Wychowanie katolickie a nowoczesne technologie komunikacji społecznej

Jan Przybyłowski; Ireneusz Andrzej Celary

doi:10.25167/FF/5725

Veröffentlicht am: 2025-12-12

Bd. 15 (2025)

Wychowanie katolickie a nowoczesne technologie komunikacji społecznej

ks. prof. dr hab. Jan Przybyłowski , ks. prof. dr hab. Ireneusz Andrzej Celary

Family Forum

Rubrik: Rodzina, edukacja i sztuczna inteligencja / Family, education and artificial intelligence

https://doi.org/10.25167/FF/5725

Abstract

W związku z postępem nowoczesnych technologii medialnych zmienia się kontekst wychowania katolickiego i ujawniają się nowe wyzwania dla rodziców, nauczycieli i wychowawców. Ważnym zadaniem w procesie wychowawczym staje się pomaganie młodym ludziom w skutecznym przeciwdziałaniu zagrożeniom związanym z korzystaniem z nowoczesnych technologii komunikacji społecznej. Równocześnie wychowawcy powinni udzielać wsparcia młodym, aby wykorzystywali nowoczesne technologie cyfrowe dla własnego rozwoju (samowychowanie) i przyszłej aktywności w życiu społecznym.
Celem artykułu jest doprecyzowanie istoty, celów i sposobów wychowania katolickiego, na które ma wpływ korzystanie przez wychowanków z nowoczesnych technologii komunikacji. W tym artykule zastosowana została metoda analizy jakościowej i wnioskowania ukierunkowanego praktycznie, wykorzystywana w teologii stosowanej, umożliwiająca skupienie się na tradycyjnych pryncypiach wychowania katolickiego, czyli integralnym kształtowaniu osoby ludzkiej w kierunku jej celu ostatecznego, ale odczytywanych w kontekście przemian związanych z rozwojem nowoczesnych technologii komunikacji społecznej.
Przeprowadzone badania pokazały, że część tradycyjnych pojęć stosowanych w teologii może być zastępowana terminologią wykorzystywaną w kulturze medialnej (np. od dialogu do komunikacji). Nowoczesne technologie będą też zmieniać kontekst kulturowy wychowania katolickiego i samowychowania, co może prowadzić do uzależnienia, izolacji i postępującej utraty kontaktu z rzeczywistością, utrudniając rozwój autentycznych relacji międzyludzkich.
Wynikiem badań jest zatem praktyczny wniosek, aby w wychowaniu katolickim podkreślać rolę wspólnoty, która zapewnia warunki realnej, autentycznej komunikacji osobowej. W wychowaniu katolickim większy nacisk położyć należy na rolę wolności w odpowiedzialnym posługiwaniu się nowoczesnymi technologiami komunikacji. Badania pokazały również, że głównym celem wychowania katolickiego niezmiennie powinno być skupienie wszelkich działań na ukształtowaniu w wychowankach dojrzałości w wierze w Jezusa Chrystusa, który najpełniej uosabia się w Kościele.

Am häufigsten gelesenen Artikel dieser/dieses Autor/in

Ireneusz Andrzej Celary, ks. prof. dr hab. Jan Przybyłowski, The Familienfragen in der angewandten Theologie , Family Forum: Bd. 12 (2022): Przemiany rodziny
Ireneusz Andrzej Celary, Jan Przybyłowski, Patriotismus in der Familie: Wert oder Identität , Family Forum: Bd. 10 (2020): Social processes affecting families

Dateien herunterladen

PDF (Język Polski)

Zitierregeln

Przybyłowski, J., & Celary, I. A. (2025). Wychowanie katolickie a nowoczesne technologie komunikacji społecznej. Family Forum, 15, 85–98. https://doi.org/10.25167/FF/5725

Zitiert von / Teilen

Lizenz

Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Weitergabe unter gleichen Bedingungen 4.0 International.

Literaturhinweise

Baudrillord, J. (2005) Symulakry i symulacja. Warszawa: Wydawnictwo Sic!.
Google Scholar

Bazylak, J. (1984) Postawy religijne młodzieży i ich związki z wybranymi elementami osobowości. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
Google Scholar

Benedykt XVI. (2024) Encyklika Caritas in Veritate. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej TUM.
Google Scholar

Benedykt XVI. (2016) ‘Przemówienie z okazji zgromadzenia plenarnego Papieskiej Rady ds. Środków Społecznego Przekazu Mówimy ludziom o Bogu posługując się nowymi językami cyfrowymi’, 28 II 2011, in. M. Laskowska and K. Marcyński (eds.) Komunikacja społeczna według Benedykta XVI, pp. 51–54. Kraków: Wydawnictwo: PETRUS.
Google Scholar

Celary, I. (2003) ‘Środki społecznego przekazu w duszpasterskiej działalności Kościoła w Polsce w latach 1989–2000’, Elbląskie Studia Teologiczne 4, pp. 7–20.
Google Scholar

Celary, I. (2004) Rezurekcyjny wymiar nowej ewangelizacji i główne „miejsca” jej urzeczywistnienia. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar

Celary, I. (2005) ‘Rola i znaczenie wychowania chrześcijańskiego w zaspakajaniu potrzeb psychoduchowych młodzieży’, in. E. Krzyżak-Szymański and A. Szymański (eds.) Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży zagrożenia cywilizacyjne w aspektach: pedagogicznym, instytucjonalnym i legislacyjnym, pp. 127–137. Mysłowice: Górnośląska WSP.
Google Scholar

Celary, I. and Łęcicki, G. (2024) ‘Werbalna a ikoniczna komunikacja religijna’, Ateneum Kapłańskie 183, pp. 585–602.
Google Scholar

Chmielewski, M. (2016) ‘Kultura medialna jako wyzwanie dla komunikacji wiary w świetle orędzi Benedykta XVI na Światowe Dni Środków Społecznego Przekazu’, Biuletyn Edukacji Medialnej 1, pp. 156–178.
Google Scholar

Duch, W. (2024) ‘Artificial Intelligence and the Limits of the Humanities’, Er(r)go. Teoria –Literatura – Kultura 48, pp. 269–297. DOI: https://doi.org/10.31261/errgo.14525
Google Scholar

Dziewiecki, M. (2005) Komunikacja wychowawcza. Kraków: Wydawnictwo Salwator.
Google Scholar

Franciszek. (2019) Posynodalna adhortacja apostolska Christus vivit, do młodych i całego Ludu Bożego. Kraków: Wydawnictwo M.
Google Scholar

Franciszek. (2019) Przemówienie z 21 grudnia 2019 r. do przedstawicieli Kurii Rzymskiej. Available at: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/speeches/2019/december/documents/papa-francesco_20191221_curia-romana.pdf, (Accessed: 26 Marz2025).
Google Scholar

Franciszek. (2020) Encyklika Fratelli tutti, 3 X 2020. Available at: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20201003_enciclica-fratelli-tutti.html (Accessed: 4 January 2024).
Google Scholar

Franciszek.(2024) List apostolski motu proprio Ad theologiam promovendam. Available at: https://wiez.pl/2024/05/11/franciszek-potrzebujemy-teologii-fundamentalnie-kontekstualnej/, (Accessed:26 Marz 2025).
Google Scholar

Ingarden, R. (1987) Książeczka o człowieku (A Little Bookabout a Man. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Jan Paweł II. (1980) UNESCO, Jan Paweł II, Przemówienie wygłoszone 2 czerwca 1980 roku w UNESCO. Available at: https://teologiapolityczna.pl/jan-pawel-ii-przemowienie-wygloszone-2-czerwca-1980-roku-w-unesco (Accessed: 28 May 2025).
Google Scholar

Jan Paweł II. (1994) Przekroczyć próg nadziei. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar

Jan Paweł II. (2021) Posynodalna adhortacja apostolska o powołaniu i misji świeckich w Kościele i świecie Christifideles laici. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej TUM.
Google Scholar

Kępiński, A. (2001) Rytm życia. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Kowalski, R., Limber, S. and Agatson, P. (2010) Cyberprzemoc wśród dzieci i młodzieży. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu jagiellońskiego.
Google Scholar

Kuczkowski, S. (1991) Przyjacielskie spotkania wychowawcze. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Lange, R. (ed.) (2011) Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów. Warszawa: NASK – Instytut Badawczy.
Google Scholar

Lange, R. (ed.) (2023) Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów i rodziców. Warszawa: NASK – Instytut Badawczy.
Google Scholar

Leon XIV, (2025) Przemówienie Leona do Kolegium Kardynalskiego, 10 maja 2025r.. Available at: https://www.vatican.va/content/leo-xiv/pl/speeches/2025/may/documents/20250510-collegio-cardinalizio.html (Accessed: 05 June 2025).
Google Scholar

Majka, J. (1993) ‘Wychowanie personalistyczne – wychowaniem integralnym’, in. F. Adamski (ed) Człowiek – Wychowanie – Kultura, pp. 96–106. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Malczewski, Ł. (2019) Czy leci z nami robot?, p. 2, Available at: https://dfusion.pl/wp-content/uploads/2019/03/Czy-leci-z-nami-robot_Raport_AI.pdf (Accessed: 30 May 2025).
Google Scholar

Maritain, J. (1988) Pisma filozoficzne, Kraków: Wydawnictwo: Znak.
Google Scholar

Marquardt, D. (2024) Dialog z chatbotem. Ujęcie mediolingwistyczne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Google Scholar

Pasierb, J. (1982) Szkice o kulturze. Pelplin: Wyższe Seminarium Duchowne.
Google Scholar

Paweł VI. (1967) Encyklika o drogach, którymi Kościół katolicki powinien kroczyć w dobie obecnej przy pełnieniu swojej misji Ecclesiam suam. Paris: Édition du Dialogue.
Google Scholar

Penrice, J. (1998) Młodość i chrześcijaństwo, czyli zrozumieć swoją wiarę. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Przegalińska, A. (2025) Bot lekarzem duszy?. Available at: https://www.pismowidok.org/pl/archiwum/2016/16-cyfrowe-mroki/bot-lekarzem-duszy, (Accessed: 20 March 2025). Chociaż lepszym sformułowaniem tego, że „starają się nawiązać relacje”, byłoby stwierdzenie, że w taki sposób ich algorytmu są szkolone. DOI: https://doi.org/10.36854/widok/2016.16.690
Google Scholar

Przybyłowski, J. (2005) ‘Pedagogika pastoralna a wychowawcza funkcja Kościoła. Artykuł dyskusyjny’, Ateneum Kapłańskie, 144, pp. 437–453.
Google Scholar

Przybyłowski, J. (2009) ‘Dialog pastoralny’, Ateneum Kapłańskie 153, pp. 46–59.
Google Scholar

Przybyłowski, J. (2010) Funkcja wychowawcza w teorii i praktyce eklezjalnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Google Scholar

Przybyłowski, J. (2017) ‘Pastoral communication in the communal aspect’, Seminare, 38, pp. 37–48. DOI: https://doi.org/10.21852/sem.2017.4.03
Google Scholar

Przybyłowski, J. (2020) ‘Religia chrześcijańska a nowa kultura. Trudności w dialogu’, Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie, 27, pp. 275–291 DOI: https://doi.org/10.18276/skk.2020.27-15
Google Scholar

Przybyłowski, J. (2024) ‘Interfejs Kościoła i świata w perspektywie prawdy o osobie ludzkiej. Analiza teologiczno-socjologiczna w świetle Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”’, in. M.J. Tutak and T. Wielebski (eds.) Dziś i jutro realizacji w Polsce przesłania II Soboru Watykańskiego, pp. 169–190. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Google Scholar

Replika (2025). Available at: https://replika.com, (Accessed: 20 March 2025).
Google Scholar

Shevat, A. (2019) Zaprojektuj bota. Tworzenie interfejsów konwersacyjnych, Gliwice: Helion.
Google Scholar

Skorowski, H. (1986) ‘Współczesne problemy moralne młodzieży i możliwość ich rozwiązania w Sakramencie Pokuty’, in. K. Misiaszek (ed.) Problemy młodych. Katecheza w służbie nadziei, pp. 118–129. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.
Google Scholar

Sobór Watykański II. (1965) Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim Gravissimum Educationis (GE), [online]. Available at: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pawel_vi/inne/deklaracja_wych_28101965.html (Accessed: 6 June 2025).
Google Scholar

Stein, E. (2016) Filozofia psychologii i humanistyki. Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych.
Google Scholar

Tarnowski, J. (2003) Jak wychowywać. W ogniu pytań. Ząbki: Wydawnictwo Apostolicum.
Google Scholar

ks. prof. dr hab. Jan Przybyłowski

Institution:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Polen

ks. prof. dr hab. Ireneusz Andrzej Celary

icelary@op.pl

Institution:

Uniwersytet Śląski w Katowicach; Wydział Teologiczny Polen