Sposoby doświadczania macierzyństwa z dzieckiem z niepełnosprawnością

Iwona Myśliwczyk

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Nauk Pedagogicznych

Abstract

Motherhood is an obvious and natural phenomenon, which is usually identified with the unique experiences of mothers and positive social perception. An exception may be the role of the mother of a child with disability. Then motherhood takes on different meanings, and the ways of experiencing the role of a mother are not as obvious as in the case of a fully-abled child.

The aim of the article is to present the results of research on the reconstruction of experiences and the interpretation of experiences on motherhood with a child with disability and to propose ways to support mothers raising a child with disability. The research presented in the study was embedded in the interpretive paradigm, which consequently allowed the use of the biographical method with the use of an autobiographical narrative interview.

The issue of motherhood of a child with disability appears in the public and scientific discourse quite often, but the biographical perspective reveals the individual meanings given to motherhood. The reality reconstructed by mothers is complex and consists of negative emotions resulting from threat, uncertainty, disorientation and lack of control over the situation caused by the child's disability. Next to them in women's lives there are positive emotions resulting from the acceptance of disability, the smallest progression of a child, or a sense of fulfilment in the role of a mother. The subjective interpretation of the experiences of mothers raising a child with disability shows unique biographies and proves that mothers experience this motherhood in many ways: lonely motherhood, burdened with risk or dominated by disability, but also normalized, supported and fulfilled. Mothers give their stories their own meanings, which are important from their perspective.

Keywords:

motherhood, disabled child, qualitative research, pedagogy

Barłóg, K. (2017) ‘Poczucie sensu życia rodzin z dzieckiem z niepełnosprawnością intelektualną’, Kultura – Przemiany – Edukacja, t. V, pp. 255–266, DOI: 10.15584/kpe.2017.5.15
DOI: https://doi.org/10.15584/kpe.2017.5.15   Google Scholar

Białas, M. (2010) ‘Terapia matek wychowujących dzieci z niepełnosprawnością intelektualną’, Rozprawy Społeczne, Tom 14, 2, pp. 1–13.
DOI: https://doi.org/10.29316/rs/122022   Google Scholar

Białas, M. (2016) ‘Matka – dziecko z niepełnosprawnością w relacjach zagrożenia’ in Karaszewska, H. and Silecka-Marek, E. (ed.) Sytuacje trudne w perspektywie jednostkowej i społecznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, pp. 199–214.
  Google Scholar

Christian, B. (2016) ‘An Angle of Seeing: Motherhood in Buchi Emecheta’s Joys of Motherhood and Alice Walker’s Meridian’ in Glenn, EN. And Chang, G. and Forcey, LR (ed.) Mothering. Ideology, Experience, and Agency. New York: Routledge, https://doi.org/10.4324/9781315538891.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315538891-5   Google Scholar

Czuba, B. (2022) ‘Porzuciłam moje córki. Macierzyństwo jako opresja w przekazie kultury popularnej’, Media i Społeczeństwo, 16, pp. 232–245, DOI.org/10.53052/MiS.2022.16.14.
DOI: https://doi.org/10.53052/MiS.2022.16.14   Google Scholar

Gawęcka, M. (2011) ‘Niepełnosprawność dziecka witalizacją rodziny. Perspektywa dialektyki współuzależnienia’ in Białas, M., (ed.) Specjalne potrzeby niepełnosprawnych. Kraków: Wyd. Arson, pp. 13–23.
  Google Scholar

Gawlina, Z. (2003) ‘Macierzyństwo jako wartość w kontekście przemian społecznych’, Blaski i cienie życia rodzinnego. Roczniki Socjologii Rodziny, t. XV, pp. 33–45.
  Google Scholar

Giussani, L. (2000) Zmysł religijny. Poznań: Pallottinum.
  Google Scholar

Jarmołowska, A. (2017) ‘W oczekiwaniu na macierzyństwo. Funkcjonowanie kobiet z problemami w prokreacji’ in Celińska-Miszczuk, A. and Wiśniewska, L.A. (red.) Macierzyństwo, szanse i ograniczenia. Perspektywa psychologii osoby. Warszawa: Wydawnictwo Difin, pp. 74–99.
  Google Scholar

Kaschak, E. (2001) Nowa psychologia kobiety. Podejście feministyczne. Gdańsk: GWP.
  Google Scholar

Kościelska M. (1998) Trudne macierzyństwo. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
  Google Scholar

Kościelska, M. (2001) ‘Jak żyć z dzieckiem niepełnosprawnym – i czy to musi być nieszczęście’ in Kaja, B. (ed.) Wspomaganie Rozwoju. Psychostymulacja i psychokorekcja. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, pp. 27–35.
  Google Scholar

Liddy, S. and O’Brien, A. (ed.) (2021) Media Work, Mothers and Motherhood. London: Routledge, https://doi.org/10.4324/9781003082552.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781003082552   Google Scholar

Lindyberg, I. (2012) Świat(y) «upośledzonego» macierzyństwa. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
  Google Scholar

Lesińska-Sawicka, A. (2008) Późne macierzyństwo. Studium socjomedyczne. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
  Google Scholar

Lipińska-Lokś, J. and Skwarek, B. (2013) ‘Rodzice wobec niepełnosprawności dziecka’ in Brągiel, J., Kaniok, P. and Kurcz A. (ed.) Rodzicielstwo w kontekście wychowania i edukacji. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, pp. 9–12.
  Google Scholar

Maciarz, A. (2004) Macierzyństwo w kontekście zmian społecznych. Warszawa: Żak.
  Google Scholar

Mądry, M. (2012) ‘Macierzyństwo jako płaszczyzna permanentnego rozwoju kobiety w biegu życia’, Psychologia rozwojowa, tom 17, 3, pp. 9–21, DOI:10.4467/20843879PR.12.015.0634.
  Google Scholar

Molina, N. (2019) Motherhood, Spirituality and Culture. London: Routledge, https://doi.org/10.4324/9780429470127.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780429470127   Google Scholar

Niedbalski, J. (2020), ‘Macierzyństwo i ojcostwo we wdrażaniu roli rodzica dziecka z niepełnosprawnością’, Przegląd Socjologii Jakościowej, 3(16), pp. 18–39.
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.16.3.02   Google Scholar

Palęcka, A. and Szczodry, H. (2011) ‘Hipermacierzyństwo – na przykładzie matek osób z niepełnosprawnością intelektualną’ in Palęcka, A., Szczodry, H. and Warat, M. (ed.) Kobiety w społeczeństwie polskim. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, pp. 17–42.
  Google Scholar

Pańków, W. and Rak, A. (2017) ‘Stałość i zmienność wybranych kontekstów macierzyństwa w narracjach matek wychowujących dziecko z niepełnosprawnością’, Wychowanie w Rodzinie, t. XVI, pp. 243–256, DOI: 10.23734/wwr20172.243.256.
  Google Scholar

Parysiewicz, B. (2000) ‘Wychowanie rodzinne do roli matki’ in Chymuk, M. and Topa, D. (ed.) Edukacja prorodzinna. Kraków: Wydawnictwo Akademii Pedagogicznej, pp. 205–212.
  Google Scholar

Rich, A. (2000) Zrodzone z kobiety. Macierzyństwo jako doświadczenie i instytucja. Warszawa: Sic.
  Google Scholar

Popielecki, M. and Zeman, I. (2000) ‘Kryzys psychiczny rodziców w związku z pojawieniem się w rodzinie dziecka niepełnosprawnego’, Szkoła Specjalna, 1, pp. 15–19.
  Google Scholar

Renegar, V. and Cole, K. (2023) Refiguring Motherhood Beyond Biology. London: Routledge, https://doi.org/10.4324/9781003311799.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781003311799   Google Scholar

Rye, G. et al. (eds) (2017) Motherhood in literature and culture. Interdisciplinary perspectives from Europe. New York: Routledge. Available at: https://doi.org/10.4324/9781315626581.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315626581   Google Scholar

Stelter, Ż. (2006) ‘Rodzina z dzieckiem upośledzonym umysłowo. Obrazy życia rodzinnego z perspektywy interdyscyplinarnej’, Roczniki Socjologii Rodziny, X V II, pp. 255–275.
  Google Scholar

Strączek, K. (2016) Mamy z innej planety. Historie kobiet, które urodziły niepełnosprawne dziecko. Kraków: Wydawnictwo Znak.
  Google Scholar

Sulik, M. (2017) ‘W poszukiwaniu (od)cieni macierzyńskich doświadczeń – peregrynacje andragogiczno-biograficzne’, Edukacja Dorosłych, 1, pp. 77–86.
  Google Scholar

Szymanowska, J. (2014) ‘Trudne rodzicielstwo – problemy macierzyństwa i ojcostwa w obliczu niepełnosprawności dziecka’ in Szymanowska, J. (ed.) Wyzwania współczesnego dzieciństwa i rodzicielstwa. Praca socjalna w perspektywie działań wychowawczych. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, pp. 147–159.
  Google Scholar

Śniegulska, A. (2015) ‘Oblicza macierzyństwa – między tradycją a współczesnością’ in Karbowniczek, J., Błasiak, A. and Dybowska, E. (ed.) Dziecko, rodzina, wychowanie. Wybrane konteksty. Kraków: Wydawnictwo Ignatianium, pp. 69–83.
  Google Scholar

Śniegulska, A. (2015) ‘Macierzyństwo w obliczu współczesnych zagrożeń i przemian społecznych’ in Opozda, D., Loyola-Opiela, M., Bis, D. and Świdrak, E. (ed.) Rodzina miejscem integralnego rozwoju i wychowania. Lublin: Wydawnictwo Episteme, pp. 173.
  Google Scholar

Włodarczyk, E. and Sowa E. (2017) ‘Doświadczanie macierzyństwa przez kobiety mające dzieci z niepełnosprawnością’ in Włodarczyk, E. (ed.) W trosce o macierzyństwo. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, pp. 95–108.
  Google Scholar

Włodarczyk, E. (ed.) (2018) W trosce o macierzyństwo. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
  Google Scholar

Włodarczyk, E. (2021) ‘Samotne macierzyństwo w różnych odsłonach’, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 1, pp. 3–17.
DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.6895   Google Scholar

Wołowicz, A. (2021) Paradygmat zignorowany. Macierzyństwo kobiet z niepełnosprawnością intelektualną. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323550808   Google Scholar

Zalewska, P. (2020) ‘Trudne macierzyństwo w percepcji matek w latach 90. XX w. i współcześnie’, Szkoła Specjalna, 3, pp. 213–223, DOI: 10.5604/01.3001.0014.2360.
DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.2360   Google Scholar


Published
2024-01-27

Cited by

Myśliwczyk, I. (2024). Sposoby doświadczania macierzyństwa z dzieckiem z niepełnosprawnością. Family Forum, 13, 219–240. https://doi.org/10.25167/FF/5066

Authors

Iwona Myśliwczyk 

Iwona Myśliwczyk

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Społecznych

iwona.mysliwczyk@uwm.edu.pl

https://orcid.org/0000-0002-9826-5642

Problematyka badawcza podejmowana w pracach naukowych dotyczy takich zagadnień, jak: dorosłość i rodzicielstwo osób z niepełnosprawnością intelektualną, rodzina dziecka z niepełnosprawnością, wsparcie rodziny i dziecka z ADHD.

Najważniejsze publikacje:

Myśliwczyk, I. (2022) Motherhood of a woman with intellectual disability – retrospection of biographical experiences’, Fides et Ratio, 1 (49).

Myśliwczyk, I. (2021) Educational Support of a Student with ADHD. An Analysis of Parents' Biographical Experiences, Przegląd Badań Edukacyjnych, 35(2).

Myśliwczyk, I. (2019) Uznanie dorosłości człowieka z niepełnosprawnością (Studium socjopedagogiczne narracji osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębszym). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.



Statistics

Downloads

Download data is not yet available.


License

Copyright (c) 2024 Family Forum

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.