Motyw poświęcenia w macierzyństwie zastępczym
Abstrakt
Regulacja macierzyństwa zastępczego jest różna w różnych krajach. W wymiarze globalnym występuje trend w kierunku większej liberalizacji. Ocena etyczna rodzi zasadniczy dylemat: Czy macierzyństwo zastępcze jest wyższą formą solidarności między ludźmi, czy jest instrumentalizacją ciała kobiety, będąc zaprzeczeniem fundamentalnej godności każdej istoty ludzkiej? Jak macierzyństwo zastępcze wpływa na ludzi zaangażowanych w jej procesy i co dekady jej praktykowania mówią nam o jej skutkach na istotę ludzką? Czy jest jakaś idealna forma macierzyństwa zastępczego, której strony reproduktywne jednocześnie opisują relację jako satysfakcjonującą, sprawiedliwą i gdzie dobrostan wszystkich stron zaangażowanych jest w równym stopniu uwzględniany? W niniejszym artykule jest mowa o nieudanej próbie uregulowania przynajmniej kwestii
altruistycznego macierzyństwa zastępczego w krajach, będących członkami Rady Europy w 2016 r. Często podnoszony jest aspekt poświęcenia matki zastępczej na rzecz dobrostanu pary pragnącej mieć dziecko. Jednakże altruistyczna intencja pomocy innym nie czyni tego aktu etycznie akceptowalnym. Artykuł zwraca uwagę na kilka wątpliwości etycznych w odniesieniu do macierzyństwa zastępczego. Kwestią najbardziej kontrowersyjną jest instrumentalizacja ciała kobiety. Szczególnie w biednych krajach ofiary macierzyństwa zastępczego są źle informowane o procedurze, w ramach której zostaje znacznie naruszona ich wolność i autonomia. Urodzone dziecko w ramach macierzyństwa zastępczego może być ofiarą różnych interesów zamierzonych rodziców, różnych korporacji oraz kobiety, która je urodziła. Artykuł dokonuje zarysowania wrażliwości zamierzonych rodziców, matki-surogatki i przede wszystkim dziecka, o którym często zapomina się w debatach. Ponadto tekst dotyczy często lekceważonej perspektywy etycznej osobistych życzeń, poświęcenia i represji. Kiedy z punktu widzenia altruistycznego aktu obdarowania jest etycznie akceptowalne to, aby oczekiwać i akceptować działania altruistyczne? Kiedy subiektywne oczekiwania i życzenia przekraczają granicę między środkami służącymi zdrowiu i egoizmem? Ostatnia, lecz niemniej ważna kwestia dotyczy tego, kiedy zamiar pomocy innym z etycznie akceptowalnego poświęcenia zostaje przekształcony w etycznie nieakceptowalną represję?
Słowa kluczowe:
macierzyństwo zastępcze, altruizm, poświęcenie, godność ludzka, instrumentalizacjaBibliografia
Bagan-Kurluta K., 2017. “Wombs for Rent, Outsoursed Pregnancies, Baby Farms – Ethics and Surrogate Motherhood”. Progress in Health Sciences 7 (1): 193–198.
DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0010.1883
Google Scholar
Barba-Müller Erika, Craddock Sinéad, Carmona Susanna, Hoekzema Elseline. 2018. “Brain plasticity in pregnancy and the postpartum period: links to maternal caregiving and mental health”. Archives of Women’s Mental Health 22 (2): 289–299.
DOI: https://doi.org/10.1007/s00737-018-0889-z
Google Scholar
Büchler Andrea, Bleisch Barbara. 2014. “Leihmutterschaft – ein respektables Unterfangen?” Neue Züricher Zeitung 21–22.
Google Scholar
De Sutter Petra. 2016. Children’s rights related to surrogacy. Report of the Committee on Social Affairs, Health and Sustainable Development, Council of Europe. https://pace.coe.int/pdf/a78e4d8b4e90762e7126957315e97dd7d2c62b19306e6092dfeecc78570f00bf/doc.%2014140.pdf (23.09.2016).
Google Scholar
Edelmann Robert J. 2004. “Surrogacy: the psychological issues”. Journal of Reproductive and Infant Psychology 22 (2): 123–136.
DOI: https://doi.org/10.1080/0264683042000205981
Google Scholar
European Parliament. 2011. New EU policy framework to fight violence against women. https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-7-2011-0127_EN.html (05.04.2011).
Google Scholar
Feraci Ornella. 2015. “Maternità surrogata conclusa all’estero e Convenzione europea dei diritti dell’uomo: riflessioni a margine della sentenza Paradiso e Campanelli c. Italia”. Cuadernos de derecho transnacional 7 (2): 420–439.
Google Scholar
Ghods Ahad J., Mahdavi Mitra. 2007. “Organ transplantation in Iran”. Saudi journal of kidney diseases and transplantation 18 (4): 648–655.
Google Scholar
Gunnarsson Payne Jenny, Korolczuk Elzbieta, Mezinska Signe. 2020. “Surrogacy relationships: a critical interpretative review”. Upsala Journal of Medical Sciences 125 (2): 183–191.
DOI: https://doi.org/10.1080/03009734.2020.1725935
Google Scholar
Guntram Lisa, Jane Williams Nicola. 2018. “Positioning uterus transplantation as a ‘more ethical’ alternative to surrogacy: Exploring symmetries between uterus transplantation and surrogacy through analysis of a Swedish government white paper”. Bioethics 32 (8): 509–518.
DOI: https://doi.org/10.1111/bioe.12469
Google Scholar
Hallich Oliver. 2017. “Sperm Donation and the Right to Privacy”. The New Bioethics 23 (2): 107–120.
DOI: https://doi.org/10.1080/20502877.2017.1355083
Google Scholar
Kuwert Philipp, Glaesmer Heide, Eichhorn Svenja, Grundke Elena, Pietrzak Robert H., Freyberger Harald J., Klauer Thomas. 2014. “Long-Term Effects of Conflict-Related Sexual Violence Compared with Non-Sexual War Trauma in Female World War II Survivors: A Matched Pairs Study”. Archives of sexual behavior 43 (6): 1059–1064.
DOI: https://doi.org/10.1007/s10508-014-0272-8
Google Scholar
Lamba Nishtha, Jadva Vasanti, Kadam Kaushal, Golombok Susan. 2018. “The psychological well-being and prenatal bonding of gestational surrogates”. Human Reproduction (Oxford, England) 33 (4): 646–653.
DOI: https://doi.org/10.1093/humrep/dey048
Google Scholar
Martínez-García Magdalena, Paternina-Die María, Desco Manuel, Vilarroya Oscar, Carmona Susanna. 2021. “Characterizing the Brain Structural Adaptations Across the Motherhood Transition”. Frontiers in Global Women’s Health 2 (10):742775–742775.
DOI: https://doi.org/10.3389/fgwh.2021.742775
Google Scholar
Patel Nayana, Jadeja Yuvraj, Bhadarka Harsha, Patel Molina, Patel Niket, Sodagar Nilofar. 2018. “Insight into different aspects of surrogacy practices”. Journal of Human Reproductive Sciences 11 (3): 212–218.
DOI: https://doi.org/10.4103/jhrs.JHRS_138_17
Google Scholar
Perucchietti Enrica. 2016. Utero in affitto. La fabbricazione di bambini, la nuova forma di schiavismo. I retroscena della maternità surrogata, delle derive dell’eugenetica agli interessi delle lobby. Marene: Rivoluzione.
Google Scholar
Piersanti Valeria, Consalvo Francesca, Signore Fabrizio, Del Rio Alessandro, Zaami Simona. 2021. “Surrogacy and ‘Procreative Tourism’. What Does the Future Hold from the Ethical and Legal Perspectives?” Medicina 57 (1): 47.
DOI: https://doi.org/10.3390/medicina57010047
Google Scholar
Reardon David C., Craver Christopher. 2021. “Effects of pregnancy loss on subsequent postpartum mental health: A prospective longitudinal cohort study”. International journal of environmental research and public health 18 (4): 1–11.
DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph18042179
Google Scholar
Robertson John A. 2016. “Other women’s wombs: Uterus transplants and gestational surrogacy”. Journal of Law and the Biosciences 3 (1): 68–86.
DOI: https://doi.org/10.1093/jlb/lsw011
Google Scholar
Schicktanz Silke. 2007. “Why the way we consider the body matters. Reflections on four bioethical perspectives on the human body”. Philosophy 2 (1): 30.
DOI: https://doi.org/10.1186/1747-5341-2-30
Google Scholar
Schliesser Christine. 2016. “Körperlichkeit und Kommerzialisierung: zur theologisch-ethischen Problematik der Leihmutterschaft”. Zeitschrift für medizinische Ethik 62 (2): 107–120.
Google Scholar
Schnittker Jason. 2022. “What makes sexual violence different? Comparing the effects of sexual and non-sexual violence on psychological distress”. SSM – Mental Health 2: 100115.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.ssmmh.2022.100115
Google Scholar
Sills Scott Eric (ed.). 2016. Handbook of Gestational Surrogacy. International Clinical Practice and Policy Issues. Cambridge: Cambridge University Press.
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781316282618
Google Scholar
Stefanelli Stefania. 2021. Procreazione medicalmente assistita e maternità surrogata. Limiti nazionali e diritti fondamentali. Milano: Giuffrè Francis Lefebvre.
Google Scholar
Tehran Hoda Ahmari, Tashi Shohreh, Mehran Nahid, Eskandari Narges, Dadkhah Tehrani Tahmineh. 2014. “Emotional experiences in surrogate mothers: A qualitative study”. Iranian Journal of Reproductive Medicine 12 (7): 471–480.
Google Scholar
Teman Elly. 2008. “The social construction of surrogacy research: An anthropological critique of the psychosocial scholarship on surrogate motherhood”. Social science & medicine 67 (7): 1104–1112.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2008.05.026
Google Scholar
Tieu Matthew M. 2009. “Altruistic surrogacy. The necessary objectification of surrogate mothers”. Journal of Medical Ethics 35 (3): 171–175.
DOI: https://doi.org/10.1136/jme.2008.024679
Google Scholar
Van Zyl Liezl, Walker Ruth. 2013. “Beyond Altruistic and Commercial Contract Motherhood. The Professional Model”. Bioethics 27 (7): 373–381.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-8519.2012.01962.x
Google Scholar
Zenit. 2016. Parliamentary Assembly of the Council of Europe Rejects Plan to Legalize, Regulate Surrogacy. https://zenit.org/2016/10/12/parliamentary-assembly-of-the-council-of-europe-rejects-plan-to-legalize-regulate-surrogacy/ (12.10.2016).
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.
Inne teksty tego samego autora
- Roman Globokar, Etyka Alberta Schweitzera jako inspiracja dla etyki globalnej , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 40 Nr 1 (2020): Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
- Roman Globokar, Teolog w dialogu z zsekularyzowaną przestrzenią publiczną w Słowenii , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 38 Nr 2 (2018): Teologia w przestrzeni publicznej
- Roman Globokar, Między zachwytem i obawami , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 37 Nr 1 (2017): Amoris laetitia - ewolucja czy rewolucja w nauczaniu Kościoła katolickiego o małżeństwie?
