Canonical marital proceedings and Polish law

Katarzyna Pluta

Uniwersytet Opolski. Wydział Prawa i Administracji
https://orcid.org/0000-0001-6899-1574

Abstract

The article shows individual marital processes which can be carried out according to the norms of the Code of Canon Law. The author describes matrimonium non existens, nullity process, processus brevior, separation in marriage, a trial in case of the death of a spouse, matrimonium ratum et non consummatum, marriage dissolution in favorem fidei. The relationship between church courts and state courts in matrimonial matters is also described. The analyses included in the thesis show that regardless of the existence of many similarities, the described procedures are two different proceedings, whose aim was to describe interactions between spouses.

Keywords:

marriage, void marriage, nullity process, annulment of marriage, marriage in Polish law, marriage in canon law

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.
  Google Scholar

Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r., Dz.U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318.
  Google Scholar

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 682.
  Google Scholar

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 459.
  Google Scholar

Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1822 z późn. zm.
  Google Scholar

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 1169 z późn. zm.
  Google Scholar

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 stycznia 2008 r., sygn. akt II GSK 286/07, „Orzecznictwo Sądów Powszechnych” 2009, nr 2, poz. 18.
  Google Scholar

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 lutego 2016 r., sygn. akt I OSK 2691/15, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/A6EA06B668 (22.07.2017).
  Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z 17 listopada 2000 r., sygn. akt V CKN 1364/2000, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna” 2001, nr 9, poz. 126.
  Google Scholar

Benedictus PP. XVI, Litterae apostolicae motu proprio datae „Quaerit semper” quibus Constitutio apostolica Pastor bonus immutatur atque quaedam competentiae a Congregatione de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum ad novum Officium de processibus dispensationis super matrimonii rato et non consummato ac causis nullitatis sacrae Ordinationis, apud Tribunal Rotae Romanae constitutum, transferuntur, „Acta Apostolicae Sedis” 2011; tekst polski: Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór źródeł, t. 2, red. i oprac. M. Sitarz, A. Romanko, U. Wasilewicz, P. Zając, Lublin 2013. Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Paulii Papae II promulgatus. Wprowadzony na mocy konstytucji apostolskiej Sacrae disciplinae leges z dnia 25 stycznia 1983 r., „Acta Apostolicae Sedis” 1983; tekst polski: Kodeks prawa kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu. Tekst dwujęzyczny, tł. E. Szafranowski, Poznań 2008.
  Google Scholar

„Communicationes” 1974.
  Google Scholar

Congregatio pro Doctrina Fidei, Documenta inde a Concilio Vaticano secundo expleto edita (1966–1985), Vaticanus 1985; tekst polski: W trosce o pełnię wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary 1966–1994, tł. i oprac. Z. Zimowski, J. Królikowski, Tarnów 1995.
  Google Scholar

Enchiridion Vaticanum. Documenti Ufficialidella Santa Sede 1986–1987, t. 10, Bologna 1991.
  Google Scholar

Enchiridion Vaticanum. Documenti Ufficiali della Santa Sede 2001, t. 20, Bologna 2004.
  Google Scholar

Franciscus PP., Litterae apostolicae motu proprio datae „Mitis Iudex Dominus Iesus” qui bus canones Codicis Iuris Canonici de causis ad matrimonii nullitatem declarandam reformantur, Vaticanus 2015; tekst polski: Franciszek, List apostolski motu proprio „Mitis Iudex Dominus Iesus” reformujący kanony Kodeksu prawa kanonicznego dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa. Tekst łacińsko-polski, Tarnów 2015.
  Google Scholar

Franciscus PP., Ratio procedendi in causis ad matrimonii nullitatem declarandam; tekst polski: Franciszek, List apostolski motu proprio „Mitis Iudex Dominus Iesus” reformujący kanony Kodeksu prawa kanonicznego dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa. Tekst łacińsko-polski, Tarnów 2015.
  Google Scholar

Ioannes Paulus PP. II, Constitutio apostolica „Pastor Bonus” de Curia Romana, „Acta Apostolicae Sedis” 1988; tekst polski: Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór źródeł, t. 1, red. i oprac. M. Sitarz, A. Romanko, U. Wasilewicz, P. Zając, Lublin 2006.
  Google Scholar

Regulae servandae in processibus super matrimoniorato et non consumato, „Acta Apostolicae Sedis” 1923.
  Google Scholar

Sacra Congregatio de Disciplina Sacramentorum, Dispensationis matrimonii, „Acta Apostolicae Sedis” 1972.
  Google Scholar

Sacra Congregatio pro Doctrina Fidei, Decretum circa impotentiam quae matrimonium dirimit, „Acta Apostolicae Sedis” 1977.
  Google Scholar

Adamowicz L., Okoliczności osób i rzeczy zezwalające na prowadzenie procesu skróconego, [w:] Proces małżeński według motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, red. J. Krajczyński, Płock 2015.
  Google Scholar

Bartoszewski G., Postępowanie w procesie o uzyskanie dyspensy od małżeństwa zawartego, ale niedopełnionego, „Kościół i Prawo” 1990, t. 7.
  Google Scholar

Bączkowicz F., Baron J., Stawinoga W., Prawo kanoniczne, t. 1, Opole 1957; t. 2, Opole 1958.
  Google Scholar

Bednarski P., Przesłanki delibacji orzeczenia kościelnego we włoskim sądzie apelacyjnym, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2013 nr 16.
  Google Scholar

Biskupski S., Prawo małżeńskie Kościoła rzymskokatolickiego, Warszawa 1956.
  Google Scholar

Cioch H., Głos w dyskusji, [w:] Prawo wyznaniowe w systemie prawa polskiego. Materiały I Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego (Kazimierz Dolny, 14–16 stycznia 2003), red. A. Mezglewski, Lublin 2004.
  Google Scholar

Ciprotti P., Il nuovo Codice di diritto canonico: Rovita, motivazione e signifacto, Roma 1983.
  Google Scholar

Del Amo L., Komentarz do kan. 1707, [w:] Kodeks prawa kanonicznego. Komentarz, ed. polska na podstawie wyd. hiszpańskiego, red. P. Majer, Kraków 2011.
  Google Scholar

Dullak K., Postępowanie o dyspensę w sprawach super rato, „Ius Matrimoniale” 2003.
  Google Scholar

Dzierżon G., Pewność moralna w procesie skróconym i w procesie zwyczajnym, [w:] Proces małżeński według motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, red. J. Krajczyński, Płock 2015.
  Google Scholar

Dzierżon G., „Privilegium fidei” w kanonicznym prawie małżeńskim, „Ius Matrimoniale” 2005, s. 86-98.
  Google Scholar

Gajda P.M., Prawo małżeńskie Kościoła Katolickiego, Tarnów 2000.
  Google Scholar

Góralski W., Małżeństwo kanoniczne, Warszawa 2011.
  Google Scholar

Góralski W., Miejsce prawa kanonicznego w kulturze prawnej Europy, „Forum Iuridicum” 2003, t. 2.
  Google Scholar

Góralski W., Proces małżeński skrócony przed biskupem, Płock 2017.
  Google Scholar

Góralski W., Wokół małżeństwa kanonicznego, Lublin 1993.
  Google Scholar

Grabowski I., Prawo kanoniczne, Warszawa 1948.
  Google Scholar

Hervada J., Komentarz do kan. 1152, [w:] Kodeks prawa kanonicznego. Komentarz, ed. polska na podstawie wyd. hiszpańskiego, red. P. Majer, Kraków 2011.
  Google Scholar

Kasprzyk P., Unieważnienie małżeństwa w polskim prawie kanonicznym a stwierdzenie nieważności małżeństwa w prawie kanonicznym, [w:] Iustitia Civitas Fundamentum. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Wiesława Chrzanowskiego, red. H. Cioch, A. Dębiński, J. Chaciński, Lublin 2003.
  Google Scholar

Krajewski R., Prawa i obowiązki seksualne małżonków. Studium prawne nad normą i patologią zachowań, Warszawa 2009.
  Google Scholar

Leszczyński G., Prawo wiernego do sprawiedliwego procesu, „Prawo Kanoniczne” 2012, nr 4.
  Google Scholar

Majer P., Komentarz do art. 14 zasad, [w:] Praktyczny komentarz do Listu apostolskiego motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, red. P. Skonieczny, Tarnów 2015.
  Google Scholar

Majer P., Komentarz do kan. 1683, [w:] Praktyczny komentarz do Listu apostolskiego motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, red. P. Skonieczny, Tarnów 2015.
  Google Scholar

Majer P., Małżeństwo jako przedmiot zainteresowania Kościoła i państwa – prawo kanoniczne a małżeństwo cywilne, [w:] Prawo wyznaniowe w systemie prawa polskiego. Materiały I Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego (Kazimierz Dolny, 14–16 stycznia 2003), red. A. Mezglewski, Lublin 2004.
  Google Scholar

Nowakowski B., Rozwiązanie małżeństwa „in faworem fidei”. Źródła, ewolucja, aktualne normy, Poznań 2013.
  Google Scholar

Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 3: Prawo małżeńskie, Olsztyn 1996.
  Google Scholar

Przeradzka J., Separacja w prawie polskim i kanonicznym – wykaz dokumentów wszczynających procedurę, „Kortowski Przegląd Prawniczy” 2016, nr 2.
  Google Scholar

Rzepecki A., Funkcjonowanie prawa kanonicznego w polskim porządku prawnym – zarys tematu, „Acta Erasmiana. Varia” 2013, t. 5.
  Google Scholar

Sienicka B., Nieistnienie małżeństwa w prawie cywilnym a stwierdzenie nieważności małżeństwa w prawie kanonicznym, „Kortowski Przegląd Prawniczy” 2016, nr 2.
  Google Scholar

Skonieczny P., Komentarz do kanonu 1682, [w:] Praktyczny komentarz do Listu apostolskiego motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, red. P. Skonieczny, Tarnów 2015.
  Google Scholar

Sobański R., Kanonizacja prawa „cywilnego” w prawie kanonicznym, [w:] Z zagadnień współczesnego prawa cywilnego. Księga pamiątkowa ku czci Tomasza Dybowskiego, red. J. Błeszyński et al., Warszawa 1994.
  Google Scholar

Szafrański W., Rzymskokatolickie prawo małżeńskie po drugim Soborze Watykańskim, Poznań 1971.
  Google Scholar

Świaczny S., Nierozerwalność małżeństwa a rozwiązanie małżeństwa w prawie kanonicznym, Katowice 2004.
  Google Scholar

Walencik D., Prawo kanoniczne (wewnętrzne) związków wyznaniowych a prawo polskie, „Przegląd Sądowy” 2013, nr 5.
  Google Scholar

Wójcik A., Konsekwencje prawne dopełnienia i niedopełnienia małżeństwa w prawie kanonicznym, „Analecta Cracoviensia” 2012, nr 44.
  Google Scholar

Żurowski M.A., Kanoniczne prawo małżeńskie Kościoła katolickiego, Katowice 1987.
  Google Scholar


Published
2019-09-17

Cited by

Pluta, K. (2019). Canonical marital proceedings and Polish law. The Opole Studies in Administration and Law, 16(4 (1), 213–236. https://doi.org/10.25167/osap.1213

Authors

Katarzyna Pluta 
https://orcid.org/0000-0001-6899-1574

Statistics

Downloads

Download data is not yet available.


License

Author’s economic rights to published works are held by Opole University (collective works) and individual Authors (individual parts of the collective work, ones that form a separate entity).

The journal Opole Studies in Administration and Law accepts for publication only works which have not been in circulation before.

On the basis of the Regulation (2016/679) of the European Parliament and of the Council of 27 April 2016 on the protection of natural persons with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46/EC (referred to as General Data Protection Regulation or RODO) Opole University, based at 11a Plac Kopernika, 45-040 Opole, is the personal data controller for all the authors publishing their works in the Opole Studies in Administration and Law.

The articles published in Opole Studies in Administration and Law are available under a licence Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).

 

For aricles till 2017 your use is permitted by an applicable exception or limitation  –  see: 
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Read more about the license CC BY-NC-ND 4.0:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/

View Legal Code:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcode