Płeć psychologiczna a zadowolenie ze związku małżeńskiego i własnego życia
Dariusz Krok
Wydział Teologiczny, Uniwersytet OpolskiIlona Lewoska
Centrum Logopedyczne i Psychologiczno-Pedagogiczne, OpoleAbstract
Celem niniejszego artykułu jest empiryczna weryfikacja relacji między cechami osobowości partnera rozumianymi zgodnie z Teorią Schematu Płci autorstwa Sandry Bem a zadowoleniem ze związku małżeńskiego i własnego życia w zakresie poznawczych i emocjonalnych wymiarów dobrostanu psychicznego. 105 par będących w związku małżeńskim przez okres co najmniej 1 roku, zostało zbadanych. Wiek badanych wahał się od 21 do 78 lat, podczas gdy staż małżeński oscylował w granicach od 1 do 54 lat. Cztery niezbędne narzędzia zostały zastosowane: IPP – inwentarz badający płeć psychologiczną; KDM-2 – skala do pomiaru zadowolenia w związkach małżeńskich; SWLS – miara poznawczego wymiaru dobrostanu psychicznego; PANAS-X – miara emocjonalnego wymiaru dobrostanu psychicznego. Większość sformułowanych hipotez została potwierdzona. Wyniki przeprowadzonych badań wykazały, że osoby, które posiadają pewne cechy psychologiczne związane z płcią wykazują lepsze przystosowanie. Co więcej, osoby te posiadają silniejszą satysfakcję z relacji małżeńskich i wyższy dobrostan psychiczny w wymiarach satysfakcji z życia i pozytywnych emocji. Najbardziej optymalnym rodzajem płci psychologicznej jest płeć z cechami androgennymi.
Schlagworte:
płeć psychologiczna, zadowolenie ze związku małżeńskiego, satysfakcja z własnego życia, dobrostan psychicznyLiteraturhinweise
Argyle M., Przyczyny i korelaty szczęścia, w: J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka, Warszawa 2004, 165–203.
Bem S.L., Androgyny vs tight little lives of fluffy women and chesty men, “Psychology Today” 1975, 9, 4, 58–62.
Bem S.L., Gender schema theory and its implications for child development: Raising gender-aschematic children in a gender-schematic society, “Signs” 1983, 8, 2, 598–616.
Bem S.L., Gender schema theory: A cognitive account of sex typing, “Psychological Review” 1981, 88, 4, 354–364.
Bem-Lipsitz S., Androgynia psychiczna a tożsamość płciowa, w: P. Zimbardo (red.), Psychologia i życie, Warszawa 1997, 435–438.
Bem-Lipsitz S., Męskość, kobiecość. O różnicach wynikających z płci, Gdańsk 2000.
Brzezińska A.I., Appelt K., Ziółkowska B., Psychologia rozwoju człowieka, w: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia akademicka, t. 2, Gdańsk 2008, 95–290.
Carr D., Freedman V.A., Cornman J.C., Schwarz N., Happy marriage, happy life? Marital quality and subjective well‐being in later life, “Journal of Marriage and Family” 2014, 76, 5, 930–948.
Czapiński J., Spotkanie dwóch tradycji: hedonizmu i eudajmonizmu, w: J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka, Warszawa 2008, 13–17.
Dakowicz A., Płeć psychologiczna a poziom samoaktualizacji, Białystok 2000.
Diener E.D., Emmons R.A., Larsen R.J., Griffin S., The satisfaction with life scale, “Journal of Personality Assessment” 1985, 49, 1, 71–75.
Diener E., Tay L., Subjective well‐being and human welfare around the world as reflected in the Gallup World Poll, “International Journal of Psychology” 2015, 50, 2, 135–149.
Donnelly K., Twenge J.M., Masculine and feminine traits on the bem sex-role inventory, 1993–2012: A cross-temporal meta-analysis, “Sex Roles” 2016, 1–10.
Dulko S., Imieliński K., Przekleństwo Androgyne. Transseksualizm: mity i rzeczywistość, Warszawa 1988.
Juczyński Z., Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia, Warszawa 2001.
Konopka K., Regulacyjne funkcje płci psychologicznej, „Psychologia Jakości Życia” 2011, 10, 2, 143–158.
Kowalik S., Zakrzewska M., Słapińska J., W jaki sposób płeć może różnicować jakość życia w różnych stadiach życia człowieka? w: M. Chomczyńska-Rubacha (red.), Role płciowe. Socjalizacja i rozwój, Łódź 2006, 11–70.
Krok D., Charakter relacji rodzinnych a dobrostan psychiczny, „Family Forum” 2011, 1, 63–78.
Krok D., Marriage and psychological well-being: Examining the role of marital relations and communication styles among Polish couples, w: R. Bowers (red.), Psychological Well-Being: Cultural Influences, Measurement Strategies and Health Implications, New York 2016, 157–174.
Krok D., Religijność a jakość życia w perspektywie mediatorów psychospołecznych, Opole 2009.
Krok D., Satysfakcja ze związku małżeńskiego a poziom hedonistycznego i eudajmonistycznego dobrostanu psychicznego małżonków, „Family Forum” 2015, 5, 141–160.
Krok D., The religious meaning system and subjective well-being: The mediational perspective of meaning in life, „Archive for the Psychology of Religion” 2014, 36, 2, 253–273.
Kuczyńska A., Płeć psychologiczna. Podstawy teoretyczne, dane empiryczne oraz narzędzia pomiaru, „Przegląd Psychologiczny” 1992, 2, 237–247.
Lipińska-Grobelny A., Dyrektywność a typy płci psychologicznej, w: M. Błażek, M. Plopa (red), Współczesny człowiek w świetle dylematów i wyzwań: perspektywa psychologiczna, Kraków 2008, 193–199.
Lobel T.E., Sex typing and the social perception of gender stereotypic and nonstereotypic behavior: The uniqueness of feminine males, “Journal of Personality and Social Psychology” 1994, 66, 2, 379–385.
Lucas R.E., Gohm C.L., Age and sex differences in subjective well-being across cultures, w: E. Diener, E.M. Suh (red.), Culture and subjective well-being, Cambridge 2000, 291–317.
Mamzer H., Androgynia jako forma transgresji w tożsamości, „Przegląd Bydgoski: Humanistyczne Czasopismo Naukowe” 2002, 13, 65–82.
Mandal E., Kobiecość i męskość, Warszawa 2003.
Mandal E., Poczucie jakości życia w małżeństwie kobiet i mężczyzn, w: A. Bańka (red.), Psychologia jakości życia, Poznań 2005, 151–162.
Mandal E., Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią, Katowice 2004.
Musick K., Bumpass L., Reexamining the case for marriage: Union formation and changes in well‐being, “Journal of Marriage and Family” 2012, 74, 1, 1–18.
Pasch L.A., Bradbury T.N., Social support, conflict, and the development of marital dysfunction, “Journal of Consulting and Clinical Psychology” 1998, 66, 2, 219–230.
Rostowska T., Małżeństwo, rodzina, praca a jakość życia, Kraków 2008.
Rostowski J., Zarys psychologii małżeństwa, Warszawa 1987.
Vanassche S., Swicegood G., Matthijs K., Marriage and children as a key to happiness? Cross-national differences in the effects of marital status and children on well-being, “Journal of Happiness Studies” 2013, 14, 2, 501–524.
Watson D. Clark L.A., The PANAS-X. Manual for the Positive and Negative Affect Schedule – Expanded Form, Iowa City 1994.
Bem S.L., Androgyny vs tight little lives of fluffy women and chesty men, “Psychology Today” 1975, 9, 4, 58–62.
Bem S.L., Gender schema theory and its implications for child development: Raising gender-aschematic children in a gender-schematic society, “Signs” 1983, 8, 2, 598–616.
Bem S.L., Gender schema theory: A cognitive account of sex typing, “Psychological Review” 1981, 88, 4, 354–364.
Bem-Lipsitz S., Androgynia psychiczna a tożsamość płciowa, w: P. Zimbardo (red.), Psychologia i życie, Warszawa 1997, 435–438.
Bem-Lipsitz S., Męskość, kobiecość. O różnicach wynikających z płci, Gdańsk 2000.
Brzezińska A.I., Appelt K., Ziółkowska B., Psychologia rozwoju człowieka, w: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia akademicka, t. 2, Gdańsk 2008, 95–290.
Carr D., Freedman V.A., Cornman J.C., Schwarz N., Happy marriage, happy life? Marital quality and subjective well‐being in later life, “Journal of Marriage and Family” 2014, 76, 5, 930–948.
Czapiński J., Spotkanie dwóch tradycji: hedonizmu i eudajmonizmu, w: J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka, Warszawa 2008, 13–17.
Dakowicz A., Płeć psychologiczna a poziom samoaktualizacji, Białystok 2000.
Diener E.D., Emmons R.A., Larsen R.J., Griffin S., The satisfaction with life scale, “Journal of Personality Assessment” 1985, 49, 1, 71–75.
Diener E., Tay L., Subjective well‐being and human welfare around the world as reflected in the Gallup World Poll, “International Journal of Psychology” 2015, 50, 2, 135–149.
Donnelly K., Twenge J.M., Masculine and feminine traits on the bem sex-role inventory, 1993–2012: A cross-temporal meta-analysis, “Sex Roles” 2016, 1–10.
Dulko S., Imieliński K., Przekleństwo Androgyne. Transseksualizm: mity i rzeczywistość, Warszawa 1988.
Juczyński Z., Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia, Warszawa 2001.
Konopka K., Regulacyjne funkcje płci psychologicznej, „Psychologia Jakości Życia” 2011, 10, 2, 143–158.
Kowalik S., Zakrzewska M., Słapińska J., W jaki sposób płeć może różnicować jakość życia w różnych stadiach życia człowieka? w: M. Chomczyńska-Rubacha (red.), Role płciowe. Socjalizacja i rozwój, Łódź 2006, 11–70.
Krok D., Charakter relacji rodzinnych a dobrostan psychiczny, „Family Forum” 2011, 1, 63–78.
Krok D., Marriage and psychological well-being: Examining the role of marital relations and communication styles among Polish couples, w: R. Bowers (red.), Psychological Well-Being: Cultural Influences, Measurement Strategies and Health Implications, New York 2016, 157–174.
Krok D., Religijność a jakość życia w perspektywie mediatorów psychospołecznych, Opole 2009.
Krok D., Satysfakcja ze związku małżeńskiego a poziom hedonistycznego i eudajmonistycznego dobrostanu psychicznego małżonków, „Family Forum” 2015, 5, 141–160.
Krok D., The religious meaning system and subjective well-being: The mediational perspective of meaning in life, „Archive for the Psychology of Religion” 2014, 36, 2, 253–273.
Kuczyńska A., Płeć psychologiczna. Podstawy teoretyczne, dane empiryczne oraz narzędzia pomiaru, „Przegląd Psychologiczny” 1992, 2, 237–247.
Lipińska-Grobelny A., Dyrektywność a typy płci psychologicznej, w: M. Błażek, M. Plopa (red), Współczesny człowiek w świetle dylematów i wyzwań: perspektywa psychologiczna, Kraków 2008, 193–199.
Lobel T.E., Sex typing and the social perception of gender stereotypic and nonstereotypic behavior: The uniqueness of feminine males, “Journal of Personality and Social Psychology” 1994, 66, 2, 379–385.
Lucas R.E., Gohm C.L., Age and sex differences in subjective well-being across cultures, w: E. Diener, E.M. Suh (red.), Culture and subjective well-being, Cambridge 2000, 291–317.
Mamzer H., Androgynia jako forma transgresji w tożsamości, „Przegląd Bydgoski: Humanistyczne Czasopismo Naukowe” 2002, 13, 65–82.
Mandal E., Kobiecość i męskość, Warszawa 2003.
Mandal E., Poczucie jakości życia w małżeństwie kobiet i mężczyzn, w: A. Bańka (red.), Psychologia jakości życia, Poznań 2005, 151–162.
Mandal E., Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią, Katowice 2004.
Musick K., Bumpass L., Reexamining the case for marriage: Union formation and changes in well‐being, “Journal of Marriage and Family” 2012, 74, 1, 1–18.
Pasch L.A., Bradbury T.N., Social support, conflict, and the development of marital dysfunction, “Journal of Consulting and Clinical Psychology” 1998, 66, 2, 219–230.
Rostowska T., Małżeństwo, rodzina, praca a jakość życia, Kraków 2008.
Rostowski J., Zarys psychologii małżeństwa, Warszawa 1987.
Vanassche S., Swicegood G., Matthijs K., Marriage and children as a key to happiness? Cross-national differences in the effects of marital status and children on well-being, “Journal of Happiness Studies” 2013, 14, 2, 501–524.
Watson D. Clark L.A., The PANAS-X. Manual for the Positive and Negative Affect Schedule – Expanded Form, Iowa City 1994.
Krok, D., & Lewoska, I. (2019). Płeć psychologiczna a zadowolenie ze związku małżeńskiego i własnego życia. Family Forum, 6, 59–78. Abgerufen von https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/ff/article/view/652
Authors
Dariusz KrokAuthors
Ilona LewoskaStatistics
Downloads
Keine Nutzungsdaten vorhanden.
Am häufigsten gelesenen Artikel dieser/dieses Autor/in
- Dariusz Krok, Satysfakcja ze związku małżeńskiego a poziom hedonistycznego i eudajmonistycznego dobrostanu psychicznego małżonków , Family Forum: Bd. 5 (2015): Family and children
- Dariusz Krok, Rafał Gerymski, Affect and psychological well-being in spouses of cancer patients: the mediating role of meaning in life and self-efficacy , Family Forum: Bd. 11 (2021): Compatibility of Work and Family Life
- Dariusz Krok, Ewa Telka, Spousal support and illness acceptance in breast cancer patients: the mediating function of meaning in life and sense of coherence , Family Forum: Bd. 12 (2022): Przemiany rodziny
- Dariusz Krok, dr Marcin Łukasz Moroń, Ewa Telka, Resilience and self-efficacy as supportive resources in accepting a spouse’s cancer , Family Forum: Bd. 13 (2023): Family Support
- Dariusz Krok, Charakter relacji rodzinnych a dobrostan psychiczny , Family Forum: Bd. 1 (2011): Problemy współczesnej rodziny I
