Wpływ polityki cesarskiej na funkcjonowanie Kościoła katolickiego w Państwie Habsburgów Austriackich w latach 1526–1918

Cyprian Tkacz

doi:10.25167/sth.5388

Opublikowane: 2024-06-30

Tom 44 Nr 1 (2024)

Wpływ polityki cesarskiej na funkcjonowanie Kościoła katolickiego w Państwie Habsburgów Austriackich w latach 1526–1918

Cyprian Tkacz

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

Dział: Artykuły z różnych działów teologii, historii i nauk pokrewnych

https://doi.org/10.25167/sth.5388

Abstrakt

Opracowanie przedstawia problematykę wpływu polityki cesarskiej na funkcjonowanie Kościoła katolickiego w Państwie Habsburgów Austriackich w latach 1526–1918, uwzględniając przemiany uwarunkowane wydarzeniami historycznymi, postępem w zakresie nauk, transformacjami ustrojowymi oraz zmianami terytorialnymi na przestrzeni tego okresu. Pierwsze punkty stanowią eksplikację tematu opracowania, dokonując prezentacji definicji państwa wraz z ustaleniem jego granic, podejmując następnie omówienie oraz przedstawienie problematyki ukonstytuowania się monarchii w charakterze europejskiego mocarstwa, przyjęcia przez nie katolickiej orientacji wyznaniowej oraz
sprawowania w niej nowoczesnych, jak na swe czasy, rządów. Dwa kolejne punkty przedstawiają istotne elementy, prowadzonej przez władców polityki wobec Kościoła katolickiego, z uwzględnieniem dwóch okresów historycznych. Warte zauważenia jest to, że temat ten nie
był dotąd podejmowany w polskiej literaturze przedmiotu jako osobne zagadnienie, ani też jako próba syntezy.

Słowa kluczowe:

Habsburgowie, Austria, Cesarstwo, Kościół katolicki , papież

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Tkacz, C. (2024). Wpływ polityki cesarskiej na funkcjonowanie Kościoła katolickiego w Państwie Habsburgów Austriackich w latach 1526–1918. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 44(1), 155–181. https://doi.org/10.25167/sth.5388

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Attal Robert, Roland Denis. 1996. „La justice militaire en 1914 et 1915: le cas de la 6e armée”. Mémoires de la Fédération des Sociétés d’Histoire et d’Archéologie de l’Aisne 41: 133–158. DOI: https://doi.org/10.3406/bmsap.1915.8733
Google Scholar

Banaszak Marian. 1989. Historia Kościoła katolickiego. T. 3, cz. 1: Czasy nowożytne 1517–1758. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
Google Scholar

Banaszak Marian. 1991. Historia Kościoła katolickiego. T. 3, cz. 2: Czasy nowożytne 1758–1914. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
Google Scholar

Batowski Henryk.1982. Rozpad Austro-Węgier. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Bator Juliusz. 2005. Wojna Galicyjska. Działania armii austro-węgierskiej na froncie północnym (galicyjskim) w latach 1914–1915. Kraków: Libron.
Google Scholar

Bedouelle Guy. 1994. Kościół w dziejach. Tłum. Aldona Fabiś. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Biernacki Witold. 2021. Biała Góra 1620. Gdańsk: Fundacja.historia.pl.
Google Scholar

Bireley Robert. 2020. Ferdynand II (1578–1637). Cesarz kontrreformacji. Tłum. Katarzyna Pachniak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Cetnarowicz Antoni. 2015. Przedmowa. W Henryk Wereszycki. Pod berłem Habsburgów. Zagadnienia narodowościowe. Kraków: Wysoki Zamek, 5–16.
Google Scholar

Czapliński Władysław, Galos Adam, Korta Wacław. 1981. Historia Niemiec. Wrocław –Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Dobrzyński Zbigniew. 1992. Prawosławni i grekokatolicy w dawnej Polsce. Cz. 2. Warszawa: Warszawska Metropolia Prawosławna.
Google Scholar

Fejtö François. 1993. Józef II. Tłum. Alojzy Kołodziej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Felczak Wacław. 1983. Historia Węgier. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Felczak Wacław, Wasilewski Tadeusz. 1985. Historia Jugosławii. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Grodziski Stanisław. 1978. Franciszek Józef I. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Grodziski Stanisław. 1998. Habsburgowie. Dzieje dynastii. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Heck Roman, Orzechowski Marian. 1969. Historia Czechosłowacji. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Husa Vaclav. 1967. Historia Czechosłowacji. Tłum. S. Pudysz, B. Szczucka. Praga: Artia.
Google Scholar

Jakubowski Wojciech. 2013. Wakans Stolicy Apostolskiej w 2013 r. Wybrane zagadnienia ustrojowo-historyczne. Warszawa: Wydawnictwo Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Judson Pieter M. 2017. Imperium Habsburgów. Tłum. Sławomir Patlewicz. Warszawa: Bellona.
Google Scholar

Kersten Adam. 1987. Historia powszechna. Wiek XVII. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Google Scholar

Klinger Waldemar. 2006. Z dziejów parafii Olesno. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar

Kościelak Lech. 2010. Historia Słowacji. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Kuča Karel. 2011. Města a městečka v Čechách na Moravě a ve Slezsku. Praha: Libri.
Google Scholar

Kumor Bolesław. 1985. „Kardynalat biskupa krakowskiego Jana Puzyny”. Analecta Cracoviensia 17: 493–503. DOI: https://doi.org/10.15633/acr.3245
Google Scholar

Kumor Bolesław. 1979. Ustrój Kościoła katolickiego w zaborze austriackim (1772–1815). W Historia Kościoła w Polsce. T. 2: 1764–1945, cz. 1: 1764–1918. Red. Bolesław Kumor, Zdzisław Obertyński, 277–287. Poznań – Warszawa: Pallottinum.
Google Scholar

Kumor Bolesław, Olszewski Daniel. 1979. Episkopat, duchowieństwo, duszpasterstwo. W Historia Kościoła w Polsce. T. 2: 1764–1945, cz. 1: 1764–1918. Red. Bolesław Kumor, Zdzisław Obertyński, 584–592. Poznań – Warszawa: Pallottinum.
Google Scholar

Moras Małgorzata. 2013. „Reformy Józefa II (1780–1790) a rządy prawa”. Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 16: 131–149.
Google Scholar

Obertyński Zdzisław. 1958. „Weto kardynała Puzyny”. Collectanea Theologica 29 (1–4): 10–48.
Google Scholar

Orłowski Damian. 2007. „Potop szwedzki na ziemi wieluńskiej”. Rocznik Wieluński 7: 25–45.
Google Scholar

Pham John-Peter. 2005. Następcy Świętego Piotra. Kulisy śmierci i wyboru papieży. Tłum. Tomasz Bieroń. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Google Scholar

Rady Martyn. 2022. Habsburgowie. Tłum. Maciej Antosiewicz. Warszawa: Bellona.
Google Scholar

Śliwa Tadeusz. 1979. Kościół Greckokatolicki w zaborze austriackim (1772–1815). W Historia Kościoła w Polsce. T. 2: 1764–1945, cz. 1: 1764–1918. Red. Bolesław Kumor, Zdzisław Obertyński, 288–301. Poznań – Warszawa: Pallottinum.
Google Scholar

Urban Jacek. 2002. „Relacja kard. Jana Puzyny o konklawe 1903 r. i o jego słynnym weto”. Folia Historica Cracoviensia 8: 273–276. DOI: https://doi.org/10.15633/fhc.1343
Google Scholar

Urban Wincenty. 1979. Dzieje Kościoła w zaborze austriackim. W Historia Kościoła w Polsce. T. 2: 1764–1945, cz. 1: 1764–1918. Red. Bolesław Kumor, Zdzisław Obertyński, 576–584, 592–612. Poznań – Warszawa: Pallottinum.
Google Scholar

Urban Wincenty. 1979. Dzieje ustroju Kościoła w zaborze austriackim. W Historia Kościoła w Polsce. T. 2: 1764–1945, cz. 1: 1764–1918. Red. Bolesław Kumor, Zdzisław Obertyński, 617–619, 626–628. Poznań – Warszawa: Pallottinum.
Google Scholar

Gleise-Horstenau von Edmund. 2019. Upadek Austro-Węgier. Tłum. Katarzyna Mróz-Mazur. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V.
Google Scholar

Wereszycki Henryk. 1972. Historia Austrii. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Wereszycki Henryk. 2015. Reformy Marii Teresy i Józefa II. W Henryk Wereszycki. Pod berłem Habsburgów. Zagadnienia narodowościowe. Kraków: Wysoki Zamek, 33–46.
Google Scholar

Wyczański Andrzej. 1987. Historia powszechna. Wiek XVI. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Google Scholar

Wysocki Jan. 1979. KościółkKatolicki w zaborze austriackim w latach 1772–1815. W Historia Kościoła w Polsce. T. 2: 1764–1945, cz. 1: 1764–1918. Red. Bolesław Kumor, Zdzisław Obertyński, 235–277. Poznań – Warszawa: Pallottinum.
Google Scholar

Zarych Elżbieta. 2015. Karol I Habsburg. Chrześcijański cesarz końca monarchii. Kraków: Wydawnictwo eSPe.
Google Scholar