Kanoniczne procesy małżeńskie a prawo polskie
Katarzyna Pluta
Uniwersytet Opolski. Wydział Prawa i Administracjihttps://orcid.org/0000-0001-6899-1574
Abstrakt
The article shows individual marital processes which can be carried out according to the norms of the Code of Canon Law. The author describes matrimonium non existens, nullity process, processus brevior, separation in marriage, a trial in case of the death of a spouse, matrimonium ratum et non consummatum, marriage dissolution in favorem fidei. The relationship between church courts and state courts in matrimonial matters is also described. The analyses included in the thesis show that regardless of the existence of many similarities, the described procedures are two different proceedings, whose aim was to describe interactions between spouses.
Słowa kluczowe:
marriage, void marriage, nullity process, annulment of marriage, marriage in Polish law, marriage in canon lawBibliografia
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.
Google Scholar
Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r., Dz.U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318.
Google Scholar
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 682.
Google Scholar
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 459.
Google Scholar
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1822 z późn. zm.
Google Scholar
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 1169 z późn. zm.
Google Scholar
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 stycznia 2008 r., sygn. akt II GSK 286/07, „Orzecznictwo Sądów Powszechnych” 2009, nr 2, poz. 18.
Google Scholar
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 lutego 2016 r., sygn. akt I OSK 2691/15, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/A6EA06B668 (22.07.2017).
Google Scholar
Wyrok Sądu Najwyższego z 17 listopada 2000 r., sygn. akt V CKN 1364/2000, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna” 2001, nr 9, poz. 126.
Google Scholar
Benedictus PP. XVI, Litterae apostolicae motu proprio datae „Quaerit semper” quibus Constitutio apostolica Pastor bonus immutatur atque quaedam competentiae a Congregatione de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum ad novum Officium de processibus dispensationis super matrimonii rato et non consummato ac causis nullitatis sacrae Ordinationis, apud Tribunal Rotae Romanae constitutum, transferuntur, „Acta Apostolicae Sedis” 2011; tekst polski: Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór źródeł, t. 2, red. i oprac. M. Sitarz, A. Romanko, U. Wasilewicz, P. Zając, Lublin 2013. Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Paulii Papae II promulgatus. Wprowadzony na mocy konstytucji apostolskiej Sacrae disciplinae leges z dnia 25 stycznia 1983 r., „Acta Apostolicae Sedis” 1983; tekst polski: Kodeks prawa kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu. Tekst dwujęzyczny, tł. E. Szafranowski, Poznań 2008.
Google Scholar
„Communicationes” 1974.
Google Scholar
Congregatio pro Doctrina Fidei, Documenta inde a Concilio Vaticano secundo expleto edita (1966–1985), Vaticanus 1985; tekst polski: W trosce o pełnię wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary 1966–1994, tł. i oprac. Z. Zimowski, J. Królikowski, Tarnów 1995.
Google Scholar
Enchiridion Vaticanum. Documenti Ufficialidella Santa Sede 1986–1987, t. 10, Bologna 1991.
Google Scholar
Enchiridion Vaticanum. Documenti Ufficiali della Santa Sede 2001, t. 20, Bologna 2004.
Google Scholar
Franciscus PP., Litterae apostolicae motu proprio datae „Mitis Iudex Dominus Iesus” qui bus canones Codicis Iuris Canonici de causis ad matrimonii nullitatem declarandam reformantur, Vaticanus 2015; tekst polski: Franciszek, List apostolski motu proprio „Mitis Iudex Dominus Iesus” reformujący kanony Kodeksu prawa kanonicznego dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa. Tekst łacińsko-polski, Tarnów 2015.
Google Scholar
Franciscus PP., Ratio procedendi in causis ad matrimonii nullitatem declarandam; tekst polski: Franciszek, List apostolski motu proprio „Mitis Iudex Dominus Iesus” reformujący kanony Kodeksu prawa kanonicznego dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa. Tekst łacińsko-polski, Tarnów 2015.
Google Scholar
Ioannes Paulus PP. II, Constitutio apostolica „Pastor Bonus” de Curia Romana, „Acta Apostolicae Sedis” 1988; tekst polski: Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór źródeł, t. 1, red. i oprac. M. Sitarz, A. Romanko, U. Wasilewicz, P. Zając, Lublin 2006.
Google Scholar
Regulae servandae in processibus super matrimoniorato et non consumato, „Acta Apostolicae Sedis” 1923.
Google Scholar
Sacra Congregatio de Disciplina Sacramentorum, Dispensationis matrimonii, „Acta Apostolicae Sedis” 1972.
Google Scholar
Sacra Congregatio pro Doctrina Fidei, Decretum circa impotentiam quae matrimonium dirimit, „Acta Apostolicae Sedis” 1977.
Google Scholar
Adamowicz L., Okoliczności osób i rzeczy zezwalające na prowadzenie procesu skróconego, [w:] Proces małżeński według motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, red. J. Krajczyński, Płock 2015.
Google Scholar
Bartoszewski G., Postępowanie w procesie o uzyskanie dyspensy od małżeństwa zawartego, ale niedopełnionego, „Kościół i Prawo” 1990, t. 7.
Google Scholar
Bączkowicz F., Baron J., Stawinoga W., Prawo kanoniczne, t. 1, Opole 1957; t. 2, Opole 1958.
Google Scholar
Bednarski P., Przesłanki delibacji orzeczenia kościelnego we włoskim sądzie apelacyjnym, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2013 nr 16.
Google Scholar
Biskupski S., Prawo małżeńskie Kościoła rzymskokatolickiego, Warszawa 1956.
Google Scholar
Cioch H., Głos w dyskusji, [w:] Prawo wyznaniowe w systemie prawa polskiego. Materiały I Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego (Kazimierz Dolny, 14–16 stycznia 2003), red. A. Mezglewski, Lublin 2004.
Google Scholar
Ciprotti P., Il nuovo Codice di diritto canonico: Rovita, motivazione e signifacto, Roma 1983.
Google Scholar
Del Amo L., Komentarz do kan. 1707, [w:] Kodeks prawa kanonicznego. Komentarz, ed. polska na podstawie wyd. hiszpańskiego, red. P. Majer, Kraków 2011.
Google Scholar
Dullak K., Postępowanie o dyspensę w sprawach super rato, „Ius Matrimoniale” 2003.
Google Scholar
Dzierżon G., Pewność moralna w procesie skróconym i w procesie zwyczajnym, [w:] Proces małżeński według motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, red. J. Krajczyński, Płock 2015.
Google Scholar
Dzierżon G., „Privilegium fidei” w kanonicznym prawie małżeńskim, „Ius Matrimoniale” 2005, s. 86-98.
Google Scholar
Gajda P.M., Prawo małżeńskie Kościoła Katolickiego, Tarnów 2000.
Google Scholar
Góralski W., Małżeństwo kanoniczne, Warszawa 2011.
Google Scholar
Góralski W., Miejsce prawa kanonicznego w kulturze prawnej Europy, „Forum Iuridicum” 2003, t. 2.
Google Scholar
Góralski W., Proces małżeński skrócony przed biskupem, Płock 2017.
Google Scholar
Góralski W., Wokół małżeństwa kanonicznego, Lublin 1993.
Google Scholar
Grabowski I., Prawo kanoniczne, Warszawa 1948.
Google Scholar
Hervada J., Komentarz do kan. 1152, [w:] Kodeks prawa kanonicznego. Komentarz, ed. polska na podstawie wyd. hiszpańskiego, red. P. Majer, Kraków 2011.
Google Scholar
Kasprzyk P., Unieważnienie małżeństwa w polskim prawie kanonicznym a stwierdzenie nieważności małżeństwa w prawie kanonicznym, [w:] Iustitia Civitas Fundamentum. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Wiesława Chrzanowskiego, red. H. Cioch, A. Dębiński, J. Chaciński, Lublin 2003.
Google Scholar
Krajewski R., Prawa i obowiązki seksualne małżonków. Studium prawne nad normą i patologią zachowań, Warszawa 2009.
Google Scholar
Leszczyński G., Prawo wiernego do sprawiedliwego procesu, „Prawo Kanoniczne” 2012, nr 4.
Google Scholar
Majer P., Komentarz do art. 14 zasad, [w:] Praktyczny komentarz do Listu apostolskiego motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, red. P. Skonieczny, Tarnów 2015.
Google Scholar
Majer P., Komentarz do kan. 1683, [w:] Praktyczny komentarz do Listu apostolskiego motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, red. P. Skonieczny, Tarnów 2015.
Google Scholar
Majer P., Małżeństwo jako przedmiot zainteresowania Kościoła i państwa – prawo kanoniczne a małżeństwo cywilne, [w:] Prawo wyznaniowe w systemie prawa polskiego. Materiały I Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego (Kazimierz Dolny, 14–16 stycznia 2003), red. A. Mezglewski, Lublin 2004.
Google Scholar
Nowakowski B., Rozwiązanie małżeństwa „in faworem fidei”. Źródła, ewolucja, aktualne normy, Poznań 2013.
Google Scholar
Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 3: Prawo małżeńskie, Olsztyn 1996.
Google Scholar
Przeradzka J., Separacja w prawie polskim i kanonicznym – wykaz dokumentów wszczynających procedurę, „Kortowski Przegląd Prawniczy” 2016, nr 2.
Google Scholar
Rzepecki A., Funkcjonowanie prawa kanonicznego w polskim porządku prawnym – zarys tematu, „Acta Erasmiana. Varia” 2013, t. 5.
Google Scholar
Sienicka B., Nieistnienie małżeństwa w prawie cywilnym a stwierdzenie nieważności małżeństwa w prawie kanonicznym, „Kortowski Przegląd Prawniczy” 2016, nr 2.
Google Scholar
Skonieczny P., Komentarz do kanonu 1682, [w:] Praktyczny komentarz do Listu apostolskiego motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, red. P. Skonieczny, Tarnów 2015.
Google Scholar
Sobański R., Kanonizacja prawa „cywilnego” w prawie kanonicznym, [w:] Z zagadnień współczesnego prawa cywilnego. Księga pamiątkowa ku czci Tomasza Dybowskiego, red. J. Błeszyński et al., Warszawa 1994.
Google Scholar
Szafrański W., Rzymskokatolickie prawo małżeńskie po drugim Soborze Watykańskim, Poznań 1971.
Google Scholar
Świaczny S., Nierozerwalność małżeństwa a rozwiązanie małżeństwa w prawie kanonicznym, Katowice 2004.
Google Scholar
Walencik D., Prawo kanoniczne (wewnętrzne) związków wyznaniowych a prawo polskie, „Przegląd Sądowy” 2013, nr 5.
Google Scholar
Wójcik A., Konsekwencje prawne dopełnienia i niedopełnienia małżeństwa w prawie kanonicznym, „Analecta Cracoviensia” 2012, nr 44.
Google Scholar
Żurowski M.A., Kanoniczne prawo małżeńskie Kościoła katolickiego, Katowice 1987.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz poszczególni Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego, mających samodzielne znaczenie).
W Opolskich Studiach Administracyjno - Prawnych mogą być publikowane tylko utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
Na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO") administratorem danych osobowych osób publikujących w Opolskich Studiach Administracyjnoprawnych (Wydawnictwo UO) jest Uniwersytet Opolski z siedzibą przy pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole.
Artykuły zamieszczone w czasopiśmie objęte są licencją Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
(CC BY-NC-ND 4.0)
Z pozostałych zamieszczonych w niniejszym czasopiśmie utworów można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Więcej szczegółów o licencji CC BY-NC-ND 4.0 znajdą Państwo na stronie:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.pl
Treść licencji dostępna pod linkiem: