Samoocena i kompetencje komunikacyjne studentek pedagogiki w świetle wymiarów komunikacji w rodzinie

Ewa Sosnowska-Bielicz; Joanna Wrótniak

doi:10.25167/FF/5557

Published: 2024-12-20

Vol. 14 (2024)

Self-esteem and communication competence of female students pursuing degree in pedagogy in view of dimensions of family communication

dr Ewa Magdalena Sosnowska-Bielicz , dr Joanna Wrótniak

Family Forum

Section: (Dez)informacja w komunikacji rodzinnej / (Dis)information in Family Communication

https://doi.org/10.25167/FF/5557

Abstract

Students pursuing a degree in pedagogy are expected to present high communication competence that is often correlated with self-esteem. While deliberating on their sources, the authors decided to focus on family and dimensions of family communication. The aim of the presented paper was to identify communication skills and self-esteem presented by students pursuing a degree in pedagogy and to check whether dimensions of family communication act as their mediators. A diagnostic survey and the following measures were used to collect data: Self-Esteem Scale (SES), The Self-Perceived Communication Competence Scale (SPCC) and Kwestionariusz wzorców komunikacji rodzinnej (Family Communication Patterns Questionnaire, Polish acronym: KWKR). The study group was found to present low self-esteem and average communication competence, and the obtained results additionally pointed to the modifying role of dimensions of family communication, primarily in the context of self-esteem and to its restricted scope in the context of communication competence. The results revealed a significant role of family and family communication patterns in human development and functioning, in particular with reference to individuals planning to pursue a career resting on relations with other people.

Keywords:

self-esteem, communication competence, family, dimensions of family communication, female students pursuing degree in pedagogy, emerging adulthood

Download files

PDF

Citation rules

Sosnowska-Bielicz, E., & Wrótniak, J. (2024). Self-esteem and communication competence of female students pursuing degree in pedagogy in view of dimensions of family communication. Family Forum, 14, 47–68. https://doi.org/10.25167/FF/5557

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Arnet, J.J. (2000) ‘Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties’, American Psychologist, 55(5), pp. 469–480. Available at: https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.5.469. DOI: https://doi.org/10.1037//0003-066X.55.5.469
Google Scholar

Appelt, K. (2005) ‘Wiek szkolny. Jak rozpoznać potencjał dziecka?’, in A. I. Brzezińska (ed.) Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: GWP, pp. 293–296.
Google Scholar

Bakiera, L. and Harwas-Napierała, B. (2016) Wzory osobowe w rozwoju człowieka. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar

Barge, J. K., Morreale S. and Spitzberg B.H. (2024) Komunikacja między ludźmi. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Baumeister, R.F. et al.(eds) (2003) ‘Does high self-esteem cause better performance, interpersonal success, happiness, or healthier lifestyles?’, Psychological Science in the Public Interest, 4(1), pp. 1–44. Available at: https://doi.org/10.1111/1529-1006.01431. DOI: https://doi.org/10.1111/1529-1006.01431
Google Scholar

Blaine, B. and Cocker, J. (1993) ‘Self-esteem and self-serving biases in reactions to positive and negative events. An integrating review’, in R.F. Baumeister (ed.), Self-esteem. The Puzzle of Low Self-Regard. New York: Plenum Press, pp. 55–85. Available at: https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4684-8956-9_4 . DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4684-8956-9_4
Google Scholar

Bochniarz, A. and Grabowiec, A. (2016) ‘O potrzebie/konieczności rozwijania kompetencji komunikacyjnych przyszłych nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej’, Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 35(3), pp. 271–284. Available at: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2016.35.3.271. DOI: https://doi.org/10.17951/lrp.2016.35.3.271
Google Scholar

Bochniarz, A. (2018) ‘Samoocena studentów kierunków nauczycielskich’, Edukacja – Technika – Informatyka, 2(24), pp. 242–247. Available at: https://doi.org/10.15584/eti.2018.2.33 . DOI: https://doi.org/10.15584/eti.2018.2.33
Google Scholar

Branden, N. (2012) 6 filarów poczucia własnej wartości. Łódź: Wydawnictwo Feeria.
Google Scholar

Brown, J.D. and Marshall, M.A. (2001) ‘Self-Esteem and Emotion: Some Thoughts about Feelings’, Personality and Social Psychology Bulletin, 27(5), pp. 575–584. Available at: https://doi.org/10.1177/0146167201275006 . DOI: https://doi.org/10.1177/0146167201275006
Google Scholar

Brzezińska, A. (2005) ’Jak przebiega rozwoj człowieka’, in A. Brzezińksa (ed.) Psychologiczne portrety człowieka, Gdańsk: GWP, pp. 21–40.
Google Scholar

Brzezińska, A.I., Ziółkowska, B. and Appelt, K. (2019) Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Buczak, A. and Samujło,M. (2013) ‘Samoocena globalna i postrzeganie własnego ciała a zachowania żywieniowe studentów’, Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 32, pp. 232–242. Available at: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2013.32.0.232.
Google Scholar

de Barbaro, R. (1999) ‘Wstęp’, in R. de Barbaro (ed.) Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków: WUJ, pp. 5–8.
Google Scholar

Di Paula, A. and Campbell, J.D. (2002) ‘Self-esteem and persistence in the face of failure’, Journal of Personality and Social Psychology, 83(3), pp. 711–724. Available at: https://doi.org/10.1037/0022-3514.83.3.711. DOI: https://doi.org/10.1037//0022-3514.83.3.711
Google Scholar

Dzwonkowska, I., Lachowicz-Tabaczek, K. and Łaguna, M. (2008). Samoocena i jej pomiar. Polska adaptacja skali SES M. Rosenberga. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Google Scholar

Góralewska-Słońska, A. (2011) ‘Poczucie własnej wartości jako potencjał jednostki’, Problemy Profesjonalne, (2), pp. 97–112.
Google Scholar

Grabowiec, A. (2011) Samoocena dzieci krzywdzonych w rodzinie. Lublin Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar

Gruca-Miąsik, U. (2023) ‘Komunikaty rodzicielskie w kontekście samooceny nastolatków’, Roczniki Pedagogiczne, 4, pp. 139–154. Available at: https://orcid.org/0000-0002-3797-8489. DOI: https://doi.org/10.18290/rped23154.8
Google Scholar

Guzmán-Simón, F., Gil-Flores, J. and Pacheco Costa, A. (2020) ‘Home literacy environment and reading comprehension in Spanish primary education’, Journal of Research in Reading, 43(2), pp. 229–247. Available at: https://doi.org/10.1111/1467-9817.12299. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-9817.12299
Google Scholar

Harwas-Napierała, B. and Trempała, J. (2000) ‘Wstęp’ in B., Harwas-Napierała and J. Trempała (eds) Psychologia rozwoju człowieka. T. 2. Charakterystyka okresów życia człowieka. Warszawa: PWN, pp. 7–8.
Google Scholar

Heimpel, S.A., Elliot, A.J. and Wood, J.V. (2006) ‘Basic personality dispositions self-esteem, and personal goals: An approach-avoidance analysis’, Journal of Personality, 74, pp. 1293–1319. Available at: https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.2006.00410.x . DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.2006.00410.x
Google Scholar

Huflejt-Łukasik, M. (2010) Ja i procesy samoregulacji. Różnice między zdrowiem a zaburzeniami psychicznymi. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Jull, J. (2012) Twoje kompetentne dziecko. Dlaczego powinniśmy traktować dzieci poważniej. Podkowa Leśna: Wyd. MIND.
Google Scholar

Koerner, A. F. and Fitzpatrick, M. A. (1997) ‘Family type and conflict: The impact of conversation orientation and conformity orientation on conflict in the family’, Communication Studies, 53(3), pp. 234–251. Available at: https://doi.org/10.1080/10510979709368491 DOI: https://doi.org/10.1080/10510979709368491
Google Scholar

Koerner, A. F. and Fitzpatrick, M. A. (2002a) ‘Toward a theory of family communication’, Communication Theory, 12(1), pp. 70–91. Available at: https://doi.org/10.1111/j.1468-2885.2002.tb00260.x. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-2885.2002.tb00260.x
Google Scholar

Koerner, A. F. and Fitzpatrick, M. A. (2002b)‘Understanding Family Communication Patterns and Family Functioning: The Roles of Conversation Orientation and Conformity Orientation’, Annals of the International Communication Association, 26(1), pp. 36–65. Available at: https://doi.org/10.1080/23808985.2002.11679010. DOI: https://doi.org/10.1080/23808985.2002.11679010
Google Scholar

Koerner, A. F., and Fitzpatrick, M. A. (2002c) ‘You never leave your family in fight: the impact of family of origin on conflict behavior in romantic relationship’, Communication Studies, 53(3), pp. 234–251. Available at: https://doi.org/10.1080/10510970209388588. DOI: https://doi.org/10.1080/10510970209388588
Google Scholar

Koerner, A. F., and Fitzpatrick, M. A. (2006) ‘Family communication patterns theory: a social cognitive approach. in D. O. Braithwaite, L. A. Baxter (eds), Engaging theories in family communication: Multiple perspectives, pp. 50–65. Available at: https://doi.org/10.4135/9781452204420. DOI: https://doi.org/10.4135/9781452204420.n4
Google Scholar

Kozielecki, J. (1987) Koncepcja transgresyjna człowieka. Analiza psychologiczna. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Kozłowska, D. and Ryszkowski, W. (2012) ‘Kompetencje komunikacyjne nauczycieli wychowania fizycznego’, Roczniki Naukowe Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego i Turystyki w Białymstoku, pp. 39–46.
Google Scholar

Krakowiak, P. and Łukaszewska, B. (2015) ‘Samoocena pracowników w instytucjach edukacyjnych i pomocowych a ich działalność zawodowa’, Paedagogia Christiana 1(35), pp. 273–294. Available at: https://doi.org/10.12775/PCh.2015.015 . DOI: https://doi.org/10.12775/PCh.2015.015
Google Scholar

Kwaśnica, R. (2007) ‘Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu’ in Z. Kwieciński, B. Śliwerski (ed.) Pedagogika. Podręcznik akademicki, T. 2. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, pp. 291–319.
Google Scholar

Łaguna, M., Lachowicz-Tabaczek, K. and Dzwonkowska, I. (2007) Skala samooceny SES Morrisa Rosenberga – polska adaptacja metody’, Psychologia Społeczna 2(4), pp. 164–176.
Google Scholar

McCroskey, J. C. and McCroskey, L. L. (1988) ‘Self-report as an approach to measuring communication competence’, Communication Research Reports, 5, pp. 108–113. Available at: https://doi.org/10.1080/08824098809359810 . DOI: https://doi.org/10.1080/08824098809359810
Google Scholar

McKay, M. and Fanning, P. (2004) Poczucie własnej wartości. Poznań: Rebis.
Google Scholar

Melosik, Z. (2013) Kultura popularna i tożsamość młodzieży. W niewoli władzy i wolności. Kraków: Impuls.
Google Scholar

Meltzoff, A.N. and Marshall, P.J. (2018) ‘Human infant imitation as a social survival circuit’, Current Opinion in Behavioral Sciences, 24, pp. 130–136. Available at: https://doi.org/10.1016/j.cobeha.2018.09.006 . DOI: https://doi.org/10.1016/j.cobeha.2018.09.006
Google Scholar

Milerski, B. and Śliwerski, B. (eds) (2000) Pedagogika. Leksykon PWN. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Mruk, C. (2013) ‘Defining Self-Esteem as a Relationship between Competence and Worthiness: How a Two-Factor Approach Integrates the Cognitive and Affective Dimensions of Self-Esteem’, Polish Psychological Bulletin, 44(2), pp. 157–164. Available at: https://doi.org/10.2478/ppb-2013-0018. DOI: https://doi.org/10.2478/ppb-2013-0018
Google Scholar

Nielsen, M. (2012) ‘Imitation, pretend play, and childhood: Essential elements in the evolution of human culture?’, Journal of Comparative Psychology, 126(2), pp. 170–181. Available at: https://doi.org/10.1037/a0025168. DOI: https://doi.org/10.1037/a0025168
Google Scholar

Noskova, T. et al., (2014) ‘Communicative Competence Development for Future Teachers’, The New Educational Review, 38 (4), pp. 188–198. https://doi.org/10.15804/tner.14.38.4.14 . DOI: https://doi.org/10.15804/tner.14.38.4.14
Google Scholar

Over, H. (2020) ‘The social function of imitation in development’, Annual Review of Developmental Psychology, 2, pp. 93–109. Available at: https://doi.org/10.1146/annurev-devpsych-033020-024051. DOI: https://doi.org/10.1146/annurev-devpsych-033020-024051
Google Scholar

Pankowska,l D. (2010) ‘Porozumiewanie się w procesie kształcenia’, in D. Pankowska, T. Sokołowska-Dzioba (eds) Kompetencje nauczyciela przedmiotów zawodowych, część 1: Praca dydaktyczna. Lublin: Wydawnictwo UMCS, pp. 45–76.
Google Scholar

Pawluk-Skrzypek, A. and Witek, A. (2016) ‘Rodzicielskie komunikaty akceptacji w kontekście samooceny młodzieży ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się’, in J. Kiryjow (ed.) Komunikacja w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, pp. 23–41.
Google Scholar

Rosenberg, M. (1965) Society and the adolescent self-image. New York: Princeton. DOI: https://doi.org/10.1515/9781400876136
Google Scholar

Rudkowska, G. (1996) ‘Efekty modelowania zachowań prospołecznych u dzieci sześcioletnich’, Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie. Prace Psychologiczne, 5(176), pp. 99–114.
Google Scholar

Ryś, M. (2011) ‘Kształtowanie się poczucia własnej wartości i relacji z innymi w różnych systemach rodzinnych’, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 2(6), pp. 65–84.
Google Scholar

Sala-Suszyńska, J. and Sosnowska-Bielicz, E. (2023) ‘Communication competence of future early childhood teachers – a report on a study in Poland’, Journal of the Modern Science, 53(4), pp. 437–450. Available at: https://doi.org/10.13166/jms/175587 . DOI: https://doi.org/10.13166/jms/175587
Google Scholar

Sałata, E. (2014) ‘Kompetencje komunikacyjne przyszłych nauczycieli edukacji techniczno-informatycznej’, Edukacja – Technika – Informatyka, 5,1, pp. 420–427.
Google Scholar

Sandelands, L.E., Bruckner, J. and Glynn, M.A. (1998) ‘If at First You Don’t Succeed, Try, Try Again: Effects of Persistence-Performance Contingencies, Ego Involvement, and Self-Esteem on Task Persistence’, Journal of Applied Psychology, 73(2), pp. 208–216. Available at: https://doi.org/10.1037/0021-9010.73.2.208 . DOI: https://doi.org/10.1037//0021-9010.73.2.208
Google Scholar

Sanecki, G. (2017) ‘Professional functioning of contemporary Polish emigrant’, in J. Wierzejska, O. Karpenko, R. Franczak (eds) Current Research Problems of Polish Education. Lublin: Wydawnictwo UMCS, pp. 51–69.
Google Scholar

Shearman, S.M., Dumlao, P. (2008) ‘A Cross-Cultural Comparison of Family Communication Patterns and Conflict Between Young Adults and Parents’. Journal of Family Communication, 8, pp. 186–211. Available at: https://doi.org/10.1080/15267430802182456 . DOI: https://doi.org/10.1080/15267430802182456
Google Scholar

Strzelecki, D. (2022) ‘Samoocena i zaspokojenie podstawowych potrzeb psychologicznych jako predyktory wypalenia akademickiego wśród studentek pedagogiki specjalnej’, Edukacja Dorosłych, 87(2), pp. 95–112. Available at: https://doi.org/10.12775/ED.2022.016. DOI: https://doi.org/10.12775/ED.2022.016
Google Scholar

Szpitalak, M. and Polczyk, R. (2015) Samoocena. Geneza, struktura, funkcje i metody pomiaru. Kraków: Wyd. UJ.
Google Scholar

Szumna, D., Kalandyk, M. (2017) ‘Kompetencje językowe przyszłych nauczycieli edukacji wczesnoszkolnych’. Edukacja – Technika – Informatyka 8/1, pp. 92–100. Available at: https://doi.org/10.15584/eti.2017.1.11. DOI: https://doi.org/10.15584/eti.2017.1.11
Google Scholar

Turowska, A. (2010) ‘Samoocena, orientacje społeczne i orientacje kontroli. Studium literaturowe’, Kwartalnik Pedagogiczny, 3(217), pp. 61–83.
Google Scholar

Wang, Z, Williamson, R.A. and Meltzoff, A.N. (2015) ‘Imitation as a mechanism in cognitive development: a cross-cultural investigation of 4-year-old children’s rule learning’, Frontiers in Psychology, 6, pp. 562. Available at: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.00562 . DOI: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.00562
Google Scholar

Wojciszke, B. (2002) Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Wojciszke, B. and Grzyb, T. (2024) Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Google Scholar

Wrótniak, J. (2024) ‘Samoocena a poczucie samotności młodych dorosłych’, Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 1(33), pp. 107–124. Available at: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2024.43.1.107-124. DOI: https://doi.org/10.17951/lrp.2024.43.1.107-124
Google Scholar

Wysota, M. (2019) ‘Kwestionariusz wzorców komunikacji rodzinnej (KWKR) konstrukcja i ocena psychometryczna’, Polskie Forum Psychologiczne, 24(2), pp. 205–224. Available at: https://doi.org/10.14656/PFP20190204.
Google Scholar

dr Ewa Magdalena Sosnowska-Bielicz

Affiliation:

Katedra Dydaktyki, Instytut Pedagogiki, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Ph.d Ewa Sosnowska-Bielicz

Department of Didactics, Institute of Pedagogy, Faculty of Pedagogy and Psychology, Maria Curie-Skłodowska University in Lublin; correspondence address: ul. Głękaka 45, 20-612 Lublin;

Research areas: early childhood education and its actors, student, teacher (and their education), parents and the local environment.

ewa.sosnowska-bielicz_at_mail.umcs.pl;

ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0132-9820

Selected publications:

Sosnowska-Bielicz E. (2023). Multiculturalism from the perspective of early childhood education students in Poland and Iceland. e-mentor 3(100) 70-77; https://doi.org/10.15219/em100.1621 (co-authors: T.Parczewska, J.Sala-Suszyńska)
Sosnowska-Bielicz E. (2023) Communication competence of future early childhood teachers - a report on a study in Poland. JoMS 2023;53(4):437-450 DOI: https://doi.org/10.13166/jms/175587 (co-author: J.Sala-Suszyńska)
Sosnowska-Bielicz, E. (2023). Assessment of the Quality of Education and Care in Selected Polish Preschools During the COVID-19 Pandemic Using the ECERS-E Scale. Multidisciplinary Journal of School Education, 12(2 (24), 33-55. https://doi.org/10.35765/mjse.2023.1224.02 (co-authors: T.Parczewska, J.Sala-Suszyńska)

dr Joanna Wrótniak

joanna.wrotniak@mail.umcs.pl
https://orcid.org/0000-0002-0492-4396

Affiliation:

Katedra Teorii Wychowania, Instytut Pedagogiki, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Department of Educational Theory, Institute of Pedagogy, Faculty of Pedagogy and Psychology, Maria Curie-Skłodowska University in Lublin; correspondence address: ul. Głękaka 45, 20-612 Lublin; e-mail: joanna.wrotniak_at_mail.umcs.pl; ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0492-4396.

Research areas: issues of loneliness and loneliness, psychosocial functioning of children and adolescents with behavioral difficulties, addiction prevention, mediation at school.

Selected publications:

Wrótniak J. (2023) Social competences and the sense of loneliness of young adults, Roczniki Pedagogicne Volume 15(51), number 4/2023: 189-206. https://doi.org/10.18290/rped23154.11

Wrótniak J. (2024), Self-esteem and the sense of loneliness in young adults, Lubelski Rocznik Pedagogiczny, No. 1, Vol. XLIII, pp. 107-124

https://doi.org/10.17951/lrp.2024.43.1.107-124

Wrótniak J. (2024), The feeling of loneliness and styles of coping with stress by future teachers, Roczniki Pedagogicne, Volume 16 (52), number 2 - 2024: 159-177. https://doi.org/10.18290/rped24162.11