Bertholda Müllera-Oerlinghausena nieznane dzieła o tematyce religijnej
Paweł Lisoń
Uniwersytet OpolskiAbstrakt
Bogata twórczość artysty Bertholda Müllera-Oerlinghausena (ur. 10.02.1893 r., zm. 22.06.1979 r.) zawiera liczne odniesienia do chrześcijaństwa. Projekty kilkunastu okien witrażowych, realizacje mozaikowe, reliefy, a nade wszystko rzeźby odnoszą się do chrześcijańskiej Tradycji skłaniając do refleksji wielu odbiorców. Na terenie Polski znajdują się jego dzieła: monumentalny krucyfiks w kościele pw. św. Antoniego w Pile oraz osiem witraży w kościele pw. św. Marii Magdaleny w Dobrodzieniu przedstawiające wybrane wydarzenia z życia Jezusa.
Słowa kluczowe:
Berthold Müller-Oerlinghausen, chrześcijaństwo, rzeźba, witraż, mozaikaBibliografia
A. ŹRÓDŁA
1. Archiwum parafii pw. św. Marii Magdaleny w Dobrodzieniu, list ks. J. Gładysza do Kurii wrocławskiej z dnia 21.05.1933 r.
2. Archiwum parafii pw. św. Marii Magdaleny w Dobrodzieniu, list Felixa Hinssena do ks. J. Gładysza z dnia 21.08.1933 r.
3. Archiwum parafii pw. św. Marii Magdaleny w Dobrodzieniu, list B. Müllera-Oerlinghausena do ks. J. Gładysza z dnia 21.03.1934 r.
4. Archiwum parafii pw. św. Marii Magdaleny w Dobrodzieniu, artykuł prasowy z dnia 31.07.1935 r.
B. OPRACOWANIA
1. Dippel Andrea. 2005. „Alle meine Freunde…”. Der Bildhauer Berthold Müller-Oerlinghausen im Dialog mit Künstlern seiner Zeit. Friedrichshafen: Verlag Robert Gessler.
2. Düchting Hajo. 2014. Der Blaue Reiter. Köln: Taschen.
3. Düchting Hajo. 2014. Wassily Kandinsky 1866-1944. Revolution der Malerei. Köln: Taschen.
4. Gabriel Ursula, Hankeln Ursula, Henke Karl, Heissenberg Margaret, Hörhold Christian i.in. 1991. St. Michael Oerlinghausen 1941-1991. Festschrift zum 50jährigen Bestehen der Kath. Kirchengemeinde Oerlinghasuen. Paderborn: Bonifatius.
5. Gertz Ulrich. 1974. Berthold Müller-Oerlinghausen, der Bildhauer. St. Gallen: Verlag Zollikofer&Co.
6. Grote Udo. 2007. Der Bettler und Ernst Barlach. Kunstwerke des St Paulus-Domes zu Münster. Münster: Domverwaltung Münster.
7. Henke Karl. 1994. Ver-gegenwärtigung: der Ikonenkreuzweg in Oerlinghausen gemalt von Katharina Sitnikov-Peters. Paderborn: Bonifatius.
8. Henze Wolfgang. 1990. Berthold Müller-Oerlinghausen. Das Gesamtwerk. Stuttgart-Zürich: Belser Verlag.
9. Honour Hugh, Fleming John. 20062. Historia sztuki świata. Tłum. Katarzyna Frankowska. Warszawa: Wydawnictwo Arkady.
10. Jankiewicz Patryk R. 2009. Kościół św. Antoniego w Pile. Przewodnik. Piła: Parafia rzymskokatolicka pw. św. Antoniego Padewskiego.
11. Kirmes Michael, Lehrkind Ferdinand, Lemanscheck Falk. 2013. St. Elisabeth Kirche. Hagen. Altusried-Krugzell: Kösel GmbH & Co. KG.
12. Komar Beata. 2010. Witraże kościoła Chrystusa Króla w Gliwicach. Gliwice: Parafia Chrystusa Króla w Gliwicach.
13. Korell Katharina. 2011. Zeitsprünge Oerlinghausen. Erfurt: Sutton Verlag.
14. Kuhn Elmar L., Moser Eva, Schättin Ingrid. 1997. Gruppenbild vor Landschaft. Die Sezession Oberschwaben-Bodensee 1947-1985. Friedrichshafen: Verlag Robert Gessler.
15. Linder Gisela. 1983. Der Bildhauer Berthold Müller-Oerlinghausen. Freidrichshafen: Verlag Robert Gessler.
16. Lorenz Ulrike. 2008. Brücke, Köln: Taschen.
17. Meurer Barbel. 2010. Marianne Weber. Leben und Werk. Tübingen: Mohr Siebeck.
18. Müller-Oerlinghausen Bruno, Kiebgis Gabriele M. 2018. Berührung. Warum wir sie brauchen, und wie sie uns heilt. Berlin: Ullstein.
19. Paciorek Antoni. 2013. Przypowieści Jezusa. Wprowadzenie i objaśnienie. Częstochowa: Edycja Świętego Pawła.
20. Ravasi Gianfranco. 2009. Twarze Biblii. Przeł. Barbara Żurowska. Kraków: Wydawnictwo Salwator.
21. Wojciechowski Aleksander (red.). 1974. Polskie życie artystyczne w latach 1915-1939. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
22. Schlichtenmaier Bert, Schlichtenmaier Harry, Schlichtenmaier Kuno (red.). 1991. Berthold Müller-Oerlinghausen (1893-1979), Ausstellungskatalog, Galerie Schlichtenmaier, Schloß Dätzingen 20. Januar bis 16. Februar 1991. Grafenau: Edition Schlichtenmaier.
C. ARTYKUŁY
1. Bundes Anzeiger 194 (15.10.1968 r.), 1.
2. Hoff August, 1963. „Berthold Müller-Oerlinghausen zum 70. Geburtstag”. Westfalenspiegel 12 (2) : 16-18.
3. Janczak Galina. 2016. „Symbolika światła w narracji synoptyków o przemienieniu Jezusa (Mk 9, 2-8; Mt 17, 1-8; Łk 9, 28-36)”. Verbum Vitae 29 : 199-225.
4. Linder Gisela. 1991. Berthold Müller-Oerlinghausen, W Berthold Müller-Oerlinghausen (1893-1979), Ausstellungskatalog, Galerie Schlichtenmaier, Schloß Dätzingen 20. Januar bis 16. Februar 1991. Red. Bert Schlichtenmaier, Harry Schlichtenmaier, Kuno Schlichtenmaier, 12-15. Grafenau: Edition Schlichtenmaier.
5. Lipiński Hipolit. 1997. „Zasadnicze idee duchowości św. Franciszka i aktualność franciszkańskiej drogi”. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 10 : 169-175.
6. Müller-Oerlinghausen Berthold. 1974. Biographische Notizen, W Berthold Müller-Oerlinghausen, der Bildhauer. Red. Ulrich Gertz, 117-122. St. Gallen: Verlag Zollikofer&Co.
7. Pfaff-Stöhr Annette. 1994. „Stein zu Stein” – Berthold Müller-Oerlinghausen. Mosaikwerkstätten 1936-1971, W „Stein zu Stein”. Berthold Müller-Oerlinghausen. Mosaikwerkstätten 1936-1971. Kressbronn : Sonderdruck für die Stadt Oerlinghausen anläßlich der Ausstellung „Stein zu Stein”, 2-13.
8. Pruszkowski Tadeusz. 1938. „Rzeźbiarze niemieccy w I.P.S.”. Gazeta Polska 118 : 7.
9. Wahlmayr Al.. 1925. „Moderne Kunst im Vatikan”. Reichspost 9 : 6.
1. Archiwum parafii pw. św. Marii Magdaleny w Dobrodzieniu, list ks. J. Gładysza do Kurii wrocławskiej z dnia 21.05.1933 r.
2. Archiwum parafii pw. św. Marii Magdaleny w Dobrodzieniu, list Felixa Hinssena do ks. J. Gładysza z dnia 21.08.1933 r.
3. Archiwum parafii pw. św. Marii Magdaleny w Dobrodzieniu, list B. Müllera-Oerlinghausena do ks. J. Gładysza z dnia 21.03.1934 r.
4. Archiwum parafii pw. św. Marii Magdaleny w Dobrodzieniu, artykuł prasowy z dnia 31.07.1935 r.
B. OPRACOWANIA
1. Dippel Andrea. 2005. „Alle meine Freunde…”. Der Bildhauer Berthold Müller-Oerlinghausen im Dialog mit Künstlern seiner Zeit. Friedrichshafen: Verlag Robert Gessler.
2. Düchting Hajo. 2014. Der Blaue Reiter. Köln: Taschen.
3. Düchting Hajo. 2014. Wassily Kandinsky 1866-1944. Revolution der Malerei. Köln: Taschen.
4. Gabriel Ursula, Hankeln Ursula, Henke Karl, Heissenberg Margaret, Hörhold Christian i.in. 1991. St. Michael Oerlinghausen 1941-1991. Festschrift zum 50jährigen Bestehen der Kath. Kirchengemeinde Oerlinghasuen. Paderborn: Bonifatius.
5. Gertz Ulrich. 1974. Berthold Müller-Oerlinghausen, der Bildhauer. St. Gallen: Verlag Zollikofer&Co.
6. Grote Udo. 2007. Der Bettler und Ernst Barlach. Kunstwerke des St Paulus-Domes zu Münster. Münster: Domverwaltung Münster.
7. Henke Karl. 1994. Ver-gegenwärtigung: der Ikonenkreuzweg in Oerlinghausen gemalt von Katharina Sitnikov-Peters. Paderborn: Bonifatius.
8. Henze Wolfgang. 1990. Berthold Müller-Oerlinghausen. Das Gesamtwerk. Stuttgart-Zürich: Belser Verlag.
9. Honour Hugh, Fleming John. 20062. Historia sztuki świata. Tłum. Katarzyna Frankowska. Warszawa: Wydawnictwo Arkady.
10. Jankiewicz Patryk R. 2009. Kościół św. Antoniego w Pile. Przewodnik. Piła: Parafia rzymskokatolicka pw. św. Antoniego Padewskiego.
11. Kirmes Michael, Lehrkind Ferdinand, Lemanscheck Falk. 2013. St. Elisabeth Kirche. Hagen. Altusried-Krugzell: Kösel GmbH & Co. KG.
12. Komar Beata. 2010. Witraże kościoła Chrystusa Króla w Gliwicach. Gliwice: Parafia Chrystusa Króla w Gliwicach.
13. Korell Katharina. 2011. Zeitsprünge Oerlinghausen. Erfurt: Sutton Verlag.
14. Kuhn Elmar L., Moser Eva, Schättin Ingrid. 1997. Gruppenbild vor Landschaft. Die Sezession Oberschwaben-Bodensee 1947-1985. Friedrichshafen: Verlag Robert Gessler.
15. Linder Gisela. 1983. Der Bildhauer Berthold Müller-Oerlinghausen. Freidrichshafen: Verlag Robert Gessler.
16. Lorenz Ulrike. 2008. Brücke, Köln: Taschen.
17. Meurer Barbel. 2010. Marianne Weber. Leben und Werk. Tübingen: Mohr Siebeck.
18. Müller-Oerlinghausen Bruno, Kiebgis Gabriele M. 2018. Berührung. Warum wir sie brauchen, und wie sie uns heilt. Berlin: Ullstein.
19. Paciorek Antoni. 2013. Przypowieści Jezusa. Wprowadzenie i objaśnienie. Częstochowa: Edycja Świętego Pawła.
20. Ravasi Gianfranco. 2009. Twarze Biblii. Przeł. Barbara Żurowska. Kraków: Wydawnictwo Salwator.
21. Wojciechowski Aleksander (red.). 1974. Polskie życie artystyczne w latach 1915-1939. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
22. Schlichtenmaier Bert, Schlichtenmaier Harry, Schlichtenmaier Kuno (red.). 1991. Berthold Müller-Oerlinghausen (1893-1979), Ausstellungskatalog, Galerie Schlichtenmaier, Schloß Dätzingen 20. Januar bis 16. Februar 1991. Grafenau: Edition Schlichtenmaier.
C. ARTYKUŁY
1. Bundes Anzeiger 194 (15.10.1968 r.), 1.
2. Hoff August, 1963. „Berthold Müller-Oerlinghausen zum 70. Geburtstag”. Westfalenspiegel 12 (2) : 16-18.
3. Janczak Galina. 2016. „Symbolika światła w narracji synoptyków o przemienieniu Jezusa (Mk 9, 2-8; Mt 17, 1-8; Łk 9, 28-36)”. Verbum Vitae 29 : 199-225.
4. Linder Gisela. 1991. Berthold Müller-Oerlinghausen, W Berthold Müller-Oerlinghausen (1893-1979), Ausstellungskatalog, Galerie Schlichtenmaier, Schloß Dätzingen 20. Januar bis 16. Februar 1991. Red. Bert Schlichtenmaier, Harry Schlichtenmaier, Kuno Schlichtenmaier, 12-15. Grafenau: Edition Schlichtenmaier.
5. Lipiński Hipolit. 1997. „Zasadnicze idee duchowości św. Franciszka i aktualność franciszkańskiej drogi”. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 10 : 169-175.
6. Müller-Oerlinghausen Berthold. 1974. Biographische Notizen, W Berthold Müller-Oerlinghausen, der Bildhauer. Red. Ulrich Gertz, 117-122. St. Gallen: Verlag Zollikofer&Co.
7. Pfaff-Stöhr Annette. 1994. „Stein zu Stein” – Berthold Müller-Oerlinghausen. Mosaikwerkstätten 1936-1971, W „Stein zu Stein”. Berthold Müller-Oerlinghausen. Mosaikwerkstätten 1936-1971. Kressbronn : Sonderdruck für die Stadt Oerlinghausen anläßlich der Ausstellung „Stein zu Stein”, 2-13.
8. Pruszkowski Tadeusz. 1938. „Rzeźbiarze niemieccy w I.P.S.”. Gazeta Polska 118 : 7.
9. Wahlmayr Al.. 1925. „Moderne Kunst im Vatikan”. Reichspost 9 : 6.
Lisoń, P. (2020). Bertholda Müllera-Oerlinghausena nieznane dzieła o tematyce religijnej. Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars, 55(1), 271–306. https://doi.org/10.25167/ls.2080
Autorzy
Paweł LisońStatystyki
Downloads
Download data is not yet available.
