Sposoby doświadczania macierzyństwa z dzieckiem z niepełnosprawnością
Iwona Myśliwczyk
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Nauk PedagogicznychAbstract
Motherhood is an obvious and natural phenomenon, which is usually identified with the unique experiences of mothers and positive social perception. An exception may be the role of the mother of a child with disability. Then motherhood takes on different meanings, and the ways of experiencing the role of a mother are not as obvious as in the case of a fully-abled child.
The aim of the article is to present the results of research on the reconstruction of experiences and the interpretation of experiences on motherhood with a child with disability and to propose ways to support mothers raising a child with disability. The research presented in the study was embedded in the interpretive paradigm, which consequently allowed the use of the biographical method with the use of an autobiographical narrative interview.
The issue of motherhood of a child with disability appears in the public and scientific discourse quite often, but the biographical perspective reveals the individual meanings given to motherhood. The reality reconstructed by mothers is complex and consists of negative emotions resulting from threat, uncertainty, disorientation and lack of control over the situation caused by the child's disability. Next to them in women's lives there are positive emotions resulting from the acceptance of disability, the smallest progression of a child, or a sense of fulfilment in the role of a mother. The subjective interpretation of the experiences of mothers raising a child with disability shows unique biographies and proves that mothers experience this motherhood in many ways: lonely motherhood, burdened with risk or dominated by disability, but also normalized, supported and fulfilled. Mothers give their stories their own meanings, which are important from their perspective.
Keywords:
motherhood, disabled child, qualitative research, pedagogyReferences
Barłóg, K. (2017) ‘Poczucie sensu życia rodzin z dzieckiem z niepełnosprawnością intelektualną’, Kultura – Przemiany – Edukacja, t. V, pp. 255–266, DOI: 10.15584/kpe.2017.5.15
DOI: https://doi.org/10.15584/kpe.2017.5.15
Google Scholar
Białas, M. (2010) ‘Terapia matek wychowujących dzieci z niepełnosprawnością intelektualną’, Rozprawy Społeczne, Tom 14, 2, pp. 1–13.
DOI: https://doi.org/10.29316/rs/122022
Google Scholar
Białas, M. (2016) ‘Matka – dziecko z niepełnosprawnością w relacjach zagrożenia’ in Karaszewska, H. and Silecka-Marek, E. (ed.) Sytuacje trudne w perspektywie jednostkowej i społecznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, pp. 199–214.
Google Scholar
Christian, B. (2016) ‘An Angle of Seeing: Motherhood in Buchi Emecheta’s Joys of Motherhood and Alice Walker’s Meridian’ in Glenn, EN. And Chang, G. and Forcey, LR (ed.) Mothering. Ideology, Experience, and Agency. New York: Routledge, https://doi.org/10.4324/9781315538891.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315538891-5
Google Scholar
Czuba, B. (2022) ‘Porzuciłam moje córki. Macierzyństwo jako opresja w przekazie kultury popularnej’, Media i Społeczeństwo, 16, pp. 232–245, DOI.org/10.53052/MiS.2022.16.14.
DOI: https://doi.org/10.53052/MiS.2022.16.14
Google Scholar
Gawęcka, M. (2011) ‘Niepełnosprawność dziecka witalizacją rodziny. Perspektywa dialektyki współuzależnienia’ in Białas, M., (ed.) Specjalne potrzeby niepełnosprawnych. Kraków: Wyd. Arson, pp. 13–23.
Google Scholar
Gawlina, Z. (2003) ‘Macierzyństwo jako wartość w kontekście przemian społecznych’, Blaski i cienie życia rodzinnego. Roczniki Socjologii Rodziny, t. XV, pp. 33–45.
Google Scholar
Giussani, L. (2000) Zmysł religijny. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar
Jarmołowska, A. (2017) ‘W oczekiwaniu na macierzyństwo. Funkcjonowanie kobiet z problemami w prokreacji’ in Celińska-Miszczuk, A. and Wiśniewska, L.A. (red.) Macierzyństwo, szanse i ograniczenia. Perspektywa psychologii osoby. Warszawa: Wydawnictwo Difin, pp. 74–99.
Google Scholar
Kaschak, E. (2001) Nowa psychologia kobiety. Podejście feministyczne. Gdańsk: GWP.
Google Scholar
Kościelska M. (1998) Trudne macierzyństwo. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Google Scholar
Kościelska, M. (2001) ‘Jak żyć z dzieckiem niepełnosprawnym – i czy to musi być nieszczęście’ in Kaja, B. (ed.) Wspomaganie Rozwoju. Psychostymulacja i psychokorekcja. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, pp. 27–35.
Google Scholar
Liddy, S. and O’Brien, A. (ed.) (2021) Media Work, Mothers and Motherhood. London: Routledge, https://doi.org/10.4324/9781003082552.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781003082552
Google Scholar
Lindyberg, I. (2012) Świat(y) «upośledzonego» macierzyństwa. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Lesińska-Sawicka, A. (2008) Późne macierzyństwo. Studium socjomedyczne. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar
Lipińska-Lokś, J. and Skwarek, B. (2013) ‘Rodzice wobec niepełnosprawności dziecka’ in Brągiel, J., Kaniok, P. and Kurcz A. (ed.) Rodzicielstwo w kontekście wychowania i edukacji. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, pp. 9–12.
Google Scholar
Maciarz, A. (2004) Macierzyństwo w kontekście zmian społecznych. Warszawa: Żak.
Google Scholar
Mądry, M. (2012) ‘Macierzyństwo jako płaszczyzna permanentnego rozwoju kobiety w biegu życia’, Psychologia rozwojowa, tom 17, 3, pp. 9–21, DOI:10.4467/20843879PR.12.015.0634.
Google Scholar
Molina, N. (2019) Motherhood, Spirituality and Culture. London: Routledge, https://doi.org/10.4324/9780429470127.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780429470127
Google Scholar
Niedbalski, J. (2020), ‘Macierzyństwo i ojcostwo we wdrażaniu roli rodzica dziecka z niepełnosprawnością’, Przegląd Socjologii Jakościowej, 3(16), pp. 18–39.
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.16.3.02
Google Scholar
Palęcka, A. and Szczodry, H. (2011) ‘Hipermacierzyństwo – na przykładzie matek osób z niepełnosprawnością intelektualną’ in Palęcka, A., Szczodry, H. and Warat, M. (ed.) Kobiety w społeczeństwie polskim. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, pp. 17–42.
Google Scholar
Pańków, W. and Rak, A. (2017) ‘Stałość i zmienność wybranych kontekstów macierzyństwa w narracjach matek wychowujących dziecko z niepełnosprawnością’, Wychowanie w Rodzinie, t. XVI, pp. 243–256, DOI: 10.23734/wwr20172.243.256.
Google Scholar
Parysiewicz, B. (2000) ‘Wychowanie rodzinne do roli matki’ in Chymuk, M. and Topa, D. (ed.) Edukacja prorodzinna. Kraków: Wydawnictwo Akademii Pedagogicznej, pp. 205–212.
Google Scholar
Rich, A. (2000) Zrodzone z kobiety. Macierzyństwo jako doświadczenie i instytucja. Warszawa: Sic.
Google Scholar
Popielecki, M. and Zeman, I. (2000) ‘Kryzys psychiczny rodziców w związku z pojawieniem się w rodzinie dziecka niepełnosprawnego’, Szkoła Specjalna, 1, pp. 15–19.
Google Scholar
Renegar, V. and Cole, K. (2023) Refiguring Motherhood Beyond Biology. London: Routledge, https://doi.org/10.4324/9781003311799.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781003311799
Google Scholar
Rye, G. et al. (eds) (2017) Motherhood in literature and culture. Interdisciplinary perspectives from Europe. New York: Routledge. Available at: https://doi.org/10.4324/9781315626581.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315626581
Google Scholar
Stelter, Ż. (2006) ‘Rodzina z dzieckiem upośledzonym umysłowo. Obrazy życia rodzinnego z perspektywy interdyscyplinarnej’, Roczniki Socjologii Rodziny, X V II, pp. 255–275.
Google Scholar
Strączek, K. (2016) Mamy z innej planety. Historie kobiet, które urodziły niepełnosprawne dziecko. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar
Sulik, M. (2017) ‘W poszukiwaniu (od)cieni macierzyńskich doświadczeń – peregrynacje andragogiczno-biograficzne’, Edukacja Dorosłych, 1, pp. 77–86.
Google Scholar
Szymanowska, J. (2014) ‘Trudne rodzicielstwo – problemy macierzyństwa i ojcostwa w obliczu niepełnosprawności dziecka’ in Szymanowska, J. (ed.) Wyzwania współczesnego dzieciństwa i rodzicielstwa. Praca socjalna w perspektywie działań wychowawczych. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, pp. 147–159.
Google Scholar
Śniegulska, A. (2015) ‘Oblicza macierzyństwa – między tradycją a współczesnością’ in Karbowniczek, J., Błasiak, A. and Dybowska, E. (ed.) Dziecko, rodzina, wychowanie. Wybrane konteksty. Kraków: Wydawnictwo Ignatianium, pp. 69–83.
Google Scholar
Śniegulska, A. (2015) ‘Macierzyństwo w obliczu współczesnych zagrożeń i przemian społecznych’ in Opozda, D., Loyola-Opiela, M., Bis, D. and Świdrak, E. (ed.) Rodzina miejscem integralnego rozwoju i wychowania. Lublin: Wydawnictwo Episteme, pp. 173.
Google Scholar
Włodarczyk, E. and Sowa E. (2017) ‘Doświadczanie macierzyństwa przez kobiety mające dzieci z niepełnosprawnością’ in Włodarczyk, E. (ed.) W trosce o macierzyństwo. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, pp. 95–108.
Google Scholar
Włodarczyk, E. (ed.) (2018) W trosce o macierzyństwo. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar
Włodarczyk, E. (2021) ‘Samotne macierzyństwo w różnych odsłonach’, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 1, pp. 3–17.
DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.6895
Google Scholar
Wołowicz, A. (2021) Paradygmat zignorowany. Macierzyństwo kobiet z niepełnosprawnością intelektualną. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323550808
Google Scholar
Zalewska, P. (2020) ‘Trudne macierzyństwo w percepcji matek w latach 90. XX w. i współcześnie’, Szkoła Specjalna, 3, pp. 213–223, DOI: 10.5604/01.3001.0014.2360.
DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.2360
Google Scholar
Authors
Iwona MyśliwczykIwona Myśliwczyk
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Społecznych
https://orcid.org/0000-0002-9826-5642
Problematyka badawcza podejmowana w pracach naukowych dotyczy takich zagadnień, jak: dorosłość i rodzicielstwo osób z niepełnosprawnością intelektualną, rodzina dziecka z niepełnosprawnością, wsparcie rodziny i dziecka z ADHD.
Najważniejsze publikacje:
Myśliwczyk, I. (2022) ‘Motherhood of a woman with intellectual disability – retrospection of biographical experiences’, Fides et Ratio, 1 (49).
Myśliwczyk, I. (2021) ‘Educational Support of a Student with ADHD. An Analysis of Parents' Biographical Experiences’, Przegląd Badań Edukacyjnych, 35(2).
Myśliwczyk, I. (2019) Uznanie dorosłości człowieka z niepełnosprawnością (Studium socjopedagogiczne narracji osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębszym). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Statistics
Downloads
License
Copyright (c) 2024 Family Forum
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.