Wspólnota rodzinna w służbie wychowania
Elżbieta Osewska
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w WarszawieAbstract
Współczesna rodzina mimo naznaczenia wieloma głębokimi przemianami, nadal jest uznawana za pierwsze miejsce wychowania. Niniejsza diagnoza sprowokowała autorkę niniejszego artykułu do zaprezentowania kilku aspektów pedagogiki rodziny. Po pierwsze, niezbędne jest zachowanie prawa rodziny do wychowania, gdyż jest ono związane z przekazywaniem życia ludzkiego; jest oryginalne i podstawowe (w stosunku do zadań wychowawczych innych instytucji) z racji wyjątkowości stosunku miłości łączącej rodziców i dzieci. Po drugie, rodzina jest wspólnotą osób: męża i żony, rodziców, dzieci i najbliższych krewnych. Wewnętrzną zasadą tej wspólnoty, jej siły i ostatecznego celu, jest miłość. Bez niej rodzina nie jest wspólnotą, to znaczy nie może żyć, rozwijać się i doskonalić, ani podejmować odpowiednich zadań pedagogicznych. Miłość łącząca męża i żonę oraz członków rodziny sytuuje rodzinę jako pierwszą instytucję w procesie rozwoju i wychowania człowieka. Wymiana wychowawcza między rodzicami i dziećmi jest procesem dwustronnym, w którym każdy daje i otrzymuje. Poza wskazanymi wcześniej zagadnieniami pedagogiki rodziny nie można zapominać, że wychowanie dziecka zaczyna się już od poczęcia, zatem miesiące prenatalne i pierwsze miesiące życia poporodowego są niezwykle ważne dla rozwoju człowieka. Dlatego rodzinna działalność pedagogiczna oparta na poszanowaniu godności osoby oraz silnych więziach rodzinnych jest cennym darem ofiarowanym dzieciom przez rodziców.
Schlagworte:
wspólnota rodzinna, relacje rodzinne, miłość, wychowanieLiteraturhinweise
Adamski F., Socjologia małżeństwa i rodziny, Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa 1982.
Bagrowicz J., Godność osoby fundamentem wychowania, w: F. Adamski (red.), Wychowanie personalistyczne. Wybór tekstów, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005, 179–212.
Bajda J., Etos rodziny fundamentem społeczeństwa, „Z pomocą rodzinie” 1990, 5, 12–23.
Bajda J., Teologia rodziny. Istotne zarysy problemu, w: J. Stala, E. Osewska (red.), Rodzina – bezcenny dar i zadanie, Polwen Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2006, 44–94.
Bołoz W., Promocja osoby w rodzinie, Wydawnictwa Akademii Teologii Katolickiej, Warszawa 1998.
Cudak H. (red.), Socjalizacja i wychowanie we współczesnych rodzinach polskich, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie przy Filii Akademii Świętokrzyskiej, Piotrków Trybunalski 2001.
Doboszyńska A., Zagrożenia zdrowia i życia rodziny, w: M. Ryś, M. Jankowska, T. Cwalina (red.), W trosce o rodzinę. W poszukiwaniu prawdy, dobra i piękna, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2007, 263–270.
Gordon T., Wychowanie bez porażek, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1991.
Grzywak-Kaczyńska M., Wychowanie do miłości – miłości trzeba się uczyć, w: F. Adamski (red.), Wychowanie personalistyczne. Wybór tekstów, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005, 363–375.
Homplewicz J. (red.), Pedagogika rodziny. Zarys wykładów na Podyplomowym Studium Prorodzinnym, Instytut Teologiczno-Pastoralny, Rzeszów 2000.
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska „Familiaris consortio”, w: S. Małysiak (red.), Adhortacje Ojca Świętego Jana Pawła II, Wydawnictwo św. Stanisława B.M., Kraków 1996, s. 87–208.
Jan Paweł II, Encyklika „Redemptor hominis”, w: Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, TUM Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław 1986, 5–76.
Jan Paweł II, List do Rodzin „Gratissimum sane”, w: Listy pasterskie Ojca Świętego Jana Pawła II, Wydawnictwo Znak, Kraków 1997, 247–327.
Kawula S., Brągiel J., Janke A., Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007.
Kocik L., Rodzina w obliczu wartości i wzorów życia ponowoczesnego świata, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne – Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2006.
Kocik L., Wzory małżeństwa i rodziny. Od tradycyjnej jednorodności do współczesnych skrajności, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków 2002.
Kornas-Biela D., Dziecko prenatalne jako przedmiot zainteresowań psychologicznych organizacji i stowarzyszeń naukowych, w: D. Kornas-Biela (red.), Oblicza dzieciństwa, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001, 225–252.
Kornas-Biela D., Okres prenatalny, w: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. 2, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2004, 15–46.
Kornas-Biela D., Psychogenne uwarunkowania rozwoju człowieka w okresie prenatalnym a dziecięce porażenie mózgowe, w: H. Mierzejewska, M. Przybysz-Piwkowa (red.), Mózgowe porażenie dziecięce. Problemy mowy, Wydawnictwo DiG, Warszawa 1997, 86–99.
Kornas-Biela D., Wokół początku życia ludzkiego, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2002, 5–40.
Kornas-Biela D., Rodzina w procesie prokreacji, w: J. Stala, E. Osewska (red.), Rodzina – bezcenny dar i zadanie, Polwen Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2006, 481–539.
Majdański K., Wspólnota życia i miłości. Zarys teologii małżeństwa i rodziny, Pallotinum, Poznań – Warszawa1979.
Mariański J., Między sekularyzacją i ewangelizacją. Wartości prorodzinne w świadomości młodzieży szkół średnich, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2003.
Mastalski J., Zarys teorii wychowania, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków 2002.
Misiaszek K., Wiarygodność wychowawcy a nadzieja, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAK/km_nadzieja.html (10.10.2014).
Muszyński W., Sikora E. (red.), Małżeństwo i rodzina w ponowoczesności. Szanse – zagrożenia – patologie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008.
Mroczkowski I., Nauki o rodzinie wobec wyzwań współczesnej antropologii, w: J. Stala, (red.), Nauki o rodzinie w służbie rodziny, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, Kraków 2014.
Obuchowska I., Adolescencja, w: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, 163–201.
Osewska E., Rodzina środowiskiem katechetycznym, Wydawnictwo ODN, Suwałki 1997.
Osewska E., Stala J., W kierunku katechezy rodzinnej, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2003.
Papieska Rada ds. Rodziny, Ludzka płciowość: prawda i znaczenie, Wydawnictwo ATK, Łomianki 1996.
Rembowski J., Więzi uczuciowe w rodzinie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1972.
Rogers C., Zasady podejścia skoncentrowanego na osobie, „Colloquia Communia” 1987, 1–2.
Ryś M., Psychologia rodziny. Zagadnienia wybrane, w: J. Stala, E. Osewska (red.), Rodzina – bezcenny dar i zadanie, Polwen Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2006, 328–377.
Ryś M., Wpływ dzieciństwa na późniejsze życie w małżeństwie i rodzinie, t. 1, Wydawnictwo Fundacji Akademii Teologii Katolickiej, Warszawa 1992.
Sękowska Z., Współzależność wychowania i rozwoju dziecka, w: F. Adamski (red.), Wychowanie w rodzinie chrześcijańskiej, Wydawnictwo WAM, Kraków 1984.
Sołtysiak T. (red.), Zagrożenia w wychowaniu i socjalizacji młodzieży oraz możliwości ich przezwyciężania, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2005.
Stala J., Der Mensch als Person: Die bestimmende Grundlage für Johannes Paul II. in seinem Bild von der Familie, „The Person and the Challenges” 2012, 2, 41–59.
Stala J., Familienkatechese in Polen um die Jahrhundertwende. Probleme und Herausforderungen, Wydawnictwo Biblos, Tarnów 2008.
Stala J., Katecheza o małżeństwie i rodzinie w Polsce po Soborze Watykańskim II. Próba oceny, Wydawnictwo Biblos, Tarnów 2004.
Stala J., Osewska E., Anders erziehen in Polen. Der Erziehungs- und Bildungsbegriff im Kontext eines sich ständig verändernden Europas des XXI. Jahrhunderts, Wydawnictwo Polihymnia, Tarnów 2009.
Stala J., Personalistyczny charakter życia i wychowania rodzinnego, w: J. Stala, E. Osewska (red.), Dzisiejsze aspiracje katechezy rodzinnej. Problemy i wyzwania, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2005, 375–384.
Stala J., Rodzina naturalnym środowiskiem dla katechezy, „Paedagogia Christiana” 2001, 7, 199–210.
Stala J., W kierunku integralnej edukacji religijnej w rodzinie. Próba refleksji nad nauczaniem Jana Pawła II w kontekście polskich uwarunkowań, Wydawnictwo Polihymnia, Tarnów 2010.
Wielgus S., Rodzina wobec współczesnych zagrożeń, w: D. Kornas-Biela (red.), Rodzina. Źródło życia i miłości, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001, 15–30.
Wilk J., Bieleń R., Pedagogika rodziny. Zagadnienia wybrane, w: J. Stala, E. Osewska (red.), Rodzina. Bezcenny dar i zadanie, Polwen Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2006, 423–480.
Wilk J., Refleksja nad wartością rodziny, w: R. Kamiński, S. Koza, L. Skorupa, K. Święć (red.), W służbie wartościom, Wydawnictwo Jedność, Kielce 1999, 563–577.
Wilk J., Wychowanie do miłości, w: G. Witaszek, R. Podpora (red.), Wychowanie do życia w rodzinie, Lublin 1996, 59–94.
Wilk J., Znaczenie pierwszych doświadczeń dla religijnego wychowania małego dziecka w rodzinie, Wydawnictwo KUL, Lublin 1987.
Wojtyła K., Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, Wydawnictwo KUL, Lublin 1994.
Wojtyła K., Rodzicielstwo a communio personarum, „Ateneum kapłańskie” 1975, 67, 17–31.
Bagrowicz J., Godność osoby fundamentem wychowania, w: F. Adamski (red.), Wychowanie personalistyczne. Wybór tekstów, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005, 179–212.
Bajda J., Etos rodziny fundamentem społeczeństwa, „Z pomocą rodzinie” 1990, 5, 12–23.
Bajda J., Teologia rodziny. Istotne zarysy problemu, w: J. Stala, E. Osewska (red.), Rodzina – bezcenny dar i zadanie, Polwen Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2006, 44–94.
Bołoz W., Promocja osoby w rodzinie, Wydawnictwa Akademii Teologii Katolickiej, Warszawa 1998.
Cudak H. (red.), Socjalizacja i wychowanie we współczesnych rodzinach polskich, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie przy Filii Akademii Świętokrzyskiej, Piotrków Trybunalski 2001.
Doboszyńska A., Zagrożenia zdrowia i życia rodziny, w: M. Ryś, M. Jankowska, T. Cwalina (red.), W trosce o rodzinę. W poszukiwaniu prawdy, dobra i piękna, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2007, 263–270.
Gordon T., Wychowanie bez porażek, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1991.
Grzywak-Kaczyńska M., Wychowanie do miłości – miłości trzeba się uczyć, w: F. Adamski (red.), Wychowanie personalistyczne. Wybór tekstów, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005, 363–375.
Homplewicz J. (red.), Pedagogika rodziny. Zarys wykładów na Podyplomowym Studium Prorodzinnym, Instytut Teologiczno-Pastoralny, Rzeszów 2000.
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska „Familiaris consortio”, w: S. Małysiak (red.), Adhortacje Ojca Świętego Jana Pawła II, Wydawnictwo św. Stanisława B.M., Kraków 1996, s. 87–208.
Jan Paweł II, Encyklika „Redemptor hominis”, w: Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, TUM Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław 1986, 5–76.
Jan Paweł II, List do Rodzin „Gratissimum sane”, w: Listy pasterskie Ojca Świętego Jana Pawła II, Wydawnictwo Znak, Kraków 1997, 247–327.
Kawula S., Brągiel J., Janke A., Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007.
Kocik L., Rodzina w obliczu wartości i wzorów życia ponowoczesnego świata, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne – Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2006.
Kocik L., Wzory małżeństwa i rodziny. Od tradycyjnej jednorodności do współczesnych skrajności, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków 2002.
Kornas-Biela D., Dziecko prenatalne jako przedmiot zainteresowań psychologicznych organizacji i stowarzyszeń naukowych, w: D. Kornas-Biela (red.), Oblicza dzieciństwa, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001, 225–252.
Kornas-Biela D., Okres prenatalny, w: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. 2, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2004, 15–46.
Kornas-Biela D., Psychogenne uwarunkowania rozwoju człowieka w okresie prenatalnym a dziecięce porażenie mózgowe, w: H. Mierzejewska, M. Przybysz-Piwkowa (red.), Mózgowe porażenie dziecięce. Problemy mowy, Wydawnictwo DiG, Warszawa 1997, 86–99.
Kornas-Biela D., Wokół początku życia ludzkiego, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2002, 5–40.
Kornas-Biela D., Rodzina w procesie prokreacji, w: J. Stala, E. Osewska (red.), Rodzina – bezcenny dar i zadanie, Polwen Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2006, 481–539.
Majdański K., Wspólnota życia i miłości. Zarys teologii małżeństwa i rodziny, Pallotinum, Poznań – Warszawa1979.
Mariański J., Między sekularyzacją i ewangelizacją. Wartości prorodzinne w świadomości młodzieży szkół średnich, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2003.
Mastalski J., Zarys teorii wychowania, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków 2002.
Misiaszek K., Wiarygodność wychowawcy a nadzieja, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAK/km_nadzieja.html (10.10.2014).
Muszyński W., Sikora E. (red.), Małżeństwo i rodzina w ponowoczesności. Szanse – zagrożenia – patologie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008.
Mroczkowski I., Nauki o rodzinie wobec wyzwań współczesnej antropologii, w: J. Stala, (red.), Nauki o rodzinie w służbie rodziny, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, Kraków 2014.
Obuchowska I., Adolescencja, w: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, 163–201.
Osewska E., Rodzina środowiskiem katechetycznym, Wydawnictwo ODN, Suwałki 1997.
Osewska E., Stala J., W kierunku katechezy rodzinnej, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2003.
Papieska Rada ds. Rodziny, Ludzka płciowość: prawda i znaczenie, Wydawnictwo ATK, Łomianki 1996.
Rembowski J., Więzi uczuciowe w rodzinie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1972.
Rogers C., Zasady podejścia skoncentrowanego na osobie, „Colloquia Communia” 1987, 1–2.
Ryś M., Psychologia rodziny. Zagadnienia wybrane, w: J. Stala, E. Osewska (red.), Rodzina – bezcenny dar i zadanie, Polwen Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2006, 328–377.
Ryś M., Wpływ dzieciństwa na późniejsze życie w małżeństwie i rodzinie, t. 1, Wydawnictwo Fundacji Akademii Teologii Katolickiej, Warszawa 1992.
Sękowska Z., Współzależność wychowania i rozwoju dziecka, w: F. Adamski (red.), Wychowanie w rodzinie chrześcijańskiej, Wydawnictwo WAM, Kraków 1984.
Sołtysiak T. (red.), Zagrożenia w wychowaniu i socjalizacji młodzieży oraz możliwości ich przezwyciężania, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2005.
Stala J., Der Mensch als Person: Die bestimmende Grundlage für Johannes Paul II. in seinem Bild von der Familie, „The Person and the Challenges” 2012, 2, 41–59.
Stala J., Familienkatechese in Polen um die Jahrhundertwende. Probleme und Herausforderungen, Wydawnictwo Biblos, Tarnów 2008.
Stala J., Katecheza o małżeństwie i rodzinie w Polsce po Soborze Watykańskim II. Próba oceny, Wydawnictwo Biblos, Tarnów 2004.
Stala J., Osewska E., Anders erziehen in Polen. Der Erziehungs- und Bildungsbegriff im Kontext eines sich ständig verändernden Europas des XXI. Jahrhunderts, Wydawnictwo Polihymnia, Tarnów 2009.
Stala J., Personalistyczny charakter życia i wychowania rodzinnego, w: J. Stala, E. Osewska (red.), Dzisiejsze aspiracje katechezy rodzinnej. Problemy i wyzwania, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2005, 375–384.
Stala J., Rodzina naturalnym środowiskiem dla katechezy, „Paedagogia Christiana” 2001, 7, 199–210.
Stala J., W kierunku integralnej edukacji religijnej w rodzinie. Próba refleksji nad nauczaniem Jana Pawła II w kontekście polskich uwarunkowań, Wydawnictwo Polihymnia, Tarnów 2010.
Wielgus S., Rodzina wobec współczesnych zagrożeń, w: D. Kornas-Biela (red.), Rodzina. Źródło życia i miłości, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001, 15–30.
Wilk J., Bieleń R., Pedagogika rodziny. Zagadnienia wybrane, w: J. Stala, E. Osewska (red.), Rodzina. Bezcenny dar i zadanie, Polwen Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2006, 423–480.
Wilk J., Refleksja nad wartością rodziny, w: R. Kamiński, S. Koza, L. Skorupa, K. Święć (red.), W służbie wartościom, Wydawnictwo Jedność, Kielce 1999, 563–577.
Wilk J., Wychowanie do miłości, w: G. Witaszek, R. Podpora (red.), Wychowanie do życia w rodzinie, Lublin 1996, 59–94.
Wilk J., Znaczenie pierwszych doświadczeń dla religijnego wychowania małego dziecka w rodzinie, Wydawnictwo KUL, Lublin 1987.
Wojtyła K., Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, Wydawnictwo KUL, Lublin 1994.
Wojtyła K., Rodzicielstwo a communio personarum, „Ateneum kapłańskie” 1975, 67, 17–31.
Osewska, E. (2019). Wspólnota rodzinna w służbie wychowania. Family Forum, 4, 125–139. Abgerufen von https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/ff/article/view/851
Authors
Elżbieta OsewskaStatistics
Downloads
Keine Nutzungsdaten vorhanden.
Am häufigsten gelesenen Artikel dieser/dieses Autor/in
- Barbara Simonič, Elzbieta Osewska, Traumatic bonding in intimate partner violence: A Relational Family Therapy approach , Family Forum: Bd. 9 (2019): The Problem of violence
