Czynnik religijny w wychowaniu i samowychowaniu
Beata M. Parysiewicz
Instytut Nauk o Rodzinie i Pracy Socjalnej KUL JPIIAbstract
Artykuł podejmuje problem rozumienia wychowania religijnego we współczesnym kontekście społeczno-kulturowym. Analizuje wiodące dla współczesnej kultury postawy aktywizmu i autonomii w perspektywie budowania osobistej świętości wierzącego, konfrontując je z postawami poddania się woli Bożej w duchu pokory. Ukazuje, w jaki sposób postawy te, połączone z subiektywizmem poznania, zaburzają rozwój religijny człowieka, stanowiąc przeszkodę w przyjmowaniu łaski Bożej. Artykuł podejmuje kwestię podmiotowości człowieka i jej absolutystyczną interpretację, w której wolność nie ma ograniczeń, co znacznie utrudnia przyjęcie chrześcijańskiego ideału wychowania, opartego na aktywnym poszukiwaniu woli Bożej i posłuszeństwie jej. Artykuł podejmuje też kwestię dogmatów jako formy obiektywizacji religijnego doświadczenia człowieka, koniecznej do prawidłowego rozwoju religijności i drodze ku świętości życia. Ostatnim, omawianym zagadnieniem jest modlitwa jako narzędzie rozwoju religijnego oraz przeszkody i ich skutki we właściwym rozumieniu i wykorzystaniu modlitwy, powstałe na skutek mieszania porządków duchowych i mitów kulturowych.
Schlagworte:
wychowanie religijne, autonomia, teonomia, subiektywizm, obiektywizm, dogmat, znaki czasu, modlitwaLiteraturhinweise
Bocheński J.M. (a), Psychologizm, w: J.M. Bocheński, Sto zabobonów. Krótki filozoficzny słownik zabobonów, Kraków 1994; http://100-zabobonow.blogspot.com/2008/04/psychologizm.html (8.10.2015).
Bocheński J.M. (b), Aktywizm, w: J.M. Bocheński, Sto zabobonów. Krótki filozoficzny słownik zabobonów, Kraków 1994; http://100-zabobonow.blogspot.com/search?q=aktywizm (8.10.2015).
Bocheński J.M. (c), Mistyka, w: J.M. Bocheński, Sto zabobonów. Krótki filozoficzny słownik zabobonów, Kraków 1994; http://100-zabobonow.blogspot.com/2008/04/mistyka.html (9.10.2015).
Bocheński J.M. (d), Pacyfizm, w: J.M. Bocheński, Sto zabobonów. Krótki filozoficzny słownik zabobonów, Kraków 1994; http://100-zabobonow.blogspot.com/2008/04/pacyfizm.html (8.10.2015).
Bocheński J.M., Duchowa sytuacja czasu, w: J.M. Bocheński, Sens życia i inne eseje, Kraków 1993, 40–50.
Bocheński J.M., O sensie życia, w: J.M. Bocheński, Sens życia i inne eseje, Kraków 1993, 7–22.
Bocheński J.M., O światopoglądzie, w: J.M. Bocheński, Sens życia i inne eseje, Kraków 1993, 163–171.
Bocheński J.M., Pięć myśli. Prace komisji konstytucyjnej Senatu, tłum. W. Węcławski, w: J.M. Bocheński, Sens życia i inne eseje, Kraków 1993, 51–59.
Bocheński J.M., W sprawie Bożycy, w: J.M. Bocheński, Sens życia i inne eseje, Kraków 1993, 153–162.
Bronk A., Krajobraz postmodernistyczny, „Ethos” 1996, 33–34, 79–100.
Dąbrowski K., W poszukiwaniu zdrowia psychicznego, Warszawa 1989.
Dobieszewski J., Filozofia religii. Współczesne horyzonty, „Kultura i Wartości” 3 (7) 2013, 9–21.
Irek W., Uczestnictwo laikatu w podstawowych funkcjach Kościoła, „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 16 (2008), nr 1, 1–16; http://www.pwt.wroc.pl/pliki/wpt/200801-05.pdf (9.10.2015).
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska o pojednaniu i pokucie w dzisiejszym posłannictwie Kościoła Reconciliatio et paenitentia (2.12.1984), w: Adhortacje apostolskie ojca świętego Jana Pawła II, Kraków 1997, 249–343.
Jan Paweł II, Encyklika Veritatis splendor (6.08.1993), w: Encykliki ojca świętego Jana Pawła II, Kraków 1996, 704–838.
Jasiński W., O katolicką pedagogikę w Polsce. Referat wygłoszony w czasie IV Studium Katolickiego w Katowicach w dniach 5–9 IX 1938, Biblioteczka Akcji Katolickiej t. 104, Katowice 1938.
Klichowski M., Narodziny cyborgizacji. Nowa eugenika, transhumanizm i zmierzch edukacji, Poznań 2014.
Koneczny F., Państwo i prawo w cywilizacji łacińskiej. Wydanie nowe i poprawione, Komorów 1997.
Kowalczyk S., Teoria i praktyka w poglądach marksistowskich, w: W. Słomka (red.), Kontemplacja i działanie, Lublin 1984, 95–115.
Kowalska F.M., Dzienniczek. Miłosierdzie Boże w duszy mojej, Warszawa 2014.
Machinek M., Teonomia uczestnicząca w nauczaniu Jana Pawła II; http://www.centrumjp2.pl/wikijp2/index.php?title=Teonomia_uczestnicz%C4%85ca (10.10.2015).
Olech M., Filozoficzny aktywizm podstawą etyki pracy Stanisława Brzozowskiego, „Słupskie Studia Filozoficzne” 2012, 11, 217–230.
Parysiewicz B., Czy wychowanie potrzebuje dogmatów, „Katecheta” 2007, 7–8, 65–69.
Parysiewicz B., Emancypacja dzieci i młodzieży a wychowanie chrześcijańskie w rodzinie, „Roczniki Nauk o Rodzinie” 2009, 1 (56), 183–198.
Skowronek K., Pasek Z., Kluczowe pojęcia nowej duchowości, w: K. Skowronek, Z. Pasek (red.), Nowa duchowość w kulturze popularnej. Studia Tekstologiczne, Kraków 2013, 31–102.
Słomka W., Kontemplacja, działanie, apostolstwo, w: W. Słomka (red.), Kontemplacja i działanie, Lublin 1984, 79–93.
Socjologizm; http://portalwiedzy.onet.pl/71765,,,,socjologizm,haslo.html (9.10.2015).
Szeroszyńska M., Eutanazja i wspomagane samobójstwo na świecie. Studium porównawcze, Kraków 2004.
Św. Bernard z Clairvaux (a), O miłowaniu Boga, tłum. S. Kiełtyka, Kraków 1991.
Św. Bernard z Clairvaux (b), O stopniach pokory i pychy, tłum. S. Kiełtyka, Kraków 1991.
Trzcińska I., O duchowości inaczej. Coaching w perspektywie kultury współczesnej, Kraków 2013.
Werbiński I., Kontemplacyjny charakter doskonałości chrześcijańskiej w ujęciu polskich teologów XX-lecia międzywojennego, w: W. Słomka (red.), Kontemplacja i działanie, Lublin 1984, 223–231.
Wójtowicz H., Kontemplacja i działania u Ojców Kościoła, w: W. Słomka (red.), Kontemplacja i działanie, Lublin 1984, 59–78.
Zbiciak J., Powszechne powołanie do kontemplacji, w: W. Słomka (red.), Kontemplacja i działanie, Lublin 1984, 187–197.