Psalmy w ordo paenitentiae

studium historyczno-liturgiczne)

Jarosław Superson

a:1:{s:5:"pl_PL";s:46:"Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie";}

Abstrakt

Psalmy w ordo paenitentiae (studium historyczno-liturgiczne)Księga Psalmów zawarta w Starym Testamencie to zbiór natchnionych pieśni religijnych o bogatej tematyce, za pomocą których Kościół rzymskokatolicki składa Bogu ofiarę chwały. Zarazem misją Kościoła jest niesienie wszystkim ludziom Bożego przebaczenia. Artykuł niniejszy wykazuje obecność wersetów psalmicznych czy też całych psalmów w trzech środowiskach i ich tekstach: w judaistycznych obrzędach pokutnych, w Pawłowej doktrynie o usprawiedliwieniu i w sprawowaniu sakramentu pokuty na Zachodzie. Owocem badania jest konstatacja, że Scriptura crescit cum orante nie tylko podczas lektury Pisma, ale przede wszystkim jako jego aktualizacja i waloryzacja w przebiegu obrzędu sakramentu pokuty. Konstatacja ta skłania do postawienia kwestii: sine psalmis nulla paenitentia?

Słowa kluczowe:

psalms, penance, judaism, Christianity, sacrament

Aletti Jaen-Noël. 2013. Approccio retorico e verità biblica. Il caso del Nuovo Testamento. W Ogni Scrittura è ispirata. Nuove prospettive sull’ispirazione biblica. A cura di Peter Dubovský, Jaen-Noël Aletti. (Lectio. La Scrittura cresce con chi la legge, 5). Roma – Torino: Edizioni San Paolo, GBPress, 185–203.
  Google Scholar

Angenendt Arnold. 2005. Liturgia e storia. Lo sviluppo organico in questione. Trad. Albert Schmidt. (Leitourgía. Sezione storico-pastorale). Assisi: Cittadella Editrice.
  Google Scholar

Św. Atanazy. 2017. Epistula ad Marcellinum. W Św. Atanazy, Chrystus i jego Kościół. Siedem listów. Tłum. Przemysław Szewczyk. Kraków: Wydawnictwo WAM, 19–62.
  Google Scholar

Barbaini Luca. 2020. Rinnovare la liturgia per riformare la Chiesa. Élite cattoliche a inizio Novecento. (Contemporanea. Civiltà e transizioni, 40). Milano: Edizioni Angelo Guerini e Associati.
  Google Scholar

Ben-Chorin Schalom. 1988. Il giudaismo in preghiera. La liturgia della Sinagoga, versione dal tedesco Daniela Leoni Cattani. (Parola e Liturgia, 19). Cinisello Balsamo: Edizioni Paoline.
  Google Scholar

Busca Marco. 2002. Verso un nuovo sistema penitenziale? Studio sulla riforma della riconciliazione dei penitenti. (Bibliotheca Ephemerides Liturgicae Subsidia, 118). Roma: C.L.V. – Edizioni Liturgiche.
  Google Scholar

Bugnini Annibale. 1997. La riforma liturgica (1948–1975). Nuova edizione riveduta e arricchita di note e di supplementi per una lettura analitica. (Bibliotheca Ephemerides Liturgicae Subsidia, 30). Roma: C.L.V. – Edizioni Liturgiche.
  Google Scholar

Cimosa Mario. 1998. Lettura cristiana dell’Antico Testamento. W La spiritualità dell’Antico Testamento, a cura di A. Bonora. (Storia della Spiritualità, 1). Bologna: Edizioni Dehoniane, 449–514.
  Google Scholar

De Vaux Roland. 2004. Instytucje Starego Testamentu, z francuskiego przełożył i bibliografię uzupełnił Tadeusz Brzegowy. T. 2: Instytucje wojskowe. Instytucje religijne, Poznań: Pallottinum.
  Google Scholar

Falsini Rinaldo. 1975. Il sacramento della riconciliazione. Per una rinnovata catechesi e celebrazione della penitenza. (Riti e preghiere delle Edizioni O.R. nuova serie). Brescia – Milano: Edizioni del Franciscanum.
  Google Scholar

Gilbert Maurice. 1982. Liturgia penitenziale ed esperienza di Dio nei salmi postesilici. W Liturgia soglia dell’esperienza di Dio?A cura di Aldo Natale Terrin. Atti del III Simposio (1980–1981) dell’Istituto di Liturgia Pastorale di S. Giustina, Padova, sul tema: Esperienza di Dio e Liturgia. (Caro Salutis Cardo. Contributi, 1). Padova: Edizioni Messaggero Padova, Abbazia di Santa Giustina, 63–76.
  Google Scholar

Gougaud Louis. 1925. Dévotions et pratiques ascétiques du Moyen Âge. (Pax, 21). Paris: Desclée.
  Google Scholar

Grelot Pierre. 1992. I salmi, preghiera cristiana. W La liturgia nel Nuovo Testamento. Trad. italiana e indici di Carlo Valentino. (Introduzione al Nuovo Testamento, 9). Roma: Borla, 274–297.
  Google Scholar

Gy Pierre M. La penitenza e la riconciliazione. 20022. W Aimé G. Martimort, La Chiesa in preghiera. Introduzione alla Liturgia. Edizione rinnovata. T. 3: I sacramenti. Trad. dal francese Adelio Biazzi. Brescia: Editrice Queriniana, 121–136.
  Google Scholar

Hahn Scott W. 2021. List do Rzymian, przełożył Aleksander Gomola. (Katolicki Komentarz do Pisma Świętego). Poznań: Wydawnictwo W drodze.
  Google Scholar

Hayoun Maurice-Ruben. 1997. La liturgia ebraica. Trad. Vanna Lucattini Vogelmann. (Schulim Vogelmann, 66), Firenze: Editrice La Giuntina.
  Google Scholar

Kopciowski Clara, Kopciowski Elia. 20222. Le pietre del tempo. Il popolo ebraico e le feste. Trieste: Luglio Editore.
  Google Scholar

Liber Sacramentorum Romanae Aeclesiae Ordinis Anni Circuli (Sacramentum Gelasianum). (Rerum Ecclesiasticarum Documenta. Seria maior. Fontes, 4). 1981. Roma: Casa Editrice Herder.
  Google Scholar

Libro dei salmi. 19602. A cura di Giorgio Castellino. (La Sacra Bibbia Volgata latina e traduzione italiana dai testi originali illustrate con note critiche e commentate). Torino – Roma: Marietti.
  Google Scholar

Lombino Vincenzo. 2019. Preghiera salmodica e identità plurale nel cristianesimo dei primi secoli. W I salmi, preghiera d’Israele di Cristo e della Chiesa, il Salterio nella liturgia e nella pietà popolare, Ed. Pietro Sorci. (ho theológos, 12). Roma: Città Nuova Editrice, 55–82.
  Google Scholar

Longosz Stanisław. 1976. „«Ojcowie» u św. Atanazego aleksandryjskiego”, Roczniki Teologiczno-Kanoniczne 23 (4): 133–149.
  Google Scholar

Marini Piero. 2010. Cereminiarz papieski. Rozmowy o liturgii prowadzili Dominique Chivot i Vincent Cabanac. Tłum. Michał Romanek. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
  Google Scholar

Marini Piero. 2006. I „ Magistri Caeremoniarum” custodi e promotori della Liturgia Romana. W Il „Pontificalis Liber” di Agostino Patrizi Piccolomini e Giovanni Burcardo (1485). Edizione anastatica, Introduzione e Appendice. A cura di Manlio Sodi. (Monumenta Studia Instrumenta Liturgica, 43). Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, V–XI.
  Google Scholar

Miazek Jan. 2018. „Rękopiśmienne pontyfikały przedtrydenckie”. Warszawskie Studia Teologiczne 31 (4): 132–145.
DOI: https://doi.org/10.30439/WST.2018.4.8   Google Scholar

Międzynarodowa Komisja Teologiczna. 2012. Teologia dzisiaj. Perspektywy, zasady i kryteria. Tłum. Krzysztof Stopa, Kraków: Dehon Wydawnictwo Księży Sercanów.
  Google Scholar

Mokrzycki Bronisław. 1986. Kościół w oczyszczeniu. (Znaki spotkania z Bogiem, 2). Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
  Google Scholar

Muroni Pierangelo. 2019. La tradizione dei „sette salmi penitenziali”, la celebrazione della riconciliazione e la cura pastorale degli infermi. W I salmi, preghiera d’Israele di Cristo e della Chiesa, il Salterio nella liturgia e nella pietà popolare. Ed. Pietro Sorci. (ho theológos, 12). Roma: Città Nuova Editrice, 213–253.
  Google Scholar

Pius X. 1911. „Constitvtio Apostolica de novo psalterii in Breviario Romano dispositione Divino afflatu”. Acta Apostolicae Sedis 3: 633–650.
  Google Scholar

Pontificale Romanum. Editio princeps (1595–1596). Edizione anastatica, Introduzione e Appendice. 1997. A cura di Manlio Sodi, Achille M. Triacca. (Monumenta Liturgica Concilii Tridentini, 3). Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
  Google Scholar

Il „Pontificalis Liber” di Agostino Patrizi Piccolomini e Giovanni Burcardo (1485). Edizione anastatica, Introduzione e Appendice. 2006. A cura di Manlio Sodi. (Monumenta Studia Instrumenta Liturgica, 43). Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
  Google Scholar

Ravasi Gianfranco. 19998. Il libro dei salmi. Commento e attualizazzione. T. 1: (1–50). (Lettura pastorale della Bibbia, 12). Bologna: Edizioni Dehoniane.
  Google Scholar

Righetti Mario. 1953. Manuale di storia liturgica. T. 4: I sacramenti – I sacramentali. Indice generale dell’opera. Milano: Editrice Àncora.
  Google Scholar

Rituale Romanum ex decreto acrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Pauli PP VI promulgatum. Ordo Paenitentiae. Editio typica. 1974. Typis Polyglottis Vaticanis.
  Google Scholar

Rozdziały Teodora. Tłum. Arkadiusz Baron, Agnieszka Caba. 2011. W Księgi pokutne. Tekst łaciński, grecki i polski, układ i opracowanie Arkadiusz Baron, Henryk Pietras. (Synody i Kolekcje Praw, 5). Kraków: Wydawnictwo WAM, 161–180*.
  Google Scholar

Sacchi Paolo. 2019. Storia del Secondo Tempio. Israele tra VI secolo a. C. E I secolo d. C. Nuova edizione a cura di L. Mazzinghi. (Strumenti – Biblica, 79). Torino: Claudiana.
  Google Scholar

Schnelle Udo. 2018. Paolo. Vita e pensiero. Edizione italiana a cura di Stefano Franchini. (Biblioteca Commentario Paideia, 7). Torino: Paideia Editrice.
  Google Scholar

Seifrid Mark A.. 2017. Romani. W Gregory K Beale, Donald A. Carson. L’Antico Testamento nel Nuovo. Commento ai testi. T. 2. Edizione italiana a cura di Riccardo Larini. Trad italiana di Angelo Fracchia, Riccardo Larini, Giorgio Scrofani, (Biblioteca del Commenatario Paideia, 5). Torino: Paideia Editrice, 1049–1195.
  Google Scholar

Soggin Jan Alberto. 2017. Israele in epoca biblica. Istituzioni – feste - ceremonie – rituali, seconda edizione coretta. (Strumenti – Biblica, 4). Torino: Claudiana.
  Google Scholar

Sobór Watykański II. 2002. Konstytucja dogmatyczna o Kościele. W Sobór Watykanski II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski, nowe tłumaczenie. Poznań: Pallottinum, 104–163.
  Google Scholar

Sobór Watykański II. 2002. Konstytucja o liturgii świętej. W Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski, nowe tłumaczenie. Poznań: Pallottinum, 48–78.
  Google Scholar

Sodi Manlio. 2008. Metodo teologico e lex orandi. La teologia liturgica fra tradizione e innovazione. W Il metodo teologico. Tradizione, innovazione, communione in Cristo. A cura di Manlio Sodi. (Itineraria, 1). Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, 201–227.
  Google Scholar

Sorci Pietro. 2021. Il perdono di Dio tra penitenza e riconciliazione. Studi sul sacramento della penitenza. (ho theológos, 14). Roma: Città Nuova Editrice.
  Google Scholar

Stasiak Sławomir. 2020. List do Rzymian. Wstęp, przekład z oryginału, kometarz. (Nowy komentarz biblijny. Nowy Testament, VI). Częstochowa: Edycja Świętego Pawła.
  Google Scholar

Stefański Jerzy. 2009. Prace redakcyjne nad posoborową ksiegą Ordo Paenitentiae (1974). Konspekt historyczny. W Wezwani do nawrócenia. Z teologii pokuty i pojedninia. Księga pamiątkowa dedykowana księdzu profesorowi Helmutowi Sobeczce z okazji 70. rocznicy urodzin i 45-lecia pracy naukowo-dydaktycznej. Red. Edwin Mateja, Rudolf Pierskała. (Opolska Biblioteka Teologiczna, 114). Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziało Teologicznego UO, 65–93.
  Google Scholar

Superson Jarosław A. 2015. Wersety psalmiczne w preces godzin kanonicznych. Studium historyczno-liturgiczne. (Modlitwa Kościoła. Monografie, 2). Kraków: Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów.
  Google Scholar

Szewczyk Przemysław M.. 2017. Wstęp. W Św. Atanazy, Chrystus i jego Kościół. Siedem listów. Tłum. Przemysław Szewczyk. Kraków: Wydawnictwo WAM, 5–13.
  Google Scholar

Vagaggini Cipriano. 1964. Bibbia e spiritualità liturgica con particolare riferimento ai salmi. Roma: Coletti Editore.
  Google Scholar

Vagaggini Cipriano. 1965. Il senso teologico della liturgia. Saggio di liturgia teologica generale. Quarta edizione notevolmente riveduta ed aggiornata dall’Autore. Roma: Edizioni Paoline.
  Google Scholar

Vogel Cyrille, Elze Reinhard. 1963. Le Pontifical Romano-Germanique du dixième siècle. T. 2: Le texte (NN. XCIX-CCLVIII). (Studi e Testi, 227). Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
  Google Scholar

Wprowadzenie teologiczne i pastoralne. 2023. W Obrzędy pokuty dostosowane do zwyczajów diecezji polskich. Wydanie drugie poprawione. Katowice: Księgarnia św. Jacka, 13–38.
  Google Scholar


Opublikowane
2023-12-22

Cited By / Share