google Scholar

Platovnjak Ivan. 2019. “The Role of (Christian) Spirituality in the Economy in the Light of Laudato si’”. Synthesis philosophica 34 (1): 73−86.
Google Scholar

Körtner. Ulrich H. J. 2013. “Ehrfurcht vor dem Leben”. Zur Stellung der Ethik Albert Schweitzers in der ethischen Diskussion der Gegenwart. In Albert Schweitzer. Facetten einer Jahrhundertgestalt. Ed by Angela Berlis, Hubert Steinke, Fritz von Gunten, Andreas Wagner, 99–136. Bern: Haupt.
Google Scholar

Küng Hans. 1992. Projekt Weltethos. München: Piper.
Google Scholar

Lintner Martin M. 2017. Der Mensch und das liebe Vieh. Ethische Fragen im Umgang mit Tieren. Innsbruck: Tyrolia.
Google Scholar

Meyer Marvin, Bergel Kurt (Ed.). 2002. Reverence for Life. The Ethics of Albert Schweitzer for the Twenty-first Century. New York: Syracuse.
Google Scholar

Meyer Marvin. 2002. Affirming Reference for Life. In Reverence for Life. The Ethics of Albert Schweitzer for the Twenty-first Century. Ed. by Marvin Meyer, Kurt Bergel, 22–36. New York: Syracuse.
Google Scholar

Michael Hauskeller (Ed.). 2006. Ethik des Lebens. Albert Schweitzer als Philosoph. Zug: Die Graue Edition.
Google Scholar

Moll Sebastian. 2014. Albert Schweitzer. Meister der Selbstinszenierung. Wiesbaden: Berlin University Press. Oermann Nils Ole. 2017. Albert Schweitzer. A Biography. Oxford: University Press.
Google Scholar

Ošlaj Borut. 2010. Ethica, quo vadis? Albert Schweitzer in vprašanje renesanse etične kulture. Ljubljana: Znanstvena založba Filozofske fakultete.
Google Scholar

Rud A.G. 2011. Albert Schweitzer’s Legacy for Education. Reverence for Life. New York: Macmillian.
Google Scholar

Sarcinelli Ulrich. 2013. Das politische Wirken Albert Schweitzers. “Metapolitisches Verhalten als Politikum”. In Albert Schweitzer. Facetten einer Jahrhundertgestalt. Ed. by Angela Berlis, Hubert Steinke, Fritz von Gunten, Andreas Wagner, 137–164. Bern: Haupt.
Google Scholar

Schockenhoff Eberhard. 2009. Ethik des Lebens. Grundlagen und neue Herausforderungen. Freiburg im Br.: Herder.
Google Scholar

Schweitzer Albert, Bresslau Helene. 2003. The Albert Schweitzer–Helene Bresslau Letters 1902– 1912. Ed. by Rhena Schweitzer Miller, Gustav Woytt. New York: Syracuse University Press.
Google Scholar

Schweitzer Albert. 1951. Indian Thought and its Development. London: Adam and Charles Black. Schweitzer Albert. 1987. The Philosophy of Civilization. New York: Prometheus Books.
Google Scholar

Schweitzer Albert. 1998. Out of My Life and Thought. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Google Scholar

Schweitzer Albert. 1999. Die Weltanschauung der Ehrfurcht vor dem Leben. Kulturphilosophie III. Erster und zweiter Teil. München: C.H. Beck.
Google Scholar

Schweitzer Albert. 2000. Die Weltanschauung der Ehrfurcht vor dem Leben. Kulturphilosophie III. Dritter und vierter Teil. München: C.H. Beck.
Google Scholar

Schweitzer Albert. 2001. Kultur und Ethik in den Weltreligionen. München: C.H. Beck.
Google Scholar

Steiner Andreas. 2006. Das Leben, unser höchstes Gut. Albert Schweitzers Ethik im 21. Jahrhundert. Freiburg im Br.: Herder.
Google Scholar

Suermann Thomas. 2012. Albert Schweitzer als “homo politicus”. Eine biographische Studie zum politischen Denken und Handeln des Friedensnobelpreisträgers. Berlin: Berliner Wissenschafts-Verlag.
Google Scholar