Program pomocy BRIGE dla młodzieży z opieki zastępczej
Małgorzata Gocman
Wydział Nauk Społecznych, Instytut Psychologii, Uniwersytet OpolskiMałgorzata Szarzyńska
Wydział Nauk Społecznych, Instytut Psychologii, Uniwersytet OpolskiAbstrakt
Osoby wychowywane poza rodziną własną, w opiece zastępczej, są szczególnie narażone na doświadczanie trudności życiowych oraz zagrożone wykluczeniem społecznym. Badania nad młodzieżą opuszczającą opiekę zastępczą prowadzone w Europie i Stanach Zjednoczonych pokazują, że osoby te doświadczają wielu problemów w różnych obszarach funkcjonowania. Są to symptomy zaburzeń psychicznych, zachowania antyspołeczne, ryzykowne zachowania seksualne, nadużywanie substancji psychoaktywnych i wiktymizacja. W związku z trudną sytuacją tej grupy młodzieży zespół badaczy z Uniwersytetu Opolskiego dokonał adaptacji do warunków polskich amerykańskiego programu pomocy dla osób opuszczających opiekę zastępczą. Program nosi nazwę Bridging Resilience through Intervention, Guidance, and Empowerment (BRIGE). Celem artykułu jest prezentacja programu BRIGE oraz ocena jego skuteczności w zakresie zdrowia psychicznego. W badaniu wzięło udział 12 osób przygotowujących się do opuszczenia domów dziecka na terenie woj. opolskiego i dolnośląskiego. Przebieg programu był sprawdzany za pomocą specjalnie skonstruowanej do tego celu Ankiety „Aging out”. Każdy młody człowiek był oceniany 4 razy: w momencie rozpoczęcia programu (pomiar I), po 6 miesiącach (pomiar II), po 12 miesiącach (pomiar III) i po 18 miesiącach (pomiar IV). W niniejszym badaniu ograniczono się do analizy wyników z trzech pomiarów, ponieważ nie wszyscy badani zakończyli udział w programie. Okazało się, że u osób uczestniczących w BRIGE zmniejszyło się nasilenie symptomów zaburzeń, takich jak: depresja i poczucie wrogości. Wyniki są dyskutowane w odniesieniu do istniejących programów pomocy dla młodzieży z opieki zastępczej.
Słowa kluczowe:
młodzież opuszczająca opiekę zastępczą, symptomy zaburzeń psychicznych, program BRIGEBibliografia
Abramowicz M., Strzałkowska A., Tobis T., Badanie ewaluacyjno-diagnostyczne. Sytuacja psychospołeczna i materialna usamodzielnionych wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych, http://gfis.pl/wp-content/uploads/2013/07/raport+z+badac584.pdf, (1.10.2014.).
Ainsworth M.D.S., Bowlby J., An ethological approach to personality development, “American Psychologist” 1991, 46, 333–341.
Arnett J.J., Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties, “American Psychologist” 2000, 55, 469–480.
Barnett D., Ondersma S.J., Assessment & Treatment of Children in Foster Care: A Report to the Governor’s Task Force on Children’s Justice, Task Force Subcommittee, Unpublished manuscript, Wayne State University 2003.
Barth R., On their own: The experiences of youth after foster care, “Child and Adolescent Social Work” 1990, 7, 419–440.
Cook R., Fleishman E., Grimes V., A National Evaluation of Title IV-E Foster Care Independent Living Programs for Youth: Phase 2, Final report, Rockville, MD: Westat, 1991.
Courtney M., Dworsky A., Lee J., Raap M., Midwest Evaluation of the Adult Functioning of Former Foster Youth: Outcomes at Age 23 and 24, Chicago: Chapin Hall Center for Children at the University of Chicago, http://www.chapinhall.org/sites/default/files/Midwest_Study_Age_23_24.pdf (18.05.2014).
Courtney M., Piliavin I., Grogan-Taylor A., Nesmith A., Foster youth transitions to adulthood: A longitudinal view of youth leaving care, “Child Welfare” 2001, 80, 685–717.
Cusick G., Courtney M., Offending During Late Adolescence: How do Youth Aging Out of Care Compare with Their Peers? Chicago: Chapin Hall Center for Children at the University of Chicago, http://www.chapinhall.org/sites/default/files/publications/ChapinHallDocument_0.pdf (18.05.2014).
Derogatis L.R., SCL-90-R (revised version) Manual I, Baltimore, MD: Johns Hopkins University School of Medicine 1977.
Derogatis L.R., Brief symptom inventory: Administration, scoring, and procedures manual, fourth edition, Minneapolis, MN: NCS Pearson, Inc 1993.
Derogatis L.R., Melisaratos N., The Brief Symptom Inventory: An introductory report, “Psychological Medicine” 1983, 13, 595–605.
Dworsky A., The economic self-sufficiency of Wisconsin’s former foster youth, “Children and Youth Services Review” 2005, 27, 1085–1118.
Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej, Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, dziennikustaw.gov.pl/du/2015/332/D2015000033201.pdf, (1.10.2015).
Fowler P., Toro P., Youth Aging Out of Foster Care in Southeast Michigan: A Follow-up Study (Final Report), Unpublished manuscript, Wayne State University Department of Psychology 2006.
Folwer P., Toro P., Miles B., Pathways to and from homelessness and associated psychosocial outcomes among adolescents leaving the foster care system, “American Journal of Public Health” 2009, 99,1453–1458.
Folwer P., Toro P., Miles B., Emerging Adulthood and Leaving Foster Care: Settings Associated with Mental Health, “American Journal of Community Psychology” 2011, 47, 335–348.
Giermanowska E., Racław-Markowska M., Proces usamodzielniania wychowanków domów dziecka, „Remedium. Profilaktyka i promocja zdrowego trybu życia” 2007, 175, 5–10.
Gocman M., Szarzyńska M., Toro P.A., Youth aging out of foster care in Poland: Preliminary evaluation results from a pilot prevention program, “Polish Journal of Applied Psychology” 2012,10, 89–106.
Gocman M., Szarzyńska M., Toro P.A., Problemy psycho-społeczne osób opuszczających systemy opieki zastępczej, „Sekcja Psychologii Rozwojowej Polskiego Towarzystwa Naukowego” Biuletyn 2013, nr 10, 33–41.
Gocman M., Szarzyńska M., Toro P.A., Doświadczenia życiowe po opuszczeniu opieki zastępczej a nadużywanie substancji psychoaktywnych, w: M. Walancik, J. Hroncova (red.), Pedagogika społeczna wobec procesów żywiołowych i zachowań ryzykownych, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, 2013a, 353–364.
Gocman M., Szarzyńska M., Toro P.A., Symptomy zaburzeń psychicznych po opuszczeniu opieki zastępczej w Polsce: porównanie osób z domów dziecka i rodzin zastępczych, w: D. Krok, A. Bronowicka (red.), Jednostka i religia w relacjach społecznych, Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2013b, 123–137.
Ibisz M., Skalec A., Szeniawska M., Ocena procesu usamodzielnienia wychowanków, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2007, 8, 25–30.
Jaworska-Maj H., Turos M., Usamodzielnieni wychowankowie domów dziecka i rodzin zastępczych, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 1991, 1, 37–40.
Jones M., Moses B., West Virginia’s former foster children: Their experiences in care and their lives as young adults, New York: Child Welfare League of America 1984.
Kamińska U., Wychowawcza i edukacyjna rola domu dziecka w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, 2010.
Kohut H., The restoration of the self, New York: International Universities Press 1977.
Konstytucja RP, http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19970780483 (6.05.2016).
Konwencja o Prawach Dziecka, http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19911200526 (6.05.2016).
Kozłowska A., Znaczenie relacji rodzinnych dla pozytywnego rozwoju dziecka. Diagnoza i terapia, Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej 2000.
Linehan M.M., Skills training for treating borderline personality disorder, New York: Guilford 1993.
Mahler M., On human symbiosis and the vicissitudes of individuation, New York: International Universities Press 1968.
Masten A.S., Burt K.B., Roisman G.I., Obradovic J., Long J.D., Tellegen A., Resources and resilience in the transition to adulthood: Continuity and change, “Development and Psychopathology” 2004, 16, 1071–1094.
Miller, W.R., Rollnick, S., Motivational interviewing: Preparing people for change, New York: Guilford 20022.
Ondersma S.J., Chase S.K., Svikis D.S., Schuster C.R., Computer-based fried motivational interviewing for perinatal drug use, “Journal of Substance Abuse Treatment” 2005, 28(4), 305–312.
Przewodnik Usamodzielnienia, Warszawa: Fundacja Robinson Cruzoe 2010.
Raczkowska J., Kiedy Rodzina zawiedzie, Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych 1983.
Raport NIK, http://domydziecka.org/news/nik_o_domach_dziecka, (20.06.2012).
Schoeni R.F., Ross K.E., Material assistance received from families during the transition to adulthood, w: R.A. Settersten, jr., F.F. Furstenberg, jr., R.G. Rumbaut (red.), On the frontier of adulthood: Theory, research, and public policy, Chicago: University of Chicago Press 2005.
Stępak M., Losy wychowanków Domu Dziecka we Wrzosowej, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2006, 6, 36–37.
Taussig H.N., Risk behaviors in maltreated youth placed in foster care: A longitudinal study of protective and vulnerability factors, “Child Abuse & Neglect” 2002, 26, 1179–1199.
Toro P.A., Fowler P.J., Miles B.W., Jozefowicz-Simbeni D.M., Hobden K., Bridging Resilience through Intervention, Guidance, and Empowerment (BRIGE): An Intervention for Aging Out Foster Youth in Southeast Michigan, Unpublished manuscript, Wayne State University, Department of Psychology 2007.
Węgierski Z., Opieka nad dzieckiem osieroconym. Teoria i praktyka, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne „AKAPIT”, 2006.
Winnicott D.W., Shepherd R., Winnicott C., Davis M., Babies and Their Mothers, MA: Addison-Wesley 1987.
Ainsworth M.D.S., Bowlby J., An ethological approach to personality development, “American Psychologist” 1991, 46, 333–341.
Arnett J.J., Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties, “American Psychologist” 2000, 55, 469–480.
Barnett D., Ondersma S.J., Assessment & Treatment of Children in Foster Care: A Report to the Governor’s Task Force on Children’s Justice, Task Force Subcommittee, Unpublished manuscript, Wayne State University 2003.
Barth R., On their own: The experiences of youth after foster care, “Child and Adolescent Social Work” 1990, 7, 419–440.
Cook R., Fleishman E., Grimes V., A National Evaluation of Title IV-E Foster Care Independent Living Programs for Youth: Phase 2, Final report, Rockville, MD: Westat, 1991.
Courtney M., Dworsky A., Lee J., Raap M., Midwest Evaluation of the Adult Functioning of Former Foster Youth: Outcomes at Age 23 and 24, Chicago: Chapin Hall Center for Children at the University of Chicago, http://www.chapinhall.org/sites/default/files/Midwest_Study_Age_23_24.pdf (18.05.2014).
Courtney M., Piliavin I., Grogan-Taylor A., Nesmith A., Foster youth transitions to adulthood: A longitudinal view of youth leaving care, “Child Welfare” 2001, 80, 685–717.
Cusick G., Courtney M., Offending During Late Adolescence: How do Youth Aging Out of Care Compare with Their Peers? Chicago: Chapin Hall Center for Children at the University of Chicago, http://www.chapinhall.org/sites/default/files/publications/ChapinHallDocument_0.pdf (18.05.2014).
Derogatis L.R., SCL-90-R (revised version) Manual I, Baltimore, MD: Johns Hopkins University School of Medicine 1977.
Derogatis L.R., Brief symptom inventory: Administration, scoring, and procedures manual, fourth edition, Minneapolis, MN: NCS Pearson, Inc 1993.
Derogatis L.R., Melisaratos N., The Brief Symptom Inventory: An introductory report, “Psychological Medicine” 1983, 13, 595–605.
Dworsky A., The economic self-sufficiency of Wisconsin’s former foster youth, “Children and Youth Services Review” 2005, 27, 1085–1118.
Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej, Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, dziennikustaw.gov.pl/du/2015/332/D2015000033201.pdf, (1.10.2015).
Fowler P., Toro P., Youth Aging Out of Foster Care in Southeast Michigan: A Follow-up Study (Final Report), Unpublished manuscript, Wayne State University Department of Psychology 2006.
Folwer P., Toro P., Miles B., Pathways to and from homelessness and associated psychosocial outcomes among adolescents leaving the foster care system, “American Journal of Public Health” 2009, 99,1453–1458.
Folwer P., Toro P., Miles B., Emerging Adulthood and Leaving Foster Care: Settings Associated with Mental Health, “American Journal of Community Psychology” 2011, 47, 335–348.
Giermanowska E., Racław-Markowska M., Proces usamodzielniania wychowanków domów dziecka, „Remedium. Profilaktyka i promocja zdrowego trybu życia” 2007, 175, 5–10.
Gocman M., Szarzyńska M., Toro P.A., Youth aging out of foster care in Poland: Preliminary evaluation results from a pilot prevention program, “Polish Journal of Applied Psychology” 2012,10, 89–106.
Gocman M., Szarzyńska M., Toro P.A., Problemy psycho-społeczne osób opuszczających systemy opieki zastępczej, „Sekcja Psychologii Rozwojowej Polskiego Towarzystwa Naukowego” Biuletyn 2013, nr 10, 33–41.
Gocman M., Szarzyńska M., Toro P.A., Doświadczenia życiowe po opuszczeniu opieki zastępczej a nadużywanie substancji psychoaktywnych, w: M. Walancik, J. Hroncova (red.), Pedagogika społeczna wobec procesów żywiołowych i zachowań ryzykownych, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, 2013a, 353–364.
Gocman M., Szarzyńska M., Toro P.A., Symptomy zaburzeń psychicznych po opuszczeniu opieki zastępczej w Polsce: porównanie osób z domów dziecka i rodzin zastępczych, w: D. Krok, A. Bronowicka (red.), Jednostka i religia w relacjach społecznych, Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2013b, 123–137.
Ibisz M., Skalec A., Szeniawska M., Ocena procesu usamodzielnienia wychowanków, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2007, 8, 25–30.
Jaworska-Maj H., Turos M., Usamodzielnieni wychowankowie domów dziecka i rodzin zastępczych, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 1991, 1, 37–40.
Jones M., Moses B., West Virginia’s former foster children: Their experiences in care and their lives as young adults, New York: Child Welfare League of America 1984.
Kamińska U., Wychowawcza i edukacyjna rola domu dziecka w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, 2010.
Kohut H., The restoration of the self, New York: International Universities Press 1977.
Konstytucja RP, http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19970780483 (6.05.2016).
Konwencja o Prawach Dziecka, http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19911200526 (6.05.2016).
Kozłowska A., Znaczenie relacji rodzinnych dla pozytywnego rozwoju dziecka. Diagnoza i terapia, Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej 2000.
Linehan M.M., Skills training for treating borderline personality disorder, New York: Guilford 1993.
Mahler M., On human symbiosis and the vicissitudes of individuation, New York: International Universities Press 1968.
Masten A.S., Burt K.B., Roisman G.I., Obradovic J., Long J.D., Tellegen A., Resources and resilience in the transition to adulthood: Continuity and change, “Development and Psychopathology” 2004, 16, 1071–1094.
Miller, W.R., Rollnick, S., Motivational interviewing: Preparing people for change, New York: Guilford 20022.
Ondersma S.J., Chase S.K., Svikis D.S., Schuster C.R., Computer-based fried motivational interviewing for perinatal drug use, “Journal of Substance Abuse Treatment” 2005, 28(4), 305–312.
Przewodnik Usamodzielnienia, Warszawa: Fundacja Robinson Cruzoe 2010.
Raczkowska J., Kiedy Rodzina zawiedzie, Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych 1983.
Raport NIK, http://domydziecka.org/news/nik_o_domach_dziecka, (20.06.2012).
Schoeni R.F., Ross K.E., Material assistance received from families during the transition to adulthood, w: R.A. Settersten, jr., F.F. Furstenberg, jr., R.G. Rumbaut (red.), On the frontier of adulthood: Theory, research, and public policy, Chicago: University of Chicago Press 2005.
Stępak M., Losy wychowanków Domu Dziecka we Wrzosowej, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2006, 6, 36–37.
Taussig H.N., Risk behaviors in maltreated youth placed in foster care: A longitudinal study of protective and vulnerability factors, “Child Abuse & Neglect” 2002, 26, 1179–1199.
Toro P.A., Fowler P.J., Miles B.W., Jozefowicz-Simbeni D.M., Hobden K., Bridging Resilience through Intervention, Guidance, and Empowerment (BRIGE): An Intervention for Aging Out Foster Youth in Southeast Michigan, Unpublished manuscript, Wayne State University, Department of Psychology 2007.
Węgierski Z., Opieka nad dzieckiem osieroconym. Teoria i praktyka, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne „AKAPIT”, 2006.
Winnicott D.W., Shepherd R., Winnicott C., Davis M., Babies and Their Mothers, MA: Addison-Wesley 1987.
Gocman, M., & Szarzyńska, M. (2019). Program pomocy BRIGE dla młodzieży z opieki zastępczej. Family Forum, 6, 237–252. Pobrano z https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/ff/article/view/668
Autorzy
Małgorzata GocmanAutorzy
Małgorzata SzarzyńskaStatystyki
Downloads
Download data is not yet available.
Inne teksty tego samego autora
- Małgorzata Gocman, Małgorzata Szarzyńska, Nadużywanie substancji psychoaktywnych po opuszczeniu opieki zastępczej , Family Forum: Tom 5 (2015): Rodzina i dzieci
