Bezdzietność – wybór, ograniczenia, czy splot okoliczności?
Jakościowa analiza procesu pozostawania bezdzietną
Monika Mynarska
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w WarszawieAbstract
Even though survey studies recurrently show that Poles want to have children and that parenthood is important to them, more and more Polish women remain childless. This discrepancy calls for a closer consideration. We need to understand a nature of childbearing desires and intentions much better and investigate obstacles which might prevent women from fulfilling them. In this paper, I analyse 20 in-depth semi-structured interviews with childless women aged 37–46. The qualitative methodology is applied to explore what preferences, circumstances and life-choices of the respondents have led them to childlessness. The respondents discussed several factors: A lack of a partner, fecundity problems, postponement of childbearing related to employment or life priorities other than family and childbearing. However, the results show that it is rarely possible to find a single reason for remaining childless, as various factors collide and interact in women’s lives.
Schlagworte:
childlessness, Poland, qualitative interviews, childbearing desiresLiteraturhinweise
Abramowska-Kmon A., Kotowska I.E. (2009). Usługi opiekuńcze dla osób starszych. W: I.E. Kotowska (red.), Rynek pracy i wykluczenie społeczne w kontekście percepcji Polaków – Diagnoza Społeczna 2009. Warszawa.
Baranowska-Rataj A., Matysiak A. (w druku). Jak zachowania w zakresie formowania i rozwoju rodzin wpływają na zadowolenie z życia? W: A. Matysiak (red.), Nowe wzorce formowania i rozwoju rodziny w Polsce. Przyczyny oraz wpływ na zadowolenie z życia. Warszawa.
Baranowska A., Matysiak A. (2011). Does parenthood increase happiness? Evidence for Poland, Vienna Yearbook of Population Research, 9: 307–325.
Basten S. (2009). Voluntary childlessness and being Childfree, The Future of Human Reproduction. Working Paper, 5.
Bojanowska E. (2009). Opieka nad ludźmi starszymi. W: P. Szukalski (red.), Przygotowanie do starości. Polacy wobec starzenia się. Warszawa, 207–230.
Callan V.J. (1983). Childlessness and Partner Selection. Journal of Marriage and the Family, 45(1): 181–186.
Connidis I.A., McMullin J.A. (1993). To Have or Have Not: Parent Status and the Subjective Well-being of Older Men and Women. The Gerontologist, 33(5): 630–636.
Connidis I.A., McMullin J.A. (1996). Reasons for and perceptions of childlessness among older persons: Exploring the impact of marital status and gender, Journal of Aging Studies, 10(3): 205–222.
Denzin N.K., Lincoln Y.S. (2009). Wprowadzenie. Dziedzina i praktyka badań jakościowych. W: N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych. Warszawa, 19–62.
Dorbritz J. (2008). Germany: Family diversity with low actual and desired fertility, Demographic Research, 19(17): 557–598.
Frejka T. (2008). Parity distribution and completed family size in Europe: Incipient decline of the two-child family model, Demographic Research, 19(4): 47–72.
GUS (2012). Rocznik demograficzny 2012. Warszawa.
Heaton T.B., Jacobson C.K., Holland K. (1999). Persistence and changes in decisions to remain childless, Journal of Marriage and the Family, 61: 531–539.
Hoem J.M., Neyer G., Andersson G. (2006). Education and childlessness: The relationship between educational field, educational level, and childlessness among Swedish women born in 1955–59. Demographic Research, 14(15): 331–380.
Keizer R., Dykstra P.A., Jansen M.D. (2008). Pathways into childlessness: Evidence of gendered life course dynamics. Journal of Biosocial Science, 40(06): 863–878.
Kenkel W.F. (1985). The Desire for Voluntary Childlessness among Low-Income Youth, Journal of Marriage and the Family, 47(2): 509–512.
Koropeckyj-Cox T. (2002). Beyond Parental Status: Psychological Well-Being in Middle and Old Age, Journal of Marriage and Family, 64(4): 957–971.
Koropeckyj-Cox T., Call V.R.A. (2007). Characteristics of Older Childless Persons and Parents. Journal of Family Issues, 28(10): 1362–1414.
Kotowska I., Jóźwiak J. (2011). Panelowe badanie przemian relacji między pokoleniami, w rodzinie oraz między kobietami i mężczyznami: Generacje, Rodziny i Płeć Kulturowa – GGS-PL. Studia Demograficzne, 1(159): 99–106.
Krejtz K., Krejtz I. (2005). Metoda analizy treści – teoria i praktyka badawcza. W: K. Stemplewska-Żakowicz, K. Krejtz (red.), Wywiad psychologiczny 1. Wywiad jako postępowanie badawcze. Warszawa,129–149.
Kvale S. (2011). Prowadzenie wywiadów. Warszawa.
Lee C., Gramotnev H. (2006). Motherhood Plans among Young Australian Women. Journal of Health Psychology, 11(1): 5–20.
Letherby G. (2002). Childless and Bereft?: Stereotypes and Realities in Relation to ‘Voluntary’ and ‘Involuntary’ Childlessness and Womanhood. Sociological Inquiry, 72(1): 7–20.
Matysiak A. (2009). Employment first, then childbearing: women’s strategy in post-socialist Poland. Population Studies (Cambridge), 63(3): 253–276.
Matysiak A. (red.) (2014), Nowe wzorce formowania i rozwoju rodziny w Polsce. Przyczyny oraz wpływ na zadowolenie z życia. Warszawa.
Matysiak A., Mynarska M. (2010). Women’s determination to combine childbearing and paid employment: How can a qualitative approach help us understand quantitative evidence? Zeszyty Naukowe Instytut Statystyki i Demografii Szkoły Głównej Handlowej, 7 (2010).
Miller W.B. (1981). The personal meanings of voluntary and involuntary childlessness. Report. Center for Population Research. National Institute of Child Health and Human Development.
Miller W.B. (1995). Childbearing motivation and its measurement. Journal of Biosocial Science, 27(4): 473–487.
Monach J.H. (1993). Childless, no choice: the experience of involuntary childlessness. Londyn – Nowy Jork.
Mynarska M. (2009). Individual fertility choices in Poland. Warszawa.
Mynarska M. (2011). Kto planuje mieć dzieci w Polsce do 2015 roku? Studia Demograficzne, 1(159): 75–98.
Mynarska M., Matysiak A., Rybińska A. (w druku). Którędy do bezdzietności? Analiza ścieżek życia kobiet, które nigdy nie zostały matkami. W: A. Matysiak (red.), Nowe wzorce formowania i rozwoju rodziny w Polsce. Przyczyny oraz wpływ na zadowolenie z życia. Warszawa.
Mynarska M., Rytel J. (2013). Polska adaptacja Kwestionariusza Motywów Rodzicielskich Warrena Millera. Referat zaprezentowany na XXII Konferencji Psychologii Rozwojowej, Gdańsk.
Philipov D., Speder Z., Billari F.C. (2006). Soon, later, or ever? The impact of anomie and social capital on fertility intentions in Bulgaria (2002) and Hungary (2001). Population Studies (Cambridge), 60(3): 289–308.
Rybińska A. (2012). Nie chcą czy nie mogą? Czemu kobiety w Polsce pozostają bezdzietne?, http://www.sgh.waw.pl/famwell (10.09.2013).
Sobotka T. (2004). Postponement of childbearing and low fertility in Europe. Amsterdam.
Stemplewska-Żakowicz K. (2005). Metoda wywiadu w psychologii. W: K. Stemplewska-Żakowicz (red.), Wywiad psychologiczny 1. Wywiad jako postępowanie badawcze. Warszawa, 31–89.
Stöbel-Richter Y., Beutel M.E., Finck C., Brähler E. (2005). The ‘wish to have a child’, childlessness and infertility in Germany. Human Reproduction, 20(10): 2850–2857.
Tanturri M.L., Mencarini L. (2008). Childless or Childfree? Paths to Voluntary Childlessness in Italy. Population Development Review, 34(1): 51–77.
Testa M.R. (2012). Family Sizes in Europe: Evidence from the 2011 Eurobarometer Survey. European Demographic Research Papers, 2.
Vikat A., Speder Z., Beets G.C., Billari F.C., Bühler C., Désesquelles A.,Fokkema T., Hoem J.M., MacDonald A., Neyer G., Pailhé A., Pinnelli A., Solaz A. (2007). Generations and Gender Survey (GGS): Towards a better understanding of relationships and processes in the life course, Demographic Research, 17(14): 389–440.
Willekens F.J. (1991). Interdependence of parallel careers. W: J.J. Siegers, J. de Jong-Gierveld, E. van Imhoff (red.), Female Labour Market Behaviour and Fertility. A Rational-Choice Approach. Berlin.