Zakaz praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową jako reguła kontraktowa przy zawieraniu umów z rolnikami

Michał Hejbudzki

doi:10.25167/osap.1176

Published: 2019-09-17

Vol. 16 No. 2 (2018)

Prohibition of practices unfairly using contractual advantage as a contract rule while concluding contracts with farmers

Michał Hejbudzki

The Opole Studies in Administration and Law

Section: Articles

https://doi.org/10.25167/osap.1176

Abstract

The existing legal instruments in the area of trade in agricultural and food products in Poland were considered by the Polish legislature to be insufficient, which was an impetus for legislative work finalized by the adoption of the act on counteracting the unfair use of contractual advantage in the trade in agricultural and food products on 15 December 2016. The purpose of the research described in the article was to determine the normative dimension of the concept of unfair use of contractual advantage and the assessment of admissibility de lege lata for farmers to rely on protection under the provisions of the aforementioned Act of 2016. The analyses have led to the conclusion that the ban on practices of unfair use of contractual advantage should be seen as a new, not yet crystallized, contract rule applicable to concluding contracts specified in this act, including contracts with farmers.

Keywords:

contractual advantage, the principle of freedom of contract, freedom to contract, agricultural and food products, unfair use of contractual advantage, dishonest practices, farmers

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Hejbudzki, M. (2019). Prohibition of practices unfairly using contractual advantage as a contract rule while concluding contracts with farmers. The Opole Studies in Administration and Law, 16(2), 63–81. https://doi.org/10.25167/osap.1176

Cited by / Share

References

Decyzja Komisji z dnia 1 czerwca 2015 r. powołująca Forum Wysokiego Szczebla do spraw Poprawy Funkcjonowania Łańcucha Dostaw Żywności, Dz.U. C 179 z dnia 2 czerwca 2015, s. 3–6.
Google Scholar

Decyzja Komisji z dnia 19 grudnia 2012 r. zmieniająca decyzję Komisji z 30 lipca 2010 r. w odniesieniu do jej stosowania oraz do składu Forum Wysokiego Szczebla do spraw Poprawy Funkcjonowania Łańcucha Dostaw Żywności, Dz.U. C 396 z dnia 21 grudnia 2012, s. 17.
Google Scholar

Decyzja Komisji z dnia 28 kwietnia 2008 r. ustanawiająca Grupę Wysokiego Szczebla ds. Konkurencyjności Przemysłu Rolno-Spożywczego, Dz.U. L 120 z dnia 7 maja 2008, s. 15–16.
Google Scholar

Decyzja Komisji z dnia 30 lipca 2010 r. ustanawiająca Forum Wysokiego Szczebla do spraw Poprawy Funkcjonowania Łańcucha Dostaw Żywności, Dz.U. C 210 z dnia 3 sierpnia 2010, s. 4–5.
Google Scholar

Dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniająca dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady („Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych”), Dz.U. L 149 z dnia 11 czerwca 2005, s. 22–39.
Google Scholar

Komunikat Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Jednolity rynek Europy XXI wieku, COM/2007/0724.
Google Scholar

Komunikat Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Zwalczanie nieuczciwych praktyk handlowych w ramach łańcucha dostaw produktów spożywczych, realizowanych między przedsiębiorstwami, COM/2014/0472.
Google Scholar

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Reakcja na kwestię wzrostu cen żywności, Wskazówki dotyczące działania na szczeblu UE, COM/2008/0321.
Google Scholar

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Ceny żywności w Europie, COM/2008/0821.
Google Scholar

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Poprawa funkcjonowania łańcucha dostaw żywności w Europie, COM/2009/0591.
Google Scholar

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów WPR do 2020 r.: sprostać wyzwaniom przyszłości związanym z żywnością, zasobami naturalnymi oraz aspektami terytorialnymi, COM/2010/0672.
Google Scholar

Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego – Unijne zasady ramowe dotyczące wsparcia krajów rozwijających się w zakresie wyzwań związanych z bezpieczeństwem żywnościowym, COM/2010/127.
Google Scholar

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące nieuczciwych praktyk handlowych w ramach łańcucha dostaw produktów spożywczych, realizowanych między przedsiębiorstwami [COM(2016) 32 final], Dz.U. C 34 z dnia 2 lutego 2017, s. 130–139.
Google Scholar

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie bardziej zrównoważonych systemów żywnościowych (opinia rozpoznawcza), Dz.U. C 303 z dnia 19 sierpnia 2016, s. 64–72.
Google Scholar

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Poprawa funkcjonowania łańcucha dostaw żywności w Europie” COM/2009/ 591 wersja ostateczna, Dz.U. C 48 z dnia 15 lutego 2011, s. 145–149.
Google Scholar

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: „WPR do 2020 r.: sprostać wyzwaniom przyszłości związanym z żywnością, zasobami naturalnymi oraz aspektami terytorialnymi” COM(2010) 672 wersja ostateczna, Dz.U. C 132 z dnia 3 maja 2011, s. 63–70.
Google Scholar

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie reformy wspólnej polityki rolnej w 2013 r. (opinia z inicjatywy własnej), Dz.U. C 354 z dnia 28 grudnia 2010, s. 35–42.
Google Scholar

Opinia Komitetu Regionów „WPR do 2020 r.: sprostać wyzwaniom przyszłości związanym z żywnością, zasobami naturalnymi oraz aspektami terytorialnymi”, Dz.U. C 192 z dnia 1 lipca 2011, s. 20–27.
Google Scholar

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 7 czerwca 2016 r. w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w łańcuchu dostaw żywności (2015/2065(INI)), http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P8-TA-2016-0250+0+ DOC+XML+V0//PL (dostęp: 30.01.2018).
Google Scholar

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące nieuczciwych praktyk handlowych w ramach łańcucha dostaw produktów spożywczych, realizowanych między przedsiębiorstwami, COM(2016) 32 final, http://www.supplychaininitiative.eu/ (dostęp: 30.01.2018).
Google Scholar

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, t.j.: Dz.U. z 2018 r., poz. 1025 z późn. zm.
Google Scholar

Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, t.j.: Dz.U. z 2018 r., poz. 419.
Google Scholar

Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, t.j.: Dz.U. z 2015 r., poz. 584 z późn. zm.
Google Scholar

Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia, t.j.: Dz.U. z 2017 r., poz. 149 z późn. zm.
Google Scholar

Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, t.j.: Dz.U. z 2017 r., poz. 229 z późn. zm.
Google Scholar

Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, t.j.: Dz.U. z 2017 r., poz. 2070.
Google Scholar

Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, t.j.: Dz.U. z 2016 r., poz. 684 z późn. zm.
Google Scholar

Ustawa z dnia 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi, Dz.U. z 2016 r., poz. 67 z późn. zm.
Google Scholar

Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, Dz.U. z 2018 r., poz. 646.
Google Scholar

Uchwała NSA z dnia 2 kwietnia 2007 r., II OPS 1/07, ONSAiWSA 2007, nr 3, poz. 62.
Google Scholar

Uchwała SN z dnia 26 lutego 2015 r., III CZP 108/14, OSNC 2016, nr 1, poz. 2.
Google Scholar

Wyrok NSA z dnia 29 sierpnia 2007 r., II OSK 1618/06, Lex nr 364703.
Google Scholar

Wyrok SA w Katowicach z dnia 22 września 2016 r., I ACa 314/16, Lex nr 2115420.
Google Scholar

Wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 6 kwietnia 1994 r., XVII Amr 52/93, Lex nr 11045.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 3 października 2014 r., V CSK 630/13, OSNC 2015, nr 7–8, poz. 96.
Google Scholar

Adamczewski P., 100 dni obowiązywania ustawy o przewadze kontraktowej, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2017, nr 8 (6).
Google Scholar

Affre J., Skołubowicz P., Analiza problemów związanych z regulacją relacji pomiędzy dostawcami produktów spożywczych i rolnych a sieciami handlowymi na podstawie rozwiązań zaproponowanych w projekcie ustawy PSL, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2015, nr 8.
Google Scholar

Bolecki A., Nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej przez sieci handlowe względem dostawców żywności – przykłady praktyk potencjalnie zakazanych, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2017, nr 8 (6).
Google Scholar

Budzinowski R., Status prawny rolnika jako przedsiębiorcy (Zagadnienia wybrane), „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 2002, z. 3.
Google Scholar

Budzinowski R., Zmiany prawa rolnego. Tendencje rozwoju, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 2002, z. 2.
Google Scholar

Harasimiuk D.E., Analiza wyroków Trybunału Sprawiedliwości UE wydanych w 2013 r. dotycz ących dyrektywy 2005/29/WE o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom handlowym, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2014, nr 4.
Google Scholar

Jurkowska-Gomułka A., Prezes UOKiK jako organ właściwy w sprawach praktyk nieuczciwego wykorzystania przewagi kontraktowej – uwagi krytyczne, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2017, nr 1.
Google Scholar

Koguciuk G., Zwalczanie nieuczciwych praktyk handlowych w ramach łańcucha dostaw produktów rolno-spożywczych – rozwiązania prawne w Irlandii, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2017, nr 8 (6).
Google Scholar

Kohutek K., Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz do art. 4 [w:] K. Kohutek, M. Sieradzka, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, Lex 2014.
Google Scholar

Kohutek K., Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Komentarz, Lex 2017.
Google Scholar

Kosiński E., Rolnictwo a publicznoprawna ochrona konkurencji w wybranych systemach prawnych (cz. 1), „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2005, nr 1–2.
Google Scholar

Łyszczarz W., Zwalczanie nadużywania przewagi kontraktowej w handlu detalicznym produktami spożywczymi w Niemczech – przegląd, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2017, nr 1.
Google Scholar

Manteuffel K., Piaskowski M., Relacja klauzuli generalnej do przykładowego katalogu nieuczciwych praktyk w ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2017, nr 1.
Google Scholar

Modzelewska-Wąchal E., Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, Warszawa 2002.
Google Scholar

Namysłowska M., [w:] M. Namysłowska, A. Piszcz, Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Komentarz, Warszawa 2017.
Google Scholar

Naworski J.P., Status prawny rolnika indywidualnego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2012, nr 10.
Google Scholar

Olszewski J., Pojęcie „przedsiębiorca” w świetle ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 2004, z. 4.
Google Scholar

Pietraszewski M., Czy rolnik indywidualny jest przedsiębiorcą w świetle kodeksu cywilnego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2010, nr 4.
Google Scholar

Roszak M., Turno B., Przewaga kontraktowa dostawców lub nabywców towarów i jej nieuczciwe wykorzystywanie w regulacjach niemieckich i francuskich – wskazówki dla polskiej praktyki i ustawodawcy?, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2017, nr 8 (6).
Google Scholar

Salitra M., Analiza wybranych regulacji wprowadzonych ustawą o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi – jakie zmiany w polskim prawie?, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2017, nr 1.
Google Scholar

Staszek A., Mroczek M., Przesłanki stwierdzenia przewagi kontraktowej w praktyce nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2017, nr 8 (6).
Google Scholar

Stawicki E., [w:] Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, red. A. Stawicki, E. Stawicki, wyd. 2, Lex 2016.
Google Scholar

Szwedziak-Bork I., Entia non sunt multiplicanda praeter necessitatem, czyli o potrzebie uchwalenia ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczym, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2017, nr 8 (6).
Google Scholar

Szymecka A., Rolnik to też przedsiębiorca – zagadnienia prawne, [w:] Wokół trudnych problemów globalnego rozwoju obszarów wiejskich, gospodarki żywnościowej i rolnictwa, red. K. Duczkowska-Małysz, A. Szymecka, Warszawa 2009.
Google Scholar

Zaremba M., Ochrona małych i średnich przedsiębiorców przed eksploatacją ze strony dużych podmiotów rynkowych (B2B), „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2017, nr 1.
Google Scholar

Decyzja Prezesa UOKiK nr RBG – 3/2018 z dnia 5 marca 2018 r., Znak: RBG-440-01/18/PS.
Google Scholar

Druk Sejmu VII, nr 3604.
Google Scholar

Druk Sejmu VIII, nr 790.
Google Scholar

Wniosek Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające instrument umożliwiający szybkie reagowanie na gwałtowny wzrost cen żywności w krajach rozwijających się, COM/2008/0450 końcowy – COD 2008/0149.
Google Scholar

http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P8-TA-2016-0250+0+DOC+XML+V0//PL (dostęp: 30.01.2018)
Google Scholar

http://www.supplychaininitiative.eu/ (dostęp: 30.01.2018)
Google Scholar

https://uokik.gov.pl/download.php?plik=21260 (dostęp: 28.05.2018)
Google Scholar