Nagrobek księżniczki raciborskiej Eufemii
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest nagrobek księżniczki Eufemii, przeoryszy dominikanek w Raciborzu, zmarłej 17 stycznia 1359 r. Autor analizuje przekazy źródłowe, na podstawie których dochodzi do wniosku, że grób Ofki znajdował się na środku krypty pod kaplicą św. Dominika, przylegającą od północnej strony do kościoła dominikanek w Raciborzu. Grób był nakryty kamienną płytą z wyrytym wizerunkiem Eufemii. W 1623 r. na
wzór tego przedstawienia został namalowany portret Ofki, który umieszczono w kaplicy św. Dominika. W tej kaplicy w XVII w. (raczej po 1637 lub po 1658 r., a przed 1672/1674 r.) wystawiono Eufemii drewniany grobowiec w formie tumby, nakrytej trumną, w której znajdowała się figura przedstawiająca Ofkę. Został on odnowiony w 1738 r., a w 1821 r. przeniesiony do kościoła pw. Wniebowzięcia NMP w Raciborzu, gdzie znajdował się aż do 1930 r.
Słowa kluczowe:
Eufemia raciborska, dominikanki, Helena Otieslav, RacibórzBibliografia
Barciak Antoni. 2011. Podstawy ekonomiczne obu klasztorów dominikańskich w Raciborzu w średniowieczu. W Inter oeconomiam coelestem et terrenam. Mendykanci a zagadnienia ekonomiczne (Studia i źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie, 9). Red. Wiesław Długołęcki, Tomasz Gałuszka, Rafał Kubicki, Anna Zajchowska, 377–394. Kraków: Wydawnictwo Esprit SC.
Google Scholar
Bazan Pius M. 1936. Eufemia von Ratibor. Blume aus dem Garten des h. Dominikus im Rufe der Heiligkeit gestorben am 17. Januar 1359. Ein Lebens- und Zeitbild. Vechta: Albertus-Magnus-Verlag der Dominikaner.
Google Scholar
Blasel Carl. 1912. Geschichte von Kirche und Kloster St. Adalbert zu Breslau (Darstellungen und Quellen zur schlesischen Geschichte, 16). Breslau: Ferdinand Hirt, Königliche Universität- und Verlagsbuchhandlung.
Google Scholar
Chocholatý František. 1978. „Genealogie opavských Přemyslovců 1255–1525”. Listy Genealogické a Heraldické Společnosti 6: 129–135.
Google Scholar
Czechowicz Bogusław. 1992. „Późnogotycki nagrobek pary książęcej w dawnym kościele dominikanek w Raciborzu”. Opolski Rocznik Muzealny 10: 31–54.
Google Scholar
Czechowicz Bogusław. 1999. Fundacje artystyczne książąt raciborskich u schyłku średniowiecza. W Sztuka Górnego Śląska na przecięciu dróg europejskich i regionalnych. Red. Ewa Chojecka, 11–34. Katowice: Muzeum Śląskie.
Google Scholar
Czechowicz Bogusław. 2003. Nagrobki późnogotyckie na Śląsku (Acta Universitatis Wratislaviensis, 2583). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar
Czechowicz Bogusław. 2004. „Mauzoleum książąt opolskich w średniowieczu (1309–1532)”. Opolski Rocznik Muzealny 15: 9–26.
Google Scholar
Czechowicz Bogusław. 2005. Książęcy mecenat artystyczny na Śląsku u schyłku średniowiecza. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Google Scholar
Dworzaczek Włodzimierz. 1959. Genealogia. Tablice. Warszawa: PWN.
Google Scholar
d’Elvert Christian. 1869. „Zur m. schl. Adelsgeschichte. XXVIII. Die Grafen Orlik, Freiherren von Lažiska”. Notizen-Blatt der historisch-statistischen Section der kais. königl. mährisch-schlesischen Gesellschaft zur Beförderung des Ackerbaues, der Natur- und Landes-Kunde 15 (60): 41–44.
Google Scholar
Fischer Christian F.E., Stuckart Carl F. 1819. Zeitgeschichte der Städte Schlesiens mit Abbildungen. Schweidnitz: bei Carl F. Stuckart.
Google Scholar
Gottschalk Joseph. 1936. „Euphemia von Ratibor († 1359). Untersuchung der Quellen zu ihrer Lebensgeschichte”. ASKG 1: 15–40.
Google Scholar
Grimm Jacob, Grimm Wilhelm. Oprac. 1991. Deutsches Wörterbuch. T. XIV. München: Deutscher Taschenbuch Verlag.
Google Scholar
Grotefend Hermann. 1889. Stammtafeln der schlesischen Fürsten bis zum Jahre 1740. Breslau: Josef Max und Comp.
Google Scholar
Guldan Bożena. Oprac. 1982. Śląska rzeźba kamienna XII–XVI w. Wrocław: Muzeum Narodowe.
Google Scholar
Horwat Jerzy. 2007. „Piastowie górnośląscy”. RMGBH 8: 3–186.
Google Scholar
Hueck Walter. 1999. Adelslexikon. T. X (Genealogisches Handbuch des Adels, 119). Limburg: C.A. Starke.
Google Scholar
Jasiński Kazimierz. 2002. Dominikańskie pochówki Piastów. W Dominikanie w środkowej Europie w XIII–XIV wieku. Aktywność duszpasterska i kultura intelektualna (Studia nad Historią Dominikanów w Polsce, 3). Red. Jerzy Kłoczowski, Jan A. Spież, 219–237. Poznań: W drodze.
Google Scholar
Jasiński Kazimierz. 1998. Rodowód Piastów mazowieckich. Wyd. Marek Górny. Poznań – Wrocław: Wydawnictwo Historyczne.
Google Scholar
Jasiński Kazimierz. 20072. Rodowód Piastów śląskich. Kraków: Wydawnictwo Avalon.
Google Scholar
Jurek Tomasz. 1999. Jadwiga. W Piastowie. Leksykon biograficzny. Red. Stanisław Szczur, Krzysztof Ożóg, 420. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar
Kadich Heinrich, Blažek Carl. 1899. Der mährische Adel. Nürnberg: Bauer und Raspe.
Google Scholar
Kaganiec Małgorzata. 1995. Anna (zm. 1378). W Książęta i księżne Górnego Śląska. Red. Antoni Barciak, 14. Katowice: Societas Scientiis Favendis Silesiae Superioris – Instytut Górnośląski.
Google Scholar
Kiełbasa Antoni. 19993. Święta Jadwiga Śląska jako wychowawczyni własnych dzieci i swoich wnuków. Trzebnica: „Lew” – Leopold Wróblewski.
Google Scholar
Kincel Ryszard. 2002. Lachmann Bernard (Bernhrad). W Raciborzanie tysiąclecia. Słownik biograficzny. Red. Katarzyna Gruchot, Grzegorz Wawoczny, 78. Racibórz: Nowiny Raciborskie.
Google Scholar
Knapiński Ryszard. 2005. Ikonografia hagiograficzna. Zagadnienie autentyczności wizerunku świętego. W Causa creandi. O pragmatyce źródła historycznego (Acta Universitatis Wratislaviensis, 2783. Historia CLXXI). Red. Stanisław Rosik, Przemysław Wiszewski, 399–408.Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar
Knötel Paul. 1929. Kirchliche Bilderkunde Schlesiens. Glatz: Gebrüder Jenkner.
Google Scholar
Kochaniewicz Bogusław. 2017. „Duchowość świątobliwej Eufemii z Raciborza w nowym świetle”. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 37 (2): 157–172.
Google Scholar
Kublin Grzegorz. 2010. „Sprawa zagubienia się pieniędzy Eufemii”. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 30: 493–499.
Google Scholar
Kublin Grzegorz. 2012. „Eufemia raciborska – priorissa”. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 32: 287–294.
Google Scholar
Kublin Grzegorz. 2012. Księżniczka Eufemia (Ofka) – fundatorka klasztoru dominikanek w Raciborzu. W Kościół na Śląsku. Z dziejów kultury i życia religijnego (Opolska Biblioteka Teologiczna, 127). Red. Franciszek Wolnik, 151–164. Opole: Redakcja Wydawnictwo Wydziału Teologicznego UO.
Google Scholar
Kublin Grzegorz. 2013. „700. rocznica wstąpienia księżniczki Ofki do zakonu św. Dominika”. WUDO 68 (4–5): 190–197.
Google Scholar
Kublin Grzegorz. 2013. „Reginald Braun OP (1676–1742) – czeski hagiograf”. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 33: 103–109.
Google Scholar
Kublin Grzegorz. 2013. „Średniowieczne i nowożytne «testimonia sanctitatis» Eufemii raciborskiej (zm. 1359)”. Folia Historica Cracoviensia 19: 73–90.
Google Scholar
Kublin Grzegorz. 20132. Świątobliwa Eufemia raciborska († 17 I 1359). Opole: Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża.
Google Scholar
Kublin Grzegorz. 2013. „Wzmianka o Ofce raciborskiej w «Annales» Jana Długosza”. WUDO 68 (6): 236–250.
Google Scholar
Kublin Grzegorz. 2014. Eufemia raciborska w historiografii. Opole 2014 (praca doktorska napisana na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego pod kierunkiem bpa prof. zw. dra hab. Jana Kopca; Biblioteka Główna Uniwersytetu Opolskiego, sygn. Dr-1011).
Google Scholar
Kublin Grzegorz. 2017. „Raciborskie dominikanki w nekrologach klasztorów czeskich i morawskich”. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 37 (2): 173–189.
Google Scholar
Linge Carl. 1828. Geschichte des ehemaligen Jungfrauenklosters zum Heiligen Geist in Ratibor. W tenże. Schulschriften. Breslau: in Commission bei Graß, Warth und Comp. und bei Juhr in Ratibor, 109–122.
Google Scholar
Luchs Hermann. 1870. „Zur Kunsttopographie Schlesiens”. Schlesiens Vorzeit in Bild und Schrift 2 (1–2): 10–56.
Google Scholar
Lutsch Hans. 1894. Verzeichnis oder Kunstdenkmäler der Provinz Schlesien. Der Reg.-Bezirks Oppeln. T. IV. Breslau: Verlag von Wilhelm G. Korn.
Google Scholar
Mašek Petr. 2010. Šlechtické rody v Čechách, na Moravě a ve Slezsku od Bílé hory do současnosti. T. II. Praha: Argo.
Google Scholar
Mika Norbert. 1997. Imię Przemysł w wielkopolskiej linii Piastów. Niektóre aspekty stosunków książąt wielkopolskich z Czechami do połowy XIII w. W Przemysł II. Odnowienie Królestwa Polskiego. Red. Jadwiga Krzyżaniakowa, 247–255. Poznań: Instytut Historii UAM.
Google Scholar
Mika Norbert. 2003. Wielki pożar Raciborza 23 kwietnia 1574 roku. W Z dziejów ziemi raciborskiej. Miejsca – Ludzie – Problemy. Red. Jan Neuberg, Grzegorz Staniszewski, 139–142. Racibórz: Starostwo Powiatowe.
Google Scholar
Misztal Henryk. 20032. Prawo kanonizacyjne. Instytucje prawa materialnego. Zarys historii, procedura. Lublin: Wydawnictwo Diecezjalne Sandomierz.
Google Scholar
Mrozowski Przemysław. 1994. Polskie nagrobki gotyckie, Warszawa: Zamek Królewski.
Google Scholar
Mycielski Józef. 1898. „Grobowe Piastów pomniki na Śląsku Pruskim”. RTPNP 25: 49–106.
Google Scholar
Newerla Paweł. 2008. Dzieje Raciborza i jego dzielnic. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW Grzegorz Wawoczny.
Google Scholar
Niedziela Lucjan. 1972. „Przyczynek do dziejów walki o polskość Wrocławia w pierwszym dziesięcioleciu XVII wieku”. SKHS 27 (3): 451–467.
Google Scholar
Niedziela Lucjan. 2005. Pisma króla Zygmunta III Wazy i innych dostojników w sprawie ponownego przejęcia klasztorów śląskich przez dominikanów polskich w XVII wieku. W Klasztor w państwie średniowiecznym i nowożytnym. Red. Marek Derwich, Anna Pobóg-Lenartowicz, 477–486. Wrocław – Opole: Wydawnictwo DiG Sp.j.
Google Scholar
Nowack Karl G. 1836. Schlesisches Schriftsteller Lexikon. T. I. Breslau: Verlag von Wilhelm G. Korn.
Google Scholar
Oettinger Edouard M. 1867. Moniteur des Dates contenant un million de renseignements biographiques, généalogiques et historiques publié sous le patronage de Sa Majesté le Roi de Prusse. T. III. Dresden: Edouard M. Oettinger; toż. 1871. T. VII. Dresden.
Google Scholar
Ożóg Krzysztof. 1999. Eufemia. W Piastowie. Leksykon biograficzny. Red. Stanisław Szczur, Krzysztof Ożóg, 153. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar
Parma Tomáš. 2006. „Přehled olomouckých kanovníků v době episkopátu kardinála Dietrichštejna a jeho pramenná Kladna”. Studia Theologica 8 (2): 62–79.
Google Scholar
Pater Józef. 1979. „Życie i twórczość Abrahama Bzowskiego O.P. (1567–1637)”. NP 51: 55–87.
Google Scholar
Pilnáček Josef. 1930. Staromoravšti rodové. Vídeň: Josef Pilnáček.
Google Scholar
Prus Konstanty. 1910. Świętobliwa księżniczka Ofka i klasztor pp. dominikanek w Raciborzu. Kartka z dawnych dziejów Śląska. Bytom: Wydawnictwo „Katolik”.
Google Scholar
Prus Konstanty. 1948. Świątobliwa Ofka Piastówna i klasztor ss. dominikanek w Raciborzu (Świetlane Polski Postacie, 2). Opole: Wydawnictwo Św. Krzyża.
Google Scholar
Randt Erich, Swientek Horst O. Wyd. 1938. Die älteren Personenstandsregister Schlesiens. Görlitz: Verlag für Sippenforschung und Wappenkunde C.A. Starke.
Google Scholar
Saczyńska Monika. 2011. Sznury modlitewne – z dziejów praktyk dewocyjnych na ziemiach polskich w późnym średniowieczu i wczesnej nowożytności (z kilkoma przykładami z Europy Środkowej). W Realia życia codziennego
Google Scholar
w Europie Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Śląska. Red. Antoni Barciak, 49–68. Katowice–Zabrze: Studio Noa, Ireneusz Olsza.
Google Scholar
Schaffer Hermann. 1883. Geschichte einer schlesischen Liebfrauengilde seit dem Jahre 1343. Ein Beitrag zu der Geschichte der Gilden und religiösen Bruderschaften. Nach Urkunden und handschriftlichen Quellen verfaßt. Ratibor: Verlag der Literarischen Bruderschaft.
Google Scholar
Sękowski Roman. 2008. Herbarz szlachty śląskiej. T. VI. Katowice: Videograf II, Fundacja Zamek Chudów.
Google Scholar
Sroka Stanisław A. 1999. Bolesław III. W Piastowie. Leksykon biograficzny. Red. Stanisław Szczur, Krzysztof Ożóg, 752. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar
Stefaniak Piotr. 2005. „Błogosławiona Ofka Piastówna OP (1299–1359) w świetle trzech najstarszych żywotów i osiągnięć historycznych”. Studia Teologiczno- Historyczne Śląska Opolskiego 25: 173–198.
Google Scholar
Stefaniak Piotr. 2007. „Dzieje relikwii bł. Jolenty Arpadówny (1244–1304), księżnej polskiej na tle pochówków innych polskich świętych pań feudalnych”. NP 107: 277–291.
Google Scholar
Stefaniak Piotr. 2009. „Błogosławiona Eufemia Piastówna OP (1299–1359) w świetle trzech najstarszych żywotów oraz źródeł a także literatury”. NP 111: 159–191.
Google Scholar
Stefaniak Piotr. 2011. „Z dziejów relikwii świątobliwej Ofki Piastówny, dominikanki raciborskiej”. SSHT 44 (1): 45–58.
Google Scholar
Stefaniak Piotr. 2015. Ikonografia świątobliwej Ofki Piastówny. Wrocław: Wydawnictwo TUM Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej.
Google Scholar
Stefaniak Piotr. 2017. „Testament świątobliwej Ofki Piastówny OP, przeoryszy raciborskich dominikanek z 1358 roku”. ABMK 107: 259–288.
Google Scholar
Stefaniak Piotr. 2018. Eufemia Domicylla Piastówna zwana błogosławioną (1299–1359). W Racibórz – Perła Polskiej Korony. Szkice dla Niepodległej. Red. Grzegorz Wawoczny, 33–36. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna
Google Scholar
WAW.
Google Scholar
Stibor Jiří. 1993. „Černá ovce rodu Orlíků z Laziska (Ze života těšínské šlechty v 17. století)”. Těšínsko 36 (4): 7–10.
Google Scholar
Stibor Jiří. 2003. Orlík z Laziska. W Biografický slovník Slezska a severní Moravy. Nová řada. Red. Lumír Dokoupil, 79–91. Ostrava: Ostravská univerzita.
Google Scholar
Suchoń Benigna. „Ofka, Eufemia, Domitilla”. HP. T. II: 160–171.
Google Scholar
Szeląg Adam. 2015. Ikonografia świątobliwej Eufemii (Ofki) na Śląsku w XVII i XVIII wieku. W Historia, kultura i sztuka dominikanów na Śląsku 1226–2013. W trzechsetlecie beatyfikacji bł. Czesława. Red. Dariusz Galewski, Wojciech Kucharski, Marek L. Wójcik, 205–218. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
Google Scholar
Szeląg Adam. 2015. Raciborskie wizerunki świątobliwej Eufemii (Ofki) na przestrzeni wieków. W Księstwa opolskie i raciborskie. Terytoria – struktury – elity – dziedzictwo. Red. Bogusław Czechowicz, 125–137. Opole: Wydawnictwo
Google Scholar
Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar
Szymański Andrzej. 2005. „Świątobliwa Eufemia (Ofka) raciborska – księżna i dominikanka”. Studia Śląskie 64: 217–230.
Google Scholar
Walczak Marek. 2013. Obraz „Wizja św. Jacka” w Odrowążu jako „vera effigies” pierwszego polskiego dominikanina. W Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie, 13). Red. Anna Markiewicz, Marcin Szyma, Marek Walczak, 595–621. Kraków: Wydawnictwo Esprit SC.
Google Scholar
Weltzel Augustin. 1878. „Żywot błogosławionej Eufemii, księżnej Raciborskiej, ze zakonu św. Dominika”. Towarzystwo Bożego Grobu 11 (22): 477–492.
Google Scholar
Weltzel Augustin. 1881. Geschichte der Stadt und Herrschaft Ratibor. Ratibor: Verlag von Max Muschik.
Google Scholar
Witkowska Aleksandra, Nastalska Joanna. 2007. Staropolskie piśmiennictwo hagiograficzne. T. I. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar
Włodarski Bronisław. 2007. Chronologia polska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Wolnik Franciszek. 2009. Świątobliwa Eufemia (Ofka) – życie i rozwój jej kultu. W tenże. Red. Świętość na ziemi raciborskiej (Sympozja, 76), 23–43. Opole: Redakcja Wydawnictwo Wydziału Teologicznego UO.
Google Scholar
Woroniecki Jacek. „Eufemia raciborska”. PSB. T. VI, 318–319.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.
Inne teksty tego samego autora
- Grzegorz Kublin, Lista raciborskich przeorysz zakonu dominkanek , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 39 Nr 2 (2019)
- Grzegorz Kublin, Wykaz dominikanów i dominikanek śląskiej kongregacji bł. Czesława z 1774 roku , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 38 Nr 1 (2018)
- Grzegorz Kublin, Proces fundacji dominikanów w Raciborzu , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 36 Nr 1 (2016)
- Grzegorz Kublin, Niedrukowany dokument biskupa wrocławskiego Przecława z 9 lutego 1370 r. dotyczący klasztoru Dominikanek w Racibor , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 40 Nr 1 (2020): Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
- Grzegorz Kublin, Thomas Elias Beran OP (1683–1742) – czeski prowincjał , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 37 Nr 2 (2017)
- Grzegorz Kublin, Raciborskie dominikanki w nekrologach klasztorów czeskich i morawskich , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 37 Nr 2 (2017)
- Grzegorz Kublin, Miedzioryt nagrobka Eufemii Raciborskiej , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 43 Nr 2 (2023)