Z dala od domu
Rozważania na temat wpływu migracji i uchodźstwa na relacje rodzinne na przykładzie ukraińskich rodzin przebywających w Polsce
Anna Kopczak-Wirga
Uniwersytet Opolski; Wydział Nauk SpołecznychKamila Kasperska-Kurzawa
Uniwersytet Opolski; Wydział Prawa i Administracjihttps://orcid.org/0000-0002-9186-428X
Tomasz Wirga
Uniwersytet Opolski; Wydział Nauk Społecznychhttps://orcid.org/0000-0003-3055-8745
Abstrakt
Rok od inwazji Rosji na Ukrainę przynosi szereg pytań dotyczących uchodźców przybywających na terytorium Polski. Ważnym zagadnieniem staje się wiedza na temat relacji rodzinnych kształtujących się pod wpływem rozłąki z krajem i z bliskimi osobami. W artykule zostały pokazane wyniki badań jakościowych (wywiadów), w których analizowano refleksje i rozważania kobiet ukraińskich na temat wpływu uchodźstwa na ich życie rodzinne po migracji do Polski (po 24 lutego 2022 roku). Widać w nich zmiany w realizowaniu zwykłej rutyny dnia codziennego, którą utrudnia przeobrażenie warunków życia (nowa kultura, trudności komunikacyjne, zmiany w składzie rodziny). Dodatkowo opisany został potencjał pojawienia się zjawiska parentyfikacji, który ujawniają narracje badanych matek, strategie utrzymania więzi rodzinnych oraz poczucia bezpieczeństwa. Badania jakościowe ujawniają szereg problemów, z którymi boryka się ukraińska rodzina w Polsce, co pokazuje konieczność dalszej eksploracji tego obszaru.
Słowa kluczowe:
rodzina, relacje, migracja, uchodźstwo, kobiety, UkrainaBibliografia
Adamczyk A., Sakson A. and Trosiak C. (2017). Między tolerancją a niechęcią. Polityka współczesnych państw europejskich wobec migrantów i mniejszości. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Google Scholar
Allen, J.P. and Land, D. (1999). Attachment in adolescence in J. Cassidy and P.R. Shaver (eds.), Handbook of attachment. Theory, research, and clinical application. New York: The Guilford Press, p. 319–335.
Google Scholar
Andruszkiewicz, F., Chyżna, O. and Dengaova, A. (2018) ‘Emigracja zarobkowa w ukraińskiej rodzinie. Problemy, dylematy, kontrowersje’, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, (126), pp. 9–17.
DOI: https://doi.org/10.29119/1641-3466.2018.126.1
Google Scholar
Bąk A. (2008). Komunikacja polskich emigrantów z rodziną za pośrednictwem internetu w: B. Szmigielska (ed.) Całe życie w Sieci. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Becker-Pestka D. (2012) „Rodzina w obliczu migracji zarobkowej”, Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych, nr 1, p. 9–26.
Google Scholar
Bendyk E. and Buras P. (2022). Polska wobec wojny, Polska w świecie po wojnie. Zadania na nowy czas. Fundacja im. Stefana Batorego.
Google Scholar
Berger P. L. and Luckmann T. (1983). Społeczne tworzenie rzeczywistości. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Sperling, M. and Berman, W.H. (1994). Attachment in adults: Clinical and developmental perspectives. Guilford Press.
Google Scholar
Bowlby J. (2023). Przywiązanie. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Bowlby J. (1979). Costruzione e rottura dei legami affettivi. Milan: Raffaello Cortina Editore.
Google Scholar
Bradshaw J. (1994). Zrozumieć rodzinę. Rewolucyjna droga odnalezienia samego siebie, Warszawa.
Google Scholar
Chase N.D. (1999). Parentification. An overview of therapy, research and societalissues in N. D. Chase (ed.), Burdened Children Theory. Research and treatment of Parentification, California: Thausand Oaks.
DOI: https://doi.org/10.4135/9781452220604
Google Scholar
Chrzan-Dętkoś M. and Murawska N. (2023). “We are in this together” – Polish midwives’ reflections on perinatal care for Ukrainian women after the outbreak of war”, Health Psychology Report, 11(3), p. 177–188.
DOI: https://doi.org/10.5114/hpr/161996
Google Scholar
Coyle S. (2019) „Children and Families Forum: The Impact of Immigrant Family Separation”, Social Work Today, 18 (5) [online]. Available at: https://www.socialworktoday.com/archive/SO18p8.shtml (Accessed: 15.04.2023)
Google Scholar
Danilewicz, W. (2012) „Migracje jako źródło refleksji i dylematów rodzin rozłączonych przestrzennie”, Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 1(143), p. 75–96.
Google Scholar
Długosz P., Kryvachuk L. and Izdebska-Długosz D. (2022). Uchodźcy wojenni z Ukrainy – życie w Polsce i plany na przyszłość. Lublin: Wydawnictwo Academicon. Available at: https://doi.org/10.52097/acapress.9788362475971 (Accessed: 25.04.2023)
DOI: https://doi.org/10.52097/acapress.9788362475971
Google Scholar
Duszczyk M. and Kaczmarczyk P. (2022). Wojna i migracja: napływ uchodźców wojennych z Ukrainy i możliwe scenariusze na przyszłość. Newsletter of Centre of Migration Research, no. 4 (39).
Google Scholar
Dyczewski L. (1981), Rodzina polska i kierunki jej przemian, Warszawa: Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych.
Google Scholar
Earley L. and Cushway D. J. (2002) „The parentified child”, Clinical Child Psychology and Psychiatry, 7 (2), p. 163–178.
DOI: https://doi.org/10.1177/1359104502007002005
Google Scholar
Firgolska A. (2023). „Uchodźcy z Ukrainy w prywatnych dyskursach osób goszczących ich w swoich domach, Kultura i Społeczeństwo, 67(3), p. 121–140.
DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2023.67.3.5
Google Scholar
Gudkova S. (2012). “Wywiad w badaniach jakościowych” in Jemielniak D. (ed.) Badania jakościowe. Metody i narzędzia. Warszawa: PWN, p. 111–129.
Google Scholar
Harrison D. and Albanese P. (2012) „The ‘Parentification’ Phenomenon as Applied to Adolescents Living Through Parental Military Deployments”, Canadian Journal of Family and Youth, 4(1), pp. 1–27.
DOI: https://doi.org/10.29173/cjfy16516
Google Scholar
Jarosiewicz M. (2015). „Kryzysowa migracja Ukraińców”, Komentarze OSW, no. 187.
Google Scholar
Jorgensen, B. S. and Stedman, R. (2001). „Sense of place as an attitude: Lakeshore property owners’ attitudes toward their properties”, Journal of Environmental Psychology, 21, pp. 233–248.
DOI: https://doi.org/10.1006/jevp.2001.0226
Google Scholar
Kawczyńska-Butrym Z. and Kruk M. (2015). Wsparcie społeczne dla rodzin migracyjnych w Polsce. Instytut Socjologii Uniwersytet UMCS.
Google Scholar
Kraut, R. E. and Attewell, P. (1997). Media use in a global corporation: Electronic mail and organizational knowledge w: S. Kiesler (ed.), Culture of the Internet. NJ: Erlbaum, pp. 323–342.
Google Scholar
Kukołowicz T. (2001). Sytuacja wychowawcza w nowych kategoriach rodzin w okresie transformacji ustrojowej, in M. Ziemska (ed.), Rodzina współczesna. Warszawa: Wydawnictwo UW.
Google Scholar
Kvale S. (2010). Prowadzenie wywiadów. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Liddell, B.J. et al. (2022) ‘Understanding the effects of being separated from family on refugees in Australia. A qualitative study’, Australian and New Zealand Journal of Public Health, 46(5), pp. 647–653. Available at: https://doi.org/10.1111/1753-6405.13232.
DOI: https://doi.org/10.1111/1753-6405.13232
Google Scholar
Manterys A. (1997). Wielość rzeczywistości w teoriach socjologicznych, Warszawa: PWN.
Google Scholar
Marvin, R. S. and P. A. Britner P.A. (1999). Normative development: The ontogeny of attachment in J. Cassidy and P.R. Shaver (eds.). Handbook of attachment: Theory, research, and clinical application, New York: The Guilford Press, p. 50–55.
Google Scholar
Minuchin S. et al. (1967). Families of the slums, New York: Basic Book.
Google Scholar
Minuchin, S. (1974), Families and family therapy. Cambridge: Harvard University Press.
DOI: https://doi.org/10.4159/9780674041127
Google Scholar
Moj, M. (2015). Migracje zagraniczne i ich konsekwencje dla rodzin na przykładzie województwa opolskiego. Pogranicze. Polish Borderlands Studies,. T. 3. Nr 2.
DOI: https://doi.org/10.25167/ppbs489
Google Scholar
Rogowski, Ł., Skrobacki, R. and Mroczkowska, D. (2009) ‘Codzienność niecodzienna / niecodzienność codzienna – spojrzenie na dylematy socjologii życia codziennego’, in S. Rudnicki, J. Stypińska and K. Wojnicka (eds.) Społeczeństwo i codzienność: w stronę nowej socjologii? Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne (Pejzaże Społeczne), pp. 93–104.
Google Scholar
Nickerson, A. et al. (2010) ‘The impact of fear for family on mental health in a resettled Iraqi refugee community’, Journal of Psychiatric Research, 44(4), pp. 229–235. Available at: https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2009.08.006.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2009.08.006
Google Scholar
Patton M. (2002). Qualitative Evaluation and Research Methods. London: Sage.
Google Scholar
Tarka K. (2014). Sytuacja dziecka w rodzinie migracyjnej. Studia i Prace Pedagogiczne 2014(1). Rozprawy i Materiały.
Google Scholar
Parks, M.R. and Roberts, L.D. (1998) ‘`Making Moosic’: The Development of Personal Relationships on Line and a Comparison to their Off-Line Counterparts’, Journal of Social and Personal Relationships, 15(4), pp. 517–537. Available at: https://doi.org/10.1177/0265407598154005.
DOI: https://doi.org/10.1177/0265407598154005
Google Scholar
Slany, K. (1995). Gotowość wyjazdowa Polaków. Portret demograficzny i psycho-społeczny potencjalnego i faktycznego emigranta w: K. Slany (ed.) Orientacja emigracyjna Polaków, Kraków: Wydawnictwo Kwadrat.
Google Scholar
Szabaciuk A. (2022). Migracje przymusowe w Europie Wschodniej po 2020 roku, Lublin: Instytut Europy Środkowej.
Google Scholar
Tyszka Z. (1997). System metodologiczny poznańskiej szkoły socjologicznych badań nad rodziną, Poznań: Wydadnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Google Scholar
Ungar, M., Theron, L., and Didkowsky, N. (2011) „Adolescents’ precocious and developmentally appropriate contributions to their families’ well-being and resilience in five countries”, Family Relations, 60(2), p. 231–246.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1741-3729.2010.00645.x
Google Scholar
Wilmsen, B. (2013) ‘Family separation and the impacts on refugee settlement in Australia’, Australian Journal of Social Issues, 48(2), pp. 241–262. Available at: https://doi.org/10.1002/j.1839-4655.2013.tb00280.x.
DOI: https://doi.org/10.1002/j.1839-4655.2013.tb00280.x
Google Scholar
Zamojski J. E. (2006) ‘Migracje – dzieje i aktualia. Refleksje…’, in Migracje: dzieje, typologia, definicje, A. Furdal and W. Wysoczański (eds). Wrocław.
Google Scholar
EWL Group (2022) Raport specjalny EWL. Uchodźcy z Ukrainy w Polsce. https://ewl.com.pl/wp-content/uploads/2022/04/EWL_RAPORT_UCHODZCY_2022_EWL.pdf (Accessed: 21.04.2023).
Google Scholar
Uchodźcy z Ukrainy w Polsce. Wyzwania i potencjał integracji (2022). https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/pl/Documents/Reports/pl-Uchodzcy-z-Ukrainy-w-Polsce-Report.pdf (Accessed: 21.04.2023).
Google Scholar
Urząd do Spraw Cudzoziemców (2023). Obywatele Ukrainy w Polsce – aktualne dane migracyjne. https://www.gov.pl/web/udsc/obywatele-ukrainy-w-polsce--aktualne-dane-migracyjne2 (Accessed: 17 April 2023).
Google Scholar
Straż Graniczna: https://twitter.com/Straz_Graniczna?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1652552366644658176%7Ctwgr%5E66c12f4706ff3dae80ec718e49cdcdaf520b3c1d%7Ctwcon%5Es1_&ref_url=https%3A%2F%2F300gospodarka.pl%2Fnews%2Fuchodzcy-z-ukrainy-w-polsce-liczba (Accessed: 30 April 2023).
Google Scholar
Autorzy
Anna Kopczak-WirgaAdiunkt w Katedrze Nauk Socjologicznych. W kręgu moich zainteresowań jest interpretatywny paradygmat socjologii. Prowadzę głównie badania jakościowe z wykorzystaniem metody wywiadu. Interesuje mnie socjologia podróży i turystyki, a w niej - sposoby doświadczania atrakcji turystycznych, a także rola przewodników turystycznych w konstruowaniu przekazu na temat dziedzictwa kulturowego. W ostatnich latach podejmuję także tematy z obszaru socjologii rodziny (głównie w kontekście związku między migracją, uchodźstwem a relacjami rodzinnymi wśród rodzin ukraińskich) oraz społecznego wymiaru śmierci (w tym sposobów doświadczania śmierci, szczątków ludzkich przez turystów).
Kopczak-Wirga A., Kasperska-Kurzawa K.(2022), Przejawy zjawiska parentyfikacji wśród dzieci ukraińskich na skutek migracji i uchodźstwa (Manifestations of the Parentification Phenomenon Among Ukrainian Children as a Result of Migration and Exile), „Roczniki Nauk Społecznych”, nr 14, s. 123–142.
Autorzy
Kamila Kasperska-Kurzawahttps://orcid.org/0000-0002-9186-428X
Adiunkt w Katedrze Nauk o Bezpieczeństwie na Uniwersytecie Opolskim. Zajmuje się terroryzmem międzynarodowym i problematyką przestępczości zorganizowanej.
Kopczak-Wirga A., Kasperska-Kurzawa K.(2022), Przejawy zjawiska parentyfikacji wśród dzieci ukraińskich na skutek migracji i uchodźstwa (Manifestations of the Parentification Phenomenon Among Ukrainian Children as a Result of Migration and Exile), „Roczniki Nauk Społecznych”, nr 14, s. 123–142.
Autorzy
Tomasz Wirgahttps://orcid.org/0000-0003-3055-8745
Doktor nauk humanistycznych w zakresie psychologii. Moje zainteresowania badawcze krążą wokół procesów poznawczych i emocji. Przeprowadzałem również badania w których uwzględniałem poczucie jakości życia, osobowość, motywację, zachowania społeczne czy rozwój człowieka.
Wirga T., Kopczak-Wirga A. (2022) A Collector Deceives – About the Ways of Deceiving Women by Men and Men by Women as far as Spending Money on Collecting Items is Concerned, „International Journal of Environmental Research and Public Health”, 19(24), https://doi.org/10.3390/ijerph192416755
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Family Forum
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
