Z dala od domu: Rozważania na temat wpływu migracji i uchodźstwa na relacje rodzinne na przykładzie ukraińskich rodzin przebywających w Polsce

Anna Kopczak-Wirga; Kamila Kasperska-Kurzawa; Tomasz Wirga

doi:10.25167/FF/4959

Published: 2024-01-27

Vol. 13 (2023)

Away From Home

Anna Kopczak-Wirga , Kamila Kasperska-Kurzawa

, Tomasz Wirga

Family Forum

Section: Varia (o rodzinie)

https://doi.org/10.25167/FF/4959

Reflections on the Influence of Migration and Exile on Family Relations on the Example of Ukrainian Families Residing in Poland

Abstract

The year that has passed since Russia's invasion of Ukraine raises a number of questions about refugees arriving in Poland. An important issue is the knowledge about family relations shaped under the influence of separation from the country and relatives. The article presents the results of qualitative research (interviews) in which the reflections and considerations of Ukrainian women on the impact of refugee status on their family life after migration to Poland (after February 24, 2022) were analysed. They show changes in the implementation of the usual routine of everyday life, which is hindered by the transformation of living conditions (new culture, communication difficulties, changes in family structure). In addition, the potential of the parentification phenomenon is described (revealed by the narratives of the interviewed mothers), strategies for maintaining family ties and a sense of security. Qualitative research reveals a number of problems faced by a Ukrainian family in Poland, which shows the need for further exploration of this area.

Keywords:

family, relations, migration, refugee, women, Ukraine

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Kopczak-Wirga, A., Kasperska-Kurzawa, K., & Wirga, T. (2024). Away From Home: Reflections on the Influence of Migration and Exile on Family Relations on the Example of Ukrainian Families Residing in Poland. Family Forum, 13, 535–553. https://doi.org/10.25167/FF/4959

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Adamczyk A., Sakson A. and Trosiak C. (2017). Między tolerancją a niechęcią. Polityka współczesnych państw europejskich wobec migrantów i mniejszości. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Google Scholar

Allen, J.P. and Land, D. (1999). Attachment in adolescence in J. Cassidy and P.R. Shaver (eds.), Handbook of attachment. Theory, research, and clinical application. New York: The Guilford Press, p. 319–335.
Google Scholar

Andruszkiewicz, F., Chyżna, O. and Dengaova, A. (2018) ‘Emigracja zarobkowa w ukraińskiej rodzinie. Problemy, dylematy, kontrowersje’, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, (126), pp. 9–17. DOI: https://doi.org/10.29119/1641-3466.2018.126.1
Google Scholar

Bąk A. (2008). Komunikacja polskich emigrantów z rodziną za pośrednictwem internetu w: B. Szmigielska (ed.) Całe życie w Sieci. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Becker-Pestka D. (2012) „Rodzina w obliczu migracji zarobkowej”, Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych, nr 1, p. 9–26.
Google Scholar

Bendyk E. and Buras P. (2022). Polska wobec wojny, Polska w świecie po wojnie. Zadania na nowy czas. Fundacja im. Stefana Batorego.
Google Scholar

Berger P. L. and Luckmann T. (1983). Społeczne tworzenie rzeczywistości. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Sperling, M. and Berman, W.H. (1994). Attachment in adults: Clinical and developmental perspectives. Guilford Press.
Google Scholar

Bowlby J. (2023). Przywiązanie. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Bowlby J. (1979). Costruzione e rottura dei legami affettivi. Milan: Raffaello Cortina Editore.
Google Scholar

Bradshaw J. (1994). Zrozumieć rodzinę. Rewolucyjna droga odnalezienia samego siebie, Warszawa.
Google Scholar

Chase N.D. (1999). Parentification. An overview of therapy, research and societalissues in N. D. Chase (ed.), Burdened Children Theory. Research and treatment of Parentification, California: Thausand Oaks. DOI: https://doi.org/10.4135/9781452220604
Google Scholar

Chrzan-Dętkoś M. and Murawska N. (2023). “We are in this together” – Polish midwives’ reflections on perinatal care for Ukrainian women after the outbreak of war”, Health Psychology Report, 11(3), p. 177–188. DOI: https://doi.org/10.5114/hpr/161996
Google Scholar

Coyle S. (2019) „Children and Families Forum: The Impact of Immigrant Family Separation”, Social Work Today, 18 (5) [online]. Available at: https://www.socialworktoday.com/archive/SO18p8.shtml (Accessed: 15.04.2023)
Google Scholar

Danilewicz, W. (2012) „Migracje jako źródło refleksji i dylematów rodzin rozłączonych przestrzennie”, Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 1(143), p. 75–96.
Google Scholar

Długosz P., Kryvachuk L. and Izdebska-Długosz D. (2022). Uchodźcy wojenni z Ukrainy – życie w Polsce i plany na przyszłość. Lublin: Wydawnictwo Academicon. Available at: https://doi.org/10.52097/acapress.9788362475971 (Accessed: 25.04.2023) DOI: https://doi.org/10.52097/acapress.9788362475971
Google Scholar

Duszczyk M. and Kaczmarczyk P. (2022). Wojna i migracja: napływ uchodźców wojennych z Ukrainy i możliwe scenariusze na przyszłość. Newsletter of Centre of Migration Research, no. 4 (39).
Google Scholar

Dyczewski L. (1981), Rodzina polska i kierunki jej przemian, Warszawa: Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych.
Google Scholar

Earley L. and Cushway D. J. (2002) „The parentified child”, Clinical Child Psychology and Psychiatry, 7 (2), p. 163–178. DOI: https://doi.org/10.1177/1359104502007002005
Google Scholar

Firgolska A. (2023). „Uchodźcy z Ukrainy w prywatnych dyskursach osób goszczących ich w swoich domach, Kultura i Społeczeństwo, 67(3), p. 121–140. DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2023.67.3.5
Google Scholar

Gudkova S. (2012). “Wywiad w badaniach jakościowych” in Jemielniak D. (ed.) Badania jakościowe. Metody i narzędzia. Warszawa: PWN, p. 111–129.
Google Scholar

Harrison D. and Albanese P. (2012) „The ‘Parentification’ Phenomenon as Applied to Adolescents Living Through Parental Military Deployments”, Canadian Journal of Family and Youth, 4(1), pp. 1–27. DOI: https://doi.org/10.29173/cjfy16516
Google Scholar

Jarosiewicz M. (2015). „Kryzysowa migracja Ukraińców”, Komentarze OSW, no. 187.
Google Scholar

Jorgensen, B. S. and Stedman, R. (2001). „Sense of place as an attitude: Lakeshore property owners’ attitudes toward their properties”, Journal of Environmental Psychology, 21, pp. 233–248. DOI: https://doi.org/10.1006/jevp.2001.0226
Google Scholar

Kawczyńska-Butrym Z. and Kruk M. (2015). Wsparcie społeczne dla rodzin migracyjnych w Polsce. Instytut Socjologii Uniwersytet UMCS.
Google Scholar

Kraut, R. E. and Attewell, P. (1997). Media use in a global corporation: Electronic mail and organizational knowledge w: S. Kiesler (ed.), Culture of the Internet. NJ: Erlbaum, pp. 323–342.
Google Scholar

Kukołowicz T. (2001). Sytuacja wychowawcza w nowych kategoriach rodzin w okresie transformacji ustrojowej, in M. Ziemska (ed.), Rodzina współczesna. Warszawa: Wydawnictwo UW.
Google Scholar

Kvale S. (2010). Prowadzenie wywiadów. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Liddell, B.J. et al. (2022) ‘Understanding the effects of being separated from family on refugees in Australia. A qualitative study’, Australian and New Zealand Journal of Public Health, 46(5), pp. 647–653. Available at: https://doi.org/10.1111/1753-6405.13232. DOI: https://doi.org/10.1111/1753-6405.13232
Google Scholar

Manterys A. (1997). Wielość rzeczywistości w teoriach socjologicznych, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Marvin, R. S. and P. A. Britner P.A. (1999). Normative development: The ontogeny of attachment in J. Cassidy and P.R. Shaver (eds.). Handbook of attachment: Theory, research, and clinical application, New York: The Guilford Press, p. 50–55.
Google Scholar

Minuchin S. et al. (1967). Families of the slums, New York: Basic Book.
Google Scholar

Minuchin, S. (1974), Families and family therapy. Cambridge: Harvard University Press. DOI: https://doi.org/10.4159/9780674041127
Google Scholar

Moj, M. (2015). Migracje zagraniczne i ich konsekwencje dla rodzin na przykładzie województwa opolskiego. Pogranicze. Polish Borderlands Studies,. T. 3. Nr 2. DOI: https://doi.org/10.25167/ppbs489
Google Scholar

Rogowski, Ł., Skrobacki, R. and Mroczkowska, D. (2009) ‘Codzienność niecodzienna / niecodzienność codzienna – spojrzenie na dylematy socjologii życia codziennego’, in S. Rudnicki, J. Stypińska and K. Wojnicka (eds.) Społeczeństwo i codzienność: w stronę nowej socjologii? Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne (Pejzaże Społeczne), pp. 93–104.
Google Scholar

Nickerson, A. et al. (2010) ‘The impact of fear for family on mental health in a resettled Iraqi refugee community’, Journal of Psychiatric Research, 44(4), pp. 229–235. Available at: https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2009.08.006. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2009.08.006
Google Scholar

Patton M. (2002). Qualitative Evaluation and Research Methods. London: Sage.
Google Scholar

Tarka K. (2014). Sytuacja dziecka w rodzinie migracyjnej. Studia i Prace Pedagogiczne 2014(1). Rozprawy i Materiały.
Google Scholar

Parks, M.R. and Roberts, L.D. (1998) ‘`Making Moosic’: The Development of Personal Relationships on Line and a Comparison to their Off-Line Counterparts’, Journal of Social and Personal Relationships, 15(4), pp. 517–537. Available at: https://doi.org/10.1177/0265407598154005. DOI: https://doi.org/10.1177/0265407598154005
Google Scholar

Slany, K. (1995). Gotowość wyjazdowa Polaków. Portret demograﬁczny i psycho-społeczny potencjalnego i faktycznego emigranta w: K. Slany (ed.) Orientacja emigracyjna Polaków, Kraków: Wydawnictwo Kwadrat.
Google Scholar

Szabaciuk A. (2022). Migracje przymusowe w Europie Wschodniej po 2020 roku, Lublin: Instytut Europy Środkowej.
Google Scholar

Tyszka Z. (1997). System metodologiczny poznańskiej szkoły socjologicznych badań nad rodziną, Poznań: Wydadnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Google Scholar

Ungar, M., Theron, L., and Didkowsky, N. (2011) „Adolescents’ precocious and developmentally appropriate contributions to their families’ well-being and resilience in five countries”, Family Relations, 60(2), p. 231–246. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1741-3729.2010.00645.x
Google Scholar

Wilmsen, B. (2013) ‘Family separation and the impacts on refugee settlement in Australia’, Australian Journal of Social Issues, 48(2), pp. 241–262. Available at: https://doi.org/10.1002/j.1839-4655.2013.tb00280.x. DOI: https://doi.org/10.1002/j.1839-4655.2013.tb00280.x
Google Scholar

Zamojski J. E. (2006) ‘Migracje – dzieje i aktualia. Refleksje…’, in Migracje: dzieje, typologia, definicje, A. Furdal and W. Wysoczański (eds). Wrocław.
Google Scholar

EWL Group (2022) Raport specjalny EWL. Uchodźcy z Ukrainy w Polsce. https://ewl.com.pl/wp-content/uploads/2022/04/EWL_RAPORT_UCHODZCY_2022_EWL.pdf (Accessed: 21.04.2023).
Google Scholar

Uchodźcy z Ukrainy w Polsce. Wyzwania i potencjał integracji (2022). https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/pl/Documents/Reports/pl-Uchodzcy-z-Ukrainy-w-Polsce-Report.pdf (Accessed: 21.04.2023).
Google Scholar

Urząd do Spraw Cudzoziemców (2023). Obywatele Ukrainy w Polsce – aktualne dane migracyjne. https://www.gov.pl/web/udsc/obywatele-ukrainy-w-polsce--aktualne-dane-migracyjne2 (Accessed: 17 April 2023).
Google Scholar

Straż Graniczna: https://twitter.com/Straz_Graniczna?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1652552366644658176%7Ctwgr%5E66c12f4706ff3dae80ec718e49cdcdaf520b3c1d%7Ctwcon%5Es1_&ref_url=https%3A%2F%2F300gospodarka.pl%2Fnews%2Fuchodzcy-z-ukrainy-w-polsce-liczba (Accessed: 30 April 2023).
Google Scholar

Anna Kopczak-Wirga

kopczak@uni.opole.pl

Affiliation:

Uniwersytet Opolski; Wydział Nauk Społecznych Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Adiunkt w Katedrze Nauk Socjologicznych. W kręgu moich zainteresowań jest interpretatywny paradygmat socjologii. Prowadzę głównie badania jakościowe z wykorzystaniem metody wywiadu. Interesuje mnie socjologia podróży i turystyki, a w niej - sposoby doświadczania atrakcji turystycznych, a także rola przewodników turystycznych w konstruowaniu przekazu na temat dziedzictwa kulturowego. W ostatnich latach podejmuję także tematy z obszaru socjologii rodziny (głównie w kontekście związku między migracją, uchodźstwem a relacjami rodzinnymi wśród rodzin ukraińskich) oraz społecznego wymiaru śmierci (w tym sposobów doświadczania śmierci, szczątków ludzkich przez turystów).

Kopczak-Wirga A., Kasperska-Kurzawa K.(2022), Przejawy zjawiska parentyfikacji wśród dzieci ukraińskich na skutek migracji i uchodźstwa (Manifestations of the Parentification Phenomenon Among Ukrainian Children as a Result of Migration and Exile), „Roczniki Nauk Społecznych”, nr 14, s. 123–142.

Kamila Kasperska-Kurzawa

https://orcid.org/0000-0002-9186-428X

Affiliation:

Uniwersytet Opolski; Wydział Prawa i Administracji Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Adiunkt w Katedrze Nauk o Bezpieczeństwie na Uniwersytecie Opolskim. Zajmuje się terroryzmem międzynarodowym i problematyką przestępczości zorganizowanej.

Tomasz Wirga

https://orcid.org/0000-0003-3055-8745

Affiliation:

Uniwersytet Opolski; Wydział Nauk Społecznych Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Doktor nauk humanistycznych w zakresie psychologii. Moje zainteresowania badawcze krążą wokół procesów poznawczych i emocji. Przeprowadzałem również badania w których uwzględniałem poczucie jakości życia, osobowość, motywację, zachowania społeczne czy rozwój człowieka.

Wirga T., Kopczak-Wirga A. (2022) A Collector Deceives – About the Ways of Deceiving Women by Men and Men by Women as far as Spending Money on Collecting Items is Concerned, „International Journal of Environmental Research and Public Health”, 19(24), https://doi.org/10.3390/ijerph192416755