Zmiana płci u dzieci jako wyzwanie dla prawa i społeczeństwa
Błażej Kmieciak
Zakład Prawa Medycznego, Uniwersytet Medyczny w ŁodziAbstrakt
Czy dziecko może zmienić płeć? Pytanie to może wywołać szok. Płeć jest przecież w sposób silny związana z rozwojem dziecka. Czy jednak wspomniany rozwój może być zaburzony? Podobne pytania stały się istotnym elementem dyskusji społecznej oraz prawnej, jaka miała miejsce w Polsce pod koniec 2015 r. W połowie października uchwalona została ustawa o uzgodnieniu płci. Dokument ten – wg jego twórców – miał w sposób kompleksowy rozwiązywać problemy i trudności, jakie doświadczają transseksualiści, w tym niepełnoletni transseksualiści.
Temat zmiany płci u dzieci spotkał się z dużym zainteresowaniem. Zwolennicy ustawy zwracali uwagę, że dzieci powinny posiadać prawo do „zarządzania własną tożsamością”. Przeciwnicy omawianego dokumentu także powoływali się w swoich opiniach na ideę praw dziecka. Podkreślano, że „uzgadnianie płci dziecka” to działanie, które narusza jego godność.
Ustawa o uzgodnieniu płci nie została wprowadzona do systemu polskiego prawa. Stała się ona jednak inspiracją do postawienia dwóch pytań: Czy w ostatnich latach pojawiły się nowe prawa dziecka? Czy walcząc o prawa dziecka – paradoksalnie – możemy naruszyć prawa dziecka?
Słowa kluczowe:
Prawa dziecka, transseksualizm, godność człowieka, prawo medyczne, tożsamość płciowaBibliografia
Brodziak A., Kłopotowski T., Biologiczne i środowiskowe uwarunkowania orientacji seksualnej, „Annales Academiae Medicae Silesiensis” 2013, 67, 256–267.
Bilikiewicz A., Zaburzenia psychopatologiczne związane z zaburzeniami procesów fizjologicznych, w: A. Bilikiewicz (red.). Psychiatria – podręcznik dla studentów medycyny, Warszawa 2006, 383–413.
Boratyńska M., Ustawa o uzgodnieniu płci a przygody transseksualistów w próżni legislacyjnej, „Prawo i Medycyna” 2015, 3, 53–54.
Chyrowicz B., Metody bioetyki, w: J. Różańska, W. Chańska (red.), Bioetyka, Warszawa 2013, 33–47.
Dębińska M., Prawo, seksuologia a transpłciowość. Przemiany społeczno-kulturowych praktyk konstruowania płci w Polsce (1964–2012), Warszawa 2015.
Earl B., Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2004.
Filar M., Lekarskie prawo karne, Kraków 2000.
Franke K., Obraz homoseksualności, biseksualności i transpłciowości w powszechnie dostępnych podręcznikach akademickich dla studentów psychologii, pedagogiki i resocjalizacji, w: A. Loewe (red), Raport o homo-, biseksualności i transpłciowości w polskich podręcznikach akademickich, Warszawa 2010, 7–13.
Janusz B. i wsp., O potrzebie badań jakościowych w psychiatrii, „Psychiatria Polska” 2010, 11, 5–11.
Juzwa J., Problematyka cywilnoprawna transseksualizmu w Polsce, w: A.M. Bielecki, B. Sasin (red.), Współczesne wyzwania prawa ochrony zdrowia, Warszawa 2013, 90–94.
Kornas A., Transseksualizm, w: A. Muszala (red.), Encyklopedia bioetyki, Radom 2009, 637–644.
Lipowicz I., List do Pana Krzysztofa Kwiatkowskiego, Ministra Sprawiedliwości, Warszawa 2011, 4.
Kubiak R., Karnoprawna dopuszczalność zabiegów adaptacyjnych – stan obecny i proponowane regulacje, „Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica” 2015, 74, 83–104.
Materiał: W Norwegii płeć będą mogły zmieniać siedmiolatki, TVN 24, źródło: http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/w-norwegii-plec-beda-mogly-zmieniac-siedmiolatki,554809.html (15.07.2016 r.).
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych, ICD 10, t. I, Warszawa 2012.
Ostojska J., Sądowa zmiana płci, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2014, (niepublikowana praca doktorska).
Piprek R.P., Zależne od płci różnice w budowie mózgu, „Kosmos” 2011, 3–4, 323–331.
Projekt ustawy o uzgodnieniu płci, Kancelaria Sejmu RP, Warszawa 2015, Druk 1469.
Pyziak-Szafnicka M., Rodzina w polskim systemie prawa, „Konferencja – Rodziny Decydują”, Urząd Miasta Łodzi, Łódź 2016, źródło https://www.youtube.com/watch?v=Ah_We35CxDg&feature=youtu.be (22.07.2016 r.).
Półtawska W., Uczcie się kochać, Częstochowa 2015.
Raport: Dlaczego nie trzeba bać się ustawy o uzgodnieniu płci?, Trans-Fuzja, Warszawa 2015.
Sowińska-Przepiera E., Zasady badania ginekologicznego i oceny rozwoju somatyczno-płciowego dziewcząt, „Endokrynologia Pediatryczna” 2010, 9, 65–72.
Soniewicka M., Społeczeństwo „ślepe na płeć”, w: J. Stelmach, B. Brożek, M. Soniewicka, W. Załuski (red.), Paradoksy bioetyki prawniczej, Warszawa 2010, 113–132.
Sułek A., Ogród metodologii socjologicznej, Warszawa 2002.
Ustawa z 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (Dz.U. 2008 nr 220 poz. 1414).
Ustawa z 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. 1997 nr 28 poz. 152).
Ustawa z 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553).
Ustawa z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 2004 r. nr 162, poz. 1691).
Urban M., Transseksualizm czy urojenia zmiany płci? Uniknąć błędnej diagnozy, „Psychiatria Polska” 2009, 6, 719–728.
Witkowska K., Biegły w procesie karnym, „Prokuratura i Prawo” 2013, 1, 65–81.
Wójcik K., Prezydent zawetował ustawę o uzgodnieniu płci, „Newsletter Bioetyczny” 2015, 18, 4–5.
Zielińska E., Przegląd polskich regulacji prawnych w zakresie praw reprodukcyjnych, w: W. Nowicka (red.). Prawa reprodukcyjne w Polsce, Warszawa 2007, 13, 9–19.
Bilikiewicz A., Zaburzenia psychopatologiczne związane z zaburzeniami procesów fizjologicznych, w: A. Bilikiewicz (red.). Psychiatria – podręcznik dla studentów medycyny, Warszawa 2006, 383–413.
Boratyńska M., Ustawa o uzgodnieniu płci a przygody transseksualistów w próżni legislacyjnej, „Prawo i Medycyna” 2015, 3, 53–54.
Chyrowicz B., Metody bioetyki, w: J. Różańska, W. Chańska (red.), Bioetyka, Warszawa 2013, 33–47.
Dębińska M., Prawo, seksuologia a transpłciowość. Przemiany społeczno-kulturowych praktyk konstruowania płci w Polsce (1964–2012), Warszawa 2015.
Earl B., Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2004.
Filar M., Lekarskie prawo karne, Kraków 2000.
Franke K., Obraz homoseksualności, biseksualności i transpłciowości w powszechnie dostępnych podręcznikach akademickich dla studentów psychologii, pedagogiki i resocjalizacji, w: A. Loewe (red), Raport o homo-, biseksualności i transpłciowości w polskich podręcznikach akademickich, Warszawa 2010, 7–13.
Janusz B. i wsp., O potrzebie badań jakościowych w psychiatrii, „Psychiatria Polska” 2010, 11, 5–11.
Juzwa J., Problematyka cywilnoprawna transseksualizmu w Polsce, w: A.M. Bielecki, B. Sasin (red.), Współczesne wyzwania prawa ochrony zdrowia, Warszawa 2013, 90–94.
Kornas A., Transseksualizm, w: A. Muszala (red.), Encyklopedia bioetyki, Radom 2009, 637–644.
Lipowicz I., List do Pana Krzysztofa Kwiatkowskiego, Ministra Sprawiedliwości, Warszawa 2011, 4.
Kubiak R., Karnoprawna dopuszczalność zabiegów adaptacyjnych – stan obecny i proponowane regulacje, „Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica” 2015, 74, 83–104.
Materiał: W Norwegii płeć będą mogły zmieniać siedmiolatki, TVN 24, źródło: http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/w-norwegii-plec-beda-mogly-zmieniac-siedmiolatki,554809.html (15.07.2016 r.).
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych, ICD 10, t. I, Warszawa 2012.
Ostojska J., Sądowa zmiana płci, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2014, (niepublikowana praca doktorska).
Piprek R.P., Zależne od płci różnice w budowie mózgu, „Kosmos” 2011, 3–4, 323–331.
Projekt ustawy o uzgodnieniu płci, Kancelaria Sejmu RP, Warszawa 2015, Druk 1469.
Pyziak-Szafnicka M., Rodzina w polskim systemie prawa, „Konferencja – Rodziny Decydują”, Urząd Miasta Łodzi, Łódź 2016, źródło https://www.youtube.com/watch?v=Ah_We35CxDg&feature=youtu.be (22.07.2016 r.).
Półtawska W., Uczcie się kochać, Częstochowa 2015.
Raport: Dlaczego nie trzeba bać się ustawy o uzgodnieniu płci?, Trans-Fuzja, Warszawa 2015.
Sowińska-Przepiera E., Zasady badania ginekologicznego i oceny rozwoju somatyczno-płciowego dziewcząt, „Endokrynologia Pediatryczna” 2010, 9, 65–72.
Soniewicka M., Społeczeństwo „ślepe na płeć”, w: J. Stelmach, B. Brożek, M. Soniewicka, W. Załuski (red.), Paradoksy bioetyki prawniczej, Warszawa 2010, 113–132.
Sułek A., Ogród metodologii socjologicznej, Warszawa 2002.
Ustawa z 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (Dz.U. 2008 nr 220 poz. 1414).
Ustawa z 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. 1997 nr 28 poz. 152).
Ustawa z 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553).
Ustawa z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 2004 r. nr 162, poz. 1691).
Urban M., Transseksualizm czy urojenia zmiany płci? Uniknąć błędnej diagnozy, „Psychiatria Polska” 2009, 6, 719–728.
Witkowska K., Biegły w procesie karnym, „Prokuratura i Prawo” 2013, 1, 65–81.
Wójcik K., Prezydent zawetował ustawę o uzgodnieniu płci, „Newsletter Bioetyczny” 2015, 18, 4–5.
Zielińska E., Przegląd polskich regulacji prawnych w zakresie praw reprodukcyjnych, w: W. Nowicka (red.). Prawa reprodukcyjne w Polsce, Warszawa 2007, 13, 9–19.
Kmieciak, B. (2019). Zmiana płci u dzieci jako wyzwanie dla prawa i społeczeństwa. Family Forum, 6, 155–176. Pobrano z https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/ff/article/view/663
Autorzy
Błażej KmieciakStatystyki
Downloads
Download data is not yet available.
Inne teksty tego samego autora
- Błażej Kmieciak, Paradoxes and gaps of Polish regulations on the use of assisted reproductive techniques , Family Forum: Tom 7 (2017): Rodzina i związki partnerskie w europejskim krajobrazie
- Błażej Kmieciak, Piotr Rieske, The necessity to reexamine the definition of the human embryo adopted by the CJEU , Family Forum: Tom 12 (2022): Przemiany rodziny
