Etyka Alberta Schweitzera jako inspiracja dla etyki globalnej
Abstrakt
Albert Schweitzer (1875–1965) był fascynującą osobowością, wielowartościową ikoną, najczęściej znaną jako doktor w dziewiczym buszu w Afryce. Tam opracował etykę nieograniczonej odpowiedzialności wobec wszystkich istot żywych jako projekt mający na celu odnowę dekadenckiej cywilizacji. Schweitzer aż do śmierci walczył na rzecz wypracowania światopoglądu szacunku dla życia, który dotyczy wszystkich religii i kultur. Jego etyka powinna być uniwersalną prawdą dla wszystkich ludzi, bez względu na czas, miejsce, albo tło kulturowe. Niniejszy artykuł w sposób krytyczny przedstawia światopogląd szacunku do życia Alberta Schweitzera. Autor podkreśla, że Schweitzer nie był wystarczająco świadomy, iż jego filozofia była uwarunkowana kulturowo, religijnie, historycznie, a także personalnie (biograficznie), gdyż nie jest możliwe, aby wyjść poza swój kontekst historyczny i kulturowy. Schweitzer ograniczył swoją refleksję etyczną do sfery indywidualnej i nie dopuszczał żadnego rankingu wśród istot żywych na płaszczyźnie teoretycznej. Pomimo uwag krytycznych refleksja o bezpośrednim doświadczeniu kondycji ludzkiej może być dobrym punktem wyjścia dla zrozumienia podzielanej przez wszystkich ludzi wspólnej moralności. Autor artykułu jest przekonany, że myśl etyczna Schweitzera i postrzeganie jej jako wzór może współcześnie inspirować badania na temat etyki globalnej.
Słowa kluczowe:
szacunek wobec życia, mistycyzm etyczny, odpowiedzialność, dialog międzykulturowy, etyka uniwersalnaBibliografia
Altner Günter, Frambach Ludwig, Gottwald Franz-Theo, Schneider Manuel (Ed.). 2005. Leben inmitten von Leben. Die Aktualität der Ethik Albert Schweitzers. Stuttgart: S. Hirzel Verlag.
Google Scholar
Baranzke Heike. 2012. “Was bedeutet ‘Ehrfurcht’ in Albert Schweitzers Verantwortungsethik?”. Synthesis Philosophica 53 (1): 7–29.
Google Scholar
Barsam Ara Paul. 2002. Albert Schweitzer, Jainism, and Reference for Life. In Reverence for Life. The Ethics of Albert Schweitzer for the Twenty-first Century. Ed. by Marvin Meyer, Kurt Bergel, 207–245. New York: Syracuse.
Google Scholar
Barsam Ara Paul. 2008. Reverence for Life. Albert Schweitzer’s Great Contribution to Ethical thought. New York: Oxford University Press.
Google Scholar
Berlis Angela, Steinke Hubert, von Gunten Fritz, Wagner Andreas (Ed.). 2013. Albert Schweitzer. Facetten einer Jahrhundertgestalt. Bern: Haupt.
Google Scholar
Biegert Claus. 2005. “Keine Sieger, nur Besiegte”. Albert Schweitzers Kritik an der Politik der atomaren Abschreckung. In Leben inmitten von Leben. Die Aktualität der Ethik Albert Schweitzers. Ed. by Günter Altner, Ludwig Frambach, Franz-Theo Gottwald, Manuel Schneider, 144–151. Stuttgart: S. Hirzel Verlag.
Google Scholar
Carleton Paget James N. 2012. “Albert Schweitzer and Africa”. Journal of Religion in Africa 42 (3): 277–316. Carleton Paget James N., Thate Michael J. (Ed.). 2016. Albert Schweitzer in Thought and Action. A Life in Parts. New York: Syracuse University Press.
Google Scholar
Francis. 2015. Encyclical letter Laudato si’. Vatican City: Libreria Editrice Vaticana.
Google Scholar
Globokar Roman. 2002. Verantwortung für alles, was lebt. Von Albert Schweitzer und Hans Jonas zu einer theologischen Ethik des Lebens. Roma: Editrice Pontificia Università Gregoriana.
Google Scholar
Goodin David K. 2013. The New Rationalism. Albert Schweitzer’s Philosophy of Reverence for Life. Montreal – Kingston: McGill-Queen’s University Press.
Google Scholar
Platovnjak Ivan. 2019. “The Ecological Spirituality in the Light of Laudato sì”. Nova prisutnost 17 (1): 75−91.
Google Scholar
Platovnjak Ivan. 2019. “The Role of (Christian) Spirituality in the Economy in the Light of Laudato si’”. Synthesis philosophica 34 (1): 73−86.
Google Scholar
Körtner. Ulrich H. J. 2013. “Ehrfurcht vor dem Leben”. Zur Stellung der Ethik Albert Schweitzers in der ethischen Diskussion der Gegenwart. In Albert Schweitzer. Facetten einer Jahrhundertgestalt. Ed by Angela Berlis, Hubert Steinke, Fritz von Gunten, Andreas Wagner, 99–136. Bern: Haupt.
Google Scholar
Küng Hans. 1992. Projekt Weltethos. München: Piper.
Google Scholar
Lintner Martin M. 2017. Der Mensch und das liebe Vieh. Ethische Fragen im Umgang mit Tieren. Innsbruck: Tyrolia.
Google Scholar
Meyer Marvin, Bergel Kurt (Ed.). 2002. Reverence for Life. The Ethics of Albert Schweitzer for the Twenty-first Century. New York: Syracuse.
Google Scholar
Meyer Marvin. 2002. Affirming Reference for Life. In Reverence for Life. The Ethics of Albert Schweitzer for the Twenty-first Century. Ed. by Marvin Meyer, Kurt Bergel, 22–36. New York: Syracuse.
Google Scholar
Michael Hauskeller (Ed.). 2006. Ethik des Lebens. Albert Schweitzer als Philosoph. Zug: Die Graue Edition.
Google Scholar
Moll Sebastian. 2014. Albert Schweitzer. Meister der Selbstinszenierung. Wiesbaden: Berlin University Press. Oermann Nils Ole. 2017. Albert Schweitzer. A Biography. Oxford: University Press.
Google Scholar
Ošlaj Borut. 2010. Ethica, quo vadis? Albert Schweitzer in vprašanje renesanse etične kulture. Ljubljana: Znanstvena založba Filozofske fakultete.
Google Scholar
Rud A.G. 2011. Albert Schweitzer’s Legacy for Education. Reverence for Life. New York: Macmillian.
Google Scholar
Sarcinelli Ulrich. 2013. Das politische Wirken Albert Schweitzers. “Metapolitisches Verhalten als Politikum”. In Albert Schweitzer. Facetten einer Jahrhundertgestalt. Ed. by Angela Berlis, Hubert Steinke, Fritz von Gunten, Andreas Wagner, 137–164. Bern: Haupt.
Google Scholar
Schockenhoff Eberhard. 2009. Ethik des Lebens. Grundlagen und neue Herausforderungen. Freiburg im Br.: Herder.
Google Scholar
Schweitzer Albert, Bresslau Helene. 2003. The Albert Schweitzer–Helene Bresslau Letters 1902– 1912. Ed. by Rhena Schweitzer Miller, Gustav Woytt. New York: Syracuse University Press.
Google Scholar
Schweitzer Albert. 1951. Indian Thought and its Development. London: Adam and Charles Black. Schweitzer Albert. 1987. The Philosophy of Civilization. New York: Prometheus Books.
Google Scholar
Schweitzer Albert. 1998. Out of My Life and Thought. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Google Scholar
Schweitzer Albert. 1999. Die Weltanschauung der Ehrfurcht vor dem Leben. Kulturphilosophie III. Erster und zweiter Teil. München: C.H. Beck.
Google Scholar
Schweitzer Albert. 2000. Die Weltanschauung der Ehrfurcht vor dem Leben. Kulturphilosophie III. Dritter und vierter Teil. München: C.H. Beck.
Google Scholar
Schweitzer Albert. 2001. Kultur und Ethik in den Weltreligionen. München: C.H. Beck.
Google Scholar
Steiner Andreas. 2006. Das Leben, unser höchstes Gut. Albert Schweitzers Ethik im 21. Jahrhundert. Freiburg im Br.: Herder.
Google Scholar
Suermann Thomas. 2012. Albert Schweitzer als “homo politicus”. Eine biographische Studie zum politischen Denken und Handeln des Friedensnobelpreisträgers. Berlin: Berliner Wissenschafts-Verlag.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.
Inne teksty tego samego autora
- Roman Globokar, Teolog w dialogu z zsekularyzowaną przestrzenią publiczną w Słowenii , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 38 Nr 2 (2018): Teologia w przestrzeni publicznej
- Roman Globokar, Między zachwytem i obawami , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 37 Nr 1 (2017): Amoris laetitia - ewolucja czy rewolucja w nauczaniu Kościoła katolickiego o małżeństwie?
- Roman Globokar, Motyw poświęcenia w macierzyństwie zastępczym , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 42 Nr 2 (2022)