Wolność gospodarcza i jej ograniczenia na tle różnych modeli ekonomicznych

Monika Mielnik

doi:10.25167/osap.5052

Published: 2023-07-16

Vol. 21 No. 1 (2023)

Economic freedom and its limitations against the background of different economic models

Monika Mielnik

The Opole Studies in Administration and Law

Section: Articles

https://doi.org/10.25167/osap.5052

Abstract

A principle enshrined in the Constitution of the Republic of Poland is the guarantee of economic freedom, which is also the basis of the market economy, on which restrictions may be imposed only by law or for reasons of important public interest. In view of the importance of this principle in the Polish legal order, it is still a topical scientific and research issue. For this reason, the author attempts to present the most important issues related to the essence of economic freedom in juxtaposition with the three main economic models occurring today and the limitations that the principle of economic freedom has to face.

Keywords:

Constitution of the Republic of Poland, the freedom of business activity, entrepreneur, limitation of the freedom of business activity

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Mielnik, M. (2023). Economic freedom and its limitations against the background of different economic models. The Opole Studies in Administration and Law, 21(1), 149–175. https://doi.org/10.25167/osap.5052

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Baszczak, Łukasz, Paweł Leszczyński, Agnieszka Wincewicz i Radosław Zyzik. 2022. Powrót interwencjonizmu? Państwo i gospodarka w warunkach zagrożenia i kryzysów. Warszawa: Polski Instytut Ekonomiczny.
Google Scholar

Begg, David, Stanley Fischer i Rudiger Dornbusch. 2014. Mikroekonomia, Warszawa: PWE.
Google Scholar

Biernat, Stanisław i Andrzej Wasilewski. 2000. Wolność gospodarcza w Europie, Kraków: Kantor Wydawnictwo Zakamycze.
Google Scholar

Biskup, Rafał. 2011. Wolność gospodarcza w wymiarze podmiotowym. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar

Boć, Jan. 2007. Prawo administracyjne. Warszawa: Kolonia Limited.
Google Scholar

Czech, Ewa Katarzyna. 2006. Koncesje i zezwolenia jako składniki przedsiębiorstwa. Przegląd Prawa Handlowego 5, Wolters Kluwer. LEX. Wydanie elektroniczne LEX. Dostęp: 5.06.2023.
Google Scholar

Dahrendorf, Ralf. 2008. Klasy i konflikt klasowy w społeczeństwie przemysłowym. Warszawa: Wydawnictwo Nomos.
Google Scholar

Etel, Maciej. 2007. Regulowana działalność gospodarcza a zasada wolności gospodarczej. Państwo i Prawo 2: 41-52. LEX. Wydanie elektroniczne LEX. Dostęp: 5.06.2023.
Google Scholar

Foster, John Bellamy and Fred Magdoff. 2009. The Great Financial Crisis: Causes and Consequences. New York: Monthly Review Press.
Google Scholar

Garlicki, Leszek. 2003. Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Garlicki, Leszek i Marek Zubik. Komentarz do art. 20 i 22. 2016. W: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom 1, wyd. II. Derlatka Marek, Kazimierz Działocha, Paweł Sarnecki, Wojciech Sokolewicz, Janusz Trzciński, Marcin Wiącek, Leszek Garlicki
Google Scholar

i Marek Zubik. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Google Scholar

Gola, Jan. 2018. Komentarz do art. 37. W: Komentarz do ustawy – Prawo przedsiębiorców W: Konstytucja biznesu. Komentarz. Bielecki Leszek, Krzysztof Horubski, Katarzyna Kokocińska, Eliza Komierzyńska-Orlińska, Agnieszka Żywicka i Jan Gola. Warszawa.
Google Scholar

WKP, LEX. Wydanie elektroniczne LEX. Dostęp: 5.06.2023.
Google Scholar

Hayek, Friedrich August von. 2004. Zgubna pycha rozumu. O błędach socjalizmu. Kraków: Wydawnictwo Arcana.
Google Scholar

Horubski, Krzysztof i Grzegorz Klich. 2010. Konflikty na tle udzielania ograniczonej liczby koncesji. W: Płaszczyzny konfliktów w administracji publicznej. (red.) Magdalena Tabernacka i Renata Raszewska-Skałecka. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Janik, Robert. 2012. Rola interwencjonizmu państwowego w powstaniu welfare state w XX wieku. Studia Politicae Universitatis Silesiensis 9.
Google Scholar

Jaroszyński, Krzysztof. 2019. Funkcje administracji publicznej w sferze gospodarczej. Warszawa: LexisNexis Polska.
Google Scholar

Katner, Wojciech J. (red.). 2020. Prawo gospodarcze i handlowe. Wydanie 3. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Keynes, John Maynard. 1985. Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Kiczka, Karol. 2013. Formy prawne działania administracji gospodarczej. W: System Prawa Administracyjnego. Tom 8B. Publiczne prawo gospodarcze. (red.) Roman Hauser, Zygmunt Niewiadomski Zygmunt i Andrzej Wróbel. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. Wydanie elektroniczne. Legalis. Dostęp: 5.06.2023.
Google Scholar

Kidyba, Andrzej. 2015. Prawo handlowe. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Google Scholar

Kieres, Leon. 2014. Społeczna gospodarka rynkowa w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Google Scholar

Klecha, Klaudia. 2009. Wolność działalności gospodarczej w Konstytucji RP. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Google Scholar

Kocowski, Tadeusz i Jan Gola (red.). 2014. Przedsiębiorca w społecznej gospodarce rynkowej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu,
Google Scholar

Kokocińska, Katarzyna. 2009. Reglamentacja gospodarcza a wspieranie rozwoju. Nowe tendencje aktywności państwa w gospodarce. W: Konstytucyjna zasada wolności gospodarczej, (red.) Wojciech Szwajdler i Henryk Nowicki. Toruń: Wydawnictwo TNOiK.
Google Scholar

Komierzyńska-Orlińska, Eliza. Komentarz do art. 2. 2019. Komentarz do ustawy – Prawo przedsiębiorców. W: Leszek Bielecki, Krzysztof Horubski, Katarzyna Kokocińska, Eliza
Google Scholar

Komierzyńska-Orlińska, Agnieszka Żywicka i Jan Gola. Konstytucja biznesu. Komentarz, Warszawa: Wolters Kluwer. Wydanie elektroniczne LEX. Dostęp: 5.06.2023.
Google Scholar

Kosikowski, Cezary. 2005. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz. Warszawa: LexisNexis.
Google Scholar

Kosikowski, Cezary. 1995. Wolność gospodarcza w prawie polskim. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
Google Scholar

Kosikowski, Cezary. 1998. Zasada wolności działalności gospodarczej. W: Zasady podstawowe polskiej konstytucji, (red.) Wojciech Sokolewicz. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Google Scholar

Kruszewski, Artur Krzysztof. Komentarz do art. 22. 2019. W: Prawo przedsiębiorców. Komentarz, (red.) Aldona Pietrzak. Warszawa: Wolters Kluwer, Wydanie elektroniczne LEX. Dostęp: 5.06.2023.
Google Scholar

Magdziarczyk, Małgorzata. 2013. Wolność działalności gospodarczej w konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 r. Opole: Oficyna Wydawnicza Politechnika Opolska.
Google Scholar

Mak, Mariusz i Anna Wildowicz-Gięgiel. 2018. Rozważania o wolności i granicach omnipotencji państwa w zakresie opodatkowania w ujęciu ekonomii klasycznej. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 509. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu
Google Scholar

Ekonomicznego we Wrocławiu http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element. desklight-5a06a9f2-2bd1-452c-a904-61ea44c90deb. Dostęp: 13.05.2023.
Google Scholar

Mączyńska, Elżbieta i Piotr Pysz, Społeczna gospodarka rynkowa. Idee i możliwości praktycznego wykorzystania w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Polskie Towarzystwo Ekonomiczne. Nowak, Marek. 2003. Instytucjonalizm w socjologii i ekonomii. Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny. Rok LXVI (1).
Google Scholar

Pazdej, Mateusz. 2015. Współczesna recepcja walki klas, czyli w jakim stopniu marksizm wpłynął na koncepcje XX-wieczne i czy pozostał aktualny do dzisiaj. Świat Idei i Polityki. Tom 14. Bydgoszcz: Wydawnictwo Adam Marszałek, Instytut Nauk Politycznych UKW.
Google Scholar

Powałowski, Andrzej. 2005. Regulowana działalność gospodarcza, Studia Prawnicze: 3(165) (kwiecień): 125–36.
Google Scholar

Przeszło, Ewa. Komentarz do art. 66. 2007. W: Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz, red. Andrzej Powałowski. Warszawa: Dom Wydawniczy ABC Grupa Wolters Kluwer.
Google Scholar

Rekowski, Marek. 2009. Mikroekonomia. Poznań: Wydawca Contact.
Google Scholar

Sieradzka, Małgorzata, Marian Zdyb. 2013. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer. Wydanie elektroniczne LEX. Dostęp: 5.06.2023..
Google Scholar

Skousen, Mark. 2012. Narodziny współczesnej ekonomii. Żywoty wielkich myślicieli. Warszawa: Wydawnictwo Fijorr Publishing.
Google Scholar

Solek, Adrian. 2010. Ekonomia behawioralna a ekonomia neoklasyczna. Zeszyty Naukowe 8.
Google Scholar

Sowiński, Roman. 2006. Administracyjna reglamentacja działalności gospodarczej. Wrocław: Kolonia Limited.
Google Scholar

Stachowiak, Zenon i Bartosz Stachowiak. 2015. Ekonomia gospodarki rynkowej ujęcie instytucjonalne. Tom 1. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
Google Scholar

Strzyczkowski, Kazimierz. 2011. Prawo gospodarcze publiczne. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Sypniewski, Dominik (red.). 2016. Ograniczenia wolności podejmowania działalności gospodarczej. Ryki: Fundacja Obywatelskiego Rozwoju-Ryki.
Google Scholar

Szadkowski, Krystian. 2015. Uniwersytet jako dobro wspólne. Podstawy krytycznych badań nad szkolnictwem wyższym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Szydło, Marek. 2004. Koncepcja koncesji w ujęciu klasycznym i jej recepcja w prawie polskim. Państwo i Prawo 2004 1.
Google Scholar

Tracz, Piotr. 2019. Komentarz do art. 43. W: Prawo przedsiębiorców. Komentarz. (red.) Aldona Pietrzak. Warszaw: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Walaszek-Pyzioł, Anna. 1994. Swoboda działalności gospodarczej. Studium prawne. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Google Scholar

Walentynowicz, Halina. 2012. Marks, Horkheimer, Bauman, Harman: globalizacja a problem emancypacji społecznej. Nowa Krytyka 29: 49–68.
Google Scholar

Waligórski, Michał. 1998. Administracyjna reglamentacja działalności gospodarczej. Problemy prawnej reglamentacji. Studia Prawnicze 2 (132): 15–38.
Google Scholar

Włudyka, Tadeusz i Marcin Smaga. 2012. Instytucje gospodarki rynkowej. Warszawa: Wolters Kluwer. Wydanie elektroniczne LEX. Dostęp: 5.06.2023.
Google Scholar

Woods, Thomas E. Jr. 2007. Niepoprawna politycznie historia Stanów Zjednoczonych. Warszawa: Wydawnictwo Fijorr Publishing.
Google Scholar

Karta praw podstawowych Unii Europejskiej (Dz. U. UE. C. z 2007 r. Nr 303, str. 1 z późn. zm.).
Google Scholar

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2000 z późn. zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 41, poz. 324 ze zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1385 z późn. zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz.U. 2022.0.1110)
Google Scholar

Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1995).
Google Scholar

Ustawa z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101, poz. 1178 z późn. zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2168 z późn. zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 893 z późn. zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 106, poz. 622 z późn. zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1072 z późn. zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162 z późn. zm.).
Google Scholar

Uzasadnienie projektu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, Sejm RP IV kadencji, druk nr 2118.
Google Scholar

Sąd Najwyższy
Google Scholar

Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 10 stycznia 1990 r., III CZP 97/89, OSNCP 1990, nr 6, poz. 74.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 8 maja 1998 r., III RN 34/98, OSNP 1999, nr 5, poz. 157.
Google Scholar

Trybunał Konstytucyjny
Google Scholar

Wyrok TK z dnia 19 stycznia 2010 r., sygn. akt SK 35/08, Z.U. 2010/1A/2.
Google Scholar

Wyrok TK z dnia 4 listopada 2015 r., K 1/14, OTK-A 2015, nr 10, poz. 163.
Google Scholar

Najwyższy Sąd Administracyjny
Google Scholar

Wyrok NSA z 25.08.2017 r., II OSK 2986/15, LEX nr 2395965.
Google Scholar

Sąd Apelacyjny
Google Scholar

Wyrok SA w Poznaniu z 01.12.2016 r., sygn. akt III AUa 2834/15, LEX nr 2661611.
Google Scholar

Wojewódzkie Sądy Administracyjne
Google Scholar

Wyrok WSA w Warszawie z 30.12.2008 r., sygn. akt VI SA/Wa 1912/08, LEX nr 530041.
Google Scholar

Wyrok WSA w Gdańsku z 03.07.2019 r., sygn. akt II SA/Gd 870/18, LEX nr 2698560.
Google Scholar

Wyrok WSA w Gliwicach z 16.08.2016 r., sygn. akt III SA/Gl 628/16, LEX nr 2120744.
Google Scholar

Wyrok WSA w Gliwicach z 8.03.2017 r., II SA/Gl 1189/16, LEX nr 2267584.
Google Scholar

Krajowa Izba Odwoławcza
Google Scholar

Wyrok KIO z 7.06.2013 r., KIO 1231/13, LEX nr 1350522.
Google Scholar

Wyrok KIO z 4.06.2013 r., KIO 1126/13, LEX nr 1350279.
Google Scholar

Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Google Scholar

Postanowienie SKO we Wrocławiu z 21.08.2019 r., SKO 4221/43/19, LEX nr 2748898.
Google Scholar

Rządowy projekt ustawy – Prawo przedsiębiorców, VIII kadencja, druk sejm. nr 2051, http://
Google Scholar

orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/9E761CF9B6B03CBCC12581E10059DD88/%24File/
Google Scholar

pdf, (dostęp: 12.02.2023) r.
Google Scholar