Pandemia jako czynnik zmiany społecznej. Rodzina a rynek pracy

Franciszek Kampka

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
https://orcid.org/0000-0002-4564-514X

Abstrakt

Studia nad rodziną w perspektywie ekologicznej pozwalają uwzględnić zarówno wewnętrzne relacje między członkami rodziny, jak i środowisko, czyli zmieniające się warunki społeczne, w których funkcjonuje rodzina. Działalność instytucji państwa, zmiany kulturowe i gospodarcze to czynniki, które wpływają na rodzinę i wymagają jej adaptacji do nowych okoliczności. Przegląd literatury przedmiotu i analiza danych zastanych potwierdzają, że pandemia COVID-19 uwidoczniła lub zintensyfikowała wiele problemów dotyczących relacji między rodziną a rynkiem pracy. Pierwszym z nich jest utrata pracy lub stabilności finansowej, której doświadczyły w szczególny sposób najuboższe warstwy społeczne, utrzymujące się często z pracy dorywczej oraz młodzi ludzie zatrudnieni na tzw. umowach śmieciowych. Skutkiem tej sytuacji jest nie tylko pauperyzacja, ale także utrata poczucia sprawstwa i kryzys tożsamości. Druga grupa problemów wiąże się z koniecznością izolacji i pracy zdalnej oraz godzenia życia rodzinnego z pracą i zdalnym nauczaniem. Skutki indywidualne to m.in. konflikty, przemoc, pogorszenie stanu psychicznego. Skutki globalne to pogłębienie istniejących nierówności społecznych. W artykule omówiona jest koncepcja przedstawiana przez papieża Franciszka, który traktuje kryzys i pandemię jako dzwonek alarmowy i okazję do poszukiwania dalekosiężnych rozwiązań. Pilnym zadaniem jest wypracowanie warunków zapewniających pracę i sprawiedliwie wynagrodzenie. Jedną z idei budzących coraz większe zainteresowanie jest koncepcja dochodu podstawowego (omawiana m.in. w pracach Guya Standinga). Jakie konsekwencje dla rodziny miałoby przyjęcie takich rozwiązań? Jakie zmiany są niezbędne, by można było je wprowadzić?

Słowa kluczowe:

rodzina, COVID-19, rynek pracy, dochód podstawowy, edukacja