Wychowanie katolickie a nowoczesne technologie komunikacji społecznej

Jan Przybyłowski; Ireneusz Andrzej Celary

doi:10.25167/FF/5725

Published: 2025-12-12

Vol. 15 (2025)

Catholic education and modern social communication technologies

ks. prof. dr hab. Jan Przybyłowski , ks. prof. dr hab. Ireneusz Andrzej Celary

Family Forum

Section: Rodzina, edukacja i sztuczna inteligencja / Family, education and artificial intelligence

https://doi.org/10.25167/FF/5725

Abstract

With the advancement of modern media technologies, the context of Catholic education is changing and new challenges are emerging for parents, teachers and educators. An important task in the educational process is to help young people effectively counteract the threats associated with the use of modern social communication technologies. At the same time, educators should support young people in using modern digital technologies for their own development (self-education) and future activity in social life.
The aim of this article is to clarify the essence, goals and methods of Catholic education, which is influenced by the use of modern communication technologies by pupils. This article uses qualitative analysis and practical reasoning, which are used in applied theology, to focus on the traditional principles of Catholic education, i.e. the integral formation of the human person towards their ultimate goal, but interpreted in the context of changes related to the development of modern social communication technologies.
The research conducted showed that some of the traditional concepts used in theology can be replaced by terminology used in media culture (e.g. from dialogue to communication). Modern technologies will also change the cultural context of Catholic education and self-education, which may lead to addiction, isolation and a progressive loss of contact with reality, hindering the development of authentic interpersonal relationships.
The result of the research is therefore a practical conclusion that Catholic education should emphasise the role of community, which provides the conditions for real, authentic personal communication. In Catholic education, greater emphasis should be placed on the role of freedom in the responsible use of modern communication technologies. The research also showed that the main goal of Catholic education should always be to focus all activities on shaping maturity in the pupils' faith in Jesus Christ, who is most fully embodied in the Church.

Keywords:

Catholic education, self-education, modern social communication technologies, culture

Most read articles by the same author(s)

Ireneusz Andrzej Celary, Jan Przybyłowski, Family issues in applied theology , Family Forum: Vol. 12 (2022): Przemiany rodziny
Ireneusz Andrzej Celary, Jan Przybyłowski, Family patriotism: value or identity , Family Forum: Vol. 10 (2020): Social processes affecting families

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Przybyłowski, J., & Celary, I. A. (2025). Catholic education and modern social communication technologies. Family Forum, 15, 85–98. https://doi.org/10.25167/FF/5725

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Baudrillord, J. (2005) Symulakry i symulacja. Warszawa: Wydawnictwo Sic!.
Google Scholar

Bazylak, J. (1984) Postawy religijne młodzieży i ich związki z wybranymi elementami osobowości. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
Google Scholar

Benedykt XVI. (2024) Encyklika Caritas in Veritate. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej TUM.
Google Scholar

Benedykt XVI. (2016) ‘Przemówienie z okazji zgromadzenia plenarnego Papieskiej Rady ds. Środków Społecznego Przekazu Mówimy ludziom o Bogu posługując się nowymi językami cyfrowymi’, 28 II 2011, in. M. Laskowska and K. Marcyński (eds.) Komunikacja społeczna według Benedykta XVI, pp. 51–54. Kraków: Wydawnictwo: PETRUS.
Google Scholar

Celary, I. (2003) ‘Środki społecznego przekazu w duszpasterskiej działalności Kościoła w Polsce w latach 1989–2000’, Elbląskie Studia Teologiczne 4, pp. 7–20.
Google Scholar

Celary, I. (2004) Rezurekcyjny wymiar nowej ewangelizacji i główne „miejsca” jej urzeczywistnienia. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar

Celary, I. (2005) ‘Rola i znaczenie wychowania chrześcijańskiego w zaspakajaniu potrzeb psychoduchowych młodzieży’, in. E. Krzyżak-Szymański and A. Szymański (eds.) Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży zagrożenia cywilizacyjne w aspektach: pedagogicznym, instytucjonalnym i legislacyjnym, pp. 127–137. Mysłowice: Górnośląska WSP.
Google Scholar

Celary, I. and Łęcicki, G. (2024) ‘Werbalna a ikoniczna komunikacja religijna’, Ateneum Kapłańskie 183, pp. 585–602.
Google Scholar

Chmielewski, M. (2016) ‘Kultura medialna jako wyzwanie dla komunikacji wiary w świetle orędzi Benedykta XVI na Światowe Dni Środków Społecznego Przekazu’, Biuletyn Edukacji Medialnej 1, pp. 156–178.
Google Scholar

Duch, W. (2024) ‘Artificial Intelligence and the Limits of the Humanities’, Er(r)go. Teoria –Literatura – Kultura 48, pp. 269–297. DOI: https://doi.org/10.31261/errgo.14525
Google Scholar

Dziewiecki, M. (2005) Komunikacja wychowawcza. Kraków: Wydawnictwo Salwator.
Google Scholar

Franciszek. (2019) Posynodalna adhortacja apostolska Christus vivit, do młodych i całego Ludu Bożego. Kraków: Wydawnictwo M.
Google Scholar

Franciszek. (2019) Przemówienie z 21 grudnia 2019 r. do przedstawicieli Kurii Rzymskiej. Available at: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/speeches/2019/december/documents/papa-francesco_20191221_curia-romana.pdf, (Accessed: 26 Marz2025).
Google Scholar

Franciszek. (2020) Encyklika Fratelli tutti, 3 X 2020. Available at: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20201003_enciclica-fratelli-tutti.html (Accessed: 4 January 2024).
Google Scholar

Franciszek.(2024) List apostolski motu proprio Ad theologiam promovendam. Available at: https://wiez.pl/2024/05/11/franciszek-potrzebujemy-teologii-fundamentalnie-kontekstualnej/, (Accessed:26 Marz 2025).
Google Scholar

Ingarden, R. (1987) Książeczka o człowieku (A Little Bookabout a Man. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Jan Paweł II. (1980) UNESCO, Jan Paweł II, Przemówienie wygłoszone 2 czerwca 1980 roku w UNESCO. Available at: https://teologiapolityczna.pl/jan-pawel-ii-przemowienie-wygloszone-2-czerwca-1980-roku-w-unesco (Accessed: 28 May 2025).
Google Scholar

Jan Paweł II. (1994) Przekroczyć próg nadziei. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar

Jan Paweł II. (2021) Posynodalna adhortacja apostolska o powołaniu i misji świeckich w Kościele i świecie Christifideles laici. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej TUM.
Google Scholar

Kępiński, A. (2001) Rytm życia. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Kowalski, R., Limber, S. and Agatson, P. (2010) Cyberprzemoc wśród dzieci i młodzieży. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu jagiellońskiego.
Google Scholar

Kuczkowski, S. (1991) Przyjacielskie spotkania wychowawcze. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Lange, R. (ed.) (2011) Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów. Warszawa: NASK – Instytut Badawczy.
Google Scholar

Lange, R. (ed.) (2023) Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów i rodziców. Warszawa: NASK – Instytut Badawczy.
Google Scholar

Leon XIV, (2025) Przemówienie Leona do Kolegium Kardynalskiego, 10 maja 2025r.. Available at: https://www.vatican.va/content/leo-xiv/pl/speeches/2025/may/documents/20250510-collegio-cardinalizio.html (Accessed: 05 June 2025).
Google Scholar

Majka, J. (1993) ‘Wychowanie personalistyczne – wychowaniem integralnym’, in. F. Adamski (ed) Człowiek – Wychowanie – Kultura, pp. 96–106. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Malczewski, Ł. (2019) Czy leci z nami robot?, p. 2, Available at: https://dfusion.pl/wp-content/uploads/2019/03/Czy-leci-z-nami-robot_Raport_AI.pdf (Accessed: 30 May 2025).
Google Scholar

Maritain, J. (1988) Pisma filozoficzne, Kraków: Wydawnictwo: Znak.
Google Scholar

Marquardt, D. (2024) Dialog z chatbotem. Ujęcie mediolingwistyczne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Google Scholar

Pasierb, J. (1982) Szkice o kulturze. Pelplin: Wyższe Seminarium Duchowne.
Google Scholar

Paweł VI. (1967) Encyklika o drogach, którymi Kościół katolicki powinien kroczyć w dobie obecnej przy pełnieniu swojej misji Ecclesiam suam. Paris: Édition du Dialogue.
Google Scholar

Penrice, J. (1998) Młodość i chrześcijaństwo, czyli zrozumieć swoją wiarę. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Przegalińska, A. (2025) Bot lekarzem duszy?. Available at: https://www.pismowidok.org/pl/archiwum/2016/16-cyfrowe-mroki/bot-lekarzem-duszy, (Accessed: 20 March 2025). Chociaż lepszym sformułowaniem tego, że „starają się nawiązać relacje”, byłoby stwierdzenie, że w taki sposób ich algorytmu są szkolone. DOI: https://doi.org/10.36854/widok/2016.16.690
Google Scholar

Przybyłowski, J. (2005) ‘Pedagogika pastoralna a wychowawcza funkcja Kościoła. Artykuł dyskusyjny’, Ateneum Kapłańskie, 144, pp. 437–453.
Google Scholar

Przybyłowski, J. (2009) ‘Dialog pastoralny’, Ateneum Kapłańskie 153, pp. 46–59.
Google Scholar

Przybyłowski, J. (2010) Funkcja wychowawcza w teorii i praktyce eklezjalnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Google Scholar

Przybyłowski, J. (2017) ‘Pastoral communication in the communal aspect’, Seminare, 38, pp. 37–48. DOI: https://doi.org/10.21852/sem.2017.4.03
Google Scholar

Przybyłowski, J. (2020) ‘Religia chrześcijańska a nowa kultura. Trudności w dialogu’, Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie, 27, pp. 275–291 DOI: https://doi.org/10.18276/skk.2020.27-15
Google Scholar

Przybyłowski, J. (2024) ‘Interfejs Kościoła i świata w perspektywie prawdy o osobie ludzkiej. Analiza teologiczno-socjologiczna w świetle Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”’, in. M.J. Tutak and T. Wielebski (eds.) Dziś i jutro realizacji w Polsce przesłania II Soboru Watykańskiego, pp. 169–190. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Google Scholar

Replika (2025). Available at: https://replika.com, (Accessed: 20 March 2025).
Google Scholar

Shevat, A. (2019) Zaprojektuj bota. Tworzenie interfejsów konwersacyjnych, Gliwice: Helion.
Google Scholar

Skorowski, H. (1986) ‘Współczesne problemy moralne młodzieży i możliwość ich rozwiązania w Sakramencie Pokuty’, in. K. Misiaszek (ed.) Problemy młodych. Katecheza w służbie nadziei, pp. 118–129. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.
Google Scholar

Sobór Watykański II. (1965) Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim Gravissimum Educationis (GE), [online]. Available at: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pawel_vi/inne/deklaracja_wych_28101965.html (Accessed: 6 June 2025).
Google Scholar

Stein, E. (2016) Filozofia psychologii i humanistyki. Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych.
Google Scholar

Tarnowski, J. (2003) Jak wychowywać. W ogniu pytań. Ząbki: Wydawnictwo Apostolicum.
Google Scholar

ks. prof. dr hab. Jan Przybyłowski

Affiliation:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Poland

ks. prof. dr hab. Ireneusz Andrzej Celary

icelary@op.pl

Affiliation:

Uniwersytet Śląski w Katowicach; Wydział Teologiczny Poland